Trịnh Kim Chi: “Nói dạy học để tăng truyền thông là không chính xác”

Nhân ngày 20/11, Trịnh Kim Chi đã có những trải lòng về công tác giảng dạy của mình tại trường Đại học Sân khấu Điện ảnh TP. Hồ Chí Minh.

Trong làng giải trí Việt hiện nay, có khá nhiều nghệ sĩ trở thành giảng viên để truyền tải kinh nghiệm cho các thế hệ tương lai. Nói đến giảng viên chắn hẳn phải nhắc tới NSƯT Trịnh Kim Chi, cô đang tích cực với công tác giảng dạy tại trường Đại học Sân khấu Điện ảnh TP. Hồ Chí Minh. Nhân ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, nữ nghệ sĩ đã có những chia sẻ với chúng tôi về công việc dạy học của mình.

Trịnh Kim Chi đang là giảng viên của trường Đại học Sân khấu Điện ảnh TP. Hồ Chí Minh. (Ảnh: FBNV)

* Xin chào Trịnh Kim Chi! Ngoài sự nghiệp nghệ thuật, chị còn đảm nhận vai trò giảng viên ở trường Đại học Sân khấu Điện ảnh TP. Hồ Chí Minh. Điều gì khiến chị quyết định gắn bó với nghề giáo?

Từ năm 1990-1993, tôi là sinh viên của trường Đại học Sân khấu Điện ảnh TP. Hồ Chí Minh. Lúc đó tôi học khoa Diễn viên và sau khi tốt nghiệp tôi đầu quân vào Nhà hát Kịch thành phố. Tiếp theo là giai đoạn tôi đi đóng phim, đóng kịch ở rất nhiều nơi. Một thời gian sau, tôi thành lập Sân khấu Kịch Trịnh Kim Chi và mở một trung tâm đào tạo về diễn xuất cho các bạn trẻ. Lúc tôi đã mở được đến khóa thứ 10 thì lại một lần nữa may mắn trở thành sinh viên của trường Sân khấu Điện ảnh từ năm 2015-2019, khoa Đạo diễn điện ảnh truyền hình.

Khi ra trường và nhận được tấm bằng Đại học, tôi vinh dự được nhà trường mời cộng tác và giảng dạy cho các bạn về diễn xuất. Bản thân mình đã là sinh viên và gắn bó với trường mấy năm nên tôi cảm thấy rất vinh dự khi được nhà trường mời về dạy cho các thế hệ sau.

Làm giảng viên của trường Sân khấu Điện ảnh là một nguyện vọng của tôi. Tôi muốn truyền lại những kinh nghiệm đã học hỏi được ở các thế hệ của thầy cô trước để có được những gương mặt mới cho nền nghệ thuật nước nhà nói chung và cho TP. Hồ Chí Minh nói riêng.

* Trong mùa dịch Covid-19, Trịnh Kim Chi phải giảng dạy thông qua hình thức online. Điều này có khó khăn gì và ảnh hưởng thế nào đến công tác dạy học của chị?

Tôi hi vọng rằng sắp tới đây các học trò được tiêm 2 mũi vaccine và sẽ tập hợp lại để có được những bài học, cũng như tôi có được thời gian để huấn luyện cho các bạn. Trong nghề gọi là chuốt bài cho các bạn, để học trò có thể bước vào kỳ thi thật tốt và thành công.

Thời gian này gặp các bạn cực kì ít, thậm chí còn thiếu các tiết học. Nhưng dù sao thì có còn hơn là không nên tôi vẫn đang rất cố gắng sắp xếp để lớp học có thể gặp nhau và làm bài thật tốt cho kì thi sắp tới.

Vì tình hình dịch bệnh, nữ nghệ sĩ đang giảng dạy qua hình thức online. (Ảnh: FBNV)

* Trịnh Kim Chi có những kỉ niệm đáng nhớ nào trong quá trình giảng dạy của mình?

Với một giáo viên dạy Toán, Lý, Hóa,… thì cứ lên rồi truyền tải những kiến thức cho các bạn tự nắm bắt và áp dụng. Nhưng với bộ môn nghệ thuật như thế này, để các bạn có thể nắm bắt được kiến thức cũng như kinh nghiệm trên phim trường, sân khấu khá phức tạp và nhạy cảm. Vì trong ngành nghề này nếu bạn có năng khiếu nổi trội, việc truyền tải rất đơn giản và bạn cũng cảm thấy tự tin, nhưng với những bạn hơi chậm hơn 1 chút thì làm mãi vẫn không thấy được tiến triển trong nét diễn của bạn.

Nếu như không có được sự kiên trì, nhẫn nại của 1 người giảng viên để uốn nắn hoặc có những bước đột phá và xoay chuyển cách diễn khác cho phù hợp với bạn thì đấy là 1 điều thiếu sót. Cho nên khi vào công tác giảng dạy bộ môn nghệ thuật biểu diễn, người giáo viên cũng phải chịu nhiều áp lực và phải nhạy cảm với từng nét diễn của các em.

* Áp lực lớn nhất của chị khi làm việc trong môi trường giáo dục hiện tại là gì?

Khi có học trò không diễn được là tôi phải về suy nghĩ và thử gợi ý cho em ấy để có thể hóa thân thành nhân vật đó, hoặc xoay chuyển nhân vật thành một dạng khác phù hợp giúp em truyền tải thật tốt. Đây cũng là áp lực rất lớn đối với người làm công tác sư phạm về mặt diễn xuất cho các bạn.

Một điều tôi cảm thấy thú vị khi tiếp xúc với các học trò là đòi hỏi các bạn phải đóng góp ý kiến. Bất cứ nhân vật nào cũng cần sự tranh luận, phân tích, từ đó sẽ sáng tạo ra rất nhiều nét diễn cho nhân vật. Có những bạn, cô nói sao nghe vậy. Nhưng cũng có nhiều bạn đầy chính kiến, thậm chí còn tự đề xuất nét diễn hay hơn.

Nếu tôi thấy quan điểm của tôi là đúng thì tôi phải có chính kiến để phản biện lại bạn ấy. Còn nếu ý kiến của bạn này hay, sáng tạo thì tôi đồng ý. Cho nên người giáo viên giảng dạy về diễn xuất cần sự nhạy bén và kinh nghiệm rất nhiều.

Trịnh Kim Chi đặt nhiều tâm huyết cho công việc giảng dạy của mình. (Ảnh: FBNV)

* Với Trịnh Kim Chi, việc tham gia các hoạt động nghệ thuật như đóng phim và đứng trên bục giảng, việc nào khó hơn?

Nếu như bạn là một người tay ngang bước vào diễn xuất, chắc chắn bạn sẽ cảm thấy rất khó và muốn buông xuôi vì không làm được đâu. Nhưng với người đã được học tập và trải qua bao nhiêu tháng năm gắn bó với nghề, diễn biết bao vai diễn trong cuộc sống thì đấy cũng là những công việc đơn giản, quen thuộc, ăn vào trong trí óc của mình rồi. Vì vậy, càng được làm nhiều, Chi cảm thấy càng thú vị, khám phá cách diễn của mình nhiều hơn. Đây cũng không còn là khó khăn trong nghề nữa.

Khi chúng tôi mang những kiến thức, các vai diễn để truyền đạt lại thế hệ trẻ bây giờ thì cũng như chúng tôi đang diễn trên sân khấu. Chúng tôi cũng thể hiện mình qua các vai diễn để thị phạm cho học trò. Tôi cảm thấy điều này rất thú vị, vui và hạnh phúc. Đó cũng là vấn đề đơn giản thôi. Khó khăn ở đây là làm sao để các bạn tiếp thu được bài học 1 cách nhanh nhất và sâu sắc nhất.

* Được biết mức lương của giảng viên tương đối thấp. Có lý do gì đặc biệt để chị chấp nhận mức lương này?

Nói về tiền lương, đây là điều rất tế nhị và nhạy cảm. Mọi người cứ nghĩ nghệ sĩ đi làm là dễ kiếm tiền, làm việc nhàn hạ lắm. Nhưng phải bước vào nghề này mới hiểu được sự hi sinh của người nghệ sĩ rất lớn lao. Họ phải đầu tư vào vai diễn của mình rất nhiều, làm ra đồng lương như vậy nhưng số tiền bỏ ra vì vai diễn cũng không hề nhỏ. Dù sao, mình cũng cảm thấy vui vì đó đã là cái nghề mình yêu quý.

Bên cạnh đó, việc chúng tôi muốn truyền tải kinh nghiệm đến học trò thì không thể nào cân đong đo đếm chuyện lương bổng, tiền nong được. Khi nhà trường mời Kim Chi về dạy và đào tạo cho các bạn sinh viên, Chi không hề hỏi vấn đề về lương bổng. Cứ đến mỗi tháng, Chi dạy bao nhiêu tiết học thì chuyển vào bấy nhiêu. Thật sự Chi cũng không để ý bởi vì mọi người cũng biết lương giáo viên không được cao lắm nhưng điều quan trọng ở đây sự trân quý của nhà trường.

Nữ nghệ sĩ muốn làm giảng viên để truyền tải kinh nghiệm đến học trò. (Ảnh: FBNV)

* Trịnh Kim Chi phải sắp xếp, cân bằng ra sao giữa việc đóng phim, đi làm từ thiện, giảng dạy và chăm lo cho gia đình?

Từ trước đến giờ Kim Chi luôn có nguyên tắc không quá ôm đồm nhiều việc. Những việc mà tôi nhắm sẽ làm được tốt và hiệu quả thì mới nhận. Và tất nhiên tôi cũng đã dự định sắp xếp được công việc có đúng với thời gian mà mọi người yêu cầu hay không thì mới dám nhận để chu toàn hết tất cả mọi thứ. Vì dù sao tôi cũng là phụ nữ và bên cạnh còn có chồng con, gia đình, người thân.

Công việc của 1 người nghệ sĩ không giống với cán bộ, công nhân viên nhà nước vì việc rất vô chừng. Lúc thì đi suốt mấy ngày trời, nhưng cũng có lúc được nghỉ liên tục. Những lúc được nghỉ ngơi, Chi luôn ưu tiên cho người thân và gia đình của mình. Quan trọng là hiện tại, Chi hay dành buổi tối và ưu tiên cho những bữa cơm gia đình. Nếu chúng ta sắp xếp một cách khoa học, có bài bản thì chắc chắn sẽ hoàn thành tốt được công việc của riêng mình và chăm sóc những người thân.

Cô luôn sắp xếp công việc và thực hiện một cách khoa học. (Ảnh: FBNV)

* Nếu như có ai đó nói nghệ sĩ đi làm giảng viên chỉ với mục đích muốn tăng hiệu ứng truyền thông. Chị sẽ phản bác lại thông tin này như thế nào?

Tôi không biết những nghệ sĩ khác như thế nào nhưng riêng tôi làm công tác giảng dạy cũng đã khá lâu rồi. Từ lúc mở những sân khấu kịch nho nhỏ, tôi đã có các lớp đào tạo về diễn xuất cho các bạn. Cho nên tôi nghĩ muốn tăng hiệu ứng truyền thông thì không phải, vì tôi muốn đào tạo một thế hệ mới để phục vụ cho sân khấu TP. Hồ Chí Minh và cũng muốn có thêm kinh nghiệm về kỹ năng diễn xuất và sư phạm.

Còn nếu nói tăng hiệu ứng truyền thông qua giảng dạy thì đây là lần đầu tiên tôi nghe đến chuyện này. Thật sự kể từ khi tôi nhận lời làm giảng viên cho trường Sân khấu Điện ảnh đến bây giờ, có lẽ không có 1 bài báo nào đăng về việc Kim Chi đang giảng dạy. Chúng tôi làm điều này là vì cái tâm của mình, không phải ai cũng có thể đứng lớp được.

Trịnh Kim Chi khẳng định đi dạy không phải vì muốn tăng hiệu ứng truyền thông. (Ảnh: FBNV)

Để làm giáo viên thì không hề đơn giản, ngoài những kỹ năng sư phạm, còn có sự bản lĩnh khi đứng trên bục giảng. Không phải cứ là nghệ sĩ thì sẽ đứng lên truyền nghề đến các bạn được. Khi đối mặt với 20 diễn viên trẻ chưa bao giờ bước lên sân khấu, việc tập cho họ những bước đi đầu tiên trong 4 năm cả 1 quá trình của người nghệ sĩ làm giáo viên. Điều đó khá là vất vả và chúng tôi tình nguyện những điều đó.

Nói dạy học để tăng hiệu ứng truyền thông là không chính xác. Vì chúng tôi có thể đóng 1 vở kịch hay bộ phim hot để truyền thông vai diễn của mình sẽ khiến khán giả biết nhiều hơn là đi làm giáo viên. Làm giáo viên là điều chúng tôi muốn truyền tải để có được 1 thế hệ sau này với những gương mặt mới cho điện ảnh và nghệ thuật nước nhà, đơn giản là như vậy.

* Cảm ơn NSƯT Trịnh Kim Chi vì đã dành thời gian chia sẻ về công tác giảng dạy của mình!