Tín ngưỡng thờ rái cá ở Nam Bộ xuất phát cuộc bôn đào của Nguyễn Ánh?

Nguyễn Thị Mẫn12:41 16/12/2019

Ở Nam Bộ, truyền thuyết, huyền thoại thờ rái cá gắn với cuộc bôn đào của Nguyễn Ánh trong sự truy lùng gắt gao của quân Tây Sơn.

Rái cá là loài động vật có vú, sống dưới nước thuộc họ chồn. Rái cá đào hang làm tổ ở bờ sông, biển, trong các hốc đá, hố cây hoặc sử dụng các hang đá có sẵn. Ở Nam Bộ ngày xưa, rái cá thường có mặt tại một số vùng biển và sông rạch, chúng tìm bắt các loài cá hoặc cua, ốc.. làm thức ăn. Hiện nay, tại một số đình làng Nam Bộ có thờ rái cá với nhiều danh xưng như “Lang Thát Đại Tướng Quân”, “Thần Lang Lại”, “Lang Lại nhị đại tướng quân”, hay “Đông nam sát hải Lang Lại nhị đại tướng quân”… Đây là vị thủy thần phù hộ cho ngư dân ven sông, biển.

Loài rái cá ở Nam bộ

Tín ngưỡng thờ rái cá thực ra đã có nguồn gốc từ lâu đời. Như tại các làng ven biển ở Ninh Bình, ngư dân có tục thờ rái cá với danh xưng “Lang Thát Đại Tướng Quân” với truyền thuyết về nguồn gốc của Hoàng đế Đinh Tiên Hoàng của triều Đinh là con của rái cá. Hoặc theo như trong quyển Ngọc Thu cổ tích – thần phả làng Ngọc Thu thì rái cá có công canh giữ xác Đại Càn thánh nương (Thái hậu nhà Tống bị chết trên biển) lúc tấp vào cửa Càn ( Quỳnh Lưu, Nghệ An) khiến dân địa phương cảm thấy linh dị nên chôn cất và lập miếu thờ.

Tuy nhiên, tín ngưỡng thờ rái cá tại một số đình làng Nam bộ lại có nguồn gốc và danh xưng hoàn toàn khác. Ở Nam Bộ, có rất nhiều truyền thuyết, huyền thoại gắn với cuộc bôn đào của Nguyễn Ánh. Trong quá trình trốn chạy sự truy lùng gắt gao của quân Tây Sơn, nhiều khi Nguyễn Ánh lâm vào thế tuyệt vọng, phải cầu khẩn sự che chở của các thế lực tâm linh. Có khi lại nhờ bầy rắn hay con cá, con rùa báo điềm có quân Tây Sơn chặn phía trước mà may mắn thoát nạn. Do vậy mà Nguyễn Ánh đã phong tặng cho các linh vật có công cứu Chúa để đền ơn. Chẳng hạn cá sấu được phong là “Tân Ngạc Ngư Long”, cá Ông là “Nam Hải Đại Tướng Quân”. Và trường hợp loài rái cá cũng có lai lịch tương tự. Theo truyền thuyết dân gian và trong các tài liệu xưa còn lưu lại thì việc thờ rái cá tại các đình làng Nam Bộ bắt nguồn từ những giai thoại sau:

Tranh thờ “Lang Thát Đại Tướng Quân” tại đình làng Nam Bộ.

“Một hôm, Nguyễn Ánh thất trận bị quân Tây Sơn truy đuổi chạy bộ dọc theo ven biển, phía sau quan quân Tây Sơn đuổi theo bén gót. Nguyễn Ánh ngửa mặt lên trời than:

- Nếu Hoàng Thiên còn tựa dòng họ Nguyễn nầy thì xin dung rủi làm sao cho quân Tây Sơn lạc lối.

Khấn xong, vua, tôi lại tiếp tục chạy một đỗi xa rồi ngồi xuống bãi biển chờ chết, vì quá mệt mỏi .

Chờ cả buổi không thấy địch đến, ai nấy đều lộ vẻ vui mừng vừa thoát khỏi nạn. Nguyễn Vương quay lại đường cũ xem vì sao quân Tây Sơn không đuổi theo. Ngài thấy toàn là dấu chân của một giống vật gì đã dẫm nát cả một vùng làm mất hẳn dấu chân của ngài. Còn đang tìm hiểu thì một bầy rái từ dưới biển nhô lên chạy vào bãi cát , đôi tay ôm cá, tôm. Nguyễn Vương liền phán rằng:

- Có lẽ nhờ bầy rái cá này dẫm mất dấu chân nên quân Tây Sơn mới bị lạc. Tuy nó là giống vật nhưng có công cứu chúa. Vậy để đáp lại công ơn, Trẫm sắc phong cho chúng là: Lang Lại đại tướng quân!

Video đang HOT

Lạ thay, bầy rái cá hình như nghe hiểu nên tỏ vẻ mừng rỡ, múa nhảy lung tung một hồi mới kéo nhau lặn xuống biển cả. Nguyễn Vương và thuộc hạ tiếp tục lên đường”.

Sắc gia phong thần Rái Cá năm Thiệu Trị thứ 7 (1847) tại Công Thần miếu Vĩnh Long.

Một truyền thuyết khác: ” Một lần, thuyền chúa Nguyễn trong rạch sắp ra đến vịnh Xiêm La, bỗng có hai con rái cá lội ngang chặn mũi thuyền lại. Xem thấy có điều bất thường, Nguyễn Chúa muốn quay lại, nhưng không còn kịp. Quả nhiên gặp một đội thuyền chiến của Tây Sơn chặn đánh. Đoàn thủy binh của Nguyễn Ánh sắp bại đến nơi thì may sao trời nổi giông gió dữ dội, làm đắm các chiến thuyền của Tây Sơn, chúa Nguyễn nhờ đó thoát nạn…. sau khi lên ngôi Gia Long hoàng đế đã xuống lệnh phong cho hai chú rái cá kia là ” Lang Thát nhị đại tướng quân”

Do có công lao cứu chúa, giống rái cá được phong thần và một số đình ở Nam bộ có cả sắc phong của triều Nguyễn cho thần rái cá. Lang Thát là một vị thủy thần nên có một số nơi còn kết hợp vị thần này với Đại Càn quốc gia Nam Hải tứ vị thánh nương thành vị thần có danh hiệu Đại Càn quốc gia Nam Hải Lang Thát nhị dại tướng quân.

Ở vùng Tiền Giang, thần rái cá được thờ nhiều nơi. Trong các đình Kiểng Phước (Gò Công), Điều Hòa (Mỹ Tho), Tân Hương (Châu Thành-Tiền Giang)… đều có sắc phong cho thần rái cá. Nơi thờ vị thần này thường là một cái miễu nhỏ với một bài vị đề chữ Lang Thát hoặc Lang Lại Đại Tướng Quân. Thức cúng cho vị thần này đặc biệt phải có món cá hoặc các loại cua, ốc…những thức mà loài rái cá hay ăn.

Miếu thờ Lang Lại ở đình Tân Hội, xã Tân Hội, huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp.

Đình Tân Hương (Tiền Giang) thần rái cá được phong là ” Dũng mẫn đông nam sát hải nhị đại tướng quân” được 4 lần cấp sắc phong: Ngày 27 tháng 11 năm Thiệu Trị thứ năm (1845) gia phong hai chữ Nghiêm dực. Ngày 26 tháng 12 năm Thiệu Trị thứ năm (1845) lại được gia phong thêm hai chữ Hoằng nghị. Ngày 8 tháng 11 năm Tự Đức thứ ba (1850) gia phong thêm hai chữ Trừng trạm. Và đến ngày 29 tháng 11 năm Tự Đức thứ Năm (1852) thần có danh hiệu là : Đông nam sát hải Dũng mẫn Nghiêm dực Hoằng nghị Trừng trạm chi thần”.

Công thần miếu ở Vĩnh Long (trong dân gian gọi là Miếu Hội Đồng) cũng lưu giữ được 2 sắc phong thần rái cá. Hai tờ sắc này đều được cấp vào ngày mồng 10 tháng chạp năm Thiệu Trị thứ 7 (1847).

Tại đình Tân Hội thuộc xã Tân Hội, huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp vẫn còn bảo lưu tín ngưỡng thờ Lang Lại. Qua thời gian, chiến tranh tàn phá, miếu cũ không còn, nhân dân đã xây lại miếu mới bằng xi măng và bài vị chữ Hán xưa đã được thay bằng chữ Quốc ngữ. Vùng Tân Hội là một khu vực đặc biệt nằm ở ngã ba sông với ba ngôi đình nổi tiếng linh thiêng và cũng là khu vực có nghề khai thác và đánh bắt thủy sản trên sông rất phát triển vào thời xưa. Tín ngưỡng thờ thần Lang Lại được tiếp nhận và trong tâm thức dân gian, vị thủy thần này thường phò hộ cho người dân theo nghề chài lưới được tôm cá dồi dào, ít gặp sóng to gió lớn nên đối với ngư dân đây là một vị phúc thần.

Đối với người dân đi khai hoang mở cõi, sự có mặt của rái cá là một điềm tốt và nơi nào có rái cá sinh sống thì có thể định cư lập nghiệp. Việc thờ Lang Lại tướng quân là một dấu ấn về tín ngưỡng của cư dân Nam bộ về một vị thủy thần phù hộ ngư dân trên sông nước. Đây cũng là một dấu tích về thuở chúa Nguyễn Ánh chạy Tây Sơn trên mảnh đất phương Nam.

Theo news.zing.vn

Những người đàn ông Ấn Độ thân thiện này không ngờ là chiến binh chuyên lấy đầu người

Những người già của bộ lạc Konyak thoạt nhìn trông khá thân thiện, tốt bụng nhưng những hình xăm trên mặt hé lộ một sự thật đen tối. Họ từng là những chiến binh săn đầu người với những dấu hiệu biểu tượng cho sự tàn sát.

Chỉ những người già của bộ lạc Konyak mới có hình xăm trên cơ thể và trên mặt.

Những người đó là thành viên bộ lạc Konyak, một nhóm khoảng 230.000 người sống ở bang Nagaland, Ấn Độ, giáp biên giới Myanmar.

Bộ lạc Konyak sống tại các ngôi làng trên đỉnh đồi, ngày nay chủ yếu làm nông. Các hình xăm trên cơ thể thường để đánh dấu sự kiện kỷ niệm lớn nào đó. Nhưng với hình xăm trên mặt, chỉ các chiến binh của bộ lạc mới có, đặc biệt là những người trở về sau các trận chiến với bộ lạc đối địch, mang theo chiến lợi phẩm là đầu của đối phương.

"Tôi không hề cảm thấy bị đe dọa hay sợ hãi. Họ rất thân thiện", Bos, một nhiếp ảnh gia người Hà Lan nói trên CNN. "Chúng ta nghĩ săn đầu người là một điều gì đó tồi tệ, độc ác nhưng với họ, đó là một phần trong cuộc sống".

Thợ săn đầu người 98 tuổi, Chen-o Khuzuthrupa.

"Tôi từng đến nơi họ sống, ở cùng họ, hỏi họ về quá khứ, về tín ngưỡng, văn hóa của họ. Điều này giúp họ cảm thấy tự nhiên hơn trước ống kính camera", Bos nói mình đã chụp ảnh các chiến binh và trải qua 4 lần thăm bộ lạc.

"Những chiến binh đó nay đã già, trong thâm tâm họ đều có nỗi buồn", Bos nói. "Các hình xăm trên mặt, trên cơ thể họ đang nhạt dần theo năm tháng. Kể từ khi người Công giáo đến truyền đạo vào nửa sau thế kỷ 19, việc săn đầu người và xăm mình đã dần trở thành lịch sử".

Các nghi thức này đã chấm dứt vào những năm 1970, theo Phejin Konyak, chắt gái của một thợ săn đầu người, nói. Phejin đã có 4 thập kỷ thu thập tài liệu, kể lại về những tín ngưỡng văn hóa đã biến mất trong lịch sử của bộ lạc.

Các thành viên bộ lạc có những hình xăm khác biệt dựa vào các sự kiện mà họ trải qua.

"Mỗi hình xăm mô tả trạng thái hoặc vòng đời của ai đó", Phejin nói trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại từ Nagaland. "Những gì tôi đã làm là ghi lại tất cả các hình xăm hiện có, để chúng không bị quên lãng. Tôi cũng chép lại những bài hát, bài thơ, ghi lại tất cả trước khi chúng biến mất".

"Những thợ săn đầu người đó là những người cuối cùng tuân theo tập tục, khi họ chết, mọi thứ sẽ vĩnh viễn biến mất", Phejin nói thêm.

Nghiên cứu của Phejin Konyak, bao gồm các hình xăm và ý nghĩa của chúng, cũng xuất hiện trong các bức ảnh chụp của Bos, được đăng tải trong cuốn sách, "The Konyaks: Last of The Tattooed Headhunters", (Người Konyak: Những hình xăm cuối cùng của thợ săn đầu người).

Nhiều thành viên bộ lạc ngày nay đã mặc các trang phục của xã hội hiện đại.

Rời ngôi làng với 700 người sinh sống từ khi lên 4 tuổi, Phejin đi học trường tu, trong đó các giáo viên là nữ tu, ở Dimapur, cách nhà 300km. "Dĩ nhiên nhờ có giáo dục hiện đại mà tôi mới có thể viết nên cuốn sách này", Phejin nói. "Ở Nagaland, ngày càng nhiều người bộ tộc theo đạo Công giáo, được tiếp xúc với xã hội hiện đại. Chúng tôi chuyển từ săn đầu người sang dùng iPad một cách chóng mặt, chỉ vài thập kỷ".

Người bộ lạc xưa kia dùng cây mây sắc nhọn, rạch những đường bên dưới da để nhựa cây thấm vào, tạo thành hình xăm. Ngày nay, những tập tục này đã biến mất, các thế hệ nối tiếp của bộ lạc thậm chí còn không biết các bài hát truyền thống. "Nếu có thể giao thoa giữa cuộc sống mới và các tín ngưỡng cổ xưa thì vẫn tốt hơn", Phejin nói. "Nếu chúng tôi đánh mất bản sắc của mình, đâu còn ý nghĩa gì nữa?".

Phejin mô tả mỗi người già của bộ lạc ngày nay chính là một "thư viện sống", với cả một kho tàng giá trị cần ghi chép lại.

Trong chuyến đi tới bộ lạc, Bos đã có cơ hội chụp ảnh nhiều chiến binh săn đầu người.

Đối với Bos, nhiếp ảnh gia này đã chụp lại nhiều bức chân dung các thành viên bộ lạc. Nhiều người mặc trang phục truyền thống, nhưng cũng có những người mặc quần áo hiện đại, đồ trang sức hiện đại.

Các bức ảnh này thường được chụp trong những căn nhà truyền thống, được tạo nên từ cây tre, lá cọ và gỗ lấy từ các ngọn đồi lân cận. "Căn nhà gỗ của họ rất đặc trưng. Bên trong khá tối. Họ lưu giữ toàn bộ các chiến lợi phẩm sau mỗi chuyến đi săn, bao gồm cả đầu động vật. Đầu người ngày nay không được giữ nữa vì nhà thờ không cho phép".

Bos nói mình cũng ghi lại hình ảnh về cuộc sống thường ngày của người dân bộ lạc, trong các chuyến đi kéo dài 6 tuần. "Họ vẫn còn sống, nhưng thời gian không chừa một ai", Bos nói về những chiến binh săn đầu người ngày nay đã già yếu. "Họ giống như không còn thuộc về thế giới này nữa".

Theo danviet.vn

Lễ hội ẩm thực Nam bộ Liên hoan ẩm thực Nam bộ đang diễn ra tại thành phố Trà Vinh. Khách tìm đến để thưởng thức các món ăn được chế biến theo khẩu vị khác nhau của vùng miền. Quầy hàng với món đồ chơi thủ công cũng bày bán nơi đây. Các món ăn được bày ra nấu nướng như vầy thu hút khách dừng chân ghé...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Chủ đề: nam bộ tây sơn ngư dân phụ hồ tín ngưỡng đào tẩu thuỷ thần đình làng nguyễn ánh thờ rái cá truyền tuyết

Xem thêm Share

Xem nhiều

Ông chú 40 trêu ghẹo cô gái 17 tuổi, bị phản ứng liền đập vỡ kính quán ăn00:57

Thành viên đẹp nhất BLACKPINK đạo nhạc Quang Hùng MasterD?04:25

Kinh hoàng khoảnh khắc ô tô lao vào nhà dân khi 2 ông cháu đang ngồi xem TV: Đoạn clip khiến nhiều người sợ hãi00:26

Lễ đưa tang Kim Sae Ron: Mẹ ruột đi không vững trong giờ phút cuối cùng, dàn sao nghẹn ngào tiễn biệt01:06

Quốc Anh: "Tôi thích Tiểu Vy, còn chuyện tình yêu thì để tùy duyên"02:45

Công an xác minh clip người đàn ông khuyết tật bị hai thanh niên đi xe máy không mũ bảo hiểm tát vào đầu01:20

Rapper Việt có ca khúc gây sốt toàn cầu, hút 1 tỷ view trên TikTok04:51

Thông tin mới về phiên xử vụ Đàm Vĩnh Hưng kiện chồng ca sĩ Bích Tuyền00:57

Khởi tố kẻ 'bắt cá hai tay', đánh gục bạn gái ở quán cà phê khi bị phát hiện21:01

Pha sang đường vỏn vẹn 16 giây của chiếc xe máy khiến hàng loạt phương tiện chao đảo00:16

Cindy Lư đáp trả khi bị nói ngoại tình, là nguyên nhân khiến Hoài Lâm tụt dốc không phanh00:18

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Thời điểm con người dễ gian lận nhất trong ngày

14:41:16 19/02/2025

Đến buổi trưa chiều, con người thường bị đẩy vào tình trạng cạn kiệt năng lực tự chủ. Vì thế, con người dễ nói dối, gian lận hoặc sa vào hành vi lười biếng hơn.

Độc đáo loài chim biết tỏa ra mùi thơm quyến rũ

11:57:29 19/02/2025

Loài chim Aukets (Aethia cristatella) biết sử dụng chiêu tỏa ra mùi thơm quyến rũ để gây ấn tượng với những con chim mái.

Loài chim bé nhỏ nhưng chuyên lừa động vật khác để cướp thức ăn

11:00:52 19/02/2025

Khảo sátcho thấy một số loài động vật có khả năng nghe hiểu, trong đó loài chèo bẻo có thể bắt chước tiếng kêu báo động hoặc của loài khác để kiếm ăn.

Phát hiện điều đáng sợ khi đặt camera xuống hệ thống cống rãnh

11:00:45 19/02/2025

Một khảo sátmới đây cho thấy cá sấu, cùng với hàng chục loài động vật khác, đang sử dụng hệ thống cống rãnh của Florida, Mỹ để di chuyển khắp thành phố.

Những động vật hoang dã có khả năng tỏa mùi hương thơm quyến rũ

11:00:12 18/02/2025

Trên thế giới có những loài động vật hoang dã với khả năng đặc biệt tỏa ra mùi thơm quyến rũ. Các loài này có thể sử dụng mùi hương của cơ thể để thu hút đối phương, đánh dấu lãnh thổ hay truyền thông tin.

Dịch vụ cho thuê trang phục từ 6 đến 8 triệu đồng để hóa thân thành chó

22:34:24 17/02/2025

Anh chọn trang phục hóa thân thành giống chó yêu thích là chó chăn cừu, nặng 4kg, đuôi và bàn chân có thể cử động. Bộ đồ được mô phỏng hình dáng, cử động của chó theo kích thước thật.

Đòi ô tô làm của hồi môn không được, chú rể lập tức hủy hôn

17:51:11 17/02/2025

Chú rể bị cáo buộc đòi một chiếc xe jeep Thar, tiền mặt và đồ trang sức trước đám cưới và hủy hôn khi gia đình cô dâu từ chối những yêu cầu này.

Công trường dừng thi công gấp vì máy xúc đào trúng vật thể dài 40m, tỏa mùi hương: Chuyên gia khẳng định báu vật hiếm có 3.000 năm tuổi

17:49:48 17/02/2025

Theo 163, vào khoảng 16h ngày 31/8/2021, đội công nhân tại Khu phát triển kinh tế Miên Dương, Trung Quốc đã phải dừng thi công khẩn cấp vì gặp sự cố đặc biệt.

Chi 17 tỷ đồng 'cứu' cột đá hình phụ nữ ôm con từng bị sét đánh

09:36:06 17/02/2025

Di tích Hòn Vọng Phu là một cột đá cao khoảng 20m, hình một người phụ nữ ôm con, bị hư hại, xuống cấp sau nhiều lần bị sét đánh.

Dọn thùng gạo phát hiện kho báu gia truyền trị giá tương đương 1 căn nhà

09:31:14 17/02/2025

Trong nhà của một ngư dân họ Xu trên quần đảo Zhou Shan (Trung Quốc) có một báu vật gia truyền. Tuy nhiên phải đến năm 2022, ông Xu mới phát hiện ra báu vật này ở trong thùng gạo.

Công trường dừng thi công khẩn cấp vì máy xúc đào trúng giếng cổ, kho báu 200.000 vật thể "xâu thành chuỗi" màu xanh lục được đào lên

13:39:15 16/02/2025

Sáng ngày 1/6/2016, khi công nhân đang làm việc tại một công trường ở thành phố Tô Châu, Giang Tô, Trung Quốc thì phát hiện một sự việc lạ. Lúc đó, máy xúc đang đào đất tại khu vực cần thi công thì đào trúng một hố sâu khoảng 4-5m so vớ...

Đang ăn cơm, người phụ nữ sợ hãi bỏ chạy khi thấy rắn hổ mang chúa dài 4 mét

13:13:57 16/02/2025

Một phụ nữ 55 tuổi ở tỉnh Chumphon, Thái Lan đã giật mình khi một con rắn hổ mang chúa dài 4 mét, nặng hơn 8 kg trườn vào bếp. Người này đã lập tức bỏ dở bữa ăn và gọi dịch vụ khẩn cấp để được hỗ trợ.