Trần Đăng Khoa: Thấy gì khi lại xuất hiện “đàn em của Luyện”

Chúng ta không thể xem thường. Vì nếu không ngăn chặn kịp thời, những “đàn em” này sẽ là mầm mống dẫn đến sự suy vong của cả một xã hội.

Thực tình, tôi chẳng muốn bàn thêm về Lê Văn Luyện nữa. Bàn về kẻ tội đồ này xúi quảy lắm. Chí ít thì mình cũng mất vui. Mà bạn đọc khéo lại quở trách: “Ôi dào! Cái lão này lẩn thẩn quá! Có mỗi thằng oắt con giết người mà cứ lải nhải mãi. Trong khi cuộc sống có bao điều tốt đẹp thì lại không bàn. Mở trang báo cứ đen xì toàn chuyện tăm tối! Đúng là gà què ăn quẩn cối xay!”.

Khổ cho lão già này lắm! Chính lão cũng chán ngấy. Nhưng rồi vẫn không thể im lặng được. Cây có muốn lặng. Nhưng gió vẫn chẳng đừng. Cuộc sống lại nảy sinh những mối nguy cơ có cái tên rất rùng rợn là Lê Văn Luyện. Một hiểm họa đã được báo trước. Đấy mới là điều đáng quan tâm. Chính vì thế, trong chương trình trực tiếp đón năm mới dương lịch, Đài Truyền hình Việt Nam có mời tôi tham gia phần nhìn lại những sự kiện trong năm ở lĩnh vực văn hóa. Đó là lĩnh vực bề bộn nhất. Có rất nhiều điều đáng nói. Nhưng tôi đã chọn cái vụ việc của Luyện ra để bàn trong một khoảng thời gian rất ngắn. Đấy là điều cực chẳng đã. Thường vào dịp đón năm mới, người ta thường nói đến những chuyện tốt lành, để tránh điều xúi quảy. Nếu có nhắc đến những chuyện buồn thì cũng là những chuyện buồn có dáng vẻ vui vui. Mà vui vẻ, bông đùa mới là sở trường của tôi. Vậy mà tôi đã phải bỏ sở trường để dùng sở đoản.

Cái tôi quan tâm không phải vụ việc Lê Văn Luyện, mà là vấn đề Lê Văn Luyện: Làm sao có thể hạn chế và đẩy lùi tội ác man rợ ở lứa tuổi vị thành niên. Khi ấy tòa án còn chưa xử. Nhưng ta cũng đã có thể biết trước kết quả của nó. Trong điều Luật Hình sự, không tử hình những kẻ giết người ở lứa tuổi vị thành niên. Mức án cao nhất cũng chỉ đến 18 năm tù. Và thực chất, thời gian thi hành án có thể còn ít hơn, chỉ 12 năm là đã được ân xá. Hình phạt ấy, đối với tội ác ghê rợn của Luyện, quả là khó tìm được sự đồng thuận của xã hội. Đến nỗi một vị Luật sư, người rất am tường về Luật cũng phải thốt lên: “Đối với tội ác quá tàn bạo của Luyện, dù có bị tử hình đến ba lần cũng vẫn là quá nhẹ!”. Bởi thế, dù vụ án đã khép lại, nhưng lòng dân vẫn không yên. Dù không tử hình, theo đúng Luật, nhưng Luyện là trường hợp đặc biệt, thậm chí dị biệt, nên có thể áp dụng tình tiết tăng nặng. Ví dụ giết vợ chồng tiệm vàng: 18 năm tù. Cố tình gây thương tật, chém lìa tay cháu bé 9 tuổi: 18 năm tù. Hành động quá dã man đối với trẻ thơ, cắt cổ cháu bé 18 tháng tuổi, không có khả năng chống đỡ: 18 năm tù. Cướp của với tài sản số lượng lớn: 18 năm tù. (Xin lưu ý: Khi yêu cầu bồi thường cho gia đình bị hại một khoản tiền khá lớn, Luyện chấp nhận ngay. Điều đó chứng tỏ, vẫn còn một lượng vàng khá lớn cướp được mà Luyện còn chưa nộp hết). Và như thế, tổng cộng tất cả mọi hình phạt là 72 năm tù giam, không ân xá. Nếu có bản án ấy, chắc lòng dân đã yên và chúng ta cũng chẳng bàn thêm về Luyện nữa làm gì. Nhưng tội ác cướp của, giết người quá tàn bạo, xóa sổ cả một gia đình, mà Luyện chỉ phải nhận hình phạt 18 năm tù, mà thực chất thời gian thi hành án có thể còn ít hơn nữa, thì hình phạt ấy không đủ sức răn đe và ngăn chặn cái ác. Từ đó, sẽ xuất hiện rất nhiều kẻ giết người tàn độc ở lứa tuổi vị thành niên mà chúng ta không thể lường hết được.

Và rồi cái gì đến đã đến. Không thể ngờ ở một vùng quê êm đềm, nổi tiếng với vùng văn hóa Kinh Bắc, lại đã xuất hiện một “đàn em của Luyện”. Một kẻ giết người tàn bạo vẫn đang còn là một học sinh phổ thông. Đó là Dương Phương Thuấn. Thuấn mới 14 tuổi, còn đang học lớp 8, trường Trung học cơ sở Trung Chính, huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh. Nếu Luyện giết người, giết những người hoàn toàn xa lạ, để cướp vàng, cướp một lượng vàng lớn, ta còn cắt nghĩa được, lý giải được. Còn Thuấn lại giết người thân, giết chính bạn học của mình, chỉ để cướp một cái xe đạp, với trị giá cũng chỉ đến một triệu bạc thì đáng sợ thật. Đây thực sự là một tiếng chuông báo động. Không thể coi thường.

Điều vô cùng đau xót và rất đáng tiếc, là cái ác đã được báo trước mà sao chúng ta vẫn không có biện pháp ngăn chặn kịp thời. Trước khi giết người, Thuấn đã là nỗi ám ảnh rùng rợn đối với các em học sinh trong trường. Vốn là một học sinh cá biệt, chơi bời, Thuấn thường xuyên quậy phá, trấn lột, đánh đập các bạn cùng học. Các em đã không dám đi một mình, cũng không dám đi học thêm vào các buổi tối. Ngay cả Đào, cháu bé bị Thuấn giết bằng nhiều nhát dao đâm, cũng đã lường trước nỗi nguy hiểm đến với mình. Bởi thế, dù nhà xa, nhưng cháu vẫn không muốn đi xe. Bố mẹ thương con đi lại vất vả, khuyên con cứ đi xe và rồi nỗi kinh hoàng đã đến.

Còn bao nhiêu những “đàn em của Luyện” như thế ở trong các trường phổ thông trên khắp đất nước này? Thì cũng đã từng có bao nhiêu những nhóm giang hồ nhí tự nhận mình là “đàn em của anh Luyện” ở trên mạng đó thôi. Rồi sau vụ xử Luyện, có bao nhiêu học sinh chạy theo “anh Luyện”, vỗ tay tung hô “anh Luyện” như một người hùng. Đừng coi đó là một trò đùa hồn nhiên của con trẻ. Rồi liên tiếp những vụ học sinh đánh đập nhau, hạ nhục nhau rồi còn quay phim, tung lên mạng cho cà thế giới chiêm ngưỡng? Từ việc đánh đập dã man bạn bè như thế đến việc giết người còn mấy tấc gang?

Chúng ta đã từng có một thời rất đẹp. Những năm mù mịt bom đạn nhưng cuộc sống lại trong lành. Thày cô lặn lội đến từng nhà học sinh phụ đạo thêm cho những em yếu kém mà chẳng có một xu nào bồi dưỡng. Nhiều học sinh lấy thân mình che bom đỡ đạn cho bạn. Rồi học sinh cõng bạn bị liệt đến trường suốt bảy năm học, bất chấp bom đạn, mưa nắng, rét mướt. Bây giờ, những đôi bạn Tứ – Hồng như vậy đang ở đâu? Nguyễn Bá Ngọc ở đâu?

Thực ra, người tốt thời nào cũng có, ở đâu cũng có. Ngay bây giờ, thời “tấc đất tấc vàng”, có “ông quan” béo hú vì ăn… đất của dân. Nhiều vụ việc thương tâm bắt đầu từ đất. Nhưng rồi cũng lại có những ông già tằn tiện, chỉ sống lay lắt bằng nghề bán vé số, nhưng lại hiến cho chính quyền hàng trăm mét đất hương hỏa để xây trường học cho con em nông dân. Rồi có em cũng đã quên mình, băng qua dòng nước lũ cứu bạn. Gần đây nhất, một cháu bé ở miệt vườn Nam bộ mới có ba tuổi, cái tuổi thỏ thẻ còn chưa đủ để hình thành ý thức, mà cháu bé cũng đã lấy thân mình che cho em khỏi bị ong đốt. Cháu cũng đã dũng cảm hy sinh như anh hùng Nguyễn Bá Ngọc ngày xưa. Cái chết của cháu làm hàng triệu người đọc báo mạng xúc động.

Nếu bây giờ, Bác Hồ còn sống, tôi tin thế nào Người cũng sẽ đến thăm, hoặc gửi thư, gửi quà bày tỏ lòng yêu mến và biết ơn của mình đối với những con người giản dị mà cao đẹp đó. Người cũng đã từng nói: “Mỗi người tốt, mỗi việc tốt là một bông hoa đẹp. Cả dân tộc ta là một rừng hoa đẹp”.

Bây giờ, không mấy ai để ý đến những việc làm cần thiết ấy. Nhiều khi lòng tốt thành xa xỉ. Người tốt có khi hóa lẻ loi và bơ vơ không nơi nương tựa. Khi cái đẹp, cái thiện mất vị thế thì cái xấu cái ác sẽ chiếm chỗ và lên ngôi. Đạo đức xã hội xuống cấp. Bạo lực lan tràn trong giới học đường là lẽ đương nhiên. Rồi từ đấy hình thành những Lê Văn Luyện, Dương Phương Thuấn, rồi sẽ còn xuất hiện rất nhiều đàn em của Luyện nữa. Điều ấy cũng là thường tình. Nhưng không thể xem thường. Vì nếu không ngăn chặn kịp thời, nó là mầm mống dẫn đến sự suy vong của cả một xã hội.

Hơn lúc nào hết, tôi nghĩ các bậc cha mẹ cần phải tự cứu lấy con em mình. Cần phải đưa việc quản lý xã hội vào từng gia đình. Tôi thấy bây giờ nhiều bậc cha mẹ có sai lầm là cứ dựa vào nhà trường. Tất cả trông vào nhà trường. Họ không ý thức được rằng, người thày người cô đầu tiên của con em mình phải là cha mẹ. Thầy cô giáo ở trường chỉ phụ thêm, là thày cô thứ hai, thứ ba mà thôi. Bảo vệ, quản lý con mình cũng không nên dựa vào các đoàn thể, cũng không thể trông vào mấy ông công an phường. Nếu mình không kiểm soát, quản lý được con mình thì nhà sẽ loạn. Nhà đã loạn thì cả xã hội sẽ bất an. Nếu bố mẹ nào cũng quản lý được con cái mình thì xã hội sẽ không còn tội phạm. Điều đáng buồn là nhiều bậc cha mẹ đã bỏ quên con cái. Thay cho việc chăm lo quản lý con, họ lao vào kiếm tiền. Nhưng đồng tiền là gì, nếu gia đình tan nát. Có đến cả núi vàng thì cũng vô nghĩa nếu có đứa con nghiện hút hay giết người.

Chúng ta không ngạc nhiên, khi phóng viên báo điện tử Giáo dục Việt Nam đến gặp, bố mẹ Thuấn vẫn tưởng con mình là một đứa trẻ ngoan. Trong khi thực sự, Thuấn là nỗi kinh hoàng của học sinh trường Phổ thông cơ sở Trung Chính. Cũng theo phóng viên báo Giáo dục Việt Nam, có lần trong giờ học, khi bị thầy nhắc nhở, Thuấn đã cãi thày với thái độ ngang ngược. “Không những vậy, Thuấn còn gọi điện cầu cứu bác mình, vốn là một tay anh chị có máu mặt trên địa bàn huyện”.

Và như vậy thì những gì phải đến cũng đã đến. Khi đứa trẻ ở lứa tuổi vị thành niên, vẫn còn trong vòng tay của bố mẹ mà phạm tội thì các đấng sinh thành không thể phủi tay như một người vô can!

Hãy cứu lấy các em, cũng là cứu chính mình!

Một lần nữa, tôi rất mong Quốc Hội dành nhiều tâm lực cùng với các luật sư giỏi của chúng ta, những người am tường và uyên bác, hoàn thiện các Bộ Luật để những Bộ Luật đó có tính chuyên nghiệp cao, không lạc hậu trước cuộc sống, có đủ sức mạnh răn đe những kẻ tàn ác và bảo vệ được những người lương thiện. Tôi cũng đã nói điều này khi bàn về tội ác man rợ của Luyện. Giờ cũng xin nhắc lại ở đây. Dù biết rằng, bạn đọc khả kính sẽ nổi cáu: Biết rồi, khổ lắm. Nói mãi!/.

Theo VOV