Tổng thống Ukraine ra điều kiện ký thỏa thuận khoáng sản với Mỹ

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết nước này sẽ không chấp nhận bất kỳ thỏa thuận khai thác khoáng sản nào đe dọa đến sự hội nhập của Kyiv với Liên minh châu Âu (EU).

Tổng thống Ukraine Zelensky ngày 28.3 cũng cho biết còn quá sớm để đưa ra đánh giá về thỏa thuận khoáng sản mở rộng do Mỹ đề xuất. Tuyên bố trên được đưa ra một ngày sau khi xuất hiện thông tin chi tiết về dự thảo mới của thỏa thuận khoáng sản tiềm năng giữa Mỹ và Ukraine, theo Reuters.

Nhà lãnh đạo Ukraine nhấn mạnh rằng luật sư của Ukraine cần xem xét bản dự thảo trước khi ông có thể nói thêm về lời đề nghị của Mỹ. Ông cũng cho biết Ukraine sẽ không công nhận hàng tỉ USD viện trợ trước đây của Mỹ là các khoản vay.

Ông Zelensky cho hay văn bản này “hoàn toàn khác” so với một thỏa thuận khung trước đó mà ông đã định ký với Tổng thống Mỹ Donald Trump. “Có rất nhiều điều trong phiên bản mới của thỏa thuận chưa được thảo luận trước đây. Ngoài ra, cũng có một số điều mà các bên đã không đồng ý trước đó”, theo ông Zelensky.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trả lời báo giới tại Kyiv ngày 28.3.2025 . ẢNH: REUTERS

Ông nói sẽ cân nhắc thỏa thuận khi không có mối đe dọa lập pháp liên quan nào và các luật sư Ukraine sẽ so sánh tất cả các phiên bản của văn bản này, rồi đưa ra đánh giá.

Tờ Financial Times đưa tin phiên bản mới nhất của thỏa thuận do Mỹ đề xuất bao gồm các điều khoản sẽ cấp cho Washington quyền kiểm soát chưa từng có đối với các nguồn tài nguyên thiên nhiên của Kyiv thông qua một quỹ đầu tư chung.

Reuters dẫn các nguồn thạo tin cho hay bản dự thảo mới nhất không đưa ra bất kỳ đảm bảo an ninh nào cho tương lai cho Ukraine và yêu cầu Kyiv đóng góp vào một quỹ đầu tư chung toàn bộ thu nhập từ việc sử dụng tài nguyên thiên nhiên do các doanh nghiệp nhà nước và tư nhân quản lý.

Theo dự thảo trên, Mỹ cũng được trao quyền ưu tiên mua các nguồn tài nguyên đã khai thác và thu hồi toàn bộ số tiền đã viện trợ cho Ukraine kể từ năm 2022, cộng với lãi suất 4%/năm.

Quỹ đầu tư chung sẽ do Tổng công ty Tài chính phát triển quốc tế Mỹ quản lý và có một hội đồng gồm 5 người, trong đó có 3 người do Mỹ bổ nhiệm và 2 người từ phía Ukraine. Quỹ sẽ được chuyển đổi thành ngoại tệ và chuyển ra nước ngoài.

Mỹ ban đầu lên kế hoạch ký thỏa thuận khoáng sản với Ukraine vào ngày 28.2, song quá trình bị trì hoãn sau một cuộc tranh cãi gay gắt giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Zelensky ở Nhà Trắng.

Theo phiên bản ban đầu, thỏa thuận sẽ thành lập một quỹ chung, trong đó Ukraine sẽ đóng góp 50% số tiền thu được từ khai thác các nguồn tài nguyên của nước này trong tương lai, bao gồm cả dầu khí và cơ sở hậu cần.

Nhà Trắng mô tả thỏa thuận này là một cơ chế để Mỹ “bù đắp” một số khoản viện trợ tài chính đã cung cấp cho Kyiv kể từ khi Nga bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine.