Tổng thư ký NATO kêu gọi tăng cường sức mạnh liên minh

Phương Hoa10:45 11/11/2023

Phóng viên TTXVN tại châu Âu cho biết, ngày 10/11, Tổng thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương ( NATO) Jens Stoltenberg đã kêu gọi tăng cường sức mạnh của liên minh quân sự này trong bối cảnh tất cả các cơ chế kiểm soát vũ khí chính đã không còn tồn tại.

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo người đứng đầu NATO, sau quyết định của Nga rút khỏi Hiệp ước kiểm soát các lực lượng vũ trang thông thường ở châu Âu (CFE), nước này đã rút khỏi mọi hiệp ước kiểm soát vũ khí quan trọng.

Trước đó, hồi tháng 2/2023, Nga cũng đã đình chỉ tham gia Hiệp ước hạn chế vũ khí tấn công chiến lược ( New START), văn bản cuối cùng quy định số lượng vũ khí hạt nhân giữa Mỹ và Nga. Ngoài ra, Hiệp ước loại bỏ tên lửa tầm trung và tầm ngắn (INF) cũng đã trở nên “vô hiệu” khi thiếu vắng sự tham gia của Moskva.

Những động thái trên diễn ra trong bối cảnh quan hệ giữa Nga và châu Âu đã trở nên căng thẳng, đặc biệt kể từ khi bùng phát cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine từ cuối tháng 2 năm ngoái.

Những thách thức đối với việc kiểm soát vũ khí chiến lược đa phương

Trong khi vấn đề hạt nhân thường gây bất ổn, sự cạnh tranh và mất lòng tin về địa chính trị càng làm suy yếu thêm sự ổn định chiến lược.

Video đang HOT

Các hành động liên quan đến lực lượng hạt nhân chiến lược và các vụ thử tên lửa đạn đạo liên quan có thể bị các đối thủ hiểu lầm hoặc hiểu sai là mang tính chất leo thang. Ảnh: Mil.ru

Theo nhận định của Timothy Wright, cộng tác viên nghiên cứu về phân tích quốc phòng và quân sự của Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) mới đây, thế giới có thể đang tiến tới kỷ nguyên của hoạt động hạt nhân không bị hạn chế. Trong khi vấn đề hạt nhân thường gây bất ổn, sự cạnh tranh và mất lòng tin về địa chính trị càng làm suy yếu thêm sự ổn định chiến lược.

Trong môi trường này, các hành động liên quan đến lực lượng hạt nhân chiến lược và các vụ thử tên lửa đạn đạo liên quan có thể bị các đối thủ hiểu lầm hoặc hiểu sai là mang tính chất leo thang. Do đó, 5 thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (P5) có thể nghiên cứu tạo ra các cơ chế minh bạch mới, đặc biệt là chế độ thông báo đa phương về lĩnh vực này để giảm thiểu rủi ro. Nhưng việc đề xuất đưa Trung Quốc, Pháp và Anh vào vòng đàm phán lại Hiệp ước cắt giảm vũ khí chiến lược mới (New START) có khả năng gặp nhiều thách thức.

Đầu năm nay, Nga đã đình chỉ thực hiện New START do điều mà họ cho là "sự thù địch cực độ" của Washington liên quan đến cuộc xung đột ở Ukraine. Bộ Ngoại giao Nga vào thời điểm đó cho biết "việc tiến hành kinh doanh như bình thường với Mỹ và phương Tây nói chung là không thể".

Thỏa thuận song phương New START vẫn có hiệu lực theo thời hạn gia hạn 2021-2026 và đặt giới hạn về đầu đạn và bệ phóng đối với kho vũ khí chiến lược của Nga và Mỹ, đồng thời các biện pháp minh bạch và xác minh cung cấp cho mỗi quốc gia những thông tin quan trọng về cơ cấu lực lượng của bên kia. Mỹ cũng đình chỉ thực hiện New START vào tháng 6/2023, nhưng nhấn mạnh rằng họ sẵn sàng đảo ngược điều này nếu Nga quay lại tuân thủ.

Những quy định, ràng buộc về mặt pháp lý đối với quy mô kho vũ khí hạt nhân chiến lược của Nga và Mỹ đã được áp dụng từ năm 1972. Nhưng điều này sẽ không được áp dụng sau năm 2026 nếu New START không được thay thế hoặc gia hạn. Triển vọng về vấn đề đó rất mờ mịt vì Nga đã gắn việc kiểm soát vũ khí với cuộc xung đột ở Ukraine, do đó khó tiến hành các cuộc đàm phán về một thỏa thuận tiếp theo; và ngay cả khi xung đột ở Ukraine kết thúc trước năm 2026, các điều kiện mới có thể gây tranh cãi trong bất kỳ cuộc đàm phán kiểm soát vũ khí nào giữa Nga và Mỹ.

Những thách thức chính trị và kỹ thuật

Có lẽ bất đồng quan trọng nhất giữa Nga và Mỹ về kiểm soát vũ khí trong tương lai là quan điểm khác nhau của họ về việc bổ sung các nước tham gia. Nga khẳng định Pháp và Anh phải tham gia, vì họ là đồng minh của Mỹ, trong khi Mỹ mong muốn có thêm Trung Quốc vì nước này đang mở rộng kho vũ khí hạt nhân.

Mặc dù Moskva và Washington cuối cùng có thể thống nhất những tham vọng này, nhưng việc đưa thêm các bên vào bàn đàm phán sẽ đặt ra một thách thức chính trị và kỹ thuật đáng kể. Pháp và Anh đã phản đối lời kêu gọi của Nga tham gia một thỏa thuận đa phương có tính ràng buộc về mặt pháp lý vì quy mô kho vũ khí nhỏ hơn của họ. Tương tự, Trung Quốc cũng bác bỏ đề xuất của Mỹ đưa nước này vào một hiệp ước tương lai vì lý do tương tự. Tuy nhiên, không giống như Pháp và Anh, lực lượng hạt nhân của Trung Quốc đang trải qua quá trình mở rộng nhanh chóng về số lượng và chất lượng.

Việc kết hợp nhiều bên ký kết hơn vào một khuôn khổ ràng buộc về mặt pháp lý cũng sẽ đòi hỏi phải thiết kế lại các thỏa thuận song phương hiện có để đảm bảo sự đa dạng hơn về quy mô kho dự trữ hạt nhân. Trong khi Nga và Mỹ có kho vũ khí gần giống nhau thì kho vũ khí của các thành viên P5 khác lại khác nhau đáng kể.

Trong một thỏa thuận mở rộng, các quốc gia sẽ cần đồng ý về một "mức trần chung" cho tất cả các bên ký kết hoặc đàm phán về một tỷ lệ mà họ đều đồng ý. Cách tiếp cận thứ hai sẽ gây khó khăn không mong muốn cho một số quốc gia trong việc muốn phát triển tối đa, trong khi cách tiếp cận thứ nhất sẽ hạn chế các bên ký kết theo đuổi các học thuyết về mức độ răn đe tối thiểu phản ánh môi trường an ninh mà họ cảm nhận được.

Các thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an vẫn bất đồng về kiểm soát vũ khí chiến lược. Ảnh: CNN

Những khó khăn này cho thấy rằng việc kiểm soát vũ khí song phương mang tính ràng buộc về mặt pháp lý có thể đang ở mức thấp nhất, nhường chỗ cho một kỷ nguyên hoạt động hạt nhân không bị hạn chế. Việc thiếu các ràng buộc sẽ trở nên trầm trọng hơn do thiếu minh bạch về cơ cấu và tư thế lực lượng hạt nhân của đối thủ, có khả năng dẫn đến chạy đua vũ trang.

Căng thẳng địa chính trị ở châu Âu và châu Á - Thái Bình Dương có thể sẽ làm tăng rủi ro hơn nữa, vì các nhà hoạch định chính sách dân sự và quân sự có thể bị kích động trong thời kỳ khủng hoảng hoặc bất ổn và trong trường hợp xấu nhất có thể dẫn đến leo thang vô tình.

Trước những thách thức liên quan đến việc hình thành các thỏa thuận đa phương ràng buộc về mặt pháp lý mới, thay vào đó, các quốc gia có vũ khí hạt nhân có thể tìm kiếm các cơ chế ràng buộc về mặt chính trị để giảm thiểu rủi ro, điều này có thể dễ dàng đàm phán hơn.

Triển vọng kiểm soát vũ khí đa phương

Mặc dù Trung Quốc, Pháp và Anh không sẵn lòng chính thức tham gia một thỏa thuận đa phương, nhưng các tuyên bố từ các quốc gia này - cũng như Nga và Mỹ - bày tỏ sự đánh giá cao về sự cần thiết của các biện pháp giảm thiểu rủi ro và coi P5 như một diễn đàn thích hợp để theo đuổi các biện pháp này. Trong bài phát biểu đề cập đến môi trường kiểm soát vũ khí đang ngày càng xấu đi vào tháng 6/2023, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan nói rằng P5 "mang đến cơ hội [để] quản lý rủi ro hạt nhân và áp lực chạy đua vũ trang thông qua sự kết hợp giữa đối thoại, minh bạch và thỏa hiệp".

Nga phản ứng tích cực với bài phát biểu này, cho rằng đây là một "tuyên bố quan trọng và tích cực". Vào tháng 8/2023, Trung Quốc cũng cho biết họ "hỗ trợ P5 tiếp tục đối thoại và hợp tác để thảo luận về các biện pháp giảm thiểu rủi ro chiến lược khả thi". Mặc dù Anh và Pháp chưa phản hồi trực tiếp với nhận xét của ông Sullivan, nhưng London và Paris đều nói rằng sự cạnh tranh tạo ra nhu cầu về các cơ chế tốt hơn để giảm thiểu rủi ro.

Các cuộc đàm phán giữa các thành viên P5 về các biện pháp giảm thiểu rủi ro mang tính ràng buộc về mặt chính trị có thể sẽ gặp khó khăn do mối quan hệ kém giữa các bên vào thời điểm hiện tại. Hơn nữa, một số quốc gia thành viên NATO có thể phản đối việc Pháp, Anh và Mỹ lôi kéo Nga vào việc kiểm soát vũ khí trong khi cuộc xung đột ở Ukraine vẫn tiếp diễn. Tuy nhiên, các nhà hoạch định chính sách đã nhấn mạnh vai trò quan trọng của các biện pháp minh bạch nhằm giảm thiểu rủi ro và nguy cơ tính toán sai lầm khi căng thẳng leo thang. Do đó, khuôn khổ này cũng có thể đóng vai trò là điểm khởi đầu hữu ích cho các biện pháp sâu rộng hơn sau này khi có điều kiện thích hợp.

Mỹ nêu điều kiện tiếp tục cắt giảm vũ khí hạt nhân đến năm 2026 Quan chức giấu tên Mỹ cho biết Washington sẽ đề nghị tuân thủ các giới hạn về vũ khí hạt nhân được đặt ra trong New START cho đến khi hết hạn vào năm 2026, "nếu Nga cũng thực hiện hành động tương tự." Máy bay ném bom chiến lược B-52H (giữa), chiến đấu cơ F-22 và máy bay vận tải C-17 của...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Hàng ngàn binh sĩ Ukraine bỏ trốn giữa chiến sự căng thẳng?09:11

Ông Trump tận dụng cơ hội ông Biden ân xá cho con trai?01:28

Triều Tiên lần đầu lên tiếng về vụ thiết quân luật Hàn Quốc09:01

Ukraine 'chấp nhận số phận', Nga có chiến thắng?08:20

Mỹ tấn công mục tiêu ở Syria, Iran cân nhắc triển khai quân08:28

2024 sẽ trở thành năm nóng nhất lịch sử00:53

Trung Quốc triển khai gần 90 tàu, Đài Loan nâng mức báo động?19:25

Ông Trump nói Canada, Mexico nên thành tiểu bang Mỹ vì đang nhận 'trợ cấp'08:37

Xuồng không người lái Ukraine 'gây thảm họa' cho hạm đội Nga?09:18

Trăn khổng lồ xuất hiện trên đường ngập nước sau trận mưa lớn08:31

Thủ tướng Đức mang gì trong vali khi thăm Ukraine?17:21

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Thuế quan và cắt giảm thuế - những ưu tiên của Tổng thống đắc cử Mỹ

10:11:15 14/12/2024

Tổng thống đắc cử Mỹ cũng đã đưa ra kế hoạch áp dụng mức thuế chung 10-20% đối với hầu hết hàng nhập khẩu từ mọi quốc gia, cũng như mức thuế từ 60% trở lên đối với hàng hóa từ Trung Quốc, để thúc đẩy hoạt động sản xuất tại Mỹ.

Cảnh báo nguy cơ đối với sự sống trên trái đất từ vi khuẩn nhân tạo

08:55:37 14/12/2024

Nhóm 38 nhà khoa học hàng đầu thế giới kêu gọi dừng nghiên cứu cách tạo ra vi khuẩn phản chiếu, do những nguy cơ nghiêm trọng đối với con người, động vật và thực vật.

Amazon quyên góp 1 triệu USD cho lễ nhậm chức của ông Trump

08:51:42 14/12/2024

Hãng bán lẻ trực tuyến Amazon của tỷ phú Mỹ Jeff Bezos ngày 13/12 xác nhận sẽ quyên góp 1 triệu USD cho quỹ nhậm chức của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump.

Lửa Trung Đông có đang hạ nhiệt?

08:25:00 14/12/2024

Chuyển biến tại Trung Đông theo hướng có lợi cho Israel được cho là cơ sở để Tel Aviv tạo thế đàm phán ngừng bắn ở Gaza.

Nga muốn tạo liên minh AI

08:12:31 14/12/2024

Ông Putin nói rằng mạng lưới liên minh AI mới sẽ bao gồm các hiệp hội quốc gia và tổ chức phát triển trong lĩnh vực AI từ các quốc gia BRICS và những quốc gia khác quan tâm.

Tổng thống Hàn Quốc quyết 'chiến đấu đến cùng'

08:02:48 14/12/2024

Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol hôm qua tuyên bố sẽ chiến đấu đến cùng, bất chấp sức ép luận tội và kêu gọi từ chức.

Ông Trump được chọn là nhân vật của năm

07:56:19 14/12/2024

Tạp chí Time ngày 12.12 công bố Tổng thống đắc cử Mỹ Trump là nhân vật của năm. Đây là danh hiệu đã được tạp chí này tổ chức bầu chọn trong suốt 97 năm qua.

Công ty của tỉ phú Mark Zuckerberg quyên góp 1 triệu USD cho ông Trump

07:32:04 14/12/2024

Công ty mẹ của Facebook và Instagram là Meta công bố khoản tài trợ 1 triệu USD cho ủy ban nhậm chức của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump, dù chưa nêu chi tiết lý do cụ thể.

Giải cứu bé gái bám vào săm xe trôi dạt trên biển 3 ngày

07:29:05 14/12/2024

Bé gái nêu trên đã mặc áo phao và bám vào một cặp săm xe. Em cho biết đã lênh đênh trên biển 3 ngày, cho đến khi được lực lượng cứu hộ phát hiện ở ngoài khơi đảo Lampedusa, miền nam nước Ý, The Guardian đưa tin ngày 11.12.

Anh bán đấu giá hóa thạch của 3 bộ xương khủng long quý hiếm

06:24:04 14/12/2024

Theo ông Hyslop, xương khủng long có thể được bán lên tới hàng triệu USD, vì vậy thường nằm trong các bộ sưu tập tư nhân bởi giá các mẫu vật này cao hơn nhiều so với khả năng chi trả của các bảo tàng.

Việt Nam hoàn thành xuất sắc vai trò Chủ tịch Hội Phu nhân Asean Washington DC

06:22:10 14/12/2024

Phần ẩm thực là nội dung không thể thiếu trong bất kỳ cuộc họp nào của ASC. Dịp họp toàn thể lần đầu tiên vào tháng 1/2024, Việt Nam đã giới thiệu cách gói và luộc bánh chưng.

Liên hợp quốc kêu gọi các bên giảm leo thang bạo lực tại Syria

06:14:43 14/12/2024

Người phát ngôn Dujarric cho biết thêm trong giai đoạn biến động hiện nay, Tổng thư ký LHQ nhấn mạnh rằng bên cạnh việc duy trì trật tự công cộng, điều bắt buộc là phải hỗ trợ các thỏa thuận chuyển tiếp đáng tin cậy, có trật tự và toàn ...

Có thể bạn quan tâm

Mẹ bé Bắp nhận tranh cãi vì lối chăm con, té ngã vẫn quay chụp, CĐM tố câu view?

Netizen

12:21:09 14/12/2024

Vừa qua, hình ảnh chị Hòa chia sẻ khoảnh khắc bé Bắp ngã xuống giường khóc lớn gây xôn xao. Đáng nói, thay vì dỗ bé chị lại lấy điện thoại ra quay chụp. Hành động này nhận về nhiều tranh cãi, một số khác thì lại bênh vực vì hoàn cảnh đặ...

NSND Xuân Bắc muốn tham gia show Chông Gai, khẳng định "chưa bao giờ có chương trình ảnh hưởng xã hội tốt và tích cực thế này"

Nhạc việt

12:11:58 14/12/2024

Sau những lời chia sẻ tình cảm và chân thành, nghệ sĩ Xuân Bắc đã dành cho chương trình cũng như các nghệ sĩ những món quà đặc biệt.

Nghiên cứu mới hé lộ cách các thiên hà lớn nhất trong vũ trụ được hình thành

Lạ vui

11:57:25 14/12/2024

Lần đầu tiên các nhà khoa học có bằng chứng quan sát chắc chắn cung cấp câu trả lời cho việc các thiên hà lớn nhất trong vũ trụ đã hình thành như thế nào.