Toàn cảnh căng thẳng quanh động thái điều Vệ binh Quốc gia của Tổng thống Trump

Tổng thống Mỹ đang đối mặt với phản ứng mạnh từ các thẩm phán và thống đốc sau khi điều động Vệ binh Quốc gia giữa lúc chiến dịch tại thành phố Portland leo thang.

Tổng thống Donald Trump . Ảnh: THX/TTXVN

Theo tờ The Guardian, ngày 6/10, một thẩm phán liên bang đã từ chối yêu cầu chặn ngay việc chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump triển khai lực lượng Vệ binh Quốc gia tới thành phố Chicago ( bang Illinois ), sau khi bang này trở thành địa phương mới nhất tìm cách ngăn ông Trump điều quân đội thông qua phán quyết của tòa án.

Phán quyết này là diễn biến mới nhất trong chuỗi ba ngày đầy biến động về mặt pháp lý liên quan đến nỗ lực của ông Trump nhằm đưa binh sĩ liên bang tới các thành phố do đảng Dân chủ lãnh đạo.

Các phán quyết

Phán quyết lớn đầu tiên được đưa ra ngày 4/10 trong vụ kiện do bang Oregon đệ trình. Theo phán quyết đó, thẩm phán liên bang Karin Immergut đã ngăn chính quyền Tổng thống Trump huy động 200 binh sĩ Vệ binh Quốc gia Oregon tới thành phố Portland – nơi người biểu tình tập trung quanh trụ sở Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ (ICE) trong vài tuần gần đây.

Tối 5/10, bà Immergut cũng ban hành lệnh cấm tạm thời theo yêu cầu của bang California và Oregon, ngăn chính quyền Tổng thống Trump điều binh sĩ Vệ binh Quốc gia tới Portland.

Phán quyết được đưa ra chỉ vài giờ sau khi chính quyền Tổng thống Trump công bố kế hoạch điều hàng trăm binh sĩ Vệ binh Quốc gia từ California và Texas tới bang này.

Thống đốc bang California Gavin Newsom gọi đây là chiến thắng quan trọng. Ông nói trong thông cáo ngày 6/10: “Pháp quyền đã chiến thắng và lực lượng Vệ binh Quốc gia của California sắp trở về nhà. Đây không chỉ là một thắng lợi pháp lý, mà còn là chiến thắng cho nền dân chủ Mỹ”.

Bà Immergut tỏ ra không tin khi Tổng thống Trump vẫn ra lệnh điều Vệ binh Quốc gia từ California và Texas tới Oregon chỉ vài giờ sau khi bà đưa ra phán quyết đầu tiên.

Bà chất vấn luật sư đại diện cho chính phủ liên bang: “Điều lực lượng Vệ binh Quốc gia liên bang hóa từ California chẳng phải đi ngược lại lệnh cấm tạm thời mà tôi ban hành hôm qua sao ? Các bị đơn đang cố lách lệnh của tôi đúng không? Điều này có phù hợp không?”

Ngày 6/10, bang Illinois đã nối bước California và Oregon, đệ đơn kiện nhằm ngăn ông Trump điều binh sĩ liên bang tới bang này. Trong phiên tòa khẩn cùng ngày, Thẩm phán April M. Perry cho biết bà cần thêm thời gian xem xét trước khi ra quyết định về yêu cầu lệnh cấm tạm thời của bang.

Các đợt triển khai vệ binh

Binh sĩ Vệ binh Quốc gia gác tại Washington, D.C., Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN

Ngày 5/10, Lầu Năm Góc thông báo đã điều 200 binh sĩ Vệ binh Quốc gia từ California tới Oregon.

Thống đốc bang Oregon Tina Kotek cho biết 101 binh sĩ Vệ binh Quốc gia California đã tới bang này bằng đường hàng không tối 5/10 và nhiều người khác đang trên đường đến. Bà nói không có liên lạc chính thức nào giữa chính quyền bang và chính phủ liên bang về việc triển khai, đồng thời bà không thể xác định vị trí chính xác của các binh sĩ.

Ngày 5/10, Thống đốc bang Illinois JB Pritzker nói rằng ông Trump đã ra lệnh điều 400 binh sĩ Vệ binh Quốc gia Texas tới Illinois, Oregon và một số bang khác mà không trao đổi với ông.

Trong khi đó, Thống đốc Texas Greg Abbott tuyên bố ông hoàn toàn cho phép Tổng thống triển khai tới 400 binh sĩ của bang mình để đảm bảo an toàn cho các quan chức liên bang.

Khi Tổng thống tiếp tục kế hoạch liên bang hóa lực lượng Vệ binh Quốc gia Illinois, các binh sĩ từ Texas có thể xuất hiện ở Chicago vào ngày 7 hoặc 8/10.

Phản ứng

Lực lượng Vệ binh Quốc gia California được triển khai tại Los Angeles , bang California, Mỹ ngày 8/6/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Những cuộc biểu tình nhỏ đã diễn ra bên ngoài cơ sở ICE ở Portland kể từ khi ông Trump bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai hồi tháng 1. Dù thỉnh thoảng có xung đột, nhưng trong nhiều tuần, các cuộc biểu tình chỉ thu hút vài chục người.

Trái với mô tả “bị tay súng bao vây”, vào buổi chiều trong tuần qua, đôi lúc chỉ có chưa tới 10 người biểu tình trên vỉa hè. Cảnh sát Portland đã bắt ba người tối 2/10 sau khi xảy ra ẩu đả giữa người biểu tình và một người ủng hộ ông Trump đến từ Washington D.C. Ngày 5/10, khoảng 400 người tập trung bên ngoài cơ sở ICE và bị lực lượng liên bang bắn hơi cay.

Tuy nhiên, ông Trump mô tả Portland là “thành phố bị chiến tranh tàn phá”, đang “bốc cháy” và “như sống trong địa ngục”.

Trong khi đó, các quan chức địa phương nói rằng khu vực biểu tình chỉ nằm gọn trong một khu phố, cách xa trung tâm thành phố rộng 375 km, đồng thời khẳng định nhiều tuyên bố và bài đăng trên mạng xã hội của ông Trump dựa trên hình ảnh từ năm 2020.

Tại Chicago, cuối tuần qua, người dân cũng tổ chức biểu tình phản đối chiến dịch trấn áp nhập cư của Tổng thống Trump, tập trung bên ngoài trung tâm xử lý nhập cư Broadview. Giới chức cho biết các đặc vụ liên bang đã có hành vi bạo lực với người biểu tình, khiến Thị trưởng Broadview ban hành lệnh giới nghiêm giới hạn giờ biểu tình bên ngoài cơ sở này.

Ông Trump mô tả Portland và Chicago là “thành phố đầy rẫy tội phạm và bất ổn”, gọi Portland là “vùng chiến sự” và cho rằng cần sử dụng biện pháp mạnh để dập tắt bất ổn tại Chicago. Từ khi bắt đầu nhiệm kỳ hai, ông đã điều hoặc tuyên bố sẽ điều quân tới 10 thành phố, gồm Baltimore (bang Maryland), Memphis (bang Tennessee), Washington D.C., New Orleans (bang Louisiana) và ba thành phố của bang California là Oakland, San Francisco và Los Angeles.