Tờ WSJ: Trung Quốc đồng ý thảo luận về kiểm soát vũ khí hạt nhân với Mỹ

Hoài Linh23:25 02/11/2023

Theo tờ Thời báo phố Wall (WSJ), Trung Quốc đã đồng ý thảo luận về kiểm soát vũ khí hạt nhân với Mỹ vào tuần tới.

Đây là cuộc thảo luận đầu tiên như vậy kể từ thời chính quyền của Tổng thống Obama.

Ảnh: Reuters

WSJ dẫn lời các quan chức Mỹ cho hay, cuộc gặp dự kiến diễn ra vào thứ Hai (6/11) và sẽ tập trung vào cách giảm nguy cơ hiểu nhầm, tránh chạy đua vũ trang 3 bên nguy hiểm giữa Mỹ, Trung Quốc và Nga.

Tuy nhiên, cuộc thảo luận không phải là khởi đầu cho đàm phán chính thức về việc đặt giới hạn cho lực lượng hạt nhân của mỗi bên như Washington đã làm lâu nay với Moscow, tờ báo Mỹ cho hay.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ hiện chưa bình luận gì về thông tin trên.

Một quan chức cấp cao của Mỹ ngày 31/10 nói, Mỹ và Trung Quốc đã đồng ý trên nguyên tắc về việc Tổng thống Joe Biden và Chủ tịch Tập Cận Bình sẽ gặp nhau tại San Francisco vào tháng 11.

Video đang HOT

Tờ WSJ cho biết thêm, kiểm soát và không phổ biến vũ khí hạt nhân là một trong số các chủ đề hóc búa sẽ được thảo luận trong cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ và Trung Quốc.

Những tháng gần đây, Mỹ và Trung Quốc đã có loạt cam kết ngoại giao song phương, phần lớn theo yêu cầu của Mỹ, để cứu vãn mối quan hệ đang xấu đi sau khi Mỹ bắn rơi khinh khí cầu Trung Quốc.

Những thách thức đối với việc kiểm soát vũ khí chiến lược đa phương

Trong khi vấn đề hạt nhân thường gây bất ổn, sự cạnh tranh và mất lòng tin về địa chính trị càng làm suy yếu thêm sự ổn định chiến lược.

Các hành động liên quan đến lực lượng hạt nhân chiến lược và các vụ thử tên lửa đạn đạo liên quan có thể bị các đối thủ hiểu lầm hoặc hiểu sai là mang tính chất leo thang. Ảnh: Mil.ru

Theo nhận định của Timothy Wright, cộng tác viên nghiên cứu về phân tích quốc phòng và quân sự của Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) mới đây, thế giới có thể đang tiến tới kỷ nguyên của hoạt động hạt nhân không bị hạn chế. Trong khi vấn đề hạt nhân thường gây bất ổn, sự cạnh tranh và mất lòng tin về địa chính trị càng làm suy yếu thêm sự ổn định chiến lược.

Trong môi trường này, các hành động liên quan đến lực lượng hạt nhân chiến lược và các vụ thử tên lửa đạn đạo liên quan có thể bị các đối thủ hiểu lầm hoặc hiểu sai là mang tính chất leo thang. Do đó, 5 thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (P5) có thể nghiên cứu tạo ra các cơ chế minh bạch mới, đặc biệt là chế độ thông báo đa phương về lĩnh vực này để giảm thiểu rủi ro. Nhưng việc đề xuất đưa Trung Quốc, Pháp và Anh vào vòng đàm phán lại Hiệp ước cắt giảm vũ khí chiến lược mới (New START) có khả năng gặp nhiều thách thức.

Đầu năm nay, Nga đã đình chỉ thực hiện New START do điều mà họ cho là "sự thù địch cực độ" của Washington liên quan đến cuộc xung đột ở Ukraine. Bộ Ngoại giao Nga vào thời điểm đó cho biết "việc tiến hành kinh doanh như bình thường với Mỹ và phương Tây nói chung là không thể".

Thỏa thuận song phương New START vẫn có hiệu lực theo thời hạn gia hạn 2021-2026 và đặt giới hạn về đầu đạn và bệ phóng đối với kho vũ khí chiến lược của Nga và Mỹ, đồng thời các biện pháp minh bạch và xác minh cung cấp cho mỗi quốc gia những thông tin quan trọng về cơ cấu lực lượng của bên kia. Mỹ cũng đình chỉ thực hiện New START vào tháng 6/2023, nhưng nhấn mạnh rằng họ sẵn sàng đảo ngược điều này nếu Nga quay lại tuân thủ.

Những quy định, ràng buộc về mặt pháp lý đối với quy mô kho vũ khí hạt nhân chiến lược của Nga và Mỹ đã được áp dụng từ năm 1972. Nhưng điều này sẽ không được áp dụng sau năm 2026 nếu New START không được thay thế hoặc gia hạn. Triển vọng về vấn đề đó rất mờ mịt vì Nga đã gắn việc kiểm soát vũ khí với cuộc xung đột ở Ukraine, do đó khó tiến hành các cuộc đàm phán về một thỏa thuận tiếp theo; và ngay cả khi xung đột ở Ukraine kết thúc trước năm 2026, các điều kiện mới có thể gây tranh cãi trong bất kỳ cuộc đàm phán kiểm soát vũ khí nào giữa Nga và Mỹ.

Những thách thức chính trị và kỹ thuật

Có lẽ bất đồng quan trọng nhất giữa Nga và Mỹ về kiểm soát vũ khí trong tương lai là quan điểm khác nhau của họ về việc bổ sung các nước tham gia. Nga khẳng định Pháp và Anh phải tham gia, vì họ là đồng minh của Mỹ, trong khi Mỹ mong muốn có thêm Trung Quốc vì nước này đang mở rộng kho vũ khí hạt nhân.

Mặc dù Moskva và Washington cuối cùng có thể thống nhất những tham vọng này, nhưng việc đưa thêm các bên vào bàn đàm phán sẽ đặt ra một thách thức chính trị và kỹ thuật đáng kể. Pháp và Anh đã phản đối lời kêu gọi của Nga tham gia một thỏa thuận đa phương có tính ràng buộc về mặt pháp lý vì quy mô kho vũ khí nhỏ hơn của họ. Tương tự, Trung Quốc cũng bác bỏ đề xuất của Mỹ đưa nước này vào một hiệp ước tương lai vì lý do tương tự. Tuy nhiên, không giống như Pháp và Anh, lực lượng hạt nhân của Trung Quốc đang trải qua quá trình mở rộng nhanh chóng về số lượng và chất lượng.

Việc kết hợp nhiều bên ký kết hơn vào một khuôn khổ ràng buộc về mặt pháp lý cũng sẽ đòi hỏi phải thiết kế lại các thỏa thuận song phương hiện có để đảm bảo sự đa dạng hơn về quy mô kho dự trữ hạt nhân. Trong khi Nga và Mỹ có kho vũ khí gần giống nhau thì kho vũ khí của các thành viên P5 khác lại khác nhau đáng kể.

Trong một thỏa thuận mở rộng, các quốc gia sẽ cần đồng ý về một "mức trần chung" cho tất cả các bên ký kết hoặc đàm phán về một tỷ lệ mà họ đều đồng ý. Cách tiếp cận thứ hai sẽ gây khó khăn không mong muốn cho một số quốc gia trong việc muốn phát triển tối đa, trong khi cách tiếp cận thứ nhất sẽ hạn chế các bên ký kết theo đuổi các học thuyết về mức độ răn đe tối thiểu phản ánh môi trường an ninh mà họ cảm nhận được.

Các thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an vẫn bất đồng về kiểm soát vũ khí chiến lược. Ảnh: CNN

Những khó khăn này cho thấy rằng việc kiểm soát vũ khí song phương mang tính ràng buộc về mặt pháp lý có thể đang ở mức thấp nhất, nhường chỗ cho một kỷ nguyên hoạt động hạt nhân không bị hạn chế. Việc thiếu các ràng buộc sẽ trở nên trầm trọng hơn do thiếu minh bạch về cơ cấu và tư thế lực lượng hạt nhân của đối thủ, có khả năng dẫn đến chạy đua vũ trang.

Căng thẳng địa chính trị ở châu Âu và châu Á - Thái Bình Dương có thể sẽ làm tăng rủi ro hơn nữa, vì các nhà hoạch định chính sách dân sự và quân sự có thể bị kích động trong thời kỳ khủng hoảng hoặc bất ổn và trong trường hợp xấu nhất có thể dẫn đến leo thang vô tình.

Trước những thách thức liên quan đến việc hình thành các thỏa thuận đa phương ràng buộc về mặt pháp lý mới, thay vào đó, các quốc gia có vũ khí hạt nhân có thể tìm kiếm các cơ chế ràng buộc về mặt chính trị để giảm thiểu rủi ro, điều này có thể dễ dàng đàm phán hơn.

Triển vọng kiểm soát vũ khí đa phương

Mặc dù Trung Quốc, Pháp và Anh không sẵn lòng chính thức tham gia một thỏa thuận đa phương, nhưng các tuyên bố từ các quốc gia này - cũng như Nga và Mỹ - bày tỏ sự đánh giá cao về sự cần thiết của các biện pháp giảm thiểu rủi ro và coi P5 như một diễn đàn thích hợp để theo đuổi các biện pháp này. Trong bài phát biểu đề cập đến môi trường kiểm soát vũ khí đang ngày càng xấu đi vào tháng 6/2023, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan nói rằng P5 "mang đến cơ hội [để] quản lý rủi ro hạt nhân và áp lực chạy đua vũ trang thông qua sự kết hợp giữa đối thoại, minh bạch và thỏa hiệp".

Nga phản ứng tích cực với bài phát biểu này, cho rằng đây là một "tuyên bố quan trọng và tích cực". Vào tháng 8/2023, Trung Quốc cũng cho biết họ "hỗ trợ P5 tiếp tục đối thoại và hợp tác để thảo luận về các biện pháp giảm thiểu rủi ro chiến lược khả thi". Mặc dù Anh và Pháp chưa phản hồi trực tiếp với nhận xét của ông Sullivan, nhưng London và Paris đều nói rằng sự cạnh tranh tạo ra nhu cầu về các cơ chế tốt hơn để giảm thiểu rủi ro.

Các cuộc đàm phán giữa các thành viên P5 về các biện pháp giảm thiểu rủi ro mang tính ràng buộc về mặt chính trị có thể sẽ gặp khó khăn do mối quan hệ kém giữa các bên vào thời điểm hiện tại. Hơn nữa, một số quốc gia thành viên NATO có thể phản đối việc Pháp, Anh và Mỹ lôi kéo Nga vào việc kiểm soát vũ khí trong khi cuộc xung đột ở Ukraine vẫn tiếp diễn. Tuy nhiên, các nhà hoạch định chính sách đã nhấn mạnh vai trò quan trọng của các biện pháp minh bạch nhằm giảm thiểu rủi ro và nguy cơ tính toán sai lầm khi căng thẳng leo thang. Do đó, khuôn khổ này cũng có thể đóng vai trò là điểm khởi đầu hữu ích cho các biện pháp sâu rộng hơn sau này khi có điều kiện thích hợp.

Ả Rập Saudi gần tiến tới bình thường hóa quan hệ với Israel Thái tử Ả Rập Saudi Mohammed bin Salman phát biểu trên trên truyền hình Mỹ rằng đất nước của ông đang tiến gần hơn đến việc bình thường hóa quan hệ với Israel. Thái tử Ả Rập Saudi Mohammed bin Salman Al Saud. Trả lời phỏng vấn kênh truyền hình Fox News, Thái tử Mohammed bin Salman cho biết cả Ả Rập Saudi...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Hàng ngàn binh sĩ Ukraine bỏ trốn giữa chiến sự căng thẳng?09:11

Ông Trump tận dụng cơ hội ông Biden ân xá cho con trai?01:28

Triều Tiên lần đầu lên tiếng về vụ thiết quân luật Hàn Quốc09:01

Ukraine 'chấp nhận số phận', Nga có chiến thắng?08:20

Mỹ tấn công mục tiêu ở Syria, Iran cân nhắc triển khai quân08:28

2024 sẽ trở thành năm nóng nhất lịch sử00:53

Trung Quốc triển khai gần 90 tàu, Đài Loan nâng mức báo động?19:25

Ông Trump nói Canada, Mexico nên thành tiểu bang Mỹ vì đang nhận 'trợ cấp'08:37

Xuồng không người lái Ukraine 'gây thảm họa' cho hạm đội Nga?09:18

Đảng đối lập Hàn Quốc báo động trước tin có thêm thiết quân luật09:08

Ông Trump mạnh tay trong chính sách về Trung Đông17:21

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Giám đốc FBI tuyên bố sẽ từ chức, ông Trump lên tiếng

22:17:01 13/12/2024

Ông Wray thông báo ý định từ chức sau khi Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump tỏ dấu hiệu về ý định sa thải ông Wray và đã đề cử người thay thế là cựu Chánh văn phòng Bộ trưởng Quốc phòng Kash Patel.

Giới chức Canada phản pháo trò đùa của ông Trump về 'bang thứ 51' thuộc Mỹ

21:52:52 13/12/2024

TheoThe Hill,Tổng thống đắc cử Trumptừng lên mạngxã hộiđể cà khịa Thủ tướng CanadaJustin Trudeau và gọi ông là Thống đốc của đại bang Canada .

Rộ tin đặc vụ Ukraine hỗ trợ UAV cho phe đối lập Syria

21:44:24 13/12/2024

Các tay súng lực lượng đối lập Syria được cho là đã nhận khoảng 150 máy bay không người lái (UAV) từ các đặc vụ tình báo Ukraine.

3 anh em bị truy tố trong vụ cưỡng hiếp làm dậy sóng giới kinh doanh bất động sản Mỹ

21:38:11 13/12/2024

3 anh em tại Mỹ bị truy tố về cáo buộc dụ dỗ nhiều phụ nữ đến các sự kiện và tiệc tùng, trước khi chuốc thuốc và tấn công tình dục các nạn nhân.

Lầu Năm Góc nói gì về tin tàu Iran phóng UAV bí ẩn vào Mỹ?

21:36:11 13/12/2024

Hàng chục chiếc UAV đã được phát hiện tại nhiều nơi trên khắp bang New Jersey (Mỹ) trong những tuần gần đây, trong đó có cả những địa điểm quân sự nhạy cảm trong bang này, theo BBC.

Tỉ phú Elon Musk thành người đầu tiên có tài sản 400 tỉ USD

21:29:58 13/12/2024

Hãng tin Bloomberg ngày 12.12 cho biết tỉ phú Elon Musk vừa đạt cột mốc mới, khi trở thành người đầu tiên thế giới sở hữu tài sản 400 tỉ USD.

Tổng thống Hàn Quốc bác bỏ cáo buộc nổi dậy, quyết 'đấu tranh đến phút cuối'

21:26:59 13/12/2024

Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol tuyên bố tiếp tục đấu tranh đến phút cuối trước khả năng bị luận tội hoặc điều tra, đồng thời bác bỏ cáo buộc nổi dậy liên quan việc ban hành thiết quân luật.

Giá trị lớn của đảo quốc nhỏ

21:22:36 13/12/2024

Sau Tuvalu, Úc đã chinh phục thêm đảo quốc Nauru trở thành đối tác chiến lược quan trọng ở vùng nam Thái Bình Dương.

Hạ viện Mỹ thông qua dự luật quốc phòng trị giá 883,7 tỉ USD

21:19:34 13/12/2024

Dự luật chính sách quốc phòng tài khóa 2025 của Mỹ đề xuất chi 883,7 tỉ USD cho hàng loạt nội dung quan trọng như mua sắm quốc phòng, tăng lương quân nhân và các hạng mục khác.

Ông Trump đã mời ông Tập Cận Bình dự lễ nhậm chức?

21:16:54 13/12/2024

Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đã mời Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình tham dự lễ nhậm chức của ông vào tháng tới, theo Đài CBS News ngày 11.12 dẫn một số nguồn tin.

Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc thông qua hai nghị quyết mới về Gaza, Mỹ bác bỏ

21:13:53 13/12/2024

Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc ngày 11.12 đã bỏ phiếu về việc yêu cầu ngừng bắn ngay lập tức, vô điều kiện và vĩnh viễn giữa Israel và Hamas ở Dải Gaza và trả tự do cho tất cả các con tin.