Tình báo Mỹ xóa ba người khỏi báo cáo Khashoggi
Báo cáo điều tra vụ ám sát Khashoggi ban đầu có 21 người liên quan, song tình báo Mỹ nhanh chóng xóa ba cái tên mà không giải thích.
Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia Mỹ (ODNI) hôm 26/2 công bố bản báo cáo được chờ đợi từ lâu về những người Arab Saudi liên quan tới cái chết của nhà báo Jamal Khashoggi. Bản báo cáo ban đầu gồm 21 người trong danh sách “đã tham gia, ra lệnh hoặc đồng lõa, chịu trách nhiệm cho cái chết của Jamal Khashoggi”.
Tuy nhiên, bản báo cáo này sau đó bị ODNI gỡ xuống mà không có lời giải thích và nhanh chóng được thay thế bằng phiên bản khác đã xóa tên ba người trong danh sách liên quan cái chết của Khashoggi.
Sự thay đổi “âm thầm” của ODNI khi ấy dường như không bị chú ý vì làn sóng phản đối đang nhắm vào Tổng thống Joe Biden khi chính quyền ông quyết định không trừng phạt trực tiếp Thái tử Arab Saudi Mohammed, dù tình báo Mỹ cho rằng Thái tử đã phê chuẩn kế hoạch sát hại Khashoggi.
Nhà báo Jamal Khashoggi tại cuộc họp báo ở Bahrain tháng 12/2014. Ảnh: AFP .
ODNI đã từ chối giải thích tại sao ba cái tên bị xóa lại xuất hiện trong danh sách ban đầu và liệu họ có thể đã đóng vai trò nào trong cái chết của nhà báo Khashoggi.
Video đang HOT
“Chúng tôi đã công bố một tài liệu chỉnh sửa lên trang web do tài liệu ban đầu có ba cái tên đáng lẽ không nên đưa vào”, người phát ngôn của ODNI nói, từ chối tiết lộ thêm thông tin.
Trong số ba cái tên bị loại khỏi báo cáo của ODNI có Abdulla Mohammed Alhoeriny, người chưa từng được cho là có liên quan cái chết của Khashoggi. Theo nguồn thạo tin của tình báo Arab Saudi, đây là anh trai của tướng Abdulaziz bin Mohammed al-Howraini, quan chức gi ám sát nhiều cơ quan tình báo và chống khủng bố ở nước này.
Hai cái tên khác bị xóa khỏi báo cáo của tình báo Mỹ là Yasir Khalid Alsalem và Ibrahim al-Salim, song chưa có thông tin về hai người này.
Bộ Tài chính Mỹ trước đó đã trừng phạt 17 người Arab Saudi liên quan cái chết của Khashoggi. Người thứ 18 và “Biệt đội Hổ”, đơn vị tinh nhuệ được cho là lực lượng bảo vệ Thái tử và “chỉ làm việc theo lệnh của Thái tử”, cũng bị bổ sung vào danh sách trừng phạt hôm 26/2.
Bộ Ngoại giao Mỹ cũng thông báo áp lệnh cấm nhập cảnh với 76 người Arab Saudi không nêu tên theo “Đạo luật Khashoggi”.
Chính phủ Arab Saudi đã chỉ trích báo của ODNI, cho rằng đây những đánh giá “tiêu cực, sai lầm và không thể chấp nhận được trong một báo cáo liên quan đến lãnh đạo Arab Saudi”.
Nhà báo Khashoggi bị giết và chặt xác trong lãnh sự quán Arab Saudi tại Istanbul. Thi thể của nhà báo này đến nay vẫn chưa được tìm thấy. Thái tử Arab Saudi nhận trách nhiệm chung với tư cách lãnh đạo đất nước, nhưng phủ nhận liên quan về mặt cá nhân.
Tình báo Mỹ đã nhận định với ảnh hưởng của Thái tử, “rất khó xảy ra” vụ giết người nếu ông không “bật đèn xanh”, song chính phủ nước này không nhắm trừng phạt trực tiếp vào Thái tử với lý do “không có tiền lệ trừng phạt lãnh đạo cấp cao của quốc gia đồng minh”.
Vì sao Tổng thống Biden 'ngại' trừng phạt Thái tử Saudi Arabia
Mặc dù trong quá trình vận động tranh cử, ông Joe Biden cam kết sẽ trừng trị lãnh đạo cấp cao Saudi Arabia liên quan đến cái chết của nhà báo Jamal Khashoggi nhưng đến nay Tổng thống Mỹ vẫn né tránh áp đặt lệnh trừng phạt lên Thái tử Mohammed bin Salman.
Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman. Ảnh: Reuters
Kênh CNN (Mỹ) đánh giá quyết định không trừng phạt Thái tử Mohammed bin Salman phản ánh thế khó của Tổng thống Biden trong xử trí với đồng minh tại khu vực vốn không ổn định.
Ngày 26/2, chính quyền Tổng thống Biden công bố báo cáo tình báo về cái chết của ông Khashoggi với nội dung cho rằng Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman trực tiếp chỉ thị sát hại nhà báo này. Giám đốc Tình báo Quốc gia Avril Haines đánh giá báo cáo có thể gây ảnh hưởng đến quan hệ Mỹ-Saudi Arabia. Bà Haines nói: "Tôi chắc chắn điều này sẽ không khiến mọi thứ dễ dàng hơn nhưng cũng có thể nói rằng đây không phải điều bất ngờ".
Bộ Tài chính Mỹ đã lên danh sách trừng phạt liên quan đến vụ nhà báo Khashoggi trong đó có cựu Phó Chủ tịch Tổng cục Tình báo và lực lượng can thiệp nhanh của Vệ binh Hoàng gia Saudi Arabia.
Nhà báo Khashoggi mất tích từ ngày 2/10/2018 sau khi vào tòa lãnh sự Saudi Arabia ở Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) để làm thủ tục kết hôn. Ngày 20/10/2018, Saudi Arabia tuyên bố ông Khashoggi đã tử vong sau một cuộc ẩu đả bên trong Lãnh sự quán nước này. Riyadh thừa nhận đã bắt nhiều nghi can liên quan đến vụ việc. Ngày 23/10/2018, Tổng thống Trump đánh giá vụ sát hại nhà báo Khashoggi là "một trong những màn che đậy tồi tệ nhất trong lịch sử".
Ngày 27/2, Tổng thống Biden nói rằng sẽ có tuyên bố đưa ra vào ngày 1/3 về "điều chúng tôi sẽ thực hiện với Saudi Arabia". Nhà lãnh đạo Mỹ cũng đề cập "các quy định đang thay đổi" và thay đổi đặc biệt có thể diễn ra vào ngày 1/3 nhưng ông không nêu chi tiết liệu có kế hoạch áp dụng lệnh trừng phạt với Thái tử Saudi Arabia hay không.
Trong khi đó, vào tháng 11/2019, khi nhận được câu hỏi liệu có trừng phạt lãnh đạo Saudi Arabia, ông Biden đã trả lời thẳng thắn: "Có. Và tôi muốn làm rõ rằng chúng ta sẽ không bán thêm vũ khí cho họ".
Tổng thống Biden đã ngừng hỗ trợ cuộc chiến do Saudi Arabia dẫn đầu tại Yemen và ra lệnh chám dứt bán một số vũ khí cho Riyadh. Giám đốc truyền thông Nhà Trắng Kate Bedingfield chia sẻ với CNN rằng Tổng thống Biden trong cuộc điện đàm ngày 25/2 đã nói với Quốc vương Salman bin Abdulaziz Al-Saud Mỹ sẽ không khoan dung cho các hành vi của Thái tử Saudi Arabia.
Cố nhà báo Jamal Khashoggi. Ảnh: CNN
CNN dẫn lời hai quan chức Nhà Trắng giấu tên cho biết việc trừng phạt Thái tử Saudi Arabia chưa bao giờ là một giải pháp bởi điều này khá phức tạp và mang rủi ro gây tổn hại đến lợi ích quân sự Mỹ tại Saudi Arabia.
Các quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết chính quyền Tổng thống Biden chủ trương không đảo ngược bất cứ cuộc thảo luận cấp cao nào giữa hai quốc gia bởi mối quan hệ an ninh là vô cùng quan trọng. Nhà Trắng dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump và ông Biden đều nhận thức rằng Saudi Arabia là đối tác chiến lược trong phòng chống khủng bố và mang tầm đối trọng với Iran do vậy việc tách rời Riyadh gần như là bất khả thi.
Ông Gerald Feierstein tại Viện Trung Đông nhận định rằng chính quyền Tổng thống Biden đang cân bằng phản ứng về vụ việc nhà báo Jamal Khashoggi với các ưu tiên khác của Washington trong quan hệ với Riyadh như chấm dứt xung đột tại Yemen, giảm căng thẳng ở Vùng Vịnh và chống khủng bố. Tất cả những diễn biến này đều đòi hỏi một mối quan hệ Mỹ-Saudi Arabia ổn định.
Ông Ayham Kamel, tại công ty tư vấn rủi ro chính trị toàn cầu Eurasia Group bổ sung: "Điều quan trọng là đàm phán Mỹ-Iran nhiều khả năng sẽ tái khởi động vào năm 2021 này, Tổng thống Biden cần ưng thuận từ Saudi Arabia để đạt được thỏa thuận trong khu vực".
Biden nhận báo cáo tình báo về vụ sát hại Khashoggi Biden được cung cấp báo cáo tình báo sắp được công bố về vụ ám sát nhà báo Jamal Khashoggi trong lãnh sự quán Arab Saudi tại Thổ Nhĩ Kỳ. "Đúng, tôi đã đọc nó", Tổng thống Mỹ Joe Biden trả lời khi được phóng viên hỏi ông đã nhận được báo cáo về vụ ám sát Khashoggi chưa. Trước đó, Nhà Trắng...