Trái phiếu doanh nghiệp hạ nhiệt đáng kể trước Nghị định 81: Giá trị phát hành tháng 9/2020 giảm đến 75% xuống còn 10.905 tỷ đồng
Trong tháng 9 tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp được phát hành theo hình thức riêng lẻ là 10.905 tỷ đồng, bằng 1/4 so với tháng trước, với 27 đợt phát hành của 14 doanh nghiệp (theo số liệu tổng hợp trên HNX).
Ghi nhận tại bản tin thị trường tháng 9/2020 của Hiệp hội thị trường trái phiếu Việt Nam, tại thị trường sơ cấp, Kho bạc Nhà nước đã tổ chức 22 phiên đấu thầu trái phiếu Chính phủ với tổng giá trị gọi thầu là 61.250 tỷ đồng, tăng 31.250 tỷ đồng so với tháng liền trước.
Tổng giá trị trúng thầu tăng 36.593 tỷ đồng. Trong đó, giá trị trái phiếu kỳ hạn 10 năm và 15 năm chiếm tới 80%. Tỷ lệ trúng thầu tăng lên mức 97%. Tỷ lệ đăng ký ( khối lượng đặt thầu/gọi thầu) trong tháng đạt 350%. Lãi suất trúng thầu ở hầu hết các kỳ hạn đều tăng trong tháng 9.
Ở thị trường thứ cấp, tổng giá trị giao dịch thông thường ( Outright) và mua bán lại (Repo) đối với trái phiếu Chính phủ, trái phiếu Chính phủ bảo lãnh và trái phiếu Chính quyền địa phương đạt 197,276 tỷ đồng, tăng 12% so với tháng 8.
Giá trị giao dịch thông thường (Outright) đạt 143.168 tỷ đồng, giảm 32.940 tỷ đồng so với tháng 8. Giá trị giao dịch Outright bình quân phiên đạt 6.818 tỷ đồng. Khối lượng giao dịch mua bán lại (Repo) giảm 17,8% so với tháng trước, xuống mức 54.108 tỷ đồng, giá trị giao dịch bình quân phiên đạt 2.459 tỷ đồng. Nhà đầu tư nước ngoài mua vào trái phiếu với giá trị mua ròng trong tháng đạt khoảng 1.176 tỷ đồng.
Mặt khác, tại thị trường trái phiếu doanh nghiệp, trong tháng 9 tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp được phát hành theo hình thức riêng lẻ là 10.905 tỷ đồng, bằng 1/4 so với tháng trước, với 27 đợt phát hành của 14 doanh nghiệp (theo số liệu tổng hợp trên HNX).
Kỳ hạn phát hành trải dài từ 2 năm đến 15 năm với kỳ hạn phát hành bình quân là 5,8 năm. Trái phiếu kỳ hạn 3 năm có giá trị phát hành lớn nhất, đạt 7.425 tỷ đồng, chiếm 68,1% tổng giá trị phát hành.
Video đang HOT
Về cơ cấu thị trường trái phiếu phát hành theo loại hình doanh nghiệp, tổng giá trị phát hành của các Tổ chức tín dụng vẫn đứng đầu, đạt 8.490 tỷ đồng, chiếm 77,85% tổng giá trị phát hành trái phiếu. Tuy nhiên, con số này đã giảm so với tháng trước đó 42%. Nhóm các công ty bất động sản phát hành trái phiếu nhiều thứ hai với tổng giá trị phát hành đạt mức 1.929,5 tỷ đồng, chiếm 17,69%.
Lũy kế 9 tháng đầu năm 2020, thị trường trái phiếu Việt Nam có 1.089 đợt phát hành của 175 doanh nghiệp với giá trị phát hành đạt 290.308 tỷ đồng với kỳ hạn phát hành bình quân là 4 năm. Các Tổ chức tín dụng là nhóm phát hành nhiều nhất với 78.486 tỷ đồng sau 9 tháng năm 2020.
Sự sụt giảm mạnh giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp thời gian gần đây được nhận định một phần liên quan đến luật mới được áp dụng từ ngày 1/9/2020. Trong đó, Nghị định 81/2020/NĐ-CP đã nâng cao tiêu chuẩn, giới hạn về phát hành trái phiếu riêng lẻ nhằm hạn chế hoạt động phát hành quá mức để phân phối cho nhà đầu tư cá nhân; đồng thời tăng trách nhiệm của các tổ chức tư vấn, đại lý giam gia vào đợt phát hành. Đây là bước điều chỉnh được cho là cần thiết để đảm bảo thị trường trái phiếu doanh nghiệp hoạt động chuyên nghiệp, lành mạnh, trong đó, hướng đến mục tiêu tách bạch rõ hoạt động chào bán trái phiếu ra công chúng với hoạt động chào bán riêng lẻ.
Với quy định này, các doanh nghiệp phát hành trái phiếu phải đáp ứng, bao gồm dư nợ trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ tại thời điểm phát hành không vượt quá 5 lần vốn chủ sở hữu theo báo cáo tài chính gần nhất được cấp thẩm quyền phê duyệt; Mỗi đợt phát hành phải hoàn thành trong thời hạn 90 ngày, kể từ ngày công bố thông tin trước khi phát hành; Và đợt phát hành sau phải cách đợt phát hành trước 6 tháng. Doanh nghiệp phải ký hợp đồng tư vấn phát hành với tổ chức tư vấn hồ sơ phát hành…
Tháng 9, giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp sụt giảm đột ngột
Nghị định 81/2020/NĐ-CP có hiệu lực đã ngay lập tức tác động đến thị trường trái phiếu doanh nghiệp.
Tháng 9, giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp sụt giảm đột ngột
Số liệu cập nhật mới nhất từ Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) cho thấy, trong tháng 9/2020, chỉ có 30 đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp được diễn ra. Giá trị phát hành đạt 10.521 tỷ đồng.
Đây là con số rất thấp nếu so với mức trung bình 9 tháng.
Cụ thể, lũy kế 9 tháng, đã có tới 1.660 đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp với giá trị phát hành tổng cộng 303.802 tỷ đồng. Tính ra trung bình mỗi tháng, có 184 đợt phát hành trái phiếu diễn ra với giá trị phát hành trung bình 33.755 tỷ đồng.
Như vậy, số đợt phát hành tháng 9 chỉ bằng chưa đầy 1/6 mức trung bình 9 tháng; giá trị phát hành bằng chưa đầy 1/3.
Nếu so với số liệu của tháng trước, mức sụt giảm của tháng 9 còn đột ngột hơn. Ước tính riêng trong tháng 8, đã có tới trên 80.000 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp phát hành thành công.
Con số 30 đợt phát hành và 10.521 tỷ đồng giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp của tháng 9 vẫn chưa phải là con số cuối cùng, bởi theo quy định tại Nghị định số 163/2018/NĐ-CP và Nghị định 81/2020/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định 163/2018/NĐ-CP thì chậm nhất 5 ngày làm việc kể từ ngày kết thúc đợt phát hành trái phiếu, tổ chức phát hành phải công bố thông tin về kết quả phát hành cho nhà đầu tư sở hữu trái phiếu và gửi nội dung công bố thông tin đến Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX). Tuy nhiên, việc công bố thông tin về kết quả phát hành của các doanh nghiệp còn chậm trễ nên HNX thường xuyên phải điều chỉnh, cập nhật số liệu.
Dù vậy, nhiều khả năng kể cả sau khi điều chỉnh, cập nhật đầy đủ số liệu, giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp trong tháng 9 vẫn sụt giảm mạnh so với mức trung bình từ đầu năm, bởi từ ngày 1/9/2020, Nghị định 81/2020/NĐ-CP ("Nghị định") có hiệu lực đã siết chặt việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp (đây là nguyên do khiến giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp trong tháng 8 cao đột biến để "chạy nước rút" trước khi nghị định mới có hiệu lực).
Đầu tiên, ngay chính yêu cầu công bố và tổng hợp thông tin thị trường cũng bị siết chặt hơn với các quy định rõ ràng hơn.
Cụ thể, Nghị định yêu cầu các doanh nghiệp phải thực hiện công bố thông tin đầy đủ theo hướng dẫn của Bộ Tài chính. Các tổ chức tư vấn phát hành báo cáo định kỳ về tình hình tư vấn phát hành và Sở giao dịch chứng khoán có trách nhiệm tổng hợp các thông tin về trái phiếu doanh nghiệp và thực hiện báo cáo định kỳ tháng, quý, năm theo hướng dẫn của Bộ Tài chính.
Thứ hai, Nghị định giới hạn quy mô phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ phù hợp với quy mô vốn của doanh nghiệp.
Cụ thể, Nghị định đã đưa thêm các quy định yêu cầu doanh nghiệp đáp ứng các tỷ lệ an toàn tài chính, tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động theo quy định của pháp luật chuyên ngành. Đặc biệt là quy định khối lượng trái phiếu được phát hành của tổ chức phát hành phải đảm bảo dư nợ trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ tại thời điểm phát hành không vượt qua 3 lần vốn chủ sở hữu theo báo cáo tài chính quý gần nhất. Đồng thời, dư nợ trái phiếu (tính thêm cả khối lượng dự kiến phát hành) và yêu cầu dư nợ trái phiếu phát hành riêng lẻ không vượt quá 5 lần vốn chủ sở hữu (riêng các tổ chức tín dụng không áp dụng quy định này).
Thứ ba, hạn chế tình trạng doanh nghiệp chia nhỏ đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ theo nhóm, đợt khác nhau để tăng huy động từ các nhà đầu tư cá nhân.
Theo đó, Nghị định đã giảm số lần phát hành trái phiếu của doanh nghiệp khi quy định các đợt phát hành phải cách nhau tối thiểu 6 tháng. Dù doanh nghiệp có thể tách nhiều lần phát hành trong mỗi đợt, nhưng quy định mới cũng yêu cầu mỗi đợt phát hành phải hoàn thành trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày công bố thông tin.
Thứ tư, xác định rõ mục đích sử dụng vốn trong hồ sơ phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ.
Nghị định đã bổ sung quy định doanh nghiệp phải nêu cụ thể mục đích phát hành trái phiếu trong hồ sơ phát hành. Đối với tổ chức tín dụng, cần nêu cụ thể mục đích phát hành để tăng vốn cấp 2 và/hoặc sử dụng để cho vay, đầu tư hoặc sử dụng cho mục đích khác. Các thông tin này phải được công bố rõ ràng thể hiện qua cam kết của nhà đầu tư về việc đã tiếp cận đầy đủ nội dung công bố thông tin trước khi phát hành và hiểu rõ các rủi ro khi mua trái phiếu. Đồng thời, trên cơ sở tiếp thu ý kiến của thị trường, thời gian công bố thông tin trước đợt phát hành được rút ngắn từ tối thiểu 10 ngày làm việc xuống tối thiểu 3 ngày làm việc.
Thứ năm, tăng cường tính chuyên nghiệp và khả năng giám sát đối với phát hành trái phiếu riêng lẻ của doanh nghiệp.
Nghị định quy định bắt buộc tổ chức phát hành ký hợp đồng tư vấn với tổ chức tư vấn về hồ sơ phát hành trái phiếu, trừ trường hợp doanh nghiệp phát hành là tổ chức được phép cung cấp dịch vụ tư vấn hồ sơ phát hành trái phiếu. Theo đó, tổ chức tư vấn phát hành phải có trách nhiệm rà soát việc đáp ứng các quy định về điều kiện phát hành và hồ sơ phát hành trái phiếu quy định tại Nghị định 81 cũng như các quy định pháp luật liên quan.
Trở lại với số liệu phát hành trái phiếu doanh nghiệp tháng 9/2020, phần lớn đối tượng phát hành là tổ chức tín dụng với giá trị phát hành lên tới 9.490 tỷ đồng, chiếm hơn 90% tổng lượng phát hành. Nhóm doanh nghiệp bất động sản chỉ phát hành vỏn vẹn 150 tỷ đồng.
Như đã đề cập, 9 tháng năm 2020, tổng giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp (theo số liệu HNX công bố ngày 13/10/2020) là 303.802 tỷ đồng, tương đương 13 tỷ USD.
So với số liệu 9 tháng năm 2019 (HNX công bố ngày 8/10/2019), tổng giá trị phát hành 9 tháng năm 2020 tăng tới 70%; thậm chí còn vượt mức đạt được của cả năm 2019 (296.712 tỷ đồng). Điều này phản ánh tăng trưởng khá nóng của thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam.
Bên cạnh nguyên nhân đến từ nội tại sự phát triển của thị trường trái phiếu, dịch Covid-19 đã tạo ra "tác động kép": một mặt khiến tương lai của các doanh nghiệp trở nên rủi ro hơn, khó vay vốn ngân hàng hơn nên họ quay sang vay qua kênh trái phiếu; mặt khác lãi suất tiết kiệm quá thấp cũng đẩy nhà đầu tư sang kênh trái phiếu với lãi suất cao hơn đáng kể.
Trước thực trạng này, Bộ Tài chính khuyến cáo nhà đầu tư không nên mua trái phiếu chỉ vì lãi suất cao, bởi lãi suất cao sẽ đi kèm với rủi ro cao. Chỉ khi nắm rõ thông tin về trái phiếu, về tình hình tài chính của doanh nghiệp để đ.ánh giá được các rủi ro gặp phải, nhà đầu tư mới nên thu gom trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ.
"Nếu doanh nghiệp phát hành gặp khó khăn, nhà đầu tư có khả năng không thu hồi được khoản t.iền đầu tư trái phiếu, bao gồm cả gốc và lãi", Bộ Tài chính cảnh báo.
Đầu tư Quang Thuận huy động 6.000 tỷ đồng trái phiếu ngay trước ngày Nghị định 81 có hiệu lực Cơ cấu cổ đông của công ty này xuất hiện một loạt cái tên đều mang họ Trương có liên quan tới Tập đoàn Vạn Thịnh Phát. Công ty cổ phần Đầu tư Quang Thuận vừa thông báo đã phát hành 60 lô trái phiếu kỳ hạn 5 năm với tổng giá trị huy động thành công đạt 6.000 tỷ đồng. Theo đó,...