Tổ chức bảo vệ nhà đầu tư, 10 năm lỗi hẹn
Sự nhập cuộc của đông đảo nhà đầu tư cá nhân đã góp phần tạo nên sự sôi động cho thị trường chứng khoán từ đầu tháng 4 tới nay. Để giữ chân những nhà đầu tư này ở lại thị trường cũng như thu hút thêm dòng vốn mới, cơ chế bảo vệ nhà đầu tư một lần nữa lại được nhiều nhà đầu tư và chuyên gia đề cập.
Nhà đầu tư cá nhân là lực lượng đông đảo, có vai trò quan trọng trong góp sức cho sự phát triển của TTCK Việt Nam suốt 20 năm qua.
Nhà đầu tư cá nhân vẫn chịu nhiều rủi ro
Theo Trung tâm Lưu ký chứng khoán (VSD), đến cuối tháng 5/2020, trong số hơn 2,49 triệu tài khoản chứng khoán được cấp thì nhà đầu tư cá nhân chiếm tới hơn 99%.
“Tuy là lực lượng đông đảo, có vai trò quan trọng trong góp sức cho sự phát triển của thị trường khoán Việt Nam trong suốt 20 năm qua, nhưng nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ vẫn đối mặt với nhiều rủi ro, trong khi thiếu cơ chế, cũng như giải pháp để bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của họ. Khi xảy ra tranh chấp với công ty chứng khoán, nhà đầu tư thường chịu thua thiệt…”, nhà đầu tư Trần Tiến Dũng (Hà Nội) quan ngại.
Ông Dũng cũng dẫn ra một ví dụ minh chứng cho rủi ro mà nhà đầu tư đang phải đối mặt, đó là dù cơ quan quản lý buộc công ty chứng khoán phải quản lý tách bạch tài khoản t.iền, chứng khoán của nhà đầu tư với các loại tài khoản này của công ty chứng khoán, nhưng trên thực tế vẫn xảy ra tình trạng công ty chứng khoán lợi dụng sơ hở để tự ý sử dụng t.iền, chứng khoán trong tài khoản của nhà đầu tư. iều này dẫn đến rủi ro mất an toàn cho tài sản của nhà đầu tư.
Bảng xếp hạng Chỉ số Bảo vệ nhà đầu tư trên thế giới cho thấy, Việt Nam nằm ở thứ bậc thấp trong bảo vệ nhà đầu tư. Năm 2019, Việt Nam đứng thứ 89/190 quốc gia.
Bảng xếp hạng Chỉ số Bảo vệ nhà đầu tư trên thế giới đã cho thấy, Việt Nam nằm ở thứ bậc thấp trong bảo vệ nhà đầu tư. Năm 2019, Việt Nam đứng thứ 89/190 quốc gia, trong khi năm 2018 ở thứ hạng 81, còn năm 2017 xếp hạng 87.
Những con số này cũng phần nào cho thấy việc bảo vệ nhà đầu tư ở Việt Nam dù có cải thiện nhưng còn chậm và thiếu bền vững, chưa đáp ứng được mong đợi của nhà đầu tư.
Trên thị trường chứng khoán, những bài học về việc tài sản của nhà đầu tư không được bảo vệ thỏa đáng tại các công ty chứng khoán như Tràng An, Trường Sơn… vẫn còn nguyên giá trị.
Những phản ánh, cũng như con số nói trên đang khiến không ít nhà đầu tư, trong đó có cả nhà đầu tư nước ngoài… e ngại khi đầu tư vào thị trường chứng khoán Việt Nam.
Video đang HOT
Một khi tình trạng này không có bước cải thiện rõ nét, thì nỗ lực nâng hạng từ thị trường cận biên lên mới nổi của Việt Nam sẽ còn khó dài dài. ương nhiên còn hệ lụy nữa là khó cải thiện tính hấp dẫn cho thị trường, cũng như niềm tin trong nhà đầu tư.
Tổ chức bảo vệ nhà đầu tư: 10 năm, 2 lần lỗi hẹn
Trước thực trạng bảo vệ nhà đầu tư còn không ít yếu kém như trên, ngay từ khi Luật Chứng khoán được sửa đổi lần đầu vào năm 2010, đại diện cho tiếng nói của các nhà đầu tư cá nhân và tổ chức, Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) đã kiến nghị Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) bổ sung vào dự thảo Luật cơ chế cho phép thành lập Công ty Bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư.
ây là tổ chức vận hành Quỹ bảo vệ nhà đầu tư nhằm bảo vệ quyền lợi cho nhà đầu tư trong các trường hợp tổ chức kinh doanh chứng khoán bị giải thể, phá sản hoặc gặp khó khăn lớn về tài chính mà không có khả năng hoàn trả vốn và tài sản cho nhà đầu tư.
ể đưa ra đề xuất này, ngoài căn cứ vào yêu cầu thực tiễn ở Việt Nam, chuyên gia của VAFI đã nghiên cứu kinh nghiệm tổ chức và hoạt động của tổ chức này ở các thị trường chứng khoán Mỹ, ài Loan, Hồng Kong.
Theo đó, ở Hồng Kong, Công ty ền bù cho nhà đầu tư (ICC) được lập ra để quản lý Quỹ Bồi thường nhà đầu tư (ICF). Quỹ có nhiệm vụ bù đắp các thiệt hại về tài chính cho nhà đầu tư do các tổ chức kinh doanh chứng khoán bị phá sản hay vỡ nợ…
Ở thị trường ài Loan, Trung tâm Bảo vệ nhà đầu tư chứng khoán (SFIPC) được thành lập và đại diện nhà đầu tư tham gia tranh tụng với công ty chứng khoán, sở giao dịch chứng khoán, trung tâm thanh toán bù trừ.
SFIPC được trao các đặc quyền như quyền khởi kiện, tố tụng nhân danh nhà đầu tư khi được ủy quyền từ tối thiểu 20 nhà đầu tư có quyền lợi bị xâm phạm và quyền sử dụng Quỹ bảo vệ nhà đầu tư để chi trả thiệt hại khi các công ty chứng khoán gặp khó khăn về tài chính.
Còn tại Hoa Kỳ, Công ty Bảo vệ nhà đầu tư chứng khoán (SIPC) là tổ chức phi lợi nhuận, được thành lập theo Luật Bảo vệ nhà đầu tư năm 1970 của nước này.
Nhiệm vụ chính của SIPC là hoàn trả chứng khoán, t.iền hoặc các loại chứng khoán khác cho nhà đầu tư trong trường hợp công ty môi giới và kinh doanh chứng khoán bị phá sản, gặp khó khăn về tài chính, tài sản của nhà đầu tư bị mất.
Tuy nhiên, đề xuất trên đã bị bỏ qua khi Luật Chứng khoán sửa đổi được ban hành vào năm 2010.
Sau lần lỗi hẹn đầu tiên, theo luật sư Phùng Anh Tuấn, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký VAFI, người nghiên cứu kinh nghiệm tổ chức bảo vệ nhà đầu tư ở thị trường chứng khoán Mỹ, ài Loan, Hồng Kông cho biết, Hiệp hội tiếp tục đề xuất bổ sung cơ chế này vào lần sửa Luật Chứng khoán thứ 2 diễn ra trong năm 2019.
Theo ông Tuấn, ngay cả thị trường chứng khoán ở nhiều nước phát triển trên thế giới đã ra đời và hoạt động hàng trăm năm, khuôn khổ pháp lý hoàn thiện, hệ thống tổ chức kinh doanh chứng khoán có tiềm lực tài chính mạnh vẫn cần sự tồn tại của công ty bảo vệ quyền lợi cho nhà đầu tư.
Tiếp thu đề xuất này, trong các bản dự thảo đầu của Luật Chứng khoán sửa đổi, Bộ Tài chính, UBCK đã bổ sung quy định về Quỹ bảo vệ nhà đầu tư.
Thế nhưng, một lần nữa, cơ chế này đã không được quy định trong Luật Chứng khoán sửa đổi năm 2019 (sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2021).
Liên quan đến nguyên nhân quy định về quỹ bảo vệ nhà đầu tư bị loại khỏi Luật Chứng khoán sửa đổi năm 2019, đại diện UBCK cho biết, trong quá trình hoàn thiện dự thảo, bên cạnh những ý kiến đồng ý, nhiều quan điểm cho rằng dự thảo không nên quy định nhiều loại quỹ (dự thảo quy định 3 loại quỹ: quỹ hỗ trợ thanh toán, quỹ bù trừ, quỹ bảo vệ nhà đầu tư – PV), để tránh phát sinh thêm chi phí cho doanh nghiệp, cũng như đề phòng tiêu cực trong quản lý và vận hành quỹ.
Cuối cùng, khi Luật Chứng khoán được ban hành, thì quỹ bảo vệ nhà đầu tư đã không được đề cập, nhưng hai quỹ còn lại được mở đường thành lập.
Như vậy, sau 10 năm nêu ra câu chuyện với 2 lần sửa Luật Chứng khoán, mong ước về việc có một tổ chức đứng ra bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp khi bị thiệt hại do tổ chức kinh doanh chứng khoán rơi vào phá sản, giải thể, ngừng hoạt động, hoặc lạm dụng tài khoản t.iền và chứng khoán của nhà đầu tư cá nhân vẫn chỉ là… ước mong.
Luật Chứng khoán sửa đổi: Kỳ vọng sự thay đổi mạnh mẽ của thị trường
Luật Chứng khoán sửa đổi thay thế Luật Chứng khoán 2006 và Luật Chứng khoán sửa đổi 2010 (hiệu lực từ ngày 1/1/2021) được kỳ vọng sẽ cải thiện niềm tin trong giới đầu tư, mang lại dư địa mới cho thị trường chứng khoán phát triển trong gian đoạn tới.
Luật Chứng khoán sửa đổi sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2021. Ảnh: ST.
Nâng cao chất lượng thị trường
Luật Chứng khoán 2006 được sửa đổi năm 2010 và các văn bản hướng dẫn thi hành đã tạo khung khổ pháp lý tương đối đầy đủ, đồng bộ, thống nhất, điều chỉnh toàn diện hoạt động chứng khoán và thị trường chứng khoán. Tuy nhiên, với sự phát triển mạnh mẽ của thị trường, Luật Chứng khoán sửa đổi được Quốc hội thông qua mới đây là nhu cầu bức thiết nhằm đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế sâu rộng; đáp ứng yêu cầu phát triển tất yếu của thị trường chứng khoán nói riêng và kinh tế - xã hội nói chung trong tình hình mới.
Chia sẻ về nội dung của Luật này, bà Vũ Thị Chân Phương, Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho rằng, về quản lý nhà nước, Luật Chứng khoán sửa đổi đã cụ thể hóa các nhiệm vụ, quyền hạn của Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước bảo đảm phân công, phân cấp rõ ràng. Với các quy định tại Luật, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã có đầy đủ thẩm quyền để quản lý, giám sát toàn diện hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán.
"Luật Chứng khoán mới đảm bảo tính độc lập của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước trong hoạt động quản lý, điều hành, xử lý các vấn đề của thị trường; phù hợp với thông lệ quốc tế và các nguyên tắc của Tổ chức quốc tế, các Ủy ban Chứng khoán như: Xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, chiến lược, kế hoạch, dự án, chính sách phát triển thị trường chứng khoán để trình cấp có thẩm quyền ban hành; ban hành các văn bản hướng dẫn về chuyên môn, nghiệp vụ", bà Vũ Thị Chân Phương khẳng định.
Hơn nữa, để giúp nâng cao chất lượng hàng hóa trên thị trường, Luật đã chuẩn hóa điều kiện, trình tự, thủ tục phát hành/chào bán chứng khoán phù hợp cho từng loại chứng khoán, quy định điều kiện chặt chẽ hơn trong trường hợp chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng và bổ sung quy định nhằm gắn chào bán chứng khoán ra công chúng với niêm yết, đăng ký giao dịch phù hợp với thông lệ quốc tế; tăng cường quản lý đối với phát hành cổ phiếu riêng lẻ của công ty đại chúng. Luật nâng tiêu chuẩn công ty đại chúng về vốn điều lệ đã góp từ 10 tỷ đồng lên 30 tỷ đồng, sửa đổi điều kiện về cơ cấu cổ đông; luật hóa các quy định về quản trị công ty áp dụng đối với công ty đại chúng, phù hợp với nguyên tắc quản trị công ty của OECD/G20 năm 2015, nâng cao tính minh bạch, chuyên nghiệp trong quản trị doanh nghiệp đại chúng.
"Luật Chứng khoán sửa đổi được thông qua và có hiệu lực sẽ tạo lập khung khổ pháp lý đồng bộ, khả thi, hiệu quả, phù hợp, đáp ứng với yêu cầu thực tiễn quản lý nhà nước về chứng khoán và thị trường chứng khoán, qua đó, tạo động lực thúc đẩy thị trường chứng khoán tiếp tục phát triển một cách bền vững. Chúng tôi tin tưởng rằng, những sửa đổi, bổ sung nêu trên sẽ tạo cơ sở, nền tảng pháp lý cho giai đoạn phát triển mới của thị trường chứng khoán, góp phần cải thiện chất lượng nguồn cung, thu hút vốn đầu tư của nhà đầu tư trong và ngoài nước trên thị trường chứng khoán, giúp nâng cao năng lực, chất lượng hoạt động của các chủ thể tham gia thị trường, tăng cường tính công khai, minh bạch, bảo đảm thị trường hoạt động an toàn, hiệu quả", Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước nhận định.
Đồng thời, Luật mới kỳ vọng sẽ tạo cơ sở để nâng cao năng lực quản lý, giám sát và cưỡng chế thực thi, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư, tăng niềm tin của thị trường. Qua đó, khuyến khích mạnh mẽ tổ chức, cá nhân thuộc các thành phần kinh tế và các tầng lớp nhân dân tham gia đầu tư và hoạt động trên thị trường chứng khoán, tạo ra kênh huy động vốn trung và dài hạn hiệu quả hơn cho nền kinh tế.
Ban hành 4 Nghị định và trên 10 thông tư
Theo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, để bảo đảm Luật Chứng khoán sửa đổi được triển khai thi hành đồng bộ, thống nhất, kịp thời và hiệu quả, ngay từ năm 2019 và trong năm 2020, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sẽ xây dựng kế hoạch tuyên truyền, phổ biến Luật Chứng khoán sửa đổi và các văn bản thi hành. Song song với đó là công tác phối hợp với các cơ quan, tổ chức có liên quan, các cơ quan báo chí, truyền thông thực hiện các hoạt động tuyên truyền sâu rộng tới cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư nắm bắt các quy định pháp luật mới để có sự điều chỉnh phù hợp, đảm bảo tuân thủ khi các quy định mới có hiệu lực thi hành.
Bên cạnh đó, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sẽ triển khai xây dựng và trình các cơ quan có thẩm quyền ban hành các văn bản quy phạm pháp luật quy định chi tiết Luật, dự kiến sẽ xây dựng và ban hành 4 nghị định của Chính phủ. Cụ thể: Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Chứng khoán, Nghị định quy định về quản trị công ty áp dụng cho công ty đại chúng, Nghị định quy định về chứng khoán phái sinh và thị trường chứng khoán phái sinh, Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán. Đi kèm với đó là 1 quyết định của Thủ tướng Chính phủ và trên 10 thông tư của Bộ trưởng Bộ Tài chính. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sẽ giao các đơn vị chuyên môn nghiên cứu xây dựng các cơ chế phối hợp giữa Ủy ban với các cơ quan, đơn vị liên quan để thực thi các thẩm quyền, quy định về hoạt động phối hợp tại Luật.
"Chúng tôi sẽ tổ chức rà soát các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành về chứng khoán và thị trường chứng khoán để đề xuất sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ hoặc ban hành mới các văn bản quy phạm pháp luật để bảo đảm phù hợp với quy định của Luật Chứng khoán. Đồng thời phối hợp chặt chẽ với hai Sở Giao dịch chứng khoán, Trung tâm Lưu ký chứng khoán rà soát để xây dựng và sửa đổi các quy trình, quy chế, quy định, hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ, giảm thiểu tác động từ việc thay đổi, điều chỉnh quy định tới hoạt động của thị trường", bà Vũ Thị Chân Phương chia sẻ.
Ông Nguyễn Thanh Kỳ, Tổng thư ký Hiệp hội Kinh doanh chứng khoán Việt Nam: Luật góp phần hỗ trợ thị trường chứng khoán phát triển lành mạnh, tích cực hơn
Luật Chứng khoán sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua có một số điểm mới về nâng cao chất lượng hàng hóa, minh bạch thông tin, gia tăng chế tài xử phạt... Chúng tôi kỳ vọng, khi được áp dụng, Luật sẽ góp phần hỗ trợ thị trường chứng khoán phát triển lành mạnh, tích cực hơn. Đặc biệt, việc Luật Chứng khoán sửa đổi trao thêm thẩm quyền cho Ủy ban Chứng khoán Nhà nước trong làm rõ các vi phạm, cũng như tăng nặng chế tài xử phạt đang được kỳ vọng sẽ gia tăng tính răn đe với các vi phạm, từ đó, giúp cải thiện tính công bằng, minh bạch trên thị trường. Đây là yếu tố quan trọng để thu hút thêm nhà đầu tư tham gia thị trường trong giai đoạn phát triển sắp tới.
Với một số quy định mới tại Luật Chứng khoán sửa đổi, các công ty chứng khoán đang chờ đợi sẽ có thêm dư địa phát triển mới trong bối cảnh cạnh tranh trong ngành dịch vụ chứng khoán ngày một gay gắt.
Ông Trịnh Hoài Giang, Phó tổng giám đốc Công ty Chứng khoán TP HCM: Mong cơ quan quản lý hoàn tất soạn thảo hệ thống các văn bản hướng dẫn Luật
Việc Quốc hội thông qua Luật Chứng khoán sửa đổi mang lại một số tác động tích cực đối với sự phát triển của thị trường chứng khoán. Hiện không ít nội dung tại Luật Chứng khoán sửa đổi quy định nguyên tắc, nên chỉ có thể được áp dụng khi có văn bản hướng dẫn rõ ràng. Bởi vậy, chúng tôi đang rất mong chờ cơ quan quản lý khẩn trương bắt tay hoàn tất soạn thảo hệ thống các văn bản hướng dẫn Luật để làm sao hoàn tất việc này trong vòng 1 năm tới, đảm bảo khi Luật có hiệu lực thì các văn bản hướng dẫn đã đáp ứng được yêu cầu đưa vào áp dụng đồng bộ. Có như vậy mới phát huy được những quy định mới trong hỗ trợ cho sự phát triển của thị trường trong giai đoạn tới.
Bảo Minh
Theo haiquanonline.vn
Bộ Tài chính sắp trình 4 nghị định hướng dẫn Luật Chứng khoán Một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Bộ Tài chính trong tháng 12 này, là hoàn chỉnh việc xây dựng 4 dự thảo nghị định hướng dẫn Luật Chứng khoán sửa đổi để trình Chính phủ xem xét ban hành. Việc sớm hoàn thiện các văn bản hướng dẫn này đang được các thành viên thị trường, nhà đầu tư quan tâm....