Tình báo Mỹ hạ thấp khả năng Nga sử dụng vũ khí hạt nhân
Quyết định cho phép Ukraine sử dụng vũ khí Mỹ tấ.n côn.g sâu hơn vào nội địa Nga không làm tăng nguy cơ tấ.n côn.g hạt nhân, bất chấp những tuyên bố mạnh mẽ từ Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Tên lửa được phóng từ Hệ thống tên lửa chiến thuật Lục quân ( ATACMS) tầm xa của Mỹ. Ảnh: AFP/TTXVN
Ngày 28/11, hãng tin Reuters trích dẫn 5 nguồn thạo tin tình báo Mỹ cho biết, quyết định cho phép Ukraine sử dụng vũ khí Mỹ tấ.n côn.g sâu hơn vào lãnh thổ Nga không làm tăng nguy cơ tấ.n côn.g hạt nhân, bất chấp những tuyên bố mạnh mẽ từ Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Một loạt đán.h giá tình báo trong 7 tháng qua đã kết luận việc leo thang hạt nhân khó có khả năng xảy ra từ quyết định nới lỏng hạn chế về việc Ukraine sử dụng vũ khí Mỹ. Các nguồn tin cho biết quan điểm này không thay đổi sau khi Tổng thống Joe Biden điều chỉnh lập trường của Mỹ, cho phép Ukraine sử dụng tên lửa chiến thuật Lục quân (ATACMS) tầm xa tấ.n côn.g lãnh thổ Nga.
Một trợ lý trong Quốc hội Mỹ, được tiếp cận với các báo cáo này, cho biết: “Các đán.h giá nhất quán chỉ ra rằng việc cung cấp ATACMS cho Ukraine không thay đổi tính toán hạt nhân của Nga”.
Mặc dù Tổng thống Nga Vladimir Putin nhiều lần cảnh báo về việc sử dụng vũ khí hạt nhân, tình báo Mỹ cho rằng những tuyên bố này mang tính chất răn đe hơn là chiến lược thực tế. Nga nhận thức rằng sử dụng vũ khí hạt nhân không mang lại lợi ích quân sự rõ ràng và sẽ gây tổn thất lớn về mặt ngoại giao, chính trị.
Các nguồn tin nói với hãng tin Reuters dựa vào những đán.h giá tình báo ban đầu đán.h giá thấp nguy cơ leo thang hạt nhân, có thể thấy những lo ngại về hạt nhân đã bị phóng đại và quyết định cho phép sử dụng ATACMS đã quá muộn, khi mà Moskva đã có thêm những bước tiến gần đây tại Ukraine.
Việc điều chỉnh chính sách của Mỹ không phải không gây tranh cãi. Một số quan chức tại Nhà Trắng và Lầu Năm Góc vẫn lo ngại rằng quyết định này có thể khiến Nga trả đũa bằng các chiến thuật nguy hiểm khác. Tuy nhiên, áp lực từ thực tế chiến trường và sự tham gia của lực lượng bên thứ ba vào cuộc chiến đã thúc đẩy Washington chấp nhận rủi ro này.
Một trong 5 quan chức Mỹ cho biết mặc dù Washington đán.h giá Nga sẽ không tìm cách leo thang bằng lực lượng hạt nhân, nhưng nước này sẽ cố gắng đáp trả tương xứng với những gì họ coi là leo thang từ phía Mỹ. Quan chức này nói việc triển khai tên lửa mới là một phần của nỗ lực đó.
Các quan chức Mỹ cho biết thông tin tình báo này đã giúp định hướng cuộc tranh luận gây nhiều chia rẽ trong những tháng gần đây trong chính quyền Biden về việc liệu Washington nới lỏng hạn chế đối với việc Ukraine sử dụng vũ khí Mỹ có đáng để chấp nhận rủi ro “chọc giận” Tổng thống Putin hay không.
Video đang HOT
Ban đầu, các quan chức phản đối động thái này, viện dẫn lo ngại về leo thang và không chắc chắn về phản ứng của Putin. Một số quan chức, bao gồm ở Nhà Trắng, Lầu Năm Góc và Bộ Ngoại giao, lo ngại về khả năng trả đũa nhằm vào nhân viên quân sự và ngoại giao Mỹ cũng như tấ.n côn.g các đồng minh NATO. Những người khác đặc biệt lo ngại về leo thang hạt nhân.
Theo các đán.h giá tình báo từ đầu mua hè năm nay thì mặc dù Tổng thống Putin thường đ.e dọ.a sử dụng vũ khí hạt nhân, nhưng Moskva khó có khả năng thực hiện bước đi như vậy, một phần vì chúng không mang lại lợi ích quân sự rõ ràng. Các quan chức tình báo mô tả lựa chọn hạt nhân là phương sách cuối cùng của Nga và Tổng thống Putin sẽ dùng các biện pháp trả đũa khác trước (ám chỉ đến các hoạt động hỗn hợp gồm lôi kéo các nước khác và tấ.n côn.g mạng).
Tuy nhiên, một số quan chức trong Nhà Trắng và Lầu năm góc lập luận rằng việc cho phép Kiev sử dụng tên lửa để tấ.n côn.g vào lãnh thổ Nga sẽ đặt Kiev, Mỹ và các đồng minh của Mỹ vào nguy hiểm chưa từng có, khiến tổng thống Putin trả đũa bằng vũ lực hạt nhân hoặc các chiến thuật chế.t người khác bên ngoài vùng chiến sự.
Quyết định của chính quyền Tổng thống Biden đồng ý để Ukraine sử dụng tên lửa tầm xa tấ.n côn.g sâu vào lãnh thổ Nga cho thấy sự chuyển dịch quan trọng trong chiến lược hỗ trợ Ukraine, nhấn mạnh rằng chiến thắng của Kiev là mục tiêu tối thượng, ngay cả khi điều đó đồng nghĩa với việc đối mặt với những rủi ro lớn hơn từ Nga.
Dẫu vậy, Mỹ và phương Tây vẫn cần chuẩn bị sẵn sàng cho những đòn trả đũa phi đối xứng từ Moskva, nơi mà Tổng thống Putin vẫn nắm giữ nhiều quân bài quan trọng trong cuộc xung đột kéo dài này.
Hệ thống răn đe hạt nhân chiến lược của Nga hoạt động như thế nào?
Là quốc gia kế thừa kho vũ khí nguyên tử khổng lồ thời Liên bang Xô Viết, nước Nga hiện tại nằm trong số ít quốc gia có khả năng răn đe hạt nhân chiến lược trên thế giới.
Vậy nước Nga có thể sử dụng vũ khí hạt nhân trong những điều kiện nào và năng lực răn đe hạt nhân thực tế của xứ sở Bạch Dương mạnh mẽ ra sao?
Nước Nga đang sở hữu kho vũ khí hạt nhân đủ để hủy diệt Trái đất
Giống như Mỹ, nước Nga có bộ ba hạt nhân chính thức. Theo ước tính của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI), tính tới năm 2024, Nga sở hữu 1.710 đầu đạn hạt nhân đang trong trạng thái sẵn sàng chiến đấu. Ngoài ra, số lượng đầu đạn sẵn sàng chuyển trạng thái chiến đấu của Nga có thể lên tới 5.500 đầu đạn. Kho vũ khí hạt nhân này, nếu phát nổ tại chỗ, cũng đủ đưa Trái đất tới bờ diệt vong.
Lực lượng Tên lửa Chiến lược của Nga được trang bị nhiều hệ thống phóng cố định và cơ động khác nhau. Trong đó, tổ hợp phóng di động RS-24 Yars có tầm bắ.n lên tới 12.000km. Nhờ đặt trên khung gầm xe chuyên dụng, các tổ hợp RS-24 Yars có thể cơ động nhanh chóng và chuyển trạng thái chiến đấu tại bất kỳ địa điểm nào trong vòng 30 phút. Ngoài ra, nhờ khả năng cơ động, RS-24 gần như miễn nhiễm khỏi các đòn tấ.n côn.g phủ đầu của đối phương.
Nga sở hữu các tổ hợp tên lửa đạn đạo liên lục địa cơ động có khả năng né tránh các đòn tấ.n côn.g hạt nhân phủ đầu của đối phương. Ảnh: Rian
Quân đội Nga mới đây cũng mới tiếp nhận các tổ hợp tên lửa đạn đạo liên lục địa hạng nặng phiên bản giếng phóng RS-28 Sarmat với tầm bắ.n lên tới 18.000km. Loại vũ khí chiến lược mới có khả năng phóng qua Nam Cực khiến các hệ thống phòng thủ tên lửa khó có khả năng ngăn chặn. Trang bị 10 đầu đạn hạt nhân có khả năng tự cơ động quỹ đạo - MIKV, việc đán.h chặn các đòn tấ.n côn.g từ tên lửa Sarmat gần như bất khả thi.
Một "con át chủ bài" khác của Nga trong một cuộc chiến tranh hạt nhân còn là thiết bị lượn siêu âm Avangard. Nó có khả năng cơ động trong các lớp khí quyển thấp. Theo lời Tổng thống Nga Vladimir Putin, thiết bị lượn Avangard của Nga đã "vô hiệu hóa" hệ thống phòng thủ tên lửa hiện đại.
"Về cơ bản chúng tôi đã vô hiệu hóa mọi thứ họ đã làm, mọi thứ họ đầu tư vào hệ thống phòng thủ tên lửa này", Tổng thống Putin nhấn mạnh.
Thành phần trên không trong bộ ba hạt nhân của Nga được đại diện bởi máy bay né.m bo.m Tu-95MS và Tu-160 có thể mang tên lửa hành trình mang đầu đạn hạt nhân. Ngoài ra, đối phương trong một cuộc xung đột hạt nhân sẽ phải đón nhận một loạt tên lửa đạn đạo từ sâu dưới đại dương từ các tàu ngầm hạt nhân Đồ án 667BDRM Dolphin với tên lửa Sineva và Liner, cũng như Đồ án 955A Borey hiện đại với các tên lửa Bulava mang các đầu đạn hạt nhân nặng hơn 1 tấn.
Nga có thể sử dụng vũ khí hạt nhân trong trường hợp nào?
Học thuyết hạt nhân của Nga đã đưa ra các điều kiện cho phép việc sử dụng vũ khí hạt nhân. Trong đó, quan trọng nhất là những thông tin đáng tin cậy về vụ phóng tên lửa đạn đạo tấ.n côn.g Nga và các đồng minh; sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt và tác động đến các cơ sở hỗ trợ hoạt động của lực lượng hạt nhân chiến lược.
Ngoài tên lửa chiến lược, Nga cũng sở hữu các hệ thống răn đe hạt nhân trên không và trên biển để tạo thành bộ 3 hạt nhân chiến lược. Ảnh: Lenta
Quyết định sử dụng vũ khí hạt nhân được đưa ra bởi Tổng thống Nga, người sở hữu một trong những "vali hạt nhân". Hai chiếc "vali" khác do Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và Tổng Tham mưu trưởng Lực lượng vũ trang Liên bang Nga cất giữ. Nhiều thông tin cho rằng, thông tin khi đã được xác minh về các vụ tấ.n côn.g hạt nhân được truyền đến thiết bị di động này để lãnh đạo nước Nga quyết định hành động đáp trả.
Để kiểm soát các lực lượng vũ trang trong kịch bản chiến tranh hạt nhân, các trung tâm chỉ huy trên không IL-80 và IL-76VKP sẽ cất cánh. Những chiếc máy bay chỉ huy này được trang bị hệ thống liên lạc, hỗ trợ sinh tồn đảm bảo khả năng sống sót trong các cuộc tấ.n côn.g hạt nhân. Cùng với đó, Tổng thống Nga sẽ được sơ tán trên máy bay IL-96-300PU với các hệ thống chỉ huy và điều khiển quân đội trong trường hợp xảy ra chiến tranh hạt nhân.
Một "nhà điều hành" khác của lực lượng hạt nhân Nga là hệ thống Premier hay ở phương Tây có biệt danh là "Bàn tay chế.t". Tổ hợp điều khiển tự động được thiết kế để đảm bảo truyền lệnh từ bộ chỉ huy cấp cao đến các sở chỉ huy và bệ phóng tên lửa chiến lược trong trường hợp đường dây liên lạc cơ hữu bị hư hỏng. Nói cách khác, nếu cuộc tấ.n côn.g đầu tiên của kẻ thù vô hiệu hóa các trung tâm liên lạc của "chiếc cặp hạt nhân" hay Bộ chỉ huy Lực lượng tên lửa chiến lược, hệ thống Premier sẽ tự động kích hoạt để chỉ huy hoạt động trả đũa.
"Lá chắn phòng thủ" hạt nhân của Nga
Tương tự như Mỹ, Nga cũng xây dựng hệ thống phòng thủ chống lại vũ khí hạt nhân. Nó là sự kết hợp giữa hệ thống cảnh báo tấ.n côn.g tên lửa (vệ tinh Tundra của hệ thống Kupol và các trạm cảnh báo sớm trên mặt đất, bao gồm cả tổ hợp radar ngoài đường chân trời Voronezh-DM). Các hệ thống này được thiết kế để phát hiện các vật thể không gian và khí động học. Đặc biệt, radar Voronezh-DM có khả năng giám sát đồng thời tới 500 mục tiêu và phạm vi phát hiện mục tiêu là 8.000km.
Trạm radar dẫn bắ.n Don-2N của hệ thống phòng thủ tên lửa A-235 Nudol bảo vệ Thủ đô Moscow. Ảnh: Defense News
Các mục tiêu bị phát hiện có thể bị tiê.u diệ.t bởi các tổ hợp tên lửa phòng không S-400 hoặc S-500. Việc bảo vệ khu công nghiệp trung tâm nước Nga và Thủ đô Moscow do hệ thống phòng thủ tên lửa A-235 Nudol đảm trách.
Trong cuộc thử nghiệm năm 2021, hệ thống Nudol đã bắ.n hạ thành công vệ tinh Kosmos-1408. Những đặc điểm như vậy giúp Nudol không chỉ có thể tiê.u diệ.t tên lửa chiến lược của đối phương mà còn "chọc mù" hệ thống giám sát vệ tinh của đối phương.
Mỹ chỉ cho phép đòn tấ.n côn.g hạt nhân đối kháng có điều kiện, Trung Quốc thẳng thừng nói 'lạc hậu' Mỹ chỉ cho phép xảy ra việc tấ.n côn.g hạt nhân đối kháng khi Washington bảo toàn được một phần kho vũ khí của mình để tiếp tục ngăn chặn các đối thủ tiềm tàng. Mỹ muốn tiếp tục dẫn đầu thế giới, bảo toàn kho dự trữ vũ khí chiến lược trong trường hợp phải tấ.n côn.g hạt nhân đối kháng. (Nguồn:...