Tranh cãi chuyện cấp quyền cho Facebook theo dõi trên iPhone

Phần lớn người dùng iPhone từ chối cho Facebook theo dõi, nhưng nhà quảng cáo đang khuyến cáo điều này có thể ảnh hưởng đến trải nghiệm của người dùng.

Sau khi nâng cấp lên iOS 14.5, người dùng iPhone nhận được thông báo khi có một ứng dụng muốn theo dõi hoạt động của họ. Theo nhiều khảo sát, trên dưới 90% người dùng chọn từ chối, khi nhận được thông báo trên. Facebook là một trong những công ty bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi thông báo này vì việc quảng cáo nhắm đến người dùng của họ không còn chính xác.

Về phía người dùng, trong bài viết về việc các cửa hàng online ảnh hưởng nặng bởi thay đổi này trên iOS 14.5, có hai luồng ý kiến ủng hộ và phản đối.

Nhiều người ủng hộ cách làm này của Apple vì khiến các ứng dụng phải tôn trọng quyền riêng tư của họ.

“Người dùng trước đây giống một món hàng để Facebook bán cho nhà quảng cáo. Việc chặn theo dõi sẽ khiến họ phải thay đổi, tôn trọng người dùng hơn”, Hữu Liêm, Nam Từ Liêm, Hà Nội chia sẻ.

Đồng tình với ý kiến của anh Liêm, nhiều người cho rằng những ứng dụng như Facebook đã thu thập quá nhiều thông tin người dùng, thậm chí sử dụng cả các dữ liệu có tính riêng tư, như các cuộc nói chuyện bên ngoài.

“Tôi không có nhu cầu mua đồ dùng trong bếp, nhưng trò chuyện và tư vấn cho một người bạn về món đồ này. Hôm sau, Facebook của tôi tràn ngập quảng cáo về nấu ăn và đồ làm bếp”, Thu Nguyệt (Hà Nam) chia sẻ.

Facebook từng khẳng định họ không “nghe trộm” người dùng, tức là không sử dụng dữ liệu từ micro hay camera để phục vụ việc nhắm quảng cáo. Tuy nhiên, nhiều người cho biết họ vẫn gặp các tình huống tương tự Thu Nguyệt. Ngoài ra, nhiều người khác cảm thấy bị Facebook “theo dõi” điện thoại. Chẳng hạn, gọi điện cho người lạ, vài hôm sau nhận được đề xuất kết bạn với người đó trên Facebook; hay khi lướt web xem một món hàng nào đó, Facebook ngay lập tức đưa ra quảng cáo về món đồ đó.

“Điều này thật đáng sợ. Tôi nâng cấp iOS mới cũng chỉ vì mong những hiện tượng trên không xảy ra nữa”, Nguyệt nói.

iOS 14.5 cho phép người dùng quyết định việc theo dõi của các ứng dụng.

Tuy nhiên, một luồng ý kiến khác cho rằng trải nghiệm người dùng giờ đây sẽ bị ảnh hưởng.

Đức Khánh, một người làm trong lĩnh vực quảng cáo online cho rằng, nhiều người đã hiểu nhầm việc “chặn theo dõi” đồng nghĩa với việc “chặn quảng cáo”. “Bạn sẽ vẫn nhận được từng đó quảng cáo. Nhưng thay vì quảng cáo đúng nhu cầu, bạn sẽ nhận được quảng cáo linh tinh, do Facebook không biết nhu cầu của bạn là gì”, Khánh nói.

Theo các chuyên gia, nếu chặn theo dõi, Facebook sẽ không thể đọc dữ liệu cần thiết để “vẽ” hồ sơ khách hàng, dẫn đến phân phối quảng cáo sai đối tượng. Điều đó cũng đồng nghĩa người dùng sẽ nhận được nhiều quảng cáo về những sản phẩm họ không có nhu cầu.

Ngoài ra, cơ chế chung của mạng xã hội như Facebook là kết nối con người. Khi biết người dùng quan tâm điều gì, Facebook sẽ hiển thị thông tin, hoặc bạn bè có liên quan đến những điều đó tới người dùng. Nếu không có các dữ liệu cần thiết, việc kết nối mọi người với nhau cũng sẽ không còn chính xác. “Khi đó, không chỉ các nhà quảng cáo, tài khoản cá nhân cũng bị ảnh hưởng bởi việc chặn theo dõi này”, Quang Anh, chuyên gia quảng cáo Facebook đang làm việc tại Hà Nội, nhận định.

Từ tác động tiêu cực quảng cáo, một số người lo ngại điều này có thể tác động đến cả ngành thương mại điện tử hay các công ty phát triển ứng dụng – vốn phụ thuộc nhiều vào Facebook Pixel và hình thức “quảng cáo chuyển đổi” trên Facebook.

“Khi hiệu quả quảng cáo giảm, đồng nghĩa với chi phí tăng. Không loại trừ khả năng doanh nghiệp sẽ phải tăng giá sản phẩm, bất lợi cho người tiêu dùng. Ngoài ra, các ứng dụng trước đây được cung cấp miễn phí, có thể sẽ chuyển sang hình thức thu phí để bù đắp. Người dùng sẽ phải chịu khoản phí này”, Nguyễn Đức (Cầu Giấy, Hà Nội) bình luận.

Theo khảo sát tại Mỹ, chỉ dưới 5% người dùng đồng ý cho phép ứng dụng theo dõi. Trên thế giới, tỷ lệ này khoảng 13%.

Văn Nam, chuyên gia quảng cáo online lâu năm, cho rằng “người dùng giờ đây ngày càng quan tâm hơn đến dữ liệu cá nhân, nên nếu được hỏi có cho theo dõi hay không, phần lớn sẽ chọn không”. Nhưng anh cũng cho rằng các ứng dụng mạng xã hội từ trước đến nay vẫn đều luôn theo dõi người dùng theo cách này hay cách khác và người dùng gần như đã quen với điều đó.

“Thực tế Apple đã cung cấp cấp cài đặt chặn theo dõi từ lâu, nhưng rất ít người quan tâm và sử dụng. Chỉ đến khi Apple thay đổi cách tiếp cận, vấn đề này mới được quan tâm”, Nam nhận xét.

Ngô Minh Hiếu – kỹ sư An toàn thông tin đang làm việc tại TP HCM – đánh giá tính năng mới của iOS là một tín hiệu tốt, cho thấy các công ty ngày càng tôn trọng quyền riêng tư của người dùng. Anh cho rằng, “người dùng có thể vẫn sẽ bị thu thập dữ liệu, nhưng sẽ chỉ là các dữ liệu nằm trong ứng dụng đó, thay vì cả những bên thứ ba như trước đây”. Đối tượng bị ảnh hưởng nhiều nhất sẽ chỉ là các công ty chuyên thu thập hoặc kiếm lời từ dữ liệu người dùng.

Trên iPhone, để kiểm soát việc các ứng dụng theo dõi hoạt động, người dùng có thể vào Cài đặt> Quyền riêng tư> Theo dõi.