Tránh lạm quyền tiếp cận thông tin người nộp thuế
Việc ngân hàng cung cấp thông tin tài khoản khách hàng cho cơ quan thuế là cần thiết nhưng cần xác định rõ phạm vi cung cấp thông tin phù hợp.
Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) có đưa ra quy định ngân hàng thương mại cung cấp thông tin tài khoản của khách hàng cho cơ quan quản lý thuế.
Cụ thể, khoản 2 Điều 98 quy định ngân hàng thương mại có trách nhiệm cung cấp thông tin tài khoản của khách hàng là người nộp thuế mở tại ngân hàng cho cơ quan quản lý thuế, gồm nội dung giao dịch tài khoản, số dư tài khoản người nộp thuế trong thời hạn 10 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được yêu cầu cung cấp thông tin của cơ quan quản lý thuế.
Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) quy định ngân hàng phải cung cấp thông tin tài khoản của khách hàng cho cơ quan quản lý thuế (Ảnh: KT)
Phù hợp với thông lệ quốc tế
Theo ông Lưu Đức Huy, Vụ trưởng Vụ Chính sách, Tổng cục Thuế, việc quy định cung cấp thông tin về số tài khoản của người nộp thuế là nhằm giảm thiểu thủ tục cho người nộp thuế, chia sẻ thông tin giữa cơ quan quản lý thuế và các bên liên quan theo cơ chế tự động. Hiện nay đã có 51 ngân hàng ký kết với cơ quan thuế về việc chia sẻ thông tin, trong đó có 49 ngân hàng đã triển khai.
“Hiện cơ quan thuế đang quản lý cơ sở dữ liệu về tài khoản của hàng trăm ngàn doanh nghiệp nhưng chưa phát sinh trường hợp có ảnh hưởng đến việc bảo mật thông tin của ngân hàng”, đại diện Vụ Chính sách thuế khẳng định.
Theo đại diện Tổng cục Thuế, trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế và thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ như hiện nay, công tác chống chuyển giá, chống xói mòn nguồn thu và tăng cường quản lý, giao dịch xuyên biên giới, thương mại điện tử rất cần sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, các ngành trong công tác quản lý nhà nước theo chức năng nhiệm vụ của từng bộ, ngành, địa phương.
Tham khảo kinh nghiệm quốc tế như: mẫu Luật quản lý thuế của IMF (Quỹ tiền tệ quốc tế); Luật quản lý thuế của Hungary và báo cáo của OECD về cải thiện quyền truy cập vào thông tin ngân hàng cho mục đích thuế, đa số các nước đều quy định các ngân hàng và tổ chức tài chính tín dụng có nghĩa vụ thông báo cho cơ quan thuế biết về việc mở các tài khoản của người nộp thuế cùng mã số thuế do cơ quan thuế cấp. Thậm chí một số nước còn yêu cầu việc báo cáo tự động đối với việc đóng mở tài khoản, số dư tài khoản tại thời điểm cuối năm cũng như tiền lãi trên tài khoản của người nộp thuế cho cơ quan thuế.
“Nội dung quy định như dự thảo Luật về nhiệm vụ, trách nhiệm của ngân hàng thương mại đã phù hợp với thông lệ quốc tế, đồng thời đảm bảo việc trao đổi thông tin với cơ quan thuế các nước”, ông Huy nhấn mạnh.
Đồng tình với quan điểm này, PGS. Đinh Trọng Thịnh, Trưởng Bộ môn Quản trị Tài chính quốc tế, Học viện Tài chính cho rằng, quy định Ngân hàng thương mại phải cung cấp thông tin liên quan đến tài khoản của khách hàng cho cơ quan quản lý thuế là việc mà hầu hết tất cả các quốc gia trên thế giới đều làm. Điều này góp phần cho việc thực hiện công khai, minh bạch các khoản thu và các nguồn chi của các tập thể, cá nhân để từ đó cơ quan quản lý nhà nước có thể quản lý được.
Video đang HOT
Thời gian qua, nhiều cá nhân có doanh thu từ các trang mạng xã hội như facebook, google, youtube… với số tiền lên đến cả chục tỷ đồng/năm nhưng không thực hiện nghĩa vụ đóng thuế do cơ quan thuế không quản lý được thuế thu nhập của các cá nhân đó, dẫn tới việc thất thu thuế.
PGS. TS. Đinh Trọng Thịnh, Trưởng Bộ môn Quản trị Tài chính quốc tế, Học viện Tài chính
“Việc ngân hàng liên thông cung cấp thông tin liên quan đến tài khoản của khách hàng cho cơ quan quản lý thuế sẽ giúp tạo sự công khai, minh bạch, tạo tiền đề cho việc đánh thuế bình đẳng giữa các chủ thể trong nền kinh tế một cách thoả đáng và đảm bảo tính liêm minh của pháp luật thuế. Đồng thời, cũng đảm bảo quyền lợi, trách nhiệm, nghĩa vụ của mỗi công dân đối với xã hội”, PGS. Đinh Trọng Thịnh nói.
Theo PGS. Thịnh, việc ngân hàng cung cấp thông tin liên quan đến tài khoản của khách hàng cho cơ quan quản lý thuế không ảnh hưởng gì tới thông tin của cá nhân hay lộ bí mật kinh doanh của ngân hàng. Việc cung cấp thông tin này góp phần công khai, minh bạch thu nhập của mỗi người, từ đó góp phần tránh những khoản thu nhập bất chính, kinh doanh bất hợp pháp, tham nhũng… trong nền kinh tế quốc dân.
“Việc cung cấp thông tin này đáng ra phải làm lâu rồi chứ không phải bây giờ mới làm”, PGS. Thịnh cho hay.
Cần tránh tùy tiện, lạm quyền
Tuy nhiên, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) lại cho rằng, quy định này trong Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) chưa bảo đảm tính minh bạch do không nêu rõ trong các trường hợp nào thì cơ quan quản lý thuế có quyền yêu cầu Ngân hàng thương mại cung cấp các thông tin. Đồng thời, cũng chưa thuyết minh rõ được yêu cầu này căn cứ vào nhu cầu quản lý nhà nước cụ thể là gì. Nếu quy định mở như dự luật, có khả năng hiểu theo nhiều cách khác nhau, việc áp dụng có thể rất tùy tiện trên thực tế.
“Quan hệ giữa ngân hàng và người nộp thuế là quan hệ dân sự. Khi ký kết hợp đồng, Ngân hàng phải cho khách hàng của mình biết các trường hợp thông tin của họ sẽ được cung cấp cho bên thứ ba. Các trường hợp này cần phải hợp lý và rõ ràng để bảo đảm quyền và lợi ích của cá nhân, tổ chức và bảo đảm NH không phải chịu gánh nặng tuân thủ yêu cầu của cơ quan quản lý thuế”, ông Đậu Anh Tuấn lưu ý.
Theo Luật sư Trương Thanh Đức, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Luật Basico, đây là một quy định đúng và hợp lý. Bởi chức năng quan trọng nhất của cơ quan quản lý thuế là thu thuế và chống trốn thuế. Về nguyên tắc chung, tất cả các cá nhân, pháp nhân, cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp phải có trách nhiệm giúp đỡ cơ quan chức năng thực hiện nhiệm vụ phòng chống tội phạm, gian lận. Tuy nhiên, dự thảo Luật cần nêu rõ ai được phép truy cập dữ liệu này, nếu không tình trạng bán thông tin khách hàng sẽ xảy ra.
“Cơ quan thuế có thể yêu cầu cung cấp số dư tài khoản tính đến ngày nào, giờ nào. Còn việc cung cấp thông tin giao dịch nên đưa vào trường hợp đặc biệt. Cơ quan thuế có thể yêu cầu khấu trừ tiền trong tài khoản, phong tỏa tài khoản nhằm đạt được mục tiêu thu thuế. Còn nếu cơ quan thuế được yêu cầu cung cấp chi tiết nội dung giao dịch qua tài khoản, lịch sử giao dịch thì lại trở thành điều tra. Chỉ trừ các trường hợp tiến hành điều tra các vụ việc của ngành thuế, hải quan, cơ quan thuế mới được quyền yêu cầu cung cấp thông tin chi tiết như vậy”, Luật sư Trương Thanh Đức nêu ý kiến./.
Cẩm Tú/VOV.VN
Chuyển giá có phải là hoạt động bất hợp pháp?
Chuyển giá về bản chất không phải là một hoạt động bất hợp pháp. Chỉ có gian lận về giá hay lạm dụng chuyển giá nhằm trốn thuế mới là bất hợp pháp.
Chuyển giá là chuyện bình thường
Theo ông Wayne Barford, Cố vấn cấp cao của Trung tâm Thuế và Đầu tư quốc tế, Cựu trợ lý Ủy viên Sở Thuế vụ Australia, chuyển giá được định nghĩa là các quy tắc và phương pháp định giá cho các giao dịch nội bộ và giữa các doanh nghiệp thuộc cùng một hệ thống sở hữu hoặc kiểm soát. Do những giao dịch liên kết xuyên biên giới có thể làm thay đổi thu nhập chịu thuế, các cơ quan thuế ở nhiều quốc gia có thể áp dụng những phương pháp xác định giá khác với những phương pháp thông thường dựa trên giá thị trường giữa những doanh nghiệp độc lập.
"Chuyển giá về bản chất không phải là một hoạt động bất hợp pháp. Chỉ có gian lận về giá hay lạm dụng chuyển giá nhằm mục đích trốn thuế mới là bất hợp pháp", ông Wayne khẳng định.
Chuyển giá không nên bị đánh lẫn với trốn thuế (Ảnh minh hoạ: KT)
Vị chuyên gia này cho rằng, việc xem xét về chuyển giá không nên bị đánh lẫn với trốn thuế. Cần xem xét hành động chuyển giá khác với hành vi trốn thuế.
"Về bản chất, hành động chuyển giá phản ánh một phần nguyên tắc với giá thị trường và các hoạt động ở đây là kiểm tra về mặt nguyên tắc các giao dịch, so sánh với các giao dịch. Cần cân nhắc quan hệ giữa các thể nhân liên kết, các giao dịch liên kết, ở khía cạnh nào đó, có thể làm xói mòn đi các nguyên tắc trên thị trường", ông Wayne nói.
Ông Adam Sitkoff, Giám đốc điều hành Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ (Amcham) Hà Nội cũng bày tỏ quan ngại khi cách nhìn nhận khá phổ biến về chuyển giá như một công cụ trốn thuế và một hành vi vi phạm pháp luật. Đặc biệt là trong bối cảnh Việt Nam đang hội nhập ngày càng sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu, các giao dịch liên kết và xuyên quốc gia sẽ ngày càng nhiều hơn.
"Cách nhìn nhận không phù hợp và thiếu khách quan về những giao dịch này sẽ tạo nên những thách thức và rào cản đối các nhà đầu tư xuyên quốc gia khi quyết định đầu tư tại Việt Nam", ông Adam cảnh báo.
Đại diện Amcham Hà Nội cho rằng: "Chuyển giá là chuyện bình thường, không có gì ngạc nhiên cả". Tuy nhiên, cần thiết phải có những phương pháp xác định các mức giá phù hợp đối với các giao dịch liên kết và giao dịch xuyên quốc gia, bao gồm cả các giao dịch hữu hình, vô hình, dịch vụ, tài chính hay phân bổ chi phí, cổ phần.
Quản lý như thế nào?
Theo ông Nguyễn Văn Toàn, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Đầu tư nước ngoài (VAFIE), khái niệm chuyển giá hiện có nhiều cách hiểu khác nhau. Ở Việt Nam, chuyển giá là hành vi trốn thuế, lách thuế, tuy nhiên, ở các quốc gia phát triển khác lại nhìn nhận các giao dịch liên kết là những giao dịch rất bình thường.
Ông Nguyễn Văn Toàn, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Đầu tư nước ngoài
"Không phải tất cả những giao dịch liên kết đều xấu. Những giao dịch liên kết của công ty có vốn đầu tư nước ngoài, trong đó có những công ty đa quốc gia, xuyên quốc gia là những giao dịch hết sức bình thường. Vì đó là việc cung cấp dịch vụ, hàng hóa đan xen lẫn nhau giữa công ty trong tập đoàn với các công ty con, và từ quốc gia này đến quốc gia khác. Hành vi giao dịch liên kết là việc bình thường, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp", ông Toàn cho hay.
Đại diện VAFIE cho rằng, không chỉ doanh nghiệp nước ngoài có hoạt động chuyển giá mà cả ở trong nước cũng có thể chuyển giá. Nhưng có thể với doanh nghiệp nước ngoài thì nhà nước chú trọng hơn, vì có thể thu được thuế cao hơn. Hiện cơ quan nhà nước đang thiết lập hệ thống dữ liệu về giá. Dữ liệu này hết sức quan trọng, nhưng phải được cập nhật liên tục thì lúc đó mới phản ánh được giá của thị trường. Khi dữ liệu này đảm bảo sự đúng đắn, khách quan thì buộc các doanh nghiệp phải tuân thủ.
"Để làm được điều này phụ thuộc nhiều vào năng lực của cơ quan thuế, dữ liệu quản lý phải khách quan và trách nhiệm, đạo đức của người thi hành công vụ. Các giao dịch xuyên quốc gia xảy ra thường xuyên và trong tương lai sẽ còn mạnh mẽ hơn nữa", ông Toàn nhận định.
Để khắc phục tình trạng gian lận thuế, trốn thuế, dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) được Chính phủ trình tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIV đã nêu khá chi tiết, đầy đủ và minh bạch những quy định về giao dịch liên kết. Tuy nhiên, ông Toàn đề nghị cần cắt giảm hơn nữa thủ tục hành chính và có quy định khắt khe về thanh tra doanh nghiệp. Cùng đó, doanh nghiệp có tham gia hoạt động liên kết phải kê khai rõ các giao dịch này, giá của các giao dịch, tạo thuận lợi minh bạch rõ ràng và giảm thiểu tiêu cực, gây khó khăn cho doanh nghiệp.
"Chính phủ và cộng đồng cần có một cái nhìn toàn diện và khách quan hơn về hoạt động kinh doanh của những doanh nghiệp này, đặc biệt là về những giao dịch nội bộ hợp pháp giữa các doanh nghiệp trong những tập đoàn đa quốc gia, để tránh tạo ra những ảnh hưởng tiêu cực đối với môi trường đầu tư tại Việt Nam", Phó Chủ tịch VAFIE đề xuất./.
Năm 2016 Bộ Tài chính đã thanh tra, kiểm tra 1.406 cuộc với doanh nghiệp FDI, truy thu truy hoàn 1.310 tỷ đồng. Tổng số giảm lỗ 1.983 tỷ đồng, giảm khấu trừ hơn 3 tỷ đồng. Riêng năm 2017, bộ này đã thanh tra 1.288 doanh nghiệp, tổng số truy thu truy hoàn hơn 3.000 tỷ đồng.
Từ năm 2016 đến nay, Bộ Tài chính đã truy thu hoàn hơn 4.310 tỷ đồng tiền chuyển giá.
Cẩm Tú/VOV.VN
Ngân hàng không thể làm thay cơ quan thuế Một số nội dung trong dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) được phân tích dưới đây rất cần được thảo luận tại Quốc hội kể từ hôm nay trước khi dự luật được thông qua vào đầu năm 2019. Không phải cơ quan thuế muốn thông tin gì của khách hàng sẽ được các TCTD đáp ứng. Ảnh: THÀNH HOA Ngày...