Các quan chức và giới chuyên gia phương Tây tin rằng nhà khoa học Iran Mohsen Fakhrizadeh vừa bị sát hại là “vị kiến trúc sư” đứng đằng sau các chương trình phát triển vũ khí hạt nhân nước này.
![Mohsen Fakhrizadeh - nhà khoa học hạt nhân Iran vừa bị ám sát là ai? - Hình 1]()
Mohsen Fakhrizadeh (phải) ngồi cùng hai người đàn ông chưa xác định danh tính trong cuộc họp với Lãnh tụ Tối cao Ayatollah Ali Khamenei ở Thủ đô Tehran, Iran ngày 23/1/2019. Ảnh: AP
Theo tờ Al Jazeera, Iran luôn phủ nhận thông tin ông Fakhrizadeh liên quan đến các hoạt động phát triển vũ khí hạt nhân cũng như nước này chưa bao giờ tìm cách biến năng lượng hạt nhân thành một thứ vũ khí hủy diệt.
Tuy nhiên, tổ chức giám sát nguyên tử của Liên hợp quốc (LHQ) và tình báo Mỹ tin rằng nhà khoa học Fakhrizadeh là người dẫn đầu chương trình phát triển vũ khí hạt nhân Iran đã buộc phải dừng lại vào năm 2003.
Ông Fakhrizadeh luôn được bảo vệ một cách nghiêm ngặt và chưa bao giờ xuất hiện trước các nhà điều tra hạt nhân của LHQ. Nhà khoa học này cũng hiếm khi xuất hiện trước công chúng. Trong một bản báo cáo tháng 5/2011, tổ chức đối lập Hội đồng kháng chiến quốc gia Iran (NCRI) cung cấp một bức ảnh được cho là ông Fakhrizadeh, với mái tóc đen và để râu. NCRI viết ông Fakhrizadeh sinh năm 1958 tại thị trấn Qom.
Ông Fakhrizadeh là nhà khoa học Iran duy nhất có tên trong “bản đánh giá cuối cùng” năm 2015 của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA). Theo IAEA, Fakhrizadeh chịu trách nhiệm giám sát các hoạt động “hỗ trợ phương diện quân sự cho chương trình hạt nhân”, có tên gọi là “kế hoạch AMAD”.
Trong bản báo năm 2011, IAEA miêu tả Fakhrizadeh là “Giám đốc Điều hành” của kế hoạch AMAD, một nhân vật chủ chốt trong chương trình phát triển công nghệ cần thiết cho bom nguyên tử.
Cũng trong một bài phát biểu vào tháng 4/2018 trên sóng truyền hình, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu nêu tên Fakhrizadeh là nhân vật hàng đầu đứng sau chương trình vũ khí hạt nhân bí mật của Iran.
Thủ tướng Netanyahu cho biết sau khi kế hoạch AMAD bị ngăn chặn, nhà khoa học Fakhrizadeh tiếp tục làm việc trong một cơ quan thuộc Bộ Quốc phòng Iran, phụ trách các “dự án đặc biệt”. Trong năm 2018, đài truyền hình Kan của Israel đã thực hiện một cuộc phỏng vấn với cựu Thủ tướng Israel Ehud Olmert. Tại buổi phỏng vấn đó, ông Ehud ám chỉ nhà khoa học Fakhrizadeh có thể trở thành mục tiêu.
Về phần mình, Bộ Quốc phòng Iran ngày 27/11 xác nhận ông Fakhrizadeh là người đứng đầu Tổ chức Cải cách và Nghiên cứu thuộc bộ này. Ông cũng được cho là một tướng lĩnh cấp cao trong lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran. Tuy nhiên, phía Iran bác bỏ thông tin cho rằng ông Fakhrizadeh là một tướng lĩnh có liên quan đến chương trình hạt nhân.
Một nguồn tin cấp cao Iran từng tiết lộ với hãng tin Reuters rằng nhà khoa học Fakhrizadeh là một “chuyên gia” cống hiến cho sự phát triển kỹ thuật công nghệ của Iran cũng như nhận được sự ủng hộ hoàn toàn từ Lãnh tụ Tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei.
![Mohsen Fakhrizadeh - nhà khoa học hạt nhân Iran vừa bị ám sát là ai? - Hình 2]()
Hiện trường vụ sát hại nhà khoa học Mohsen Fakhrizadeh . Ảnh: FARS
Trong một tuyên bố ra ngày 28/11, Lãnh tụ Tối cao Ali Khamenei cho biết nước này sẽ đáp trả việc nhà khoa học Mohsen Fakhrizadeh bị ám sát, đồng thời khẳng định công trình nghiên cứu của ông Fakhrizadeh sẽ tiếp tục được thực hiện. Lãnh tụ Tối cao Ali Khamenei kêu gọi “trừng phạt” những kẻ đứng sau vụ sát hại này.
Cùng ngày, Tổng thống Iran Hassan Rouhani đã cáo buộc Israel tìm cách gây “hỗn loạn” bằng cách thực hiện vụ sát hại ông Fakhrizadeh. Nhà lãnh đạo Iran đồng thời cam kết sẽ đáp trả vụ việc “vào thời điểm thích hợp”.
Theo các hãng tin Tasnim và Fars, vụ ám sát nhà khoa học Fakhrizadeh xảy ra ở thành phố Absard thuộc khu vực Damavand ở miền Đông Iran, khi một nhóm tay súng đánh bom một ô tô, trước khi nổ súng vào xe chở ông. Hiện chưa rõ danh tính của các tay súng.
Iran đã nhiều lần cáo buộc phương Tây và Israel, mà cụ thể là Cục Tình báo trung ương Mỹ (CIA) và Cơ quan tình báo Israel (MOSSAD), đứng sau hàng loạt vụ ám sát các nhà khoa học hạt nhân của nước này.
Iran cáo buộc Israel ám sát chuyên gia hạt nhân
Giới chức Iran tuyên bố Israel liên quan đến vụ ám sát Mohsen Fakhrizadeh, chuyên gia hạt nhân hàng đầu của nước này, cảnh báo sẽ "trả thù tàn khốc".
"Những kẻ khủng bố hôm nay sát hại một nhà khoa học lỗi lạc của Iran. Hành động hèn nhát, với những dấu hiệu quan trọng cho thấy Israel đóng vai trò trong vụ này, cho thấy thái độ hiếu chiến khủng khiếp của thủ phạm", Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif viết trên Twitter sau vụ ám sát ngày 27/11.
"Iran kêu gọi cộng đồng quốc tế, đặc biệt là Liên minh châu Âu (EU), chấm dứt tình trạng tiêu chuẩn kép đáng xấu hổ và lên án hành động khủng bổ này", Ngoại trưởng Zarif cho biết.
![Iran cáo buộc Israel ám sát chuyên gia hạt nhân - Hình 1]()
Hiện trường vụ ám sát nhà khoa học hạt nhân Mohsen Fakhrizadeh gần thủ đô Tehran, Iran, ngày 27/11. Ảnh: AFP .
Tờ New York Times dẫn lời một quan chức Mỹ cùng hai quan chức tình báo khác cho biết Israel đứng sau vụ tấn công, song không nêu chi tiết. Văn phòng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu từ chối bình luận về vụ ám sát Fakhrizadeh.
Tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang Iran, thiếu tướng Mohammad Bagheri, gọi cái chết của Fakhrizdeh là "đòn đánh mạnh và cay đắng nhằm vào hệ thống phòng thủ của đất nước", đồng thời cảnh báo sẽ "trả thù tàn khốc".
![Iran cáo buộc Israel ám sát chuyên gia hạt nhân - Hình 2]()
Vị trí thành phố Absard (đánh dấu đỏ). Đồ họa: Google .
Bộ trưởng Quốc phòng Iran Amir Hatami cho biết Fakhrizadeh "đóng vai trò quan trọng trong các đổi mới quốc phòng", "nhiều lần bị đe dọa ám sát và đã bị theo dõi". Hatami nói Fakhrizadeh "quản lý việc phòng thủ hạt nhân và thực hiện nhiều công việc" song không nêu chi tiết, đồng thời khẳng định vụ ám sát "hoàn toàn liên quan" tới vụ hạ sát thiếu tướng Qasem Soleimani hồi tháng một.
Vụ tấn công nhằm vào xe chở Fakhrizadeh cùng các vệ sĩ xảy ra tại thành phố Absard, phía đông tỉnh Tehran ngày 27/11. Một phóng viên Iran cho biết một xe bán tải chở thuốc nổ giấu dưới gỗ được kích nổ trước xe của Fakhrizadeh, sau đó các tay súng trên một chiếc SUV khác nã đạn. Ảnh hiện trường cho thấy nhiều phát đạn xuyên qua kính chắn gió của chiếc xe màu đen và một vũng máu lớn trên đường nhựa.
![Iran cáo buộc Israel ám sát chuyên gia hạt nhân - Hình 3]()
Mohsen Fakhrizadeh (ngoài cùng, bên phải) và các nhà khoa học Iran trong buổi gặp mặt với lãnh tụ Ali Khamenei, tháng 2/2019. Ảnh: Leader.ir .
Fakhrizadeh từ lâu bị tình báo Mỹ, Israel cùng một số quốc gia phương Tây và Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) nghi ngờ đứng đầu "chương trình phát triển bom nguyên tử bí mật" của Iran, được cho đã hoãn năm 2003. Tuy nhiên, Iran nhiều lần phủ nhận phát triển vũ khí hạt nhân.
Báo cáo của IAEA cho biết Fakhrizadeh giám sát các hoạt động "hỗ trợ mục tiêu quân sự có thể nằm trong chương trình hạt nhân của Iran", được gọi là Kế hoạch AMAD. Israel cũng nghi ngờ Kế hoạch AMAD là chương trình phát triển vũ khí hạt nhân của Iran, cho biết đã "thu giữ phần lớn tài liệu hạt nhân" trình bày chi tiết về kế hoạch này.
Vụ ám sát nhắm vào 'bộ não hạt nhân' Iran Trong nhiều năm, Mohsen Fakhrizadeh được coi là "bộ não" chỉ huy chương trình hạt nhân Iran, đặc biệt là nỗ lực phát triển bom hạt nhân của nước này. Là nhà khoa học hạt nhân hàng đầu của Iran, nhưng Fakhrizadeh hiếm khi được truyền thông nhà nước nhắc đến, đôi khi chỉ mô tả ông đơn giản là một giáo sư...
Tin mới nhất
Toàn thế giới đã ghi nhận trên 96,7 triệu ca nhiễm virus SARS-CoV-2
23:51:27 20/01/2021
Theo trang thống kê worldometers.info, tính đến 22h ngày 20/1 (giờ Việt Nam), toàn thế giới đã ghi nhận 96.750.697 ca nhiễm virus SARS-CoV-2 gây bệnh COVID-19, trong đó có 2.068.974 ca tử vong. Số bệnh nhân được điều trị khỏi bệnh là 69...
Nổ lớn ở Madrid khiến một tòa nhà bị sập, ít nhất 2 người thiệt mạng
23:42:52 20/01/2021
Kênh truyền hình TeleMadrid dẫn thông tin từ các cơ quan xử lý tình trạng khẩn cấp cho biết đã có một số người thiệt mạng do một vụ nổ xảy ra ngày 20/1 ở trung tâm thủ đô Madrid, Tây Ban Nha, khiến một tòa nhà bị sập.
Chính phủ Hà Lan lần đầu tiên đề xuất lệnh giới nghiêm toàn quốc do COVID-19
23:39:42 20/01/2021
Ngày 20/1, Chính phủ Hà Lan đã đề xuất áp đặt lệnh giới nghiêm toàn quốc đầu tiên kể từ Chiến tranh Thế giới thứ hai và cấm các chuyến bay từ Nam Phi cũng như Anh nhằm nỗ lực ngăn chặn sự lây lan biến thể của virus SARS-CoV-2 gây bệnh C...
Trung Quốc đối mặt với nguy cơ tái bùng phát dịch COVID-19 trước dịp nghỉ lễ
23:37:52 20/01/2021
Ngày 20/1, Ủy ban Y tế quốc gia Trung Quốc (NHC) đánh giá nước này đang đối mặt với nguy cơ dịch bệnh COVID-19 tái bùng phát ngày càng cao do sự xuất hiện của các ổ dịch tại một số khu vực trước thềm Tết Nguyên đán.
Hội thảo về tin giả và xử lý thông tin sai lệch tại ASEAN
23:36:34 20/01/2021
Theo phóng viên TTXVN tại Jakarta, ngày 20/1, Ban Thư ký ASEAN (ASEC) phối hợp với Viện Nghiên cứu kinh tế ASEAN và Đông Á (ERIA) đã tổ chức hội thảo chuyên đề “Tin giả: Xử lý thông tin sai lệch tại ASEAN” với các diễn giả đến từ Việt N...
Mỹ: 18 thành viên gia đình mắc COVID-19 sau buổi tiệc đoàn tụ
23:33:39 20/01/2021
18 thành viên trong một gia đình, với độ tuổi từ 1 tuổi tới 62 tuổi, đã bị nhiễm COVID-19 sau một buổi gặp mặt gia đình dịp cuối năm.
Nhật Bản mua thêm vaccine ngừa COVID-19 của Pfizer/BioNTech
23:30:35 20/01/2021
Ngày 20/1, Chính phủ Nhật Bản đã đạt được thỏa thuận với công ty dược phẩm Pfizer của Mỹ về việc cung cấp vaccine ngừa COVID-19 của hãng này nhằm đảm bảo có đủ vaccine cho 72 triệu người trong năm nay.
Nga đăng ký vaccine Sputnik V tại EU
23:29:07 20/01/2021
Quỹ Đầu tư trực tiếp Nga (RDIF) đã nộp đơn đăng ký xin lưu hành vaccine Sputnik V ngừa COVID-19 tại Liên minh châu Âu (EU) và dự kiến sẽ được xem xét vào tháng sau.
Ai Cập và Qatar khôi phục quan hệ ngoại giao
23:27:58 20/01/2021
Theo phóng viên TTXVN tại Cairo, ngày 20/1, Bộ Ngoại giao Ai Cập ra thông cáo nước này nhất trí khôi phục quan hệ ngoại giao với Qatar sau 3 năm xảy ra căng thẳng ngoại giao tại vùng Vịnh khiến một loạt nước cắt đứt quan hệ ngoại giao v...
Đằng sau lựa chọn Ngoại trưởng mới của Tổng thống Hàn Quốc
23:25:08 20/01/2021
Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in ngày 20/1 đã bổ nhiệm cựu cố vấn an ninh quốc gia Chung Eui-yong vào vị trí ngoại trưởng nước này, thay bà Kang Hyung-hwa.
Pfizer chậm bàn giao vaccine, Italy cảnh báo hành động pháp lý
23:18:04 20/01/2021
Ngày 19/1, ủy viên đặc biệt phụ trách ứng phó với COVID-19 của Italy Domenico Arcuricho cảnh báo nước này sẽ có hành động pháp lý nhằm vào hãng dược phẩm Pfizer của Mỹ liên quan đến việc chậm bàn giao vaccine ngừa COVID-19.
Phương pháp mới đẩy nhanh quá trình bào chế vaccine
23:15:50 20/01/2021
Các nhà nghiên cứu Australia cho biết đã tìm ra cách tiếp cận mới để khắc phục một vấn đề quan trọng trong cách thức truyền thống khi bào chế vaccine phòng ngừa các virus mới.
Khẩn trương giải cứu nhóm thợ mỏ mắc kẹt trong lòng đất ở Trung Quốc
23:14:25 20/01/2021
Kênh truyền hình CCTV của Trung Quốc ngày 20/1 đưa tin lực lượng cứu hộ đang tìm cách mở rộng hệ thống thông gió hầm mỏ với hy vọng cứu sống nhóm thợ đang mắc kẹt ở độ sâu 600m dưới lòng đất suốt 10 ngày qua sau vụ sập mỏ vàng ở tỉnh Sơ...
Ngoại trưởng Zimbabwe tử vong do nhiễm virus SARS-CoV-2
23:03:59 20/01/2021
Người phát ngôn Phủ Tổng thống Zimbabwe, ông George Charamba, ngày 20/1 cho biết Ngoại trưởng nước này, ông Sibusiso Moyo, đã qua đời, một ngày sau khi có kết quả xét nghiệm dương tính với virus SARS-CoV-2 gây ra bệnh COVID-19.
Nhật Bản chưa quyết định thời điểm tiêm chủng đại trà vaccine
22:55:44 20/01/2021
Nhật Bản sẽ quyết định và công bố thời gian tiến hành tiêm chủng đại trà vaccine ngừa COVID-19 sau khi có vaccine được nước này cấp phép. Đây là khẳng định của các quan chức Nhật Bản ngày 20/1, trong bối cảnh có những thông tin rằng chi...
Chính phủ Afghanistan chỉ trích Taliban không tích cực tham gia hòa đàm
22:53:59 20/01/2021
Ngày 20/1, Chính phủ Afghanistan đã chỉ trích Taliban không tích cực tham gia các cuộc đàm phán hòa bình hướng tới chấm dứt cuộc nội chiến kéo dài gần hai thập kỷ qua ở quốc gia Tây Nam Á này.
Nga tin tưởng năng lực sản xuất vaccine Sputnik V của các đối tác nước ngoài
22:51:30 20/01/2021
Ngày 20/1, Bộ trưởng Công nghiệp Nga Denis Manturov cho biết các hãng sản xuất vaccine nước ngoài mà Nga đã ký thỏa thuận sản xuất vaccine ngừa COVID-19 Sputnik V có khả năng sản xuất khoảng 350 triệu liều vaccine này mỗi năm.
Động đất rung chuyển miền Đông Nam Indonesia
22:37:14 20/01/2021
Ngày 20/1, một trận động đất có độ lớn 5,5 đã làm rung chuyển tỉnh Đông Nam Maluku của Indonesia song không có nguy cơ sóng thần.
Mỹ bắt giữ chuyên gia Iran với cáo buộc gián điệp
22:33:29 20/01/2021
Bộ Tư pháp Mỹ thông báo đã bắt giữ chuyên gia Iran Lotfolah Kaveh Afrasiabi tại nhà riêng gần Boston, bang Massachusetts, vào ngày 18/1 với cáo buộc ông này là gián điệp của Chính phủ Iran.
Tai nạn giao thông nghiêm trọng tại Ấn Độ và Pakistan gây nhiều thương vong
22:28:21 20/01/2021
Sáng 20/1, một vụ tai nạn ô tô liên hoàn tại bang Tây Bengal, miền Đông Ấn Độ đã làm ít nhất 13 người thiệt mạng và 18 người bị thương.
Biden: Dân chủ đã thắng thế
22:23:26 20/01/2021
Tổng thống đắc cử Joe Biden và phó tướng Kamala Harris dự kiến nhậm chức trong buổi lễ tại Đồi Capitol vào trưa 20/1.
Biến thể của virus SARS-CoV-2 từ Anh xuất hiện tại 60 nước và lãnh thổ
22:20:03 20/01/2021
Ngày 20/1, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) thông báo biến thể mới của virus SARS-CoV-2 có nguồn gốc tại Anh đã được phát hiện tại ít nhất 60 quốc gia và vùng lãnh thổ trong khi biến thể mới của virus từ Nam Phi đã xuất hiện tại 23 quốc gia ...
Melania Trump nhờ người viết thư cảm ơn nhân viên
22:17:35 20/01/2021
Đệ nhất phu nhân Mỹ Melania Trump được cho đã không tự viết thư cảm ơn cho các nhân viên chăm sóc bà và gia đình ở Nhà Trắng.
Hy Lạp phát hành giấy chứng nhận tiêm chủng COVID-19 số
22:16:00 20/01/2021
Dịch vụ báo chí của Thủ tướng Hy Lạp cho biết nước này đã bắt đầu phát hành chứng chỉ tiêm chủng kỹ thuật số cho tất cả các công dân đã được tiêm phòng virus SARS-CoV-2.
EU khuyến nghị tiêm chủng ngừa COVID-19 cho 70% người trưởng thành
22:07:02 20/01/2021
Trong nỗ lực khống chế đại dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19, ngày 19/1, Ủy ban châu Âu (EC) đã khuyến nghị tiêm vaccine ngừa COVID-19 cho ít nhất 70% dân số trưởng thành của Liên minh châu Âu (EU) vào mùa Hè này.
Anh thông báo sẽ sớm nộp đơn gia nhập CPTPP
21:59:21 20/01/2021
Ngày 20/1, Bộ trưởng Thương mại Anh Liz Truss cho biết nước này sẽ sớm nộp đơn xin gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).
Biden đi lễ nhà thờ, bắt đầu Ngày Nhậm chức
21:50:39 20/01/2021
Tổng thống đắc cử Biden cùng phu nhân tới nhà thờ vào sáng Ngày Nhậm chức ngay khi Tổng thống Donald Trump lên máy bay rời Washington để tới Florida.
Chuyến bay từ biệt Nhà Trắng của các cựu tổng thống Mỹ
21:22:14 20/01/2021
Tổng thống Reagan từng khóc trên chuyến bay từ biệt Nhà Trắng, trong khi tổng thống George H.W. Bush lại tiếp đãi bạn bè bằng một bữa tiệc âm nhạc vui vẻ.
Trump tự đảo ngược sắc lệnh trước khi rời Nhà Trắng
21:19:28 20/01/2021
Ngay trước khi rời nhiệm sở, Trump đã thu hồi chính nguyên tắc mà ông từng đặt ra nhằm ngăn nhân viên Nhà Trắng vận động hàng lang.
