Tổng thống Brazil ‘đổ dầu vào lửa’ đại dịch

Bolsonaro nói tự cách ly là “giam cầm hàng loạt”, gọi Covid-19 là “cảm nhẹ”, thắc mắc tại sao đóng cửa trường học khi nguy cơ cao ở người già.

Trong bối cảnh Covid-19 đã xuất hiện tại gần 200 quốc gia và vùng lãnh thổ, Jair Bolsonaro, Tổng thống Brazil, đất nước lớn nhất khu vực Mỹ Latin, kêu gọi người dân trở lại nơi làm việc, các không gian công cộng và hoạt động thương mại. Bất chấp diễn biến phức tạp, ông vẫn giữ nguyên quan điểm từ giai đoạn đầu dịch bệnh, công kích giới truyền thông và các đối thủ chính trị.

“Hầu hết hãng truyền thông đang làm phản. Họ lan truyền cảm giác sợ hãi bằng cách ưu tiên đưa ra số nạn nhân lớn ở Italy. Đó là kịch bản hoàn hảo dùng để truyền bá sự kích động”, Bolsonaro phát biểu trước toàn quốc qua truyền hình hôm 24/3.

“Cụ thể như trường hợp của tôi, với quãng thời gian từng làm vận động viên, tôi không cần phải lo lắng nếu nhiễm virus. Tôi sẽ không cảm thấy bất cứ điều gì. Ngay cả khi ảnh hưởng nặng hơn, nó cũng chỉ như một cơn cảm cúm nhẹ”, Tổng thống 65 tuổi nói thêm.

Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro đeo khẩu trang trong cuộc họp báo tại Brasilia hôm 20/3. Ảnh: Reuters.

Thay vì xoa dịu cơn hoảng loạn và hoang mang, những phát ngôn của Bolsonaro được cho là chỉ “đổ thêm dầu vào lửa”. Brazil đang dẫn đầu khu vực Mỹ Latin cả về số ca nhiễm và tử vong vì nCoV, với hơn 2.500 bệnh nhân và khoảng 60 người chết.

Bộ trưởng Y tế Brazil Luiz Henrique Mandetta hôm 20/3 cảnh báo hệ thống chăm sóc sức khỏe của nước này có nguy cơ sụp đổ vào cuối tháng 4. “Bạn có thể sở hữu nhiều tiền, có chuyên cơ riêng, cũng có thể xin được lệnh từ tòa án. Nhưng bạn sẽ không tìm được phòng bệnh cho mình”, ông nói.

Tuy nhiên, trong mắt Tổng thống Brazil, tình hình không tệ đến mức đó. Ông cho rằng những biện pháp mà các thống đốc bang đang triển khai nhằm kiềm chế tốc độ lây lan của dịch bệnh, như cách biệt cộng đồng, đóng cửa các nhà thờ, trung tâm thương mại và trường học, là làm quá vấn đề một cách không cần thiết.

“Mọi thứ sẽ sớm qua đi. Cuộc sống của chúng ta phải tiếp tục. Công việc nên được duy trì”, Bolsonaro phát biểu hôm 24/3, đồng thời kêu gọi doanh nghiệp và trường học hoạt động trở lại.

Bolsonaro dường như đang đặt cược lớn, bất chấp cảnh báo của giới chuyên gia về viễn cảnh thương vong hàng loạt và hệ thống y tế gục ngã, khiến nền kinh tế không thể vận hành. Theo các nhà phân tích, cách ứng phó của Tổng thống Brazil khá giống người đồng cấp Mỹ Donald Trump.

“Bolsonaro tìm những lý lẽ chính đáng bằng cách mô phỏng các bài phát biểu của Trump. Tuy nhiên, ông ấy quên rằng Brazil không có nguồn tài chính tương tự Mỹ, nên không thể nói trước một số điều nhất định. Hai đất nước hoàn toàn khác nhau”, Fernanda Magnotta, nhà khoa học chính trị ở Sao Paulo, nhận xét.

Brazil là một trong những quốc gia bất bình đẳng nhất thế giới. Hơn 40 triệu người, chiếm gần 20% dân số, làm việc trong các lĩnh vực kinh tế không chính thức. Họ dọn nhà thuê, bán đồ ăn vặt hoặc bán hàng rong trên các bãi biển. Sự nghèo khổ buộc họ phải chen chúc trong những khu ổ chuột ở Rio de Janeiro và Sao Paulo.

Tình trạng đông đúc và thiếu vệ sinh tại các khu ổ chuột có nguy cơ khiến nCoV lây lan rộng hơn ở Brazil. Trong khi đó, gần như tất cả người dân thuộc những tầng lớp thấp hơn đều phụ thuộc vào hệ thống y tế cộng đồng, nơi vốn đã chạm đến giới hạn và hỗn loạn trước cả khi Covid-19 bùng phát.

Giới chức từng đề xuất hỗ trợ những người lao động không chính thức bị mất thu nhập do đại dịch 40 USD mỗi tháng. Tuy nhiên, Tổng thống Bolsonaro sau đó đề xuất cho phép doanh nghiệp giữ lại các khoản thanh toán theo hợp đồng từ nhân viên của họ trong tối đa 4 tháng. Kế hoạch này vấp phải sự phẫn nộ trên toàn quốc khiến ông phải rút lại.

Bolsonaro còn đối mặt với việc mất dần đồng minh. Những thống đốc từng ủng hộ ông đang đi theo con đường của riêng họ. Chủ tịch Thượng viện Brazil Davi Alcolumbre, người bị nhiễm nCoV và là đồng minh của Bolsonaro, cũng thừa nhận Tổng thống đang đặt đất nước vào nguy hiểm.

“Trong tình huống trầm trọng này, đất nước cần sự lãnh đạo nghiêm túc, có trách nhiệm, cũng như cam kết bảo vệ cuộc sống và sức khỏe của người dân”, Alcolumbre cho biết sau bài phát biểu hôm 24/3 của Bolsonaro. “Chúng tôi cho rằng quan điểm công khai của Tổng thống hôm nay gây tổn hại nghiêm trọng đến các biện pháp ngăn chặn Covid-19″.

“Tổng thống Brazil đã bỏ lỡ thời cơ trong cuộc khủng hoảng và đang bị hiện thực tấn công. Ông ấy chống lại cả thế giới bằng cách đặt cược gấp đôi rằng đại dịch cuối cùng sẽ không khiến quá nhiều người chết”, Carlos Melo, giáo sư khoa học chính trị tại Viện Nghiên cứu và Giảng dạy Sao Paulo, nhận định.

Các chuyên gia y tế còn cảnh báo về những thông tin sai lệch nghiêm trọng mà Bolsonaro tiếp tục lan truyền. Theo Hiệp hội Dịch tễ học Brazil, việc ông so sánh Covid-19 với bệnh “cảm nhẹ” đang gây “ấn tượng sai lầm với người dân rằng những biện pháp kiểm dịch là không phù hợp”.

Những cuộc biểu tình phản đối thái độ thờ ơ của Bolsonaro ngày càng gia tăng. Hơn một tuần qua, các thành phố trên khắp Brazil tối nào cũng vang vọng tiếng khua xoong chảo từ những cửa sổ và ban công, trong bối cảnh hàng triệu người vốn nghèo khổ giờ đây lại phải đối mặt với nhiều tuần không có thu nhập và nạn đói chực chờ bùng nổ.

Với Eduardo Alfradique de Oliveira, một cư dân tại khu Copacabana ở Rio de Janeiro, hoạt động sẽ bắt đầu vào đúng 20h28 mỗi tối. Sau khi một hàng xóm gần đó bắt đầu gõ, anh ngay lập tức cầm chiếc xoong của mình lên.

“Đây không phải vấn đề chính trị”, người đàn ông 32 tuổi nói. “Đây là vấn đề của nhân loại. Ông ấy là tổng thống của đất nước. Chúng tôi phải phản kháng dưới bất cứ hình thức nào có thể. Mọi người đang chết dần”.

Ánh Ngọc