Tờ WSJ: Trung Quốc đồng ý thảo luận về kiểm soát vũ khí hạt nhân với Mỹ

Hoài Linh23:25 02/11/2023

Theo tờ Thời báo phố Wall (WSJ), Trung Quốc đã đồng ý thảo luận về kiểm soát vũ khí hạt nhân với Mỹ vào tuần tới.

Đây là cuộc thảo luận đầu tiên như vậy kể từ thời chính quyền của Tổng thống Obama.

Ảnh: Reuters

WSJ dẫn lời các quan chức Mỹ cho hay, cuộc gặp dự kiến diễn ra vào thứ Hai (6/11) và sẽ tập trung vào cách giảm nguy cơ hiểu nhầm, tránh chạy đua vũ trang 3 bên nguy hiểm giữa Mỹ, Trung Quốc và Nga.

Tuy nhiên, cuộc thảo luận không phải là khởi đầu cho đàm phán chính thức về việc đặt giới hạn cho lực lượng hạt nhân của mỗi bên như Washington đã làm lâu nay với Moscow, tờ báo Mỹ cho hay.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ hiện chưa bình luận gì về thông tin trên.

Một quan chức cấp cao của Mỹ ngày 31/10 nói, Mỹ và Trung Quốc đã đồng ý trên nguyên tắc về việc Tổng thống Joe Biden và Chủ tịch Tập Cận Bình sẽ gặp nhau tại San Francisco vào tháng 11.

Video đang HOT

Tờ WSJ cho biết thêm, kiểm soát và không phổ biến vũ khí hạt nhân là một trong số các chủ đề hóc búa sẽ được thảo luận trong cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ và Trung Quốc.

Những tháng gần đây, Mỹ và Trung Quốc đã có loạt cam kết ngoại giao song phương, phần lớn theo yêu cầu của Mỹ, để cứu vãn mối quan hệ đang xấu đi sau khi Mỹ bắn rơi khinh khí cầu Trung Quốc.

Những thách thức đối với việc kiểm soát vũ khí chiến lược đa phương

Trong khi vấn đề hạt nhân thường gây bất ổn, sự cạnh tranh và mất lòng tin về địa chính trị càng làm suy yếu thêm sự ổn định chiến lược.

Các hành động liên quan đến lực lượng hạt nhân chiến lược và các vụ thử tên lửa đạn đạo liên quan có thể bị các đối thủ hiểu lầm hoặc hiểu sai là mang tính chất leo thang. Ảnh: Mil.ru

Theo nhận định của Timothy Wright, cộng tác viên nghiên cứu về phân tích quốc phòng và quân sự của Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) mới đây, thế giới có thể đang tiến tới kỷ nguyên của hoạt động hạt nhân không bị hạn chế. Trong khi vấn đề hạt nhân thường gây bất ổn, sự cạnh tranh và mất lòng tin về địa chính trị càng làm suy yếu thêm sự ổn định chiến lược.

Trong môi trường này, các hành động liên quan đến lực lượng hạt nhân chiến lược và các vụ thử tên lửa đạn đạo liên quan có thể bị các đối thủ hiểu lầm hoặc hiểu sai là mang tính chất leo thang. Do đó, 5 thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (P5) có thể nghiên cứu tạo ra các cơ chế minh bạch mới, đặc biệt là chế độ thông báo đa phương về lĩnh vực này để giảm thiểu rủi ro. Nhưng việc đề xuất đưa Trung Quốc, Pháp và Anh vào vòng đàm phán lại Hiệp ước cắt giảm vũ khí chiến lược mới (New START) có khả năng gặp nhiều thách thức.

Đầu năm nay, Nga đã đình chỉ thực hiện New START do điều mà họ cho là "sự thù địch cực độ" của Washington liên quan đến cuộc xung đột ở Ukraine. Bộ Ngoại giao Nga vào thời điểm đó cho biết "việc tiến hành kinh doanh như bình thường với Mỹ và phương Tây nói chung là không thể".

Thỏa thuận song phương New START vẫn có hiệu lực theo thời hạn gia hạn 2021-2026 và đặt giới hạn về đầu đạn và bệ phóng đối với kho vũ khí chiến lược của Nga và Mỹ, đồng thời các biện pháp minh bạch và xác minh cung cấp cho mỗi quốc gia những thông tin quan trọng về cơ cấu lực lượng của bên kia. Mỹ cũng đình chỉ thực hiện New START vào tháng 6/2023, nhưng nhấn mạnh rằng họ sẵn sàng đảo ngược điều này nếu Nga quay lại tuân thủ.

Những quy định, ràng buộc về mặt pháp lý đối với quy mô kho vũ khí hạt nhân chiến lược của Nga và Mỹ đã được áp dụng từ năm 1972. Nhưng điều này sẽ không được áp dụng sau năm 2026 nếu New START không được thay thế hoặc gia hạn. Triển vọng về vấn đề đó rất mờ mịt vì Nga đã gắn việc kiểm soát vũ khí với cuộc xung đột ở Ukraine, do đó khó tiến hành các cuộc đàm phán về một thỏa thuận tiếp theo; và ngay cả khi xung đột ở Ukraine kết thúc trước năm 2026, các điều kiện mới có thể gây tranh cãi trong bất kỳ cuộc đàm phán kiểm soát vũ khí nào giữa Nga và Mỹ.

Những thách thức chính trị và kỹ thuật

Có lẽ bất đồng quan trọng nhất giữa Nga và Mỹ về kiểm soát vũ khí trong tương lai là quan điểm khác nhau của họ về việc bổ sung các nước tham gia. Nga khẳng định Pháp và Anh phải tham gia, vì họ là đồng minh của Mỹ, trong khi Mỹ mong muốn có thêm Trung Quốc vì nước này đang mở rộng kho vũ khí hạt nhân.

Mặc dù Moskva và Washington cuối cùng có thể thống nhất những tham vọng này, nhưng việc đưa thêm các bên vào bàn đàm phán sẽ đặt ra một thách thức chính trị và kỹ thuật đáng kể. Pháp và Anh đã phản đối lời kêu gọi của Nga tham gia một thỏa thuận đa phương có tính ràng buộc về mặt pháp lý vì quy mô kho vũ khí nhỏ hơn của họ. Tương tự, Trung Quốc cũng bác bỏ đề xuất của Mỹ đưa nước này vào một hiệp ước tương lai vì lý do tương tự. Tuy nhiên, không giống như Pháp và Anh, lực lượng hạt nhân của Trung Quốc đang trải qua quá trình mở rộng nhanh chóng về số lượng và chất lượng.

Việc kết hợp nhiều bên ký kết hơn vào một khuôn khổ ràng buộc về mặt pháp lý cũng sẽ đòi hỏi phải thiết kế lại các thỏa thuận song phương hiện có để đảm bảo sự đa dạng hơn về quy mô kho dự trữ hạt nhân. Trong khi Nga và Mỹ có kho vũ khí gần giống nhau thì kho vũ khí của các thành viên P5 khác lại khác nhau đáng kể.

Trong một thỏa thuận mở rộng, các quốc gia sẽ cần đồng ý về một "mức trần chung" cho tất cả các bên ký kết hoặc đàm phán về một tỷ lệ mà họ đều đồng ý. Cách tiếp cận thứ hai sẽ gây khó khăn không mong muốn cho một số quốc gia trong việc muốn phát triển tối đa, trong khi cách tiếp cận thứ nhất sẽ hạn chế các bên ký kết theo đuổi các học thuyết về mức độ răn đe tối thiểu phản ánh môi trường an ninh mà họ cảm nhận được.

Các thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an vẫn bất đồng về kiểm soát vũ khí chiến lược. Ảnh: CNN

Những khó khăn này cho thấy rằng việc kiểm soát vũ khí song phương mang tính ràng buộc về mặt pháp lý có thể đang ở mức thấp nhất, nhường chỗ cho một kỷ nguyên hoạt động hạt nhân không bị hạn chế. Việc thiếu các ràng buộc sẽ trở nên trầm trọng hơn do thiếu minh bạch về cơ cấu và tư thế lực lượng hạt nhân của đối thủ, có khả năng dẫn đến chạy đua vũ trang.

Căng thẳng địa chính trị ở châu Âu và châu Á - Thái Bình Dương có thể sẽ làm tăng rủi ro hơn nữa, vì các nhà hoạch định chính sách dân sự và quân sự có thể bị kích động trong thời kỳ khủng hoảng hoặc bất ổn và trong trường hợp xấu nhất có thể dẫn đến leo thang vô tình.

Trước những thách thức liên quan đến việc hình thành các thỏa thuận đa phương ràng buộc về mặt pháp lý mới, thay vào đó, các quốc gia có vũ khí hạt nhân có thể tìm kiếm các cơ chế ràng buộc về mặt chính trị để giảm thiểu rủi ro, điều này có thể dễ dàng đàm phán hơn.

Triển vọng kiểm soát vũ khí đa phương

Mặc dù Trung Quốc, Pháp và Anh không sẵn lòng chính thức tham gia một thỏa thuận đa phương, nhưng các tuyên bố từ các quốc gia này - cũng như Nga và Mỹ - bày tỏ sự đánh giá cao về sự cần thiết của các biện pháp giảm thiểu rủi ro và coi P5 như một diễn đàn thích hợp để theo đuổi các biện pháp này. Trong bài phát biểu đề cập đến môi trường kiểm soát vũ khí đang ngày càng xấu đi vào tháng 6/2023, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan nói rằng P5 "mang đến cơ hội [để] quản lý rủi ro hạt nhân và áp lực chạy đua vũ trang thông qua sự kết hợp giữa đối thoại, minh bạch và thỏa hiệp".

Nga phản ứng tích cực với bài phát biểu này, cho rằng đây là một "tuyên bố quan trọng và tích cực". Vào tháng 8/2023, Trung Quốc cũng cho biết họ "hỗ trợ P5 tiếp tục đối thoại và hợp tác để thảo luận về các biện pháp giảm thiểu rủi ro chiến lược khả thi". Mặc dù Anh và Pháp chưa phản hồi trực tiếp với nhận xét của ông Sullivan, nhưng London và Paris đều nói rằng sự cạnh tranh tạo ra nhu cầu về các cơ chế tốt hơn để giảm thiểu rủi ro.

Các cuộc đàm phán giữa các thành viên P5 về các biện pháp giảm thiểu rủi ro mang tính ràng buộc về mặt chính trị có thể sẽ gặp khó khăn do mối quan hệ kém giữa các bên vào thời điểm hiện tại. Hơn nữa, một số quốc gia thành viên NATO có thể phản đối việc Pháp, Anh và Mỹ lôi kéo Nga vào việc kiểm soát vũ khí trong khi cuộc xung đột ở Ukraine vẫn tiếp diễn. Tuy nhiên, các nhà hoạch định chính sách đã nhấn mạnh vai trò quan trọng của các biện pháp minh bạch nhằm giảm thiểu rủi ro và nguy cơ tính toán sai lầm khi căng thẳng leo thang. Do đó, khuôn khổ này cũng có thể đóng vai trò là điểm khởi đầu hữu ích cho các biện pháp sâu rộng hơn sau này khi có điều kiện thích hợp.

Ả Rập Saudi gần tiến tới bình thường hóa quan hệ với Israel Thái tử Ả Rập Saudi Mohammed bin Salman phát biểu trên trên truyền hình Mỹ rằng đất nước của ông đang tiến gần hơn đến việc bình thường hóa quan hệ với Israel. Thái tử Ả Rập Saudi Mohammed bin Salman Al Saud. Trả lời phỏng vấn kênh truyền hình Fox News, Thái tử Mohammed bin Salman cho biết cả Ả Rập Saudi...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Ông Trump dọa trừng phạt Nga nếu ông Putin từ chối đàm phán chấm dứt chiến sự Ukraine09:59

Trung Quốc tung chatbot đấu ChatGPT, cổ phiếu Phố Wall chao đảo bốc hơi 1.000 tỉ14:53

Tình báo Israel cài thuốc nổ trong máy ly tâm hạt nhân Iran09:17

Trung Quốc, Đức phản ứng sau khi ông Trump ký sắc lệnh rút khỏi WHO01:49

Ông Trump nói muốn gặp ông Putin ngay lập tức08:46

Tàu vận tải Nga cập cảng Syria, chuẩn bị cho cuộc rút quân09:12

Ông Trump và ông Biden đều nhận công về thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza09:00

Căn cứ hải quân ngầm ở độ sâu 500 m của Iran08:37

"Hỏa thần nhiệt áp" Nga ra đòn, nhằm thẳng cứ điểm Ukraine ở Kursk08:59

Phe ông Yoon cáo buộc lãnh đạo cơ quan điều tra 'vi phạm bí mật quân sự'09:51

Trung Quốc thông báo điện đàm ông Tập-ông Trump, TikTok không qua ải Tòa Tối cao Mỹ09:17

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Pháp có thể triển khai quân đến Greenland

13:06:41 30/01/2025

Pháp đẵ bắt đầu thảo luận với Đan Mạch về kịch bản triển khai quân đến đảo Greenland sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump ngỏ ý muốn mua lại hòn đảo.

Cách Ukraine tăng mức độ nguy hiểm cho xuồng không người lái để đối phó với Nga

13:06:21 30/01/2025

Thiết bị không người lái chở theo máy bay không người lái (UAV) có thể là tương lai của chiến tranh robot, và quân đội Ukraine đang dẫn đầu xu hướng này.

Cựu nghị sĩ Mỹ Bob Menendez lãnh 11 năm tù trong vụ nhận hối lộ vàng

12:30:53 30/01/2025

Cựu Thượng nghị sĩ Mỹ Bob Menendez lãnh án 11 năm tù giam vì nhận hối lộ, trong đó có các thỏi vàng, để đổi lấy sự ưu đãi đối với một số doanh nhân trong và ngoài nước.

Ông Trump định giam giữ 30.000 người nhập cư tại Guantanamo, Cuba phản ứng

12:30:33 30/01/2025

Ông Trump đã đưa ra thông báo gây sốc trên khi ký một dự luật cho phép giam giữ trước khi xét xử những người di cư không có giấy tờ bị cáo buộc phạm tội trộm cắp và bạo lực, theo AFP.

Nga kiểm soát khu định cư Novoolizavetovka, EU áp thêm trừng phạt lên Moscow

06:06:34 30/01/2025

Bộ Quốc phòng Nga cho biết, binh sĩ nước này đã kiểm soát khu định cư Novoolizavetovka thuộc vùng Donbass từ tay quân đội Ukraine.

Năm 'Rắn xanh' 2025 đem lại kỳ vọng cải thiện tỷ lệ sinh tại Hàn Quốc

06:06:32 30/01/2025

Chính phủ Hàn Quốc kỳ vọng năm Rắn xanh 2025 sẽ góp phần giải quyết tình trạng tỷ lệ sinh sụt giảm nhiều năm liên tiếp.

Những chính khách nổi tiếng thế giới sinh năm Rắn

02:48:41 30/01/2025

Người tuổi Rắn có tính cách khá bí ẩn, thông minh, và có tài ngoại giao. Điều này được chứng minh qua một số chính khách nổi tiếng thế giới như Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

EU thống nhất lộ trình nới lỏng trừng phạt với Syria

02:48:26 30/01/2025

Liên minh châu Âu (EU) đã đồng ý nới lỏng các lệnh trừng phạt với Syria, nhằm giúp quốc gia này tái thiết sau khi chính quyền Assad bị lật đổ.

Lực lượng tuần tra biên giới Mỹ đọ súng với băng đảng Mexico ở Texas

02:48:24 30/01/2025

Lực lượng tuần tra biên giới Mỹ đã đụng độ với các thành viên băng đảng Mexico tại Texas, trong nỗ lực ngăn chặn một cuộc nhập cư bất hợp pháp.

Ông Zelensky lí giải việc huy động quân, Nga nói Ukraine mất 1.200 lính một ngày

02:48:21 30/01/2025

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết, lệnh thiết quân luật đòi hỏi huy động các công dân từ 25 tuổi trở lên nhập ngũ và nếu một nửa lính Ukraine trở về nhà, Kiev sẽ buộc phải đầu hàng Nga ngay lập tức.

Ukraine bắt gián điệp Nga thám thính F-16, Pháp xác nhận gửi chiến cơ cho Kiev

00:27:05 30/01/2025

Truyền thông Ukraine cho biết, Cục An ninh (SSU) nước này đã bắt giữ 2 điệp viên phụ trách thám thính vị trí các chiến cơ F-16, sau đó gửi thông tin cho tình báo Nga.