Triển vọng làm trung gian hòa giải của Trung Quốc trong xung đột Israel – Hamas
Dưới đây là nhận định của các chuyên gia Nga về triển vọng làm trung gian hòa giải của Trung Quốc đối với cuộc xung đột đang diễn ra ở Gaza.
Phái đoàn ngoại giao các nước Arab và Hồi giáo chụp ảnh chung với Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tại Bắc Kinh ngày 20/11. Ảnh: AP
Ngày 20/11, một phái đoàn gồm các nhà ngoại giao hàng đầu của Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC) và Liên đoàn các quốc gia Arab (LAS) đã tới Bắc Kinh để thảo luận về cuộc xung đột giữa Israel và Hamas. Đây là điểm dừng chân đầu tiên của các phái đoàn trên trong chuyến công du một số nước sau hội nghị thượng đỉnh của họ hôm 11/11. Bộ Ngoại giao Nga thông báo rằng phái đoàn sẽ đến Moskva để hội đàm với nhà ngoại giao hàng đầu của Nga, ông Sergey Lavrov vào cuối ngày 21/11.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh cho biết trong chuyến thăm, Trung Quốc trao đổi và phối hợp sâu sắc với phái đoàn chung gồm ngoại trưởng các nước Arab và Hồi giáo nhằm thúc đẩy giảm leo thang cuộc xung đột Israel – Hamas, bảo vệ thường dân và giải quyết công bằng vấn đề Palestine.
Andrey Zeltyn, Giảng viên cao cấp tại Trường Nghiên cứu châu Á, Trường Kinh tế Cao cấp Moskva (Nga) cho rằng việc Trung Quốc được mời làm trung gian hòa giải ở Trung Đông không phải là điều ngạc nhiên.
Bắc Kinh đã có một số kinh nghiệm trong việc giải quyết bất đồng giữa Iran và Saudi Arabia vào tháng 3 năm nay, vì vậy các nước trong khu vực đang tìm kiếm sự trợ giúp của Trung Quốc trong bối cảnh họ không hài lòng với chính sách của Mỹ ở Trung Đông.
Tuy nhiên, chuyên gia Zeltyn lưu ý trên thực tế Trung Quốc không có quá nhiều đòn bẩy để tác động đến tình hình ở Gaza. Chuyên gia này nêu rõ sự leo thang đã đi quá xa và Israel, quốc gia đang tham gia vào một chiến dịch quân sự lớn, khó có thể rút lui. Ông Zeltyn nói với tờ Vedomosti (Nga) rằng Bắc Kinh sẽ khó tác động đến Tel Aviv vì Mỹ mới là nước có ảnh hưởng chính.
Video đang HOT
Về phần mình, Alexander Lomanov, người đứng đầu Trung tâm Nghiên cứu châu Á-Thái Bình Dương tại Viện Kinh tế thế giới và Quan hệ quốc tế thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, nhận định Trung Quốc có quan hệ kinh tế với Israel nên việc mong đợi Trung Quốc đứng về phía Palestine sẽ là không thực tế.
Trong khi đó, Alexander Lukin, Giám đốc nghiên cứu tại Viện Trung Quốc và châu Á đương đại thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, nói: “Trung Quốc có những lợi ích kinh tế lớn ở Trung Đông, bao gồm nhập khẩu dầu và thúc đẩy đầu tư. Do đó, Trung Quốc đang tìm kiếm một giải pháp hòa bình, vì xung đột quân sự gây tổn hại cho Bắc Kinh”.
Theo ông Lukin, ngoài ra còn có một khía cạnh chính trị nữa: Trung Quốc đang tự coi mình là nhà lãnh đạo của “Nam toàn cầu” (các nước đang phát triển và mới nổi ngoài phương Tây) trong khi Mỹ, nhà lãnh đạo tự xưng của thế giới tự do, ủng hộ Israel và là đối thủ cạnh tranh của Trung Quốc. Chuyên gia Lukin nhấn mạnh rằng trong khi Trung Quốc duy trì mối quan hệ tốt đẹp với Israel, các nước Arab có “sức nặng” hơn nhiều trong mắt Bắc Kinh so với Israel.
Phái đoàn ngoại trưởng các nước Arab và Hồi giao trên đã đến thăm Trung Quốc trong 2 ngày (từ ngày 20-21/11), gồm Ngoại trưởng Saudi Arabia Faisal bin Farhan Al-Saud, Phó Thủ tướng kiêm Ngoại trưởng Jordan Ayman Safadi, Ngoại trưởng Ai Cập Sameh Shoukri và Ngoại trưởng Palestine Riyad al-Maliki, Ngoại trưởng Indonesia Retno Marsudi và Tổng thư ký Tổ chức Hợp tác Hồi giáo Hissein Brahim Taha.
Xung đột Israel – Hamas hiện nay đã kéo dài trong một tháng rưỡi, cướp đi sinh mạng của gần 15.000 người, thảm họa nhân đạo ở Dải Gaza tiếp tục gia tăng nhưng cuộc giao tranh ác liệt giữa hai bên vẫn tiếp tục.
Liên hợp quốc đang 'rối loạn' vì cuộc chiến Israel - Hamas
Cuộc xung đột Israel - Hamas đang gây chia rẽ nghiêm trọng tại Liên hợp quốc (LHQ), làm ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan nhân đạo và y tế của tổ chức này.
LHQ vẫn bế tắc về tình hình ở Gaza. Ảnh: TTXVN
Theo bình luận của tờ Politico (Mỹ) mới đây, tình trạng căng thẳng giữa Israel với người Palestine đã tồn tại từ lâu, nhưng nó hiếm khi gây ra nhiều sự rối loạn đối với Liên hợp quốc (LHQ) như cuộc xung đột đang diễn ra lần này.
Sau khi xung đột Israel - Hamas nổ ra, các quan chức Israel đã kêu gọi Tổng Thư ký LHQ từ chức, cáo buộc ông thể hiện "lòng trắc ẩn" đối với Hamas trong bài phát biểu trước Hội đồng Bảo an, trong khi các nhà ngoại giao tại Hội đồng Bảo an LHQ (vốn đang bị tê liệt) tiếp tục tranh cãi về cuộc chiến.
Và mọi chuyện càng trở nên tồi tệ hơn khi số lượng thương vong ngày càng tăng - trong đó khoảng 70 nhân viên LHQ. "Bạn có thể cảm nhận được sự căng thẳng đó - đây chắc chắn là một cuộc khủng hoảng lớn. Những con số thương vong thực sự đáng kinh ngạc. Điều này làm tăng thêm sự thất vọng và rối loạn tại LHQ", một nhà ngoại giao thuộc thành viên của Hội đồng Bảo an LHQ chia sẻ.
Cuộc xung đột ở Trung Đông cũng làm "sống lại" câu hỏi liệu LHQ có phải là một diễn đàn hữu ích để giải quyết vấn đề hay chỉ là một nơi để bày tỏ sự bất bình. Richard Gowan, một nhà phân tích thuộc Nhóm Khủng hoảng Quốc tế của LHQ, nói rằng trong nhiều thời điểm biến động, các nhà ngoại giao của LHQ đã "đấu khẩu" công khai nhưng vẫn tỏ ra niềm nở với nhau. Tuy nhiên lần này, không khí trở nên căng thẳng hơn nhiều.
Cuộc chiến mới bắt đầu nổ ra khi Hamas tấn công vào miền Nam Israel và g.iết c.hết khoảng 1.400 người trong khi bắt hơn 200 người làm con tin. Israel kể từ đó đã bao vây Dải Gaza, tiến hành các cuộc không kích và tiến hành chiến dịch trên bộ. Theo các báo cáo, ít nhất 9.000 người Palestine được cho là đã t.hiệt m.ạng, hầu hết là dân thường.
Cuộc tấn công của Hamas ban đầu đã bị lên án từ nhiều bên trong LHQ, trong đó có cả Tổng thư ký Antonio Guterres. Nhưng Hội đồng Bảo an - cơ quan quyền lực nhất của LHQ - ngay lập tức bị chia rẽ. Trong khi Mỹ yêu cầu lên án đích danh Hamas, một số nước được cho là đã từ chối - chọn cách lên án chung chung cuộc tấn công nhằm vào dân thường.
Trong những ngày sau đó, Mỹ và Nga đã tranh cãi về nội dung các nghị quyết của Hội đồng Bảo an liên quan đến cuộc xung đột, mỗi bên đưa ra những mô tả khác nhau về quan điểm thực sự của họ. Các thành viên khác cũng bất đồng về việc có nên kêu gọi ngừng b.ắn hay không, có tuyên bố rằng Israel có quyền tự vệ và đáp trả hay không.
Đặc biệt, Mỹ đã phản đối những lời kêu gọi ngừng b.ắn, cho rằng một động thái như vậy sẽ làm suy giảm khả năng tự vệ của Israel, thay vào đó ủng hộ "sự tạm dừng vì nhân đạo" - những khoảng thời gian tạm giao tranh có thể kéo dài chỉ vài giờ.
Nga và ở một mức độ thấp hơn là Trung Quốc - những quốc gia, giống như Mỹ, nắm quyền phủ quyết trong Hội đồng Bảo an - đã dẫn đầu phe phản đối Mỹ. Các quốc gia khác, chẳng hạn như Brazil và Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE), cũng có những đề xuất riêng.
Cho đến nay, chưa có nghị quyết nào liên quan đến cuộc chiến Israel - Hamas được cơ quan gồm 15 thành viên thông qua. Nghị quyết được Nga hậu thuẫn nhận được ít phiếu bầu. Một đề xuất do Brazil đưa ra giành được đủ số phiếu bầu nhưng đã bị Mỹ phủ quyết, trong khi một nghị quyết do Mỹ đề xuất cũng có đủ số phiếu ủng hộ nhưng đã bị Nga và Trung Quốc phủ quyết.
Nhưng Đại hội đồng LHQ gồm 193 thành viên, nơi các cường quốc không có quyền phủ quyết, đã thông qua một cách áp đảo một nghị quyết không mang tính ràng buộc do Jordan và các quốc gia Arab khác dẫn đầu kêu gọi đình chiến nhân đạo. Biện pháp này cuối cùng đã được thông qua với 121 phiếu ủng hộ, 14 phiếu chống và 44 phiếu trắng.
Mỹ đã bỏ phiếu chống, một phần vì không đề cập cụ thể đến Hamas hoặc các con tin. Nhưng ngay cả một số đồng minh truyền thống của Mỹ như Australia và Anh cũng bỏ phiếu trắng thay vì đứng về phía Mỹ.
Pháp ủng hộ nghị quyết này. Đặc biệt, các đồng minh của Mỹ phải nỗ lực để duy trì nhiều lợi ích khác nhau, bao gồm nhu cầu duy trì mối quan hệ tốt đẹp với các nước Arab mà không nhất thiết phải làm phiền lòng Israel hay Mỹ.
Kết quả này hoàn toàn trái ngược với các nghị quyết do Mỹ dẫn đầu liên quan đến cuộc xung đột Nga - Ukraine, vốn nhận được hơn 140 phiếu ủng hộ. Dmitry Polyanskiy, một nhà ngoại giao cấp cao của Nga tại LHQ, cho biết Moskva không có vấn đề gì khi chỉ trích Hamas về các cuộc tấn công tàn bạo của họ, nhưng Israel và Mỹ nên thừa nhận rằng cuộc tấn công diễn ra sau hàng thập kỷ người Palestine bị Israel bao vây.
Ông Polyanskiy cũng khẳng định trong cuộc xung đột ở Ukraine, Nga nhắm vào cơ sở hạ tầng quân sự của Ukraine chứ không phải dân thường. Ông nói: "Nếu Mỹ muốn lên án hành động tàn bạo, tại sao họ không lên án những gì Israel đang làm ở Gaza?".
Nhưng những r.ạn n.ứt tại LHQ đang vượt ra ngoài phạm vi các quốc gia thành viên và ảnh hưởng đến các nhân viên làm việc ở nhiều bộ phận khác nhau của tổ chức, chẳng hạn như các bộ phận về người tị nạn và y tế. Craig Mokhiber, một quan chức nhân quyền của LHQ, đã viết một lá thư từ chức, trong đó ông than phiền về việc LHQ đã không ngăn chặn được cái mà ông gọi là "trường hợp diệt chủng" đối với người Palestine. Bức thư nhanh chóng được công chúng biết đến và lan truyền rộng rãi.
Trung Đông có làm suy yếu chính sách 'xoay trục' sang châu Á của Mỹ? Chính quyền Mỹ của Tổng thống Joe Biden hiện phải cân nhắc xem nên chuyển nguồn lực từ các ưu tiên khác sang Trung Đông ở mức độ nào. Nhiều người ở Mỹ có cảm giác rằng các sự kiện ở Trung Đông đang kéo Washington quay trở lại khu vực. Ảnh: AP Theo bình luận của học giả Kerry Boyd Anderson, nhà...