TQ dùng chiến thuật “đánh” và “lôi” với láng giềng

Tờ Liên hợp buổi sáng của Singapore vừa đăng bài viết có tựa đề Mềm với Ấn Độ, Việt Nam, rắn với Nhật Bản, PhilippinesTập Cận Bình, Lý Khắc Cường có chính sách mới trong vấn đề tranh chấp lãnh thổ.

Bài viết chỉ ra rằng, trong quá trình giải quyết vấn đề nóng liên quan đến tranh chấp lãnh thổ, lãnh hải, 2 nhà lãnh đạo Trung Quốc đã bước đầu thể hiện chiến thuật khác trước. Nội dung bài viết như sau:

Tân quan tân chính sách

Một năm vừa qua, những tranh chấp trong vấn đề chủ quyền lãnh thổ, lãnh hải giữa Trung Quốc và Philippines, Việt Nam, Nhật Bản, Ấn Độ ngày càng leo thang, các nhân tố bất xác định trong môi trường xung quanh Trung Quốc cũng đang gia tăng, trong nội bộ chính phủ Trung Quốc, đa số đều chủ trương áp dụng biện pháp cứng rắn phản công 4 nước trên. Trong các vấn đề nóng này, ông Tập Cận Bình và Lý Khắc Cường đã bước đầu thể hiện ra lối tư duy khác so với những người tiền nhiệm, tức song song với việc áp dụng biện pháp rắn, tìm cách lôi kéo Ấn Độ, Việt Nam để “chơi rắn” với Nhật Bản và Philippines.

Đối với Trung Quốc, vấn đề tranh chấp đảo Điếu Ngư/Senkaku với Nhật Bản là “khó chơi” nhất. Tranh chấp biên giới giữa Trung Quốc và Ấn Độ hết sức phức tạp, tranh chấp lãnh hải với Philippines và Việt Nam rất căng thẳng. Có thể nói, trong các vấn đề này, không có vấn đề nào là dễ giải quyết. Làm thế nào để đối phó với 4 nước, bao gồm đối phó cả với Mỹ – quốc gia bị rất nhiều người Trung Quốc cho rằng đang đứng đằng sau “giật dây” là bài toán khó đang đặt ra cho ngoại giao Trung Quốc trong thời gian tới.

Khác với chủ trương “gác tranh chấp”, sau khi lên nắm quyền, nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình và Lý Khắc Cường đã thể hiện ra nhiều chủ trương “phải làm gì đó” hơn.

Trong đó rõ nét nhất là giải quyết tranh chấp trên đảo Điếu Ngư/Senkaku và đảo Hoàng Nham/ Scarborough, Trung Quốc đã thay đổi truyền thống “chỉ nói suông, không hành động”, song song với việc đưa ra những lời cảnh cáo, Bắc Kinh liên tiếp cử tàu công vụ thậm chí máy bay, tàu chiến đến khu vực xảy ra tranh chấp để tuần tra, đối mặt trực tiếp với đối thủ. Kết quả là, cục diện kiểm soát đảo Điếu Ngư/Senkaku trên thực tế từ bấy lâu nay của Nhật Bản bị phá vỡ, đảo Hoàng Nham/ Scarborough lại càng rơi vào tầm kiểm soát của Trung Quốc. Các chiêu thể hiện “cơ bắp” này dường như đã đem lại lợi ích thực thụ cho Trung Quốc.

Sau khi được hưởng những thành quả do chiến thuật thể hiện “cơ bắp” đem lại, các bình luận viên quân sự Trung Quốc thay nhau phân tích thực lực quân sự, ý đồ chiến lược của các nước trên các phương tiện thông tin đại chúng, truyền bá tính khả thi và tính cấp thiết của việc thông qua các thủ đoạn cứng rắn thậm chí biện pháp quân sự để giải quyết các vấn đề tranh chấp lãnh thổ, lãnh hải.

Chuyên mục phân tích tình hình quân sự đã trở thành chương trình được khán giả của các đài truyền hình đón xem nhiều nhất, tinh thần yêu nước của người dâng cao, dư luận Trung Quốc kêu gọi từ bỏ chiến lược ngoại giao “náu mình chờ thời” của Đặng Tiểu Bình, thậm chí những lời hô hào thừa thế thu về đảo Điếu Ngư/Senkaku và quần đảo Trường Sa cũng đã dâng lên cao hơn. Sức ép thể hiện sức mạnh với bên ngoài mà các nhà lãnh đạo Trung Quốc phải đối mặt cũng tăng lên rõ rệt.

Trung Quốc đang cố gắng phát triển đội tàu ngầm hạt nhân nhằm đối trọng với các đối thủ lớn, đặc biệt là Mỹ

“Mềm” với Ấn Độ

Tuy nhiên, ông Tập Cận Bình không dựa vào lối tư duy của phe cứng rắn để giải quyết vấn đề tranh chấp lãnh thổ. Trong lúc báo chí Ấn Độ và Trung Quốc đưa tin rầm rộ về cuộc “đối đầu lều bạt” giữa quân độ hai nước ở khu vực biên giới, ngoại trưởng Ấn Độ Salman Khurshid vẫn có chuyến công du tới Trung Quốc theo đúng lịch đã định, hai bên nhanh chóng đạt được thỏa hiệp, không những hóa giải được sự kiện “đối đầu lều bạt” kéo dài nhiều ngày mà Ấn Độ cũng trở thành quốc gia đầu tiên ông Lý Khắc Cường sang thăm sau khi nhận chức thủ tướng.

Trong cuộc gặp gỡ ngoại trưởng Ấn Độ, ông Lý Khắc Cường nói rằng, Trung Quốc và Ấn Độ là đối tác chiến lược tự nhiên, quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước có tiềm năng phát triển mạnh mẽ và không gian phát triển rộng lớn, đồng thời ngày càng có ý nghĩa mang tính toàn cầu. Tháng 3-2013, trong cuộc hội ngộ với thủ tướng Ấn Độ Manmohan Singh tại Hội nghị thượng đỉnh BRICS tổ chức tại Nam Phi, nhà lãnh đạo Tập Cận Bình nói rằng, thế giới cần sự phát triển chung của Trung Quốc vầ Ấn Độ. Quan hệ Trung – Ấn là mối quan hệ song phương lớn thứ 3 được Trung Quốc coi là ảnh hưởng lớn tới thế giới sau quan hệ Trung – Mỹ, Trung – Nga.

Ấn Độ đang tăng cường sức mạnh cho hải quân.

Mới đây, bộ trưởng ngoại giao hai nước đã có cuộc hội đàm tại Bắc Kinh, hai bên cam đoan sẽ nắm chắc cơ hội phát triển quan hệ hai nước, tăng cường lòng tin về mặt chính trị, thúc đẩy hợp tác kinh tế thương mại, giao lưu văn hóa, đẩy mạnh thêm một bước sự phối hợp, điều hòa trong các tổ chức đa phương như Liên hợp quốc, khối BRICS, thúc đẩy quan hệ hai nước lên một tầm cao mới.

Điều này cho thấy, mặc dù trong lịch sử, hai nước Trung Quốc – Ấn Độ đã từng xảy ra chiến tranh biên giới trên quy mô lớn về vấn đề tranh chấp lãnh thổ, “phái diều hâu” của hai nước cũng liên tục đốc thúc những người đưa ra quyết sách của quốc gia mình đối đầu trực tiếp với đối phương. Nhưng cả ông Tập Cận Bình và Lý Khắc Cường đều hiểu rõ rằng, so với chiến lược đối đầu, lựa chọn hợp tác với Ấn Độ không những có lợi cho sự ổn định của khu vực Tây Nam như Tây Tạng, mà còn tránh được việc tăng thêm một đối thủ nặng ký trong lúc những mâu thuẫn ở khu vực biển Hoa Đông, biển Đông không ngừng leo thang. Vấn đề tranh chấp lãnh thổ giữa Trung Quốc và Ấn Độ đã xuất hiện từ lâu, không cấp bách như những gì “phái diều hâu” đang tung ra, hoàn toàn có thể thông qua các cuộc đàm phán kiên nhẫn để giải quyết từng bước.

Chiến thuật “mềm” mà Trung Quốc tung ra cho Ấn Độ cũng được quốc gia Nam Á này hưởng ứng tích cực. Tháng 3-2013, thủ tướng Ấn Độ Manmohan Singh đã bày tỏ rõ quan điểm với ông Tập Cận Bình rằng, Ấn Độ sẽ không trở trành công cụ kìiềm chế Trung Quốc. Cách đây vài ngày, Ấn Độ lại quyết định sẽ không tham gia vào cuộc tập trận hải quân ba bên Mỹ, Nhật Bản, Ấn Độ dự định sẽ được tổ chức ở hải vực gần đảo Guam, nguyên nhân chủ yếu là do “quan tâm đến suy nghĩ của Trung Quốc”. Cộng với việc thủ tướng Lý Khắc Cường sắp có chuyến thăm Ấn Độ, quan hệ Trung – Ấn được kỳ vọng sẽ bước vào “tuần trăng mật” mới.

Giơ ‘cành ô liu’ về phía Việt Nam

Song song với việc lôi kéo Ấn Độ, Trung Quốc cũng giơ cành ô liu cho Việt Nam. Tạm thời không nói đến những ân oán lịch sử giữa hai nước, xung đột giữa Trung Quốc – Việt Nam xung quanh vấn đề chủ quyền biển Đông không hề thua kém Trung Quốc – Philippines.

Tuy nhiên, gần đây Trung Quốc và Việt Nam vẫn được tạm coi là bình yên ở biển Đông. Ngày 9-5 vừa qua, Ủy ban chỉ đạo hợp tác song phương Trung – Việt tổ chức hội nghị tại Bắc Kinh, hai bên cho biết sẽ thông qua sự hiệp thương và đàm phán hữu nghị để giải quyết tranh chấp một cách hòa bình, cùng nhau thúc đẩy đàm phán phân định hải vực ngoài cửa vịnh Bắc Bộ và tích cực thương thảo vấn đề cùng khai thác vùng biển này. Ngày 10-5, trong cuộc gặp gỡ phó thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân, thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường nhấn mạnh, hai bên Trung Quốc và Việt Nam cần quản lý và giải quyết ổn thỏa những bất đồng xung quanh vấn đề biển Đông, không để vấn đề này ảnh hưởng đến sự phát triển và hợp tác của quan hệ hai nước.

Trung Quốc và Việt Nam thể hiện tinh thần hữu hảo với nhau, tạm thời lại giúp Trung Quốc bớt đi một đối thủ khó nhằn, có thể giúp quốc gia này tập trung đánh bại những “khiêu khích” từ phía Philippines ở biển Đông. So với Nhật Bản, Ấn Độ và Việt Nam, sức mạnh tổng hợp của Philippines gần như không tạo thành mối đe dọa gì đối với Trung Quốc.

Kể cả có Mỹ ủng hộ ngầm, dù đối đầu với Trung Quốc trên bất kỳ phương diện nào, Philippines cũng đều sẽ phải chịu thiệt. Và sự kiện cảnh sát biển Philippines bắn chết ngư dân Đài Loan xảy ra gần đây khiến Philippines càng rơi vào thế bị động. Nếu không giải quyết ổn thỏa, Philippines sẽ phải chịu sự kìm hãm, bất lợi lớn hơn trên biển Đông.

Trung Quốc – Nhật Bản tranh giành những gì?

So với Philippines, Nhật Bản mới là đối thủ đích thực của Trung Quốc. Xét bề ngoài, Trung Quốc và Nhật Bản tranh giành chủ quyền và quyền kiểm soát đảo Điếu Ngư/Senkaku, nhưng nếu xét sâu hơn sẽ thấy, yếu tố mà hai nước tranh giành là dân ý và sự tự tin của chính nước đó.

Sự trỗi dậy của Trung Quốc trước hết sẽ thay đổi cục diện chính trị, kinh tế ở khu vực Đông Á, dĩ nhiên các nước Đông Á trong đó có Nhật Bản sẽ phải chống lại. Trong khi đối với đại đa số người dân Trung Quốc, Nhật Bản là đối thủ truyền kiếp có thể khơi dậy tinh thần chủ nghĩa dân tộc của họ nhất. Có chiếm được thế thượng phong trong cuộc tranh chấp với Nhật Bản hay không là tiêu chuẩn quan trọng kiểm nghiệm Trung Quốc có trỗi dậy được hay không.

Trong các vụ tranh chấp lãnh thổ, giới lãnh đạo Trung Quốc có thể thể hiện chiến thuật “mềm” với Ấn Độ, Việt Nam thậm chí Philippines, nhưng rất khó tung ra chiêu đó với Nhật Bản. Chính vì vậy, cuộc tranh chấp đảo Điếu Ngư/Senkaku giữa Trung Quốc và Nhật Bản là cuộc chiến lâu dài thách thức ý chí và sức mạnh của hai bên.

Hiện tại có thể thấy, trong vấn đề tranh chấp chủ quyền lãnh thổ, ông Tập Cận Bình và Lý Khắc Cường áp dụng chiến thuật kết hợp cả ‘đánh’ và ‘lôi’. Tuy nhiên, sách lược chỉ là công cụ phục vụ cho chiến lược, với vai trò là nhà lãnh đạo một nước lớn, chiến lược ngoại giao của hai nhà lãnh đạo mới này không những phải phù hợp với lợi ích quốc gia của Trung Quốc, mà còn cần phải phù hợp với nền hòa bình và phát triển của khu vực và toàn cầu, đây là kỳ vọng của dư luận quốc tế đối với Trung Quốc.

Theo vietbao