Toàn cảnh xung đột Nga-Ukraine khi kết thúc năm 2024: Các mặt trận rực lửa

Suốt cả năm 2024, quân đội Ukraine đã ở thế bị động, mất lãnh thổ vào tay quân đội Nga đang tiến công không ngừng ở các mặt trận phía đông, nam và bắc.

Tình hình tại các mặt trận này hiện ra sao khi cuộc chiến chuẩn bị bước sang năm 2025?

Lữ đoàn số 1 Vệ binh Quốc gia Ukraine nã hỏa lực ở khu vực rừng Serebryansky, tỉnh Luhansk vào ngày 19/6/2024. Ảnh: Anadolu/Getty Images

Ngay từ đầu năm, vào tháng 2, Nga đã chiếm được “chảo lửa” Avdiivka – một thành phố công nghiệp ở tỉnh Donetsk, khởi động các cuộc tấn công trên khắp khu vực này. Sau đó, tận dụng lợi thế từ việc luân chuyển kém của các đơn vị Ukraine, quân đội Nga đã mở một đợt tấn công về phía Toretsk và Niu-York, những thị trấn nằm ở khu trung tâm tỉnh Donetsk vốn ít khi có giao tranh.

Nga tiếp tục giành được nhiều đất ở phía đông của khu vực này trong suốt mùa hè, dần dần tiến đến Pokrovsk, Kurakhove và Vuhledar. Vuhledar đã bị Nga chiếm vào tháng 10. Khi đó, các chuyên gia cho rằng Nga có thể chiếm Pokrovsk trong vòng “vài tháng”. Gần đây, lực lượng Nga đang áp sát thành phố chiến lược này.

Ở mặt trận phía bắc, tại Kharkiv, thành phố lớn thứ hai của Ukraine, Nga đã phát động một cuộc tấn công bất ngờ vào tháng 5, khiến quân đội Ukraine vốn đã chật vật giữ vững các tuyến phòng thủ càng thêm căng thẳng.

Ukraine hiện đang kết thúc năm 2024 với tình trạng thiếu hụt nhân lực trầm trọng vẫn chưa được giải quyết, viễn cảnh thất bại trong một số trận chiến quan trọng và ít có triển vọng thay đổi tình hình trên chiến trường.

MẶT TRẬN KURSK

Ở phía bắc, quân đội Ukraine vẫn tiếp tục trụ lại tại tỉnh Kursk. Trong khi đó, quân đội Nga đã tiến hành một số nỗ lực nhằm chiếm lại những vùng lãnh thổ mà Ukraine nắm giữ kể từ cuộc tấn công xuyên biên giới vào ngày 6/8.

Lực lượng quân đội nước thứ ba được triển khai tại Kursk được cho là đã tham gia vào các nhiệm vụ tấn công, theo một quan chức cấp cao của Ukraine nắm rõ tình hình tình.

Binh sĩ Ukraine tại thị trấn Sudzha do Ukraine kiểm soát ở tỉnh Kursk, Nga, vào 18/82024. Ảnh: Washington Post/Getty Images

Một quan chức cấp cao của Bộ Tổng tham mưu Ukraine đã nói với Reuters vào cuối tháng 11 rằng Ukraine đã mất hơn 40% lãnh thổ mà họ đã chiếm được trước đó tại Kursk. Và tính đến tháng 12, Ukraine chỉ còn kiểm soát chưa đến 500 km2 của ở Kursk.

Khả năng quân đội Nga giành lại thị trấn Sudzha, một trung tâm tiếp tế quan trọng cho quân đội Ukraine trong khu vực là “đáng lo ngại” do các mối đe dọa hậu cần và bao vây gia tăng – theo ông John Hardie, phó giám đốc Chương trình Nga tại Quỹ Bảo vệ Dân chủ (FDD)

Theo trang web giám sát DeepState của Ukraine, quân đội Nga chỉ cách Sudzha vài km. Ông Hardie đánh giá, với vị trí chiếm giữ tại Kursk chỉ còn lại khá hẹp với Ukraine, số lượng bom lượn và pháo binh mạnh của Nga đang phát huy hiệu quả, thương vong với Ukraine có thể tăng lên vào mùa đông khi họ dễ bị phát hiện từ trên cao.

TỈNH KHARKIV

Khu vực Đông Bắc Kharkiv bị chia cắt bởi một trận chiến lớn ở phía bắc thành phố Kharkiv, và một trận chiến khác xung quanh thành phố Kupiansk, ở phía đông của khu vực.

Bản đồ minh họa cuộc chiến ở Kupiansk, thuộc tỉnh Kharkiv. Ảnh: Kyiv Independent

Tuyến đầu phía bắc Kharkiv đã ổn định vào mùa hè sau khi Nga phát động một cuộc tấn công vào tháng 5 nhằm chiếm thành phố Vovchansk. Mặc dù tốc độ ban đầu diễn ra nhanh chóng, nhưng Moskva không thể chiếm lại hoàn toàn thị trấn Vovchansk và tiến về Kharkiv.

Nhà phân tích Paroinen tại Black Bird Group cho biết, ông không dự đoán Nga sẽ đạt được những tiến bộ đáng kể ở trục Vovchansk trong những tháng tới vì có khả năng họ sẽ muốn dành nhiều nguồn lực hơn cho khu vực Donetsk, nằm ở phía đông. Ông nói thêm rằng Nga cũng đã phân bổ một số lượng lớn quân từ khu vực này để bảo vệ tỉnh Kursk.

Cách Vovchansk khoảng hai giờ lái xe về phía đông nam là thành phố Kupiansk, nơi cũng từng bị Nga chiếm vào năm 2022 trước khi được Kiev giành lại. Tiền tuyến ở đó vẫn ổn định trong nhiều tháng, trước khi Nga tăng cường tấn công vào cuối tháng 11, trong một chiến thuật nhằm ngăn Kiev triển khai các đơn vị tới nơi khác.

Quân đội Nga đã tiến vào vùng ngoại ô của Kupiansk trong thời gian ngắn trước khi bị đẩy lùi vài ngày sau đó. Theo chuyên gia Paroinen, Nga chỉ có thể đảm bảo “những bước tiến tối thiểu” về phía Kupiansk.

Ông cũng cho biết tình hình đáng lo ngại hơn tại Kharkiv đang diễn ra xung quanh thị trấn Borova ở phía đông nam của khu vực và gần tỉnh Donetsk. Nga đã bắt đầu các cuộc tấn công mới từ thị trấn Svatove mà họ đang kiểm soát, vượt qua sông Oskil.

“Tôi sẽ theo dõi rất chặt chẽ hướng đi của Borova, và cũng như liệu người Nga có thể khởi động lại bất kỳ cuộc tấn công lớn nào hướng tới Kupiansk hay không”, ông Paroinen nói thêm.

TỈNH DONETSK

Ở phía bắc của Donetsk, có khu rừng Serebryansky, phần lớn đã bị cháy đen và bị tàn phá nghiêm trọng sau nhiều năm giao tranh ác liệt trong khu vực. Nga đã nắm giữ thế chủ động ở tiền tuyến gần thị trấn Kreminna do Nga chiếm đóng ở tỉnh Luhansk gần đó và tiếp tục gây sức ép lên hàng phòng thủ của Ukraine.

Cách khu rừng khoảng 50 km về phía nam, trận chiến giành Chasiv Yar đang diễn ra ác liệt. Quân đội Nga hiện đã chiếm được một phần của thị trấn đồi núi này. Ukraine cố gắng trụ lại bằng mọi giá sau khi buộc phải rút lui khỏi đống đổ nát của Bakhmut – cách đó khoảng 10 km về phía đông – vào tháng 5/2023.

Bản đồ cuộc tấn công của Nga ở tỉnh Donetsk. Ảnh: Kyiv Independent

Lực lượng Nga đã tiến qua kênh đào Siverskyi Donets-Donbas, chảy qua thành phố vào mùa thu năm nay. Họ đang tìm cách bao vây Chasiv Yar từ phía bắc và phía nam.

Chasiv Yar được kết nối với một thành phố quan trọng khác ở tỉnh Donetsk là Pokrovsk, thông qua đường cao tốc T0504. Đường cao tốc này từ lâu đã là tuyến đường hậu cần quan trọng kết nối các khu vực phía trên và phía dưới của Donetsk cho đến khi một cuộc đột phá bất ngờ của Nga ở phía tây nam của thành phố khiến đường cao tốc này bị tê liệt.

Pokrovsk, vốn là một trung tâm hậu cần của Ukraine, hiện đang thu hút lực lượng Nga tới công phá. Sau khi chiếm được làng Shevchenko, quân đội Nga đang đóng quân cách thành phố chỉ 3-4 km về phía đông và phía nam.

Quân đội Nga dường như đang cố gắng bao vây Pokrovsk từ phía tây nam để cắt đứt các con đường vào thành phố – theo ông Hardie, Phó giám đốc Quỹ Bảo vệ nền Dân chủ.

“Đó thường là cách họ chiếm một số thành phố, về cơ bản là ‘nuốt chửng’ nó và tránh một cuộc tấn công trực diện”, ông Hardie nói, đồng thời nói thêm rằng khả năng sụp đổ của Pokrovsk là vấn đề của vài tháng, không phải vài tuần.

“Quân Nga có thể sẽ tiến về phía tây trên sườn dưới của Pokrovsk và chiếm khu vực Kurakhove để xây dựng “một vị trí đủ rộng để thực sự bắt đầu tấn công về phía Pokrovsk”, ông Paroinen cho biết, đồng thời nói thêm rằng ông dự kiến ​​trận chiến giành Pokrovsk sẽ bắt đầu vào giữa hoặc cuối tháng 1/2025.

Trục Kurakhove ngay phía nam là chìa khóa để Moskva chuẩn bị cho trận chiến giành Pokrovsk, nơi quân đội Nga đang tấn công từ ba phía. Quân đội Nga thường bao vây một nửa vòng tròn để chiếm một số vùng đất nhất định, điều này thường đủ để gây ra những vấn đề đáng kể với Ukraine vì khó có thể tiếp tế, tăng cường cho các vị trí và sơ tán những người bị thương,

Tình hình xung quanh thị trấn Velyka Novosilka, cách Pokrovsk 55 km về phía nam, cũng đang trở nên tệ hơn, theo các chuyên gia. Nếu Nga tiến quân từ làng Staromaiorske về phía nam và Rivnopil về phía tây nam, họ có thể “cô lập ngôi làng này khỏi hầu hết mọi phía”, theo ông Paroinen. Velyka Novosilka là mục tiêu chính của Nga ở phía nam khu vực sau khi Moskva chiếm được “thành trì” Vuhledar.

TỈNH ZAPORIZHIA

Giống như tỉnh Kharkiv, tình hình tiền tuyến ở phía đông nam Zaporizhia vẫn khá ổn định mặc dù quân đội Ukraine đã nhiều lần cảnh báo về một đợt tấn công mới có thể xảy ra của Nga trong khu vực.

Theo ông Paroinen, tại các khu vực xa hơn về phía tây Donetsk, nơi Ukraine đã cố gắng tiến hành một cuộc phản công vào năm 2023 trên trục Orikhiv, quân đội Nga khó có thể cam kết thực hiện một chiến dịch lớn hơn.

TỈNH KHERSON

Bản đồ tình hình tiền tuyến tại tỉnh Kherson tính đến tháng 12/2024. Ảnh Kyiv Independent

Xa hơn về phía nam, Nga đã tăng cường các cuộc không kích vào khu vực do Ukraine kiểm soát tại tỉnh Kherson, bao gồm cả thủ phủ cùng tên. Tuy nhiên, tỉnh này bị chia cắt bởi sông Dnipro rộng hàng km, không có dấu hiệu nào cho thấy cả hai bên sẽ dám tiến hành chiến dịch vượt sông.

Ukraine đang cố gắng giữ vững vị thế hạn chế của mình tại các đảo trên sông Dnipro. Cả hai bên đều sẵn sàng tiếp tục chiến đấu trên địa hình khó khăn này ở đồng bằng sông Dnipro, nơi có ít giá trị chiến lược.

Theo chuyên gia Paroinen, Nga khó có thể phát động một cuộc tấn công qua sông Dnipro để đến bờ phía tây do Ukraine kiểm soát vì đó sẽ là “một canh bạc rất lớn”, tương tự như cách quân đội của Kiev đã phải chịu thương vong nặng nề vào năm 2023.