Trong 5 phút, lũ quét mang 1,6 triệu m nước và đất đá gây thảm họa Làng Nủ
Các nhà khoa học xác định lũ bùn đá là nguyên nhân gây nên thảm họa Làng Nủ. Chỉ trong khoảng 5 phút đã có 1,6 triệu m bùn đất, đá và nước dội từ núi xuống vùi lấp ngôi làng.
Sáng 2/10, Khoa Địa chất, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Quốc gia Hà Nội) tổ chức hội thảo khoa học “Thảm họa Làng Nủ – Nguyên nhân và giải pháp phòng tránh”.
Tại hội thảo, PGS.TS Nguyễn Châu Lân, Phó trưởng bộ môn Địa kỹ thuật, Khoa Công trình, Trường Đại học Giao thông Vận tải, cho biết, ngay sau khi thảm họa xảy ra tại Làng Nủ (Bảo Yên, Lào Cai), GS. Trần Thanh Hà, Hiệu trưởng Trường Đại học Mỏ – Địa chất và nhóm các nhà khoa học đã lên hiện trường khảo sát, thu thập số liệu tại đây và một số khu vực trọng điểm tại Lào Cai.
PGS.TS Nguyễn Châu Lân chia sẻ tại hội thảo. Ảnh: N. Huyền
“Bước đầu, chúng tôi xác định nguyên nhân gây nên thảm họa Làng Nủ là lũ bùn đá. Theo đó, có tới 1,6 triệu m bùn đất, đá và nước xuất phát từ đỉnh núi Con Voi cách Làng Nủ 3,6km đã dội xuống thôn Làng Nủ”, ông Lân thông tin.
Trận lũ quét sáng 10/9 đã vùi lấp toàn bộ thôn Làng Nủ, nơi có 37 hộ dân với 158 nhân khẩu. Đến nay, số người thiệt mạng ghi nhận là 58 người, còn 9 người mất tích.
Trong quá trình tràn xuống khối đất đá bị tắc nghẽn tại một khu vực hẹp (chỉ rộng khoảng 100m) cách điểm phát sinh sạt lở khoảng 2km. Vị trí này vô tình tạo thành một đập chắn tự nhiên làm tăng nguy cơ vỡ lũ.
Thời điểm xảy ra lũ, lượng mưa tại khu vực rất lớn, với tổng lượng mưa tích lũy lên tới 633mm, trong đó lượng mưa theo giờ đạt 57mm, khiến khối lũ bùn đá di chuyển cực kỳ nhanh.
Sau khi nhập dữ liệu vào mô hình, ông Lân nhận được kết quả mô phỏng cho thấy chiều sâu tích tụ dòng bùn là 8 – 15m, nơi sâu nhất khoảng 18m, vận tốc dòng chảy rất lớn tới 20 m/s. Do đó, thời gian chảy từ trên núi xuống (cho cả quãng đường 3,6km) là khoảng 300 giây (tức 5 phút).
Làng Nủ bị vùi lấp sau trận lũ kinh hoàng. Ảnh: Thạch Thảo
Ông Lân nhận định, tại khu vực xã Bảo Khánh, lượng mưa tích lũy ngày 9/9 là 500mm. Như vậy, nhiều khả năng ở khu vực đỉnh núi Con Voi đã phát sinh trượt lở ban đầu từ ngày 9/9, nhưng người dân ở thôn Làng Nủ chưa ai cảm nhận được sẽ có lũ bùn đá.
“Vị trí thôn Làng Nủ là vị trí đứt gãy địa chất. Đây là vị trí nguy hiểm khi có tai biến địa chất xảy ra. Chính quyền cần khuyến cáo người dân không làm nhà ở các vị trí này”, ông Lân nhấn mạnh.
Đáng lưu ý, ông Lân cho rằng trận lũ ống này không chỉ là hiện tượng đơn lẻ mà đã xảy ra ở nhiều nơi trên thế giới. Trong đó có thảm họa xảy ra tại TP Seoul, Hàn Quốc vào năm 2011.
Người dân không nên xây nhà gần bờ suối
Nhằm phòng tránh thảm họa tương tự, các nhà khoa học khuyến cáo người dân tránh xây dựng nhà ở gần bờ suối và các khu vực có nguy cơ sạt lở.
Hiện tại, các tỉnh miền núi như Hà Giang, Lào Cai… đã xuất hiện nhiều vết nứt địa chất, vẫn đủ thời gian để các cơ quan chức năng kịp thời ứng phó.
Một trong những giải pháp trước mắt là che phủ các vết nứt bằng vải bạt, kết hợp với hệ thống dẫn và thoát nước ngang, nhằm ngăn nước thấm sâu vào lòng đất, hạn chế nguy cơ sạt lở.
“Đây là biện pháp đơn giản mà các địa phương có thể nhanh chóng triển khai, sau đó sử dụng các phương án kỹ thuật khác để xử lý vết nứt”, ông Lân chia sẻ.
PGS.TS Đỗ Minh Đức, Trường ĐH Khoa học tự nhiên, ĐH Quốc gia. Ảnh: N. Huyền
Chia sẻ tại hội thảo, PGS.TS Đỗ Minh Đức (Trường Đại học Khoa học tự nhiên) cho rằng, việc biết nguy cơ sạt lở sớm vài phút thậm chí vài chục giây có thể cứu được mạng người, do đó cần cảnh báo và hành động sớm.
Ông Đức kiến nghị xây dựng bộ cơ sở dữ liệu, thành lập hệ thống bản đồ, từ đó khoanh vùng các khu vực có rủi ro cao, đặc biệt lưu ý các loại hình trượt lở, lũ quét khác nhau.
Ngoài ra, mưa là yếu tố chủ yếu kích hoạt trượt lở nên các xã trọng điểm cần có ít nhất 1 trạm đo mưa để cảnh báo kịp thời.
Thảm họa lũ quét ở Làng Nủ: Tìm thấy thêm một thi thể
Lực lượng tìm kiếm tại thôn Làng Nủ đã tìm thấy thi thể chị Hoàng Thị Quyến trong vụ lũ quét tang thương xảy ra vào rạng sáng 10/9.
Chiều 27/9, Sở Chỉ huy tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn tại thôn Làng Nủ (xã Phúc Khánh, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai) cho biết lực lượng tìm kiếm (bằng máy xúc) đã tìm thấy thêm một thi thể nạn nhân trận lũ quét xảy ra vào rạng sáng 10/9.
Nạn nhân được xác định là chị Hoàng Thị Quyến (34 tuổi).
Chính quyền địa phương xác định trận lũ quét ở thôn Làng Nủ đã khiến 58 người chết, hiện còn 9 người mất tích. Đến nay, số người an toàn là 87 người.
Các lực lượng chức năng tỉnh Lào Cai vẫn đang huy động hàng trăm người ở địa phương và thiết bị,... tập trung tham gia việc tìm kiếm các nạn nhân còn mất tích.
Thôn Làng Nủ nằm gần chân núi Voi, có 167 hộ với 760 đồng bào người Tày sinh sống nhiều đời. Trận lũ quét rạng sáng 10/9 khiến 33 hộ dân bị vùi lấp, 40 gia đình bị ảnh hưởng.
Lực lượng chó nghiệp vụ của Bộ đội Biên phòng được điều đến hiện trường tìm kiếm các nạn nhân (Ảnh: Hữu Khoa).
Ngay sau khi xảy ra trận lũ quét, chiều 11/9, báo Dân trí mở mã số 240502 "Thảm họa tại Lào Cai: Cả thôn bị xóa sổ - Hãy chung tay xây lại Làng Nủ".
Sáng 13/9, báo Dân trí đã trao 2 tỷ đồng tới Mặt trận Tổ quốc tỉnh Lào Cai. Đây là số tiền bạn đọc Dân trí giúp đỡ xây dựng lại thôn Làng Nủ.
Ngày 14/9, báo Dân trí thông báo kết thúc giai đoạn cứu trợ khẩn cấp, chuyển sang giai đoạn tiếp nhận ủng hộ kinh phí để tái thiết.
Cụ thể, báo sẽ chung tay cùng người dân xây dựng lại nhà cửa, trường học, cơ sở hạ tầng, đồng thời triển khai các dự án xã hội, tạo sinh kế bền vững, giúp bà con ổn định cuộc sống.
Thôn Làng Nủ nằm ở vị trí đứt gãy địa chất nguy hiểm Trận lũ quét vùi lấp Làng Nủ ở Lào Cai thực chất là một trận lũ bùn đá tạo thành do mưa rất lớn tập trung tại một điểm. Lũ bùn đá này có vận tốc dòng chảy là 20m/giây sẽ cuốn phăng mọi thứ trên đường đi. Lũ bùn đá do mưa lớn đã gây nên thảm họa Làng Nủ PGS Nguyễn...