Tổng thống Obama lo ngại Trung Quốc quân sự hóa các đảo tranh chấp

Tổng thống Mỹ Barack Obama đã bày tỏ lo ngại về việc Trung Quốc quân sự hóa các đảo tranh chấp ở Biển Đông trong cuộc hội đàm với Chủ tịch Tập Cận Bình tại Nhà Trắng ngày 25/9, nhưng ông Tập phủ nhận kế hoạch nhằm thiết lập các căn cứ quân sự tại đó.

Lãnh đạo Mỹ-Trung trong cuộc họp báo tại Vườn Hồng sau hội đàm (Ảnh: WSJ)

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đang có chuyến thăm Mỹ cấp nhà nước đầu tiên, trong bối cảnh quan hệ Mỹ-Trung căng thẳng vì một loạt các vấn đề liên quan tới các chính sách kinh tế, các cuộc tấn công mạng và những bất đồng vì các tranh chấp lãnh thổ tại châu Á.

Sau lễ đón chính thức với 21 phát đại bác, lãnh đạo Mỹ-Trung đã bước vào hội đàm tại Nhà Trắng.

Trong các cuộc hội đàm, hai nhà lãnh đạo đã nhất trí về an ninh mạng và biến đổi khí hậu, nhưng bất đồng về nhân quyền và các tranh chấp lãnh thổ.

Trong cuộc họp báo chung sau hội đàm, nhà lãnh đạo Mỹ cho biết, các cuộc hội đàm của họ bao gồm cuộc thảo luận “thẳng thắn” về các tranh chấp lãnh thổ ở châu Á-Thái Bình Dương, nhất là các căng thẳng ngày càng gia tăng ở Biển Đông, nơi Trung Quốc tranh chấp chủ quyền với vài quốc gia Đông Nam Á.

“Tôi đã chuyển tới Chủ tịch Tập những lo ngại lớn của chúng tôi về việc cải tạo đất, việc xây dựng và quân sự hóa các khu vực tranh chấp. Điều này khiến các quốc gia trong khu vực càng khó giải quyết hơn các bất đồng một cách hòa bình”, ông Obama nói trong cuộc họp báo với ông Tập tại Vườn Hồng sau cuộc hội đàm.

Trung Quốc đã nhiều lần nói rằng các đảo nhân tạo mà nước này xây dựng trên các bãi ngầm có thể được sử dụng để phòng thủ quân sự. Giới phân tích cho hay các bức ảnh vệ tinh cho thấy Bắc Kinh đã hoàn thành một đường băng quân sự dài trên một đảo nhân tạo và đang xây dựng 2 đường băng khác.

Đô đốc Harry Harris, tư lệnh các lực lượng Mỹ tại Thái Bình Dương, cho biết tại Diễn đàn an ninh Aspen hồi tháng 7 rằng Trung Quốc đang xây dựng các nhà chứa máy bay trên bãi Chữ Thập, dường như là phục vụ các máy bay chiến đấu chiến thuật.

Tuy nhiên, ông Tập bác bỏ rằng việc quân sự hóa đang diễn ra tại đó.

“Hoạt động xây dựng mà Trung Quốc đang tiến hành tại quần đảo Nam Sa không nhằm vào hoặc ảnh hưởng tới bất kỳ quốc gia nào và không có ý định quân sự hóa”, ông Tập nói, nhắc tới tên gọi mà Bắc Kinh sử dụng cho quần đảo Trường Sa.

Nhà lãnh đạo Trung Quốc còn ngang nhiên nói: “Các quần đảo ở Biển Đông từ thời cổ đại đã thuộc lãnh thổ Trung Quốc. Chúng tôi có quyền bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, các lợi ích và quyền hàng hải hợp pháp, chính đáng”.

Ông Tập cũng nhấn mạnh rằng Trung Quốc cam kết tự do hàng hải trong khu vực và giải quyết các tranh chấp thông qua đối thoại. Ông nói Bắc Kinh và Washington có chung lợi ích trong vấn đề này.

Lo ngại lớn

Trung Quốc đã hoàn thành đường băng phi pháp trên bãi Chữ Thập (Ảnh: CSIS)

Tuy nhiên, các nhà phân tích tại Washington và giới chức Mỹ cho hay Trung Quốc đã bắt đầu quân sự hóa các đảo nhân tạo và vấn đề chỉ là Bắc Kinh sẽ đưa bao nhiêu thiết bị quân sự tới đó.

Các chuyên gia Mỹ nói các bức ảnh vệ tinh chụp đầu tháng này cũng cho thấy Trung Quốc đang tiến hành công tác nạo vét quanh các đảo nhân tạo, một tháng sau khi Bắc Kinh khẳng định đã ngừng cải tạo đất.

Hồi tuần trước, Đô đốc Harris cho hay việc Trung Quốc xây dựng đường băng và tiếp tục quân sự hóa các đảo nhân tạo là một “lo ngại lớn” và gây ra mối đe dọa đối với tất cả các quốc gia trong khu vực.

Tạp chí Quốc phòng Jane’s đã đăng tải các bức ảnh vệ tinh chụp bãi Chữ Thập ngày 20/9 cho thấy Trung Quốc đã hoàn thành đường băng tại đây và đang tiến gần tới việc đưa nó vào hoạt đông.

Jane’s nói thêm, việc hoàn thành đường băng trên bãi Chữ Thập cho phép Trung Quốc đẩy nhanh việc xây dựng cơ sở hạ tầng và bắt đầu các cuộc tuần tra trên các đảo nhân tạo.

An Bình

Theo Dantri/AP, AFP