TP HCM: “Thắng” phèn chua, nước đen, dân ở đây làm giàu trên vùng đất khó

Trần Đáng05:43 28/08/2020

So với 4 huyện làm nông thôn mới của TP HCM, huyện Bình Chánh bất lợi khá nhiều vì có diện tích đất nông nghiệp, nếu không bị nước đen ô nhiễm thì phèn chua.

Tuy nhiên, với tính cần cù, sáng tạo, nhiều nông dân vẫn làm giàu trên chính mảnh đất khó này.

Dân xã nghèo “thắng” phèn chua, nước đen

Lê Minh Xuân là xã nghèo của huyện Bình Chánh với thổ nhưỡng chủ yếu là nhóm đất nhiễm phèn nặng. Những năm gần đây, thực hiện chủ trương chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi nhiều nông dân không chỉ thoát nghèo mà còn làm giàu nhanh chóng.

Trồng rau VietGAP tại huyện Bình Chánh. Ảnh: Cao Thăng

Theo Sở NNPTNT TP.HCM, trên địa bàn thành phố đã và đang xuất hiện nhiều mô hình nông nghiệp có giá trị kinh tế cao, như mô hình sản xuất rau sạch có doanh thu bình quân 1 tỷ đồng/ha/năm; cá biệt mô hình sản xuất rau xà lách thủy canh đạt tới 8 tỷ đồng/ha/năm.

Từ một vùng trũng thấp, hoang hóa, chỉ có cây lác và cỏ dại, giờ nơi đây đã hình thành nên nông trại trồng dừa của ông Tô Văn Thắng (ấp 4).

Trước đây, hộ ông Thắng trồng mía nhưng do giá mía không ổn định và thường bị thương lái ép giá không có lãi nên ông muốn chuyển đổi cơ cấu cây trồng.

Sau nhiều lần được Hội Nông dân xã Lê Minh Xuân tổ chức tham quan học hỏi kinh nghiệm, cách làm hay các mô hình sản xuất nông nghiệp, năm 2016, ông Thắng đã vay 1,2 tỷ đồng để chuyển sang trồng hơn 1.000 gốc dừa với diện tích hơn 6.000m2, gồm 2 giống: Xiêm xanh và đỏ. Hiện, vườn dừa này đang cho thu hoạch.

Ông Thắng cho biết, thương lái đến tận vườn thu mua với giá 6.000 đồng/trái, vào dịp tết lên đến 8.000 – 9.000 đồng/trái. Trừ các khoản chi phí, ông còn lời khoảng 125 triệu đồng/năm.

Ông Thắng đã hiến gần 1.000m2 đất (giá trị ước gần 800 triệu đồng) để chính quyền làm đường nông thôn mới. Con đường Kênh 11 hoàn thành giúp cho việc vận chuyển nông sản của bà con nông dân khá thuận lợi. Thương lái có thể cho xe lớn vào tận nơi thu mua, giảm chi phí vận chuyển nông sản của nông dân.

Trong khi đó, tại ấp 1 (xã Tân Nhựt) – khu vực đang bị uy hiếp bởi nước ô nhiễm xả ra từ các nhà máy, dù làm đến 6ha đất lúa ông Ba Nghĩa (Nguyễn Văn Nghĩa) vẫn nhất quyết chuyển sang trồng rau màu. Giải thích cho việc chuyển đổi cây trồng này, ông Ba Nghĩa cho biết bởi lãi 1.000m2 rau màu bằng 5 lần trồng 1ha lúa.

Video đang HOT

Hiện ông Ba Nghĩa trồng rau màu theo hướng hữu cơ trên diện tích 2.500m2 với 8 loại rau ăn lá như x lách xanh, xà lách tím, rau muống, dền, cải ngọt, cải thìa, cải ngồng… Rau được doanh nghiệp bao tiêu thu mua. “Số lượng rau màu này, doanh nghiệp không đưa vào hệ thống siêu thị mà bán ở các khu dân cư cao cấp như Phú Mỹ Hưng (quận 7) vì giá rau khá cao” – ông Ba Nghĩa cho biết.

Ngoài bán rau màu cho các doanh nghiệp này, ông Nghĩa còn trồng rau theo hướng công nghệ cao bán cho HTX Nông nghiệp Phước An.

Cẩn trọng nước đen

Lâu nay, tình trạng ô nhiễm môi trường nước tại huyện Bình Chánh rất báo động, không chỉ ảnh hưởng đến cuộc sống, sinh hoạt, sức khỏe của một bộ phận lớn người dân mà còn gây thiệt hại cho vật nuôi, cây trồng của bà con nông dân.

Nhờ phủ lưới điện rộng khắp nên nông dân Bình Chánh đã ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp. Ảnh: Thanh Hải

Theo Phó Chủ tịch HĐND huyện Bình Chánh Thái Thành Tâm, trong nhiều buổi họp HĐND huyện gần đây, ông đã đề cập đến việc nguồn nước ô nhiễm của Khu công nghiệp Lê Minh Xuân ảnh hưởng đến việc trồng trọt của bà con nông dân.

“Huyện đã khuyến cáo bà con không tổ chức chăn nuôi, trồng trọt trong vùng ô nhiễm. Khu vực nào còn trồng trọt được thì bà con nên cẩn thận khi lấy nước tưới cây để tránh thiệt hại do nguồn nước ô nhiễm” – ông Tâm chia sẻ.

Một cán bộ Hội Nông dân huyện Bình Chánh cũng cho biết, Hội Nông dân các xã đã tổ chức tuyên truyền, vận động nông dân trong vùng bị ô nhiễm không sản xuất hoặc phải chuyển đổi nghề. “Một số bà con nông dân đã chuyển đổi nghề từ chăn nuôi sang các dịch vụ khác như cho thuê nhà trọ…” – vị này thông tin.

Mặc dù đứng trước tình hình sản xuất khó khăn, nhưng theo ông Mai Ngươn Khánh – Phó Chủ tịch Hội Nông dân Bình Chánh, hòa chung tiến trình huyện đang xây dựng nông thôn mới và thúc đẩy sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, nhiều bà con nông dân trên địa bàn vẫn vượt khó, vươn lên làm giàu bằng những mô hình sản xuất giá trị kinh tế cao.

Đã đạt 8/9 tiêu chí huyện nông thôn mới

Được biết, đến cuối năm 2019, huyện Bình Chánh đã có 12/14 xã đạt toàn bộ 19 tiêu chí theo Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới.

Đối với 9 tiêu chí huyện nông thôn mới (NTM), đến nay huyện Bình Chánh đã đạt 8, chỉ còn tiêu chí thứ 7 là môi trường, phấn đấu hoàn thành trong năm 2020.

Đời sống vật chất, tinh thần của người dân trên địa bàn ngày càng được nâng cao: Năm 2019, thu nhập bình quân đầu người đạt hơn 64 triệu đồng/người/năm, tăng 1,6 lần so với năm 2015 (năm 2015 là hơn 40 triệu đồng/người/năm) và 3,9 lần so với lúc khởi điểm xây dựng đề án NTM năm 2010 (17,39 triệu đồng/người/năm).

Song song đó, kết cấu hạ tầng kinh tế – xã hội được đầu tư cơ bản, như đưa vào sử dụng 426 công trình giao thông, 107 công trình thủy lợi, 79 công trình trường học, 109 công trình phục vụ sinh hoạt văn hóa, thể dục, thể thao cho người dân… bảo đảm và tạo sự thuận lợi trong hoạt động thương mại, dịch vụ và phát triển sản xuất, đời sống tinh thần của người dân.

Ngoài ra, trong 10 năm xây dựng NTM, huyện Bình Chánh đã tổ chức đào tạo nghề cho lao động nông thôn 20.860 lượt người, trong đó có 15.837 người được giải quyết việc làm sau học nghề; đã tổ chức giới thiệu và giải quyết việc làm cho 52.133 lao động. Cùng với đó, hệ thống chính trị đã tích cực tuyên truyền vận động được 7.630 hộ dân hiến 1.438.612 m2 đất mở rộng các tuyến đường và đóng góp ngày công lao động vào các công trình phục vụ xây dựng NTM với tổng kinh phí 863 tỷ 689 triệu đồng…

Đây là những tiền đề quan trọng để tỷ lệ hộ nghèo trên địa bàn huyện được kéo giảm, năm 2019 hộ nghèo chỉ còn 123 hộ, chiếm tỷ lệ 0,06% so với năm 2010 là 11.938 hộ nghèo, chiếm tỷ lệ 10,5%.

Triển khai mô hình nông nghiệp đảm bảo dinh dưỡng: Giải quyết "nạn đói tiềm ẩn"

Trong 2 năm 2019-2020, Cục Kinh tế hợp tác và phát triển nông thôn (Bộ NNPTNT) phối hợp với Viện Dinh dưỡng quốc gia (Bộ Y tế) và các địa phương triển khai dự án điểm về sản xuất nông nghiệp đảm bảo dinh dưỡng.

Đây là những mô hình khởi đầu, qua đó sẽ đánh giá, rút kinh nghiệm và tài liệu hóa để nhân rộng ra các địa phương trong năm 2021.

Thu hẹp khoảng cách về đói dinh dưỡng

Ngày 12/6/2018, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 712/QĐ-TTg về Chương trình hành động quốc gia: "Không còn nạn đói" ở Việt Nam đến năm 2025. Trong đó, có các hoạt động liên quan đến tập huấn, xây dựng mô hình sản xuất nông nghiệp đảm bảo dinh dưỡng.

Mục tiêu tổng quát của chương trình là đảm bảo đủ lương thực, thực phẩm, đáp ứng đủ dinh dưỡng cho người dân nhằm nâng cao thể trạng, trí tuệ, tầm vóc con người Việt Nam; đồng thời thực hiện mục tiêu phát triển bền vững số 2 (SDG2) mà Chính phủ Việt Nam cam kết với Tổ chức Liên Hợp Quốc.

Cán bộ Hội Phụ nữ Yên Bái hướng dẫn chị em đa dạng dinh dưỡng cho gia đình bằng các cây, con tự nuôi, trồng. Ảnh: P.V

"Theo Quyết định 712 của Thủ tướng Chính phủ, từ năm 2018 - 2020 là giai đoạn 1 của chương trình "Không còn nạn đói", tập trung vào 3 việc: Rà soát lại các cơ chế, chính sách; xây dựng các tài liệu để hướng dẫn triển khai mở rộng các địa phương sau này; xây dựng các mô hình nông nghiệp đảm bảo dinh dưỡng, trên cơ sở đó khuyến cáo trong giai đoạn mở rộng về sau" - ông Lê Văn Thịnh - Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và phát triển nông thôn cho biết.

Triển khai xây dựng mô hình nông nghiệp đảm bảo dinh dưỡng, năm 2019, Bộ NNPTNT đã phối hợp Bộ Y tế (Viện Dinh dưỡng quốc gia), các chuyên gia xây dựng mô hình điểm nông nghiệp đảm bảo dinh dưỡng tại 3 tỉnh: Lào Cai, Quảng Ngãi, Trà Vinh.

Trong năm 2020, các dự án nông nghiệp đảm bảo dinh dưỡng tiếp tục được triển khai thí điểm, gồm 11 dự án từ nguồn vốn của Bộ NNPTNT và 8 dự án từ nguồn vốn của địa phương.

Tại Pá Lau - một xã đặc biệt khó khăn của huyện Trạm Tấu (Yên Bái) có 299 hộ dân (97% là đồng bào Mông) thì có tới hơn 58% hộ nghèo và 13,71% hộ cận nghèo. Nằm trong tình trạng trung của xã Pá Lau, thôn Pa Láu có 120 hộ dân (100% là đồng bào người Mông) cũng có tới 60% số hộ nghèo.

Trong tổng số 40 hộ điều tra thuộc thôn Pa Láu có 32 hộ có con nhỏ dưới 60 tháng tuổi và 1 bà mẹ đang mang thai tháng thứ 5 mới đi khám 1 lần. Khẩu phần ăn cho trẻ em về dinh dưỡng rất hạn chế. Trẻ em được bú sữa mẹ tuy nhiên khẩu phần ăn cho bà mẹ thai sản và trẻ em sau khi cai sữa mẹ thông thường có gì ăn nấy. Chính vì thế, tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng, thấp còi ở Pa Láu rất cao so với bình quân chung của cả nước, là 14/32 chiếm 43,75%.

Để cải thiện dinh dưỡng cho người dân thôn Pa Láu, đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi, Cục Kinh tế hợp tác và phát triển nông thôn phối hợp với địa phương phát triển dự án xây dựng mô hình phát triển chăn nuôi gà đẻ trứng. Theo đó, 42 hộ dân ở thôn sẽ được hỗ trợ 2.940 con gà ri lai đẻ trứng (70 con/hộ).

Với số trứng bình quân trên 50 quả/hộ/ngày để có sản phẩm trứng thường xuyên cải thiện dinh dưỡng cho trẻ em và các thành viên trong gia đình. Thành công của dự án sẽ được mở rộng để thực hiện trên địa bàn của xã Pá Lau và huyện Trạm Tấu.

Đề xuất thành lập các câu lạc bộ dinh dưỡng

Để triển khai mô hình nông nghiệp đảm bảo dinh dưỡng tại các địa phương có hiệu quả, mới đây, Cục Kinh tế hợp tác và phát triển nông thôn và Viện Dinh dưỡng quốc gia đã phối hợp tổ chức hội thảo xây dựng mô hình nông nghiệp đảm bảo dinh dưỡng tại Yên Bái. Qua đó, các địa phương chia sẻ học tập các mô hình nông nghiệp đảm bảo dinh dưỡng đã triển khai để tìm cơ hội vận dụng và mở rộng trong khuôn khổ chương trình không còn nạn đói.

"Các mô hình này được triển khai giúp người dân thay đổi được nhận thức về sản xuất nâng cao thu nhập và sử dụng dinh dưỡng hợp lý cho hộ gia đình, tập trung ưu tiên cho đối tượng là bà mẹ và trẻ em dưới 2 tuổi, sau đó sẽ được đánh giá, rút kinh nghiệm và tài liệu hóa để nhân rộng ra các tỉnh thực hiện Chương trình trong thời gian tới" - ông Phan Văn Tấn - Phó Trưởng phòng Giảm nghèo và an sinh xã hội nông thôn (Cục Kinh tế hợp tác và phát triển nông thôn) kỳ vọng.

TS-BS Huỳnh Nam Phương - Phó Giám đốc Trung tâm Đào tạo dinh dưỡng và thực phẩm (Viện Dinh dưỡng quốc gia) cho rằng, "đói" ở đây bao hàm "đói ăn" với các hộ gia đình thiếu an ninh thực phẩm, đặc biệt ở các xã nghèo, vùng sâu vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Nhưng "đói" còn hiểu ở nghĩa rộng hơn, không chỉ là đói lương thực, mà còn là một chế độ ăn còn thiếu hoặc mất cân đối về mặt chất lượng, đặc biệt là các vi chất dinh dưỡng quan trọng như vitamin A, sắt, kẽm và i-ốt mà thế giới gọi là "nạn đói tiềm ẩn" và nạn đói này vẫn đang ảnh hưởng chung đến toàn bộ người dân Việt Nam.

Vì thế, TS-BS Huỳnh Phương Nam đề xuất thành lập các câu lạc bộ nông nghiệp đảm bảo dinh dưỡng nhằm "cầm tay chỉ việc", giúp người dân ở các xã nghèo, huyện nghèo biết lựa chọn những sản phẩm sẵn có của địa phương đưa vào cuộc sống của họ cũng như sử dụng sản phẩm đầu ra từ các mô hình nông nghiệp dinh dưỡng.

"Phải thay đổi được hành vi để người ta hiểu được tầm quan trọng của dinh dưỡng đối với sức khỏe; thứ hai phải hướng dẫn cho người ta cách thực hành, ví dụ như nuôi gà đẻ trứng, hay trồng luống rau như thế nào để đưa vào bữa ăn hàng ngày của người dân" - TS-BS Huỳnh Phương Nam nhấn mạnh.

Theo Bộ NNPTNT, sau hơn 10 năm thực hiện Đề án "An ninh lương thực quốc gia đến năm 2030", sản lượng lúa tăng từ 39,17 triệu tấn lên 43,45 triệu tấn, bình quân lương thực đầu người tăng từ 497kg/người lên trên 525kg/người. Cùng với quá trình đa dạng hóa cây trồng, vật nuôi đã thúc đẩy phát triển sản xuất lương thực, thực phẩm hàng hóa theo hướng tập trung, quy mô lớn. Nhờ đó, tình trạng thiếu dinh dưỡng đã giảm từ 18,2% trong giai đoạn 2004-2006 xuống còn 10,8% hiện nay.

Yên Phong dốc sức về đích huyện nông thôn mới Sau 10 năm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM), diện mạo các khu dân cư tại huyện Yên Phong, Bắc Ninh ngày càng khởi sắc. Đến nay, huyện đang hoàn thiện hồ sơ trình Ban chỉ đạo quốc gia xây dựng NTM công nhận huyện đạt chuẩn NTM. Thu nhập người dân ngày càng tăng...