Tranh cãi ngày càng lớn quanh việc Ukraine quyết trấn giữ Bakhmut, chấp nhận tổn thất

Việc Ukraine giữ Bakhmut còn có ý nghĩa khi Nga chịu thương vong cao hơn, nhưng chiến thuật đó đang bị nghi ngờ.

Giới chức Ukraine vấp phải những tranh luận về sự xứng đáng của những hy sinh ở Bakhmut trong thời điểm hiện tại. Ảnh: AFP/Getty Images

Theo trang Politico, những nghi ngờ đang ngày càng tăng về sự khôn ngoan của việc trấn giữ thành phố tiền tuyến Bakhmut trước các cuộc tấn công không ngừng của Nga. Tuy nhiên, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky vẫn đang ủng hộ chiến thuật này, khẳng định các chỉ huy hàng đầu của ông thống nhất duy trì một hàng phòng thủ tiêu hao, vốn đã kéo dài trong nhiều tháng qua.

Ukraine: Tiếp tục trấn giữ, tiêu hao đối thủ

Giao tranh xung quanh Bakhmut đã leo thang đáng kể vào cuối năm ngoái. Trận chiến đẫm máu nhất ở Bakhmut gợi nhớ hình ảnh chiến trường thời Thế chiến thứ nhất, với các chiến hào ngập nước và cảnh quan bị phá hủy bởi hỏa lực pháo binh.

Trong những tuần gần đây, khi các lực lượng Ukraine gần như bị bao vây trong một thế trận khó khăn, thiếu đạn pháo và đối mặt với thương vong ngày càng tăng, đã có nhiều suy đoán cả ở Ukraine và nước ngoài rằng đã đến lúc họ nên rút lui về một tuyến phòng thủ khác – một sự rút lui sẽ không đồng nghĩa với một thất bại quân sự lớn, cho dù Nga sẽ tuyên bố một chiến thắng mang tính biểu tượng.

Tuy nhiên, trong một bài phát biểu vào tối 16/3 (theo giờ địa phương), Tổng thống Zelensky giải thích rằng ông vẫn ủng hộ việc trấn giữ Bakhmut.

Một vị trí chiến đấu của lực lượng Ukraine tại Bakhmut. Ảnh: BBC

“Toàn bộ bộ tổng tham mưu đã có một quan điểm rõ ràng: Củng cố khu vực này và gây thiệt hại tối đa có thể cho kẻ thù”, ông Zelensky nói trong một bài phát biểu qua video sau cuộc gặp với Tổng tư lệnh các Lực lượng vũ trang Ukraine Valeriy Zaluzhnyy và các tướng lĩnh cấp cao khác để thảo luận về trận chiến. Và điều đó đang khiến các đồng minh của Ukraine lo lắng, thậm chí bị một số nhà phân tích quân sự phương Tây chỉ trích.

“Tất cả các thành viên bày tỏ lập trường chung về việc tiếp tục nắm giữ và bảo vệ thành phố”, ông Zelensky nói.

Đây là lần thứ hai trong nhiều tuần, nhà lãnh đạo Ukraine viện dẫn sự ủng hộ từ các chỉ huy hàng đầu của mình. Mười ngày trước, văn phòng Tổng thống Ukraine đã đưa ra một tuyên bố cũng nhấn mạnh rằng Tổng tư lệnh Zaluzhnyy và Tư lệnh lục quân Oleksandr Syrskyi đồng ý với quyết định trấn giữ Bakhmut.

Logic lâu nay của các lực lượng vũ trang Ukraine là Nga đang phải chịu thương vong cao một cách không tương xứng tại Bakhmut, cho phép các lực lượng của Kiev tiêu hao lực lượng đối thủ trước một cuộc phản công của Ukraine dự kiến diễn ra trong mùa xuân.

Người dân địa phương trú ẩn dưới tầng hầm ở làng Chasiv Yar, gần thành phố Bakhmut. Ảnh: AFP/Getty Images

Những nghi ngờ ngày càng lớn

Sự chỉ trích ngày càng gia tăng ngay trong hàng ngũ Ukraine và giữa các đồng minh phương Tây về việc có nên tiếp tục cuộc chiến kéo dài gần 9 tháng. Sự băn khoăn lúc đầu còn kín đáo phía sau hậu trường, nhưng giờ đây đang lan rộng ra ngoài.

Trên mạng xã hội, một số binh sĩ Ukraine đã bày tỏ sự cay đắng trước tình cảnh của họ, mặc dù tuyên bố rằng sẽ thực hiện nhiệm vụ và bám trụ theo lệnh. “Bakhmut là thành phố của thủy tinh, gạch và mảnh vỡ, kêu răng rắc dưới chân như số phận của những người đã chiến đấu ở đây”, một người viết trên Twitter.

Một trung úy viết trên Facebook: “Đạn đang thiếu trầm trọng”. Anh này cho biết phía Nga đã tổ chức rất tốt và phải mất từ 5 đến 7 phát đạn mới bắn trúng vị trí của kẻ thù. Nhưng anh cũng cảnh báo rằng những nhận xét đó không nên được coi là lời cầu xin rút lui. “Chúng tôi sẽ hoàn thành nhiệm vụ của mình đến tận cùng, bất kể đó là gì” – người lính tuyên bố.

Một quân nhân Ukraine trao nước uống cho một phụ nữ ở Bakhmut. Ảnh: AFP/Getty Images

Câu hỏi chiến lược quan trọng là liệu Tổng thống Zelensky có ngoan cố hay không và liệu cuộc chiến có trở thành một cuộc thử thách ý chí hơn là một cuộc giao chiến cần thiết về mặt chiến thuật để khiến lực lượng Nga tiêu hao sinh lực trước cuộc phản công lớn của Ukraine hay không.

Theo Michael Kofman, một nhà phân tích quân sự người Mỹ và là giám đốc Chương trình Nghiên cứu Nga tại Trung tâm Phân tích Hải quân Mỹ cho biết: “Đi vòng quanh mặt trận, bạn nghe thấy rất nhiều lời càu nhàu rằng mọi người không chắc liệu lý do họ giữ Bakhmut có phải vì nó quan trọng về mặt chính trị hay không”.

Ông Kofman, người đã tới Bakhmut để trực tiếp quan sát trận chiến khốc liệt, cho biết trong podcast “War on the Rocks” rằng mặc dù trận chiến đã mang lại lợi ích cho người Ukraine vài tháng trước, cho phép họ duy trì tỷ lệ tiêu diệt cao với đối phương, thì hiện tại tỷ lệ này đang giảm dần.

“Điều xảy ra trong cuộc chiến bây giờ là tỷ lệ tiêu hao có lợi cho Ukraine nhưng nó không có lợi như trước đây. Thương vong của phía Ukraine là khá lớn và đòi hỏi một lượng đáng kể lực lượng thay thế thường xuyên”, ông nói.

Người Ukraine đã thừa nhận rằng họ cũng phải chịu thương vong đáng kể tại Bakhmut, nơi mà Nga đang tiến gần hơn tới việc vây kín. Tuy nhiên, họ tuyên bố rằng người Nga đang mất bảy binh sĩ cho mỗi sinh mạng Ukraine bị mất, trong khi các quan chức quân sự NATO đưa ra tỷ lệ là khoảng 5 trên 1. Nhưng ông Kofman và các nhà phân tích quân sự khác tỏ ra hoài nghi, cho rằng cả hai bên hiện đang chịu tỷ lệ thương vong gần như ngang nhau.

“Tôi hy vọng bộ chỉ huy Ukraine thực sự biết họ đang làm gì ở Bakhmut”, Illia Ponomarenko, phóng viên chiến trường của tờ Kyiv Independent, viết trên Twitter.

Tình thế đã thay đổi

Những tuần trước, Tổng thống Zelensky đã nhận được sự ủng hộ cho quyết định tiếp tục tham chiến tại Bakhmut từ các Tướng Mỹ nghỉ hưu David Petraeus và Mark Hertling với lý do trận chiến gây ra thương vong của Nga cao hơn nhiều. “Tôi nghĩ rằng tại thời điểm này, việc sử dụng Bakhmut để khiến người Nga tự lao mình vào đó là hành động đúng đắn, xét đến những thương vong đặc biệt mà người Nga đang gánh chịu”, Tướng về hưu – cựu Giám đốc CIA Petraeus nói với Politico khi đó.

Nhưng trong vài tuần qua, tình hình đã thay đổi. Chuyên gia Rob Lee, cựu sĩ quan Thủy quân lục chiến Mỹ, hiện đang làm việc tại Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại, cho rằng tỷ lệ tiêu diệt không còn là lý do phù hợp để tiếp tục trấn giữ Bakhmut. Ông viết trên Twitter: “Bakhmut không còn là nơi thích hợp để tiêu hao lực lượng Nga”. Rob Lee cho biết thương vong của Ukraine đã tăng lên kể từ khi các lực lượng Nga, bao gồm các tay súng Wagner cũng như lực lượng đổ bộ đường không Nga, tấn công vào phía bắc thành phố từ cuối tháng 2.

Tổng thống Volodymyr Zelensky tham dự lễ tưởng niệm một quân nhân Ukraine thiệt mạng ở Bakhmut. Ảnh: AFP/Getty Images

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã nhiều lần ám chỉ rằng ông thấy không có lý do chiến thuật quân sự nào để tiếp tục bảo vệ Bakhmut, nói rằng thành phố này mang tính biểu tượng hơn là tầm quan trọng về mặt chiến dịch, và sự thất thủ của nó không có nghĩa là Moskva đã giành lại thế chủ động trong cuộc xung đột.

Nhưng các tướng lĩnh Ukraine đã bác bỏ những nhận xét như vậy, nói rằng có lý do chiến thuật để bảo vệ Bakhmut. Tướng Zaluzhnyy cho biết trên kênh Telegram của mình: “Đó là chìa khóa cho sự ổn định của hàng thủ trên toàn mặt trận.”

Giữa tuần này, tờ Washington Post đưa tin rằng các quan chức Mỹ đã thúc giục người Ukraine rút khỏi Bakhmut kể từ cuối tháng 1, vì lo ngại việc tiêu hao quân đội của chính họ có thể ảnh hưởng đến kế hoạch tấn công mùa xuân của Kiev. Tuy nhiên, các quan chức Ukraine cho biết không có nguy cơ ảnh hưởng đến cuộc tấn công vì các binh sĩ dự kiến được triển khai không chiến đấu tại Bakhmut.