Trong miền ký ức về Philipp Lahm: Cầu thủ thông minh nhất trong mắt Pep Guardiola

Philipp Lahm có thể dễ dàng kéo dài sự nghiệp ở một số CLB danh giá ngoài nước Đức bởi đội bóng nào lại không muốn có một cầu thủ như anh?

Tuy nhiên, anh không muốn kéo dài sự nghiệp thi đấu thêm nữa. Lahm đã vươn lên đỉnh cao sau cái ngày anh nâng cao chiếc cúp vàng World Cup dưới bầu trời đêm ở Rio de Janeiro vào năm 2014.

18 giờ 6 phút, thứ 6 ngày 20 tháng 6 năm 2006, 66.000 người – chủ yếu mặc áo tuyển Đức – đã phủ kín sân Allianz Arena để xem trận mở màn vòng chung kết World Cup. Khán giả phấn khích trước khởi đầu tốt của đội chủ nhà. Họ vẫn xuýt xoa với cú sút xa đi chệch khung thành chỉ gang tấc từ khoảng cách gần 30m của Thorsten Frings.

Sự phấn khích một lần nữa lại tăng lên khi Philipp Lahm nhận một đường bóng hai ở bên cánh trái, anh đối diện hai hậu vệ Costa Rica. Bastian Schweinsteiger chạy lên chồng biên nhưng Lahm lắc vai phải, dùng chân phải đẩy bóng vào trong, loại bỏ Danny Fonseca ở đằng sau.

Cầu thủ Costa Rica ngã xuống. Khi ngoái lại, điều anh thấy là Lahm đang lấy đà, tung cú dứt điểm bằng chân phải. Trái bóng bay qua tất cả, đi thẳng vào góc cao. Chỉ 6 phút và chương đầu tiên của Sommermrchen (Câu chuyện mùa hè) của Đức đã được viết nên. Lahm sau này là cầu thủ quan trọng và được tôn trọng, nhưng thời điểm đó, khi anh ghi bàn thắng đầu tiên của kỳ World Cup được tổ chức tại quê hương, có lẽ không nhiều người xem lại dự đoán được tầm vóc của anh ở CLB cũng như đội tuyển suốt hơn một thập kỷ sau.

Lahm bắt đầu sự nghiệp dài của mình với Bayern khi anh gia nhập đội trẻ vào năm 1995 từ CLB FT Gern Mnchen. Khởi đầu trong vai trò tiền đạo nhưng sau đó Lahm sớm tìm ra vị trí dành cho mình là hậu vệ biên, chủ yếu bên cánh trái. Dù là một tài năng nhưng con đường anh lên đội một đã bị chặn lại bởi sự ổn định của bộ đôi Pháp Bixente Lizarazu và Willy Sagnol. Vì vậy, Lahm bắt đầu sự nghiệp theo dạng cho mượn ở một đội khác, buộc anh phải đi một quãng đường ngắn từ Bavaria đến Baden-Wrttemberg.

Trợ lý HLV Hermann Gerland – khi đó dẫn dắt đội trẻ Bayern – cảm thấy trình độ của Lahm mà thi đấu ở một đội hạng ba nào đó là quá lãng phí. Vì vậy ông đề xuất để Lahm đến VfB Stuttgart lúc đó do Felix Magath dẫn dắt. Sau khi anh đá trận đầu tiên ở Bundesliga đồng thời cũng là trận mở màn mùa giải 2003/2004, Lahm nhanh chóng trở thành hậu vệ trái số một của Stuttgart. Dù dính một vài chấn thương, song quãng thời gian của anh ở Stuttgart có thể xem là thành công.

Lahm trở về Munich sau 53 lần ra sân ở Bundesliga trong màu áo Stuttgart. Những thương vụ cho mượn không phải lúc nào cũng thành công, song khoảng thời gian mà Lahm chơi bóng ở CLB gần sông Neckar thì tất cả các bên đều có lợi. Không chỉ Bayern có một hậu vệ biên tài năng mới mà đội tuyển Đức cũng vậy.

Phong độ của Lahm ở Stuttgart giúp anh lên đội tuyển quốc gia Đức và nhanh chóng biến vị trí hậu vệ trái thành độc quyền của riêng anh. Anh đá 15 trận cho đội tuyển trước khi sự nghiệp ở Bayern Munich thực sự bắt đầu. Sau khi bình phục chấn thương, Lahm đá trận đầu tiên cho Bayern ở Bundesliga vào tháng 11 năm 2005. Những màn trình diễn ấn tượng khẳng định bản thân là hậu vệ trái số một của CLB, báo hiệu việc Lizarazu phải giải nghệ.

Giống như phần lớn các cầu thủ cùng thế hệ Lahm, kỳ World Cup 2006 đã đưa Đức trở lại sân khấu thế giới sau kỳ Euro 2004 đáng thất vọng. Cũng chính ở giải đấu được mong đợi này, cầu thủ khiêm tốn và ít nổi bật ấy đã có đóng góp nổi tiếng nhất của mình. Bàn thắng đầu tiên đã thắp sáng cả một mùa hè đầy cảm xúc, khơi gợi lên niềm tự hào dân tộc và kích thích niềm vui trong xã hội Đức.

Sau World Cup, Lahm cùng Bayern kết thúc Bundesliga mùa giải 2006/2007 ở vị trí thứ 4. Và sau đó là những năm tháng thống trị gần như tuyệt đối ở Đức. Tuy nhiên tại đấu trường châu Âu, thành công không phải lúc nào cũng đến. Lahm chỉ được nếm trải vinh quang ở Champions League sau khi đã thua ở 2 trận bán kết (trước Inter Milan năm 2010 và trước Chelsea 2 năm sau ngay chính tại Munich).

Lahm và Bayern trở lại sau những thất bại đó theo cách ngoạn mục. Là đội trưởng của cả CLB lẫn đội tuyển quốc gia, anh gánh vác nhiều trách nhiệm hơn. Mùa giải 2012/2013, anh đá rất nhiều trận ở bên cánh phải hàng phòng ngự. Lahm bước vào giai đoạn hai của sự nghiệp trong vai trò hậu vệ phải nhưng gần như cũng có thể xem là một cầu thủ kiến thiết lùi sâu bên cánh phải mà nhiệm vụ không chỉ đơn giản là chồng biên và tạt.

Anh là tấm lá chắn lý tưởng cho Arjen Robben. Cầu thủ người Hà Lan nổi tiếng với cái chân trái kỳ diệu nhưng chính rất nhiều đường chuyền hay các pha di chuyển không bóng của Lahm đã giúp Robben có không gian cần thiết để bó vào trong. Lahm có 11 pha kiến tạo trong mùa giải 2012/2013, qua đó trở thành hậu vệ đầu tiên trong lịch sử Bundesliga có ít nhất 10 đường chuyền thành bàn trong một mùa.

Mối quan hệ của anh với Robben chỉ là một phần trong một mùa giải Bayern lên đỉnh cao với cú ăn ba dưới thời Jupp Heynckes. Cả Heynckes và Lahm đều có may mắn khi là thành viên của một tập thể rất đặc biệt gồm các cầu thủ như Bastian Schweinsteiger, Franck Ribéry, Thomas Mller, Jérôme Boateng, Manuel Neuer và Toni Kroos đang đạt phong độ cao bên cạnh những tài năng đang nổi lên như David Alaba và Xherdan Shaqiri.

Lahm đá hậu vệ phải trong suốt cả mùa giải giành cú ăn ba, nhưng mọi thứ chuẩn bị thay đổi. Sau 1 năm nghỉ ngơi, Pep Guardiola đến Munich vào năm 2013 với những ý tưởng lớn và thậm chí những kỳ vọng còn lớn hơn. Ông bước vào phòng thay đồ của nhà đương kim vô địch Champions League với mục tiêu thay đổi mọi thứ tốt hơn.

Mức độ thành công của Guardiola ở Bayern vẫn còn gây tranh cãi, song một điều chỉnh chiến thuật cụ thể chắc chắn đã mang lại hiệu quả. Trong cuộc chạm trán Chelsea ở UEFA Super Cup, nửa giờ thi đấu đầu tiên, Bayern bị dẫn trước 1-0 và bị đối thủ “bóp nghẹt”. Lúc này, Guardiola buộc phải tìm một lối thoát.

Trong cuốn “Pep Confidential”, tác giả Martí Perarnau cho biết chính Domenec Torrent – trợ lý của Guardiola – đã đề xuất kéo Lahm từ vị trí hậu vệ phải vào trung lộ để đá tiền vệ phòng ngự nhằm giành lại quyền kiểm soát bóng. Đây không phải lần đầu tiên Lahm đá ở hàng tiền vệ. Trong trận giao hữu gặp Anh vào năm 2007, Lahm đã chơi ở vị trí số 6 trong đội hình xuất phát.

Trong quá trình tập luyện, Guardiola đã chứng kiến Lahm thể hiện đủ nhiều để hiểu rằng xếp anh đá hậu vệ biên là điều thực sự lãng phí. Nhưng anh cũng không chỉ là một tấm lá chắn ở hàng tiền vệ. Ở Lahm, Guardiola thấy một người có khả năng phán đoán các đường chuyền, bảo vệ trái bóng và triển khai tấn công. Chiến lược gia người Tây Ban Nha bất ngờ giải được một bài toán và có một tiền vệ trụ mới.

Từ đó, Guardiola đã gọi Lahm là cầu thủ thông minh nhất ông từng huấn luyện. Một biến hóa nữa mà ông tạo ra là xóa mờ ranh giới giữa hàng phòng ngự và tiền vệ. Điều đó khiến Lahm là cầu thủ hoàn hảo để thực hiện những kế hoạch chiến thuật phức tạp của Guardiola, qua đó cho phép các cầu thủ như David Alaba, Xabi Alonso và Rafinha luân chuyển, xoay chuyển giữa các vị trí.

Lahm là bậc thầy nhận bóng rồi dẫn bóng về phía trước trong cùng một nhịp động tác, người anh thường chúi về phía trước một cách có chủ ý. Anh lướt trên sân, không chỉ chạy lên chạy xuống ở cánh phải mà còn xuyên phá tuyến tiền vệ đông đúc từ vị trí đứng thấp bên cánh phải. Và khi càng nhiều trách nhiệm ở trung lộ, anh thường đảm nhận vai trò của một người giải quyết khó khăn và điều khiển nhịp độ. Khả năng thích nghi những ý tưởng về một hậu vệ biên ngược (inverted full-back) của Lahm khiến Guardiola gặp vấn đề trong mùa giải đầu tiên ở Manchester City: những Pablo Zabaleta, Bacary Sagna và Gal Clichy đều là những hậu vệ biên giỏi, nhưng họ không phải Lahm.

Không giống những ngôi sao trầm lặng và khiêm tốn khác, những người thường giữ quan điểm của riêng mình trước khi phát ngôn gây tranh cãi sau khi đã treo giày, những bình luận gây tranh cãi nhất của Lahm xuất hiện ở giai đoạn giữa sự nghiệp. Thời điểm đó, Lahm 27 tuổi. Trong cuộc phỏng vấn với tờ Sddeutsche Zeitung vào năm 2009, Lahm chỉ trích ban lãnh đạo Bayern làm việc mà không có kế hoạch cụ thể và mua cầu thủ mà không có triết lý rõ ràng để xem liệu họ có phù hợp hệ thống chiến thuật hay không. Những nhận xét của anh không phải theo kiểu một ngôi sao làm mình làm mẩy mà đó là của một người vì hoàn toàn yêu CLB nên đưa ra ý kiến chân thành nhất.

Trưởng thành ở một CLB có dấu ấn của những thủ lĩnh đầy nam tính và mạnh mẽ như Steffen Effenberg, Oliver Kahn và Michael Ballack, Lahm chịu trách nhiệm một phần trong việc mang đến hình ảnh một mẫu thủ lĩnh mới cho cả CLB lẫn đội tuyển. Đó là người không có vẻ ngoài quyết liệt và mạnh mẽ mà thực dụng, trầm lặng, tính toán hơn – và cũng không kém phần truyền cảm hứng.

Manuel Neuer là người kế nhiệm Lahm vai trò đội trưởng, tuy nhiên việc lấp đầy khoảng trống trên sân cỏ là vấn đề khác. Ngày Lahm tuyên bố giải nghệ, Bayern không chỉ chào tạm biệt một trong những hậu vệ biên xuất sức nhất châu Âu suốt hơn một thập kỷ qua mà còn là một tiền vệ xuất sắc với đầy kinh nghiệm lẫn tư duy chiến thuật.

Lahm có thể dễ dàng kéo dài sự nghiệp ở một số CLB danh giá ngoài nước Đức bởi đội bóng nào lại không muốn có một cầu thủ như anh? Tuy nhiên, anh không muốn kéo dài sự nghiệp thi đấu thêm nữa. Lahm đã vươn lên đỉnh cao sau cái ngày anh nâng cao chiếc cúp vàng World Cup dưới bầu trời đêm ở Rio de Janeiro vào năm 2014.

Một điều Lahm đã nói trong cuộc phỏng vấn gây tranh cãi trên Sddeutsche Zeitung năm 2009 là Bayern cần một mẫu tiền vệ mới – một cầu thủ có thể nhìn ra một điểm chuẩn trên sân, mở ra một “lối thoát” ở trung lộ. Anh đưa ra ví dụ về những cầu thủ yêu kiểm soát bóng như Andrés Iniesta và Xavi. Thời điểm ấy, Lahm chỉ trích CLB và thật thú vị là sau đó, anh trở thành chính mẫu cầu thủ mà anh miêu tả.

Trong cuộc họp báo cuối cùng với tư cách cầu thủ Bayern, Lahm nói: “Tôi chỉ hy vọng người hâm mộ sẽ mãi nhớ đến tôi là một cầu thủ giỏi”. Quả thực anh đã là cầu thủ giỏi suốt hơn 10 năm trời.

Lược dịch từ bài viết của tác giả Jason Humphreys trên Englische Woche.