Tín ngưỡng thờ rái cá ở Nam Bộ xuất phát cuộc bôn đào của Nguyễn Ánh?

Nguyễn Thị Mẫn12:41 16/12/2019

Ở Nam Bộ, truyền thuyết, huyền thoại thờ rái cá gắn với cuộc bôn đào của Nguyễn Ánh trong sự truy lùng gắt gao của quân Tây Sơn.

Rái cá là loài động vật có vú, sống dưới nước thuộc họ chồn. Rái cá đào hang làm tổ ở bờ sông, biển, trong các hốc đá, hố cây hoặc sử dụng các hang đá có sẵn. Ở Nam Bộ ngày xưa, rái cá thường có mặt tại một số vùng biển và sông rạch, chúng tìm bắt các loài cá hoặc cua, ốc.. làm thức ăn. Hiện nay, tại một số đình làng Nam Bộ có thờ rái cá với nhiều danh xưng như “Lang Thát Đại Tướng Quân”, “Thần Lang Lại”, “Lang Lại nhị đại tướng quân”, hay “Đông nam sát hải Lang Lại nhị đại tướng quân”… Đây là vị thủy thần phù hộ cho ngư dân ven sông, biển.

Loài rái cá ở Nam bộ

Tín ngưỡng thờ rái cá thực ra đã có nguồn gốc từ lâu đời. Như tại các làng ven biển ở Ninh Bình, ngư dân có tục thờ rái cá với danh xưng “Lang Thát Đại Tướng Quân” với truyền thuyết về nguồn gốc của Hoàng đế Đinh Tiên Hoàng của triều Đinh là con của rái cá. Hoặc theo như trong quyển Ngọc Thu cổ tích – thần phả làng Ngọc Thu thì rái cá có công canh giữ xác Đại Càn thánh nương (Thái hậu nhà Tống bị chết trên biển) lúc tấp vào cửa Càn ( Quỳnh Lưu, Nghệ An) khiến dân địa phương cảm thấy linh dị nên chôn cất và lập miếu thờ.

Tuy nhiên, tín ngưỡng thờ rái cá tại một số đình làng Nam bộ lại có nguồn gốc và danh xưng hoàn toàn khác. Ở Nam Bộ, có rất nhiều truyền thuyết, huyền thoại gắn với cuộc bôn đào của Nguyễn Ánh. Trong quá trình trốn chạy sự truy lùng gắt gao của quân Tây Sơn, nhiều khi Nguyễn Ánh lâm vào thế tuyệt vọng, phải cầu khẩn sự che chở của các thế lực tâm linh. Có khi lại nhờ bầy rắn hay con cá, con rùa báo điềm có quân Tây Sơn chặn phía trước mà may mắn thoát nạn. Do vậy mà Nguyễn Ánh đã phong tặng cho các linh vật có công cứu Chúa để đền ơn. Chẳng hạn cá sấu được phong là “Tân Ngạc Ngư Long”, cá Ông là “Nam Hải Đại Tướng Quân”. Và trường hợp loài rái cá cũng có lai lịch tương tự. Theo truyền thuyết dân gian và trong các tài liệu xưa còn lưu lại thì việc thờ rái cá tại các đình làng Nam Bộ bắt nguồn từ những giai thoại sau:

Tranh thờ “Lang Thát Đại Tướng Quân” tại đình làng Nam Bộ.

“Một hôm, Nguyễn Ánh thất trận bị quân Tây Sơn truy đuổi chạy bộ dọc theo ven biển, phía sau quan quân Tây Sơn đuổi theo bén gót. Nguyễn Ánh ngửa mặt lên trời than:

- Nếu Hoàng Thiên còn tựa dòng họ Nguyễn nầy thì xin dung rủi làm sao cho quân Tây Sơn lạc lối.

Khấn xong, vua, tôi lại tiếp tục chạy một đỗi xa rồi ngồi xuống bãi biển chờ chết, vì quá mệt mỏi .

Chờ cả buổi không thấy địch đến, ai nấy đều lộ vẻ vui mừng vừa thoát khỏi nạn. Nguyễn Vương quay lại đường cũ xem vì sao quân Tây Sơn không đuổi theo. Ngài thấy toàn là dấu chân của một giống vật gì đã dẫm nát cả một vùng làm mất hẳn dấu chân của ngài. Còn đang tìm hiểu thì một bầy rái từ dưới biển nhô lên chạy vào bãi cát , đôi tay ôm cá, tôm. Nguyễn Vương liền phán rằng:

- Có lẽ nhờ bầy rái cá này dẫm mất dấu chân nên quân Tây Sơn mới bị lạc. Tuy nó là giống vật nhưng có công cứu chúa. Vậy để đáp lại công ơn, Trẫm sắc phong cho chúng là: Lang Lại đại tướng quân!

Video đang HOT

Lạ thay, bầy rái cá hình như nghe hiểu nên tỏ vẻ mừng rỡ, múa nhảy lung tung một hồi mới kéo nhau lặn xuống biển cả. Nguyễn Vương và thuộc hạ tiếp tục lên đường”.

Sắc gia phong thần Rái Cá năm Thiệu Trị thứ 7 (1847) tại Công Thần miếu Vĩnh Long.

Một truyền thuyết khác: ” Một lần, thuyền chúa Nguyễn trong rạch sắp ra đến vịnh Xiêm La, bỗng có hai con rái cá lội ngang chặn mũi thuyền lại. Xem thấy có điều bất thường, Nguyễn Chúa muốn quay lại, nhưng không còn kịp. Quả nhiên gặp một đội thuyền chiến của Tây Sơn chặn đánh. Đoàn thủy binh của Nguyễn Ánh sắp bại đến nơi thì may sao trời nổi giông gió dữ dội, làm đắm các chiến thuyền của Tây Sơn, chúa Nguyễn nhờ đó thoát nạn…. sau khi lên ngôi Gia Long hoàng đế đã xuống lệnh phong cho hai chú rái cá kia là ” Lang Thát nhị đại tướng quân”

Do có công lao cứu chúa, giống rái cá được phong thần và một số đình ở Nam bộ có cả sắc phong của triều Nguyễn cho thần rái cá. Lang Thát là một vị thủy thần nên có một số nơi còn kết hợp vị thần này với Đại Càn quốc gia Nam Hải tứ vị thánh nương thành vị thần có danh hiệu Đại Càn quốc gia Nam Hải Lang Thát nhị dại tướng quân.

Ở vùng Tiền Giang, thần rái cá được thờ nhiều nơi. Trong các đình Kiểng Phước (Gò Công), Điều Hòa (Mỹ Tho), Tân Hương (Châu Thành-Tiền Giang)… đều có sắc phong cho thần rái cá. Nơi thờ vị thần này thường là một cái miễu nhỏ với một bài vị đề chữ Lang Thát hoặc Lang Lại Đại Tướng Quân. Thức cúng cho vị thần này đặc biệt phải có món cá hoặc các loại cua, ốc…những thức mà loài rái cá hay ăn.

Miếu thờ Lang Lại ở đình Tân Hội, xã Tân Hội, huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp.

Đình Tân Hương (Tiền Giang) thần rái cá được phong là ” Dũng mẫn đông nam sát hải nhị đại tướng quân” được 4 lần cấp sắc phong: Ngày 27 tháng 11 năm Thiệu Trị thứ năm (1845) gia phong hai chữ Nghiêm dực. Ngày 26 tháng 12 năm Thiệu Trị thứ năm (1845) lại được gia phong thêm hai chữ Hoằng nghị. Ngày 8 tháng 11 năm Tự Đức thứ ba (1850) gia phong thêm hai chữ Trừng trạm. Và đến ngày 29 tháng 11 năm Tự Đức thứ Năm (1852) thần có danh hiệu là : Đông nam sát hải Dũng mẫn Nghiêm dực Hoằng nghị Trừng trạm chi thần”.

Công thần miếu ở Vĩnh Long (trong dân gian gọi là Miếu Hội Đồng) cũng lưu giữ được 2 sắc phong thần rái cá. Hai tờ sắc này đều được cấp vào ngày mồng 10 tháng chạp năm Thiệu Trị thứ 7 (1847).

Tại đình Tân Hội thuộc xã Tân Hội, huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp vẫn còn bảo lưu tín ngưỡng thờ Lang Lại. Qua thời gian, chiến tranh tàn phá, miếu cũ không còn, nhân dân đã xây lại miếu mới bằng xi măng và bài vị chữ Hán xưa đã được thay bằng chữ Quốc ngữ. Vùng Tân Hội là một khu vực đặc biệt nằm ở ngã ba sông với ba ngôi đình nổi tiếng linh thiêng và cũng là khu vực có nghề khai thác và đánh bắt thủy sản trên sông rất phát triển vào thời xưa. Tín ngưỡng thờ thần Lang Lại được tiếp nhận và trong tâm thức dân gian, vị thủy thần này thường phò hộ cho người dân theo nghề chài lưới được tôm cá dồi dào, ít gặp sóng to gió lớn nên đối với ngư dân đây là một vị phúc thần.

Đối với người dân đi khai hoang mở cõi, sự có mặt của rái cá là một điềm tốt và nơi nào có rái cá sinh sống thì có thể định cư lập nghiệp. Việc thờ Lang Lại tướng quân là một dấu ấn về tín ngưỡng của cư dân Nam bộ về một vị thủy thần phù hộ ngư dân trên sông nước. Đây cũng là một dấu tích về thuở chúa Nguyễn Ánh chạy Tây Sơn trên mảnh đất phương Nam.

Theo news.zing.vn

Những người đàn ông Ấn Độ thân thiện này không ngờ là chiến binh chuyên lấy đầu người

Những người già của bộ lạc Konyak thoạt nhìn trông khá thân thiện, tốt bụng nhưng những hình xăm trên mặt hé lộ một sự thật đen tối. Họ từng là những chiến binh săn đầu người với những dấu hiệu biểu tượng cho sự tàn sát.

Chỉ những người già của bộ lạc Konyak mới có hình xăm trên cơ thể và trên mặt.

Những người đó là thành viên bộ lạc Konyak, một nhóm khoảng 230.000 người sống ở bang Nagaland, Ấn Độ, giáp biên giới Myanmar.

Bộ lạc Konyak sống tại các ngôi làng trên đỉnh đồi, ngày nay chủ yếu làm nông. Các hình xăm trên cơ thể thường để đánh dấu sự kiện kỷ niệm lớn nào đó. Nhưng với hình xăm trên mặt, chỉ các chiến binh của bộ lạc mới có, đặc biệt là những người trở về sau các trận chiến với bộ lạc đối địch, mang theo chiến lợi phẩm là đầu của đối phương.

"Tôi không hề cảm thấy bị đe dọa hay sợ hãi. Họ rất thân thiện", Bos, một nhiếp ảnh gia người Hà Lan nói trên CNN. "Chúng ta nghĩ săn đầu người là một điều gì đó tồi tệ, độc ác nhưng với họ, đó là một phần trong cuộc sống".

Thợ săn đầu người 98 tuổi, Chen-o Khuzuthrupa.

"Tôi từng đến nơi họ sống, ở cùng họ, hỏi họ về quá khứ, về tín ngưỡng, văn hóa của họ. Điều này giúp họ cảm thấy tự nhiên hơn trước ống kính camera", Bos nói mình đã chụp ảnh các chiến binh và trải qua 4 lần thăm bộ lạc.

"Những chiến binh đó nay đã già, trong thâm tâm họ đều có nỗi buồn", Bos nói. "Các hình xăm trên mặt, trên cơ thể họ đang nhạt dần theo năm tháng. Kể từ khi người Công giáo đến truyền đạo vào nửa sau thế kỷ 19, việc săn đầu người và xăm mình đã dần trở thành lịch sử".

Các nghi thức này đã chấm dứt vào những năm 1970, theo Phejin Konyak, chắt gái của một thợ săn đầu người, nói. Phejin đã có 4 thập kỷ thu thập tài liệu, kể lại về những tín ngưỡng văn hóa đã biến mất trong lịch sử của bộ lạc.

Các thành viên bộ lạc có những hình xăm khác biệt dựa vào các sự kiện mà họ trải qua.

"Mỗi hình xăm mô tả trạng thái hoặc vòng đời của ai đó", Phejin nói trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại từ Nagaland. "Những gì tôi đã làm là ghi lại tất cả các hình xăm hiện có, để chúng không bị quên lãng. Tôi cũng chép lại những bài hát, bài thơ, ghi lại tất cả trước khi chúng biến mất".

"Những thợ săn đầu người đó là những người cuối cùng tuân theo tập tục, khi họ chết, mọi thứ sẽ vĩnh viễn biến mất", Phejin nói thêm.

Nghiên cứu của Phejin Konyak, bao gồm các hình xăm và ý nghĩa của chúng, cũng xuất hiện trong các bức ảnh chụp của Bos, được đăng tải trong cuốn sách, "The Konyaks: Last of The Tattooed Headhunters", (Người Konyak: Những hình xăm cuối cùng của thợ săn đầu người).

Nhiều thành viên bộ lạc ngày nay đã mặc các trang phục của xã hội hiện đại.

Rời ngôi làng với 700 người sinh sống từ khi lên 4 tuổi, Phejin đi học trường tu, trong đó các giáo viên là nữ tu, ở Dimapur, cách nhà 300km. "Dĩ nhiên nhờ có giáo dục hiện đại mà tôi mới có thể viết nên cuốn sách này", Phejin nói. "Ở Nagaland, ngày càng nhiều người bộ tộc theo đạo Công giáo, được tiếp xúc với xã hội hiện đại. Chúng tôi chuyển từ săn đầu người sang dùng iPad một cách chóng mặt, chỉ vài thập kỷ".

Người bộ lạc xưa kia dùng cây mây sắc nhọn, rạch những đường bên dưới da để nhựa cây thấm vào, tạo thành hình xăm. Ngày nay, những tập tục này đã biến mất, các thế hệ nối tiếp của bộ lạc thậm chí còn không biết các bài hát truyền thống. "Nếu có thể giao thoa giữa cuộc sống mới và các tín ngưỡng cổ xưa thì vẫn tốt hơn", Phejin nói. "Nếu chúng tôi đánh mất bản sắc của mình, đâu còn ý nghĩa gì nữa?".

Phejin mô tả mỗi người già của bộ lạc ngày nay chính là một "thư viện sống", với cả một kho tàng giá trị cần ghi chép lại.

Trong chuyến đi tới bộ lạc, Bos đã có cơ hội chụp ảnh nhiều chiến binh săn đầu người.

Đối với Bos, nhiếp ảnh gia này đã chụp lại nhiều bức chân dung các thành viên bộ lạc. Nhiều người mặc trang phục truyền thống, nhưng cũng có những người mặc quần áo hiện đại, đồ trang sức hiện đại.

Các bức ảnh này thường được chụp trong những căn nhà truyền thống, được tạo nên từ cây tre, lá cọ và gỗ lấy từ các ngọn đồi lân cận. "Căn nhà gỗ của họ rất đặc trưng. Bên trong khá tối. Họ lưu giữ toàn bộ các chiến lợi phẩm sau mỗi chuyến đi săn, bao gồm cả đầu động vật. Đầu người ngày nay không được giữ nữa vì nhà thờ không cho phép".

Bos nói mình cũng ghi lại hình ảnh về cuộc sống thường ngày của người dân bộ lạc, trong các chuyến đi kéo dài 6 tuần. "Họ vẫn còn sống, nhưng thời gian không chừa một ai", Bos nói về những chiến binh săn đầu người ngày nay đã già yếu. "Họ giống như không còn thuộc về thế giới này nữa".

Theo danviet.vn

Lễ hội ẩm thực Nam bộ Liên hoan ẩm thực Nam bộ đang diễn ra tại thành phố Trà Vinh. Khách tìm đến để thưởng thức các món ăn được chế biến theo khẩu vị khác nhau của vùng miền. Quầy hàng với món đồ chơi thủ công cũng bày bán nơi đây. Các món ăn được bày ra nấu nướng như vầy thu hút khách dừng chân ghé...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Chủ đề: nam bộ tây sơn ngư dân phụ hồ tín ngưỡng đào tẩu thuỷ thần đình làng nguyễn ánh thờ rái cá truyền tuyết

Xem thêm Share

Xem nhiều

Rộ clip 31 giây nghi là nguyên nhân Ngọc Trinh nghỉ chơi với Vũ Khắc Tiệp01:26

Em trai Sơn Tùng và Thiều Bảo Trâm "đụng mặt", chỉ nói đúng 1 câu khiến Hải Tú ngay lập tức bị réo tên00:20

Cảnh ái nữ cựu Chủ tịch "tám" với Chu Thanh Huyền ngỡ bình thường bỗng bị hội mẹ chồng online vào phán xét 1 điều00:43

Sự thật clip cô dâu Sóc Trăng thất thần trước mâm quả sơ sài của nhà trai00:38

Thảm đỏ khủng hôm nay: Thùy Tiên đọ sắc 2 Hoa hậu quốc tế, Ý Nhi lại gây chú ý hậu "dao kéo"01:20

Chi nghìn USD đến Việt Nam, khách Tây ngồi rửa bát, tự nhóm bếp củi nấu cơm01:24

Hot nhất MXH: Paparazzi lần đầu tung clip "full HD" tóm Lưu Diệc Phi hẹn hò Song Seung Hun00:16

Á hậu Vbiz bị dân mạng chê "mặc váy ngủ kém lịch sự" trong đám cưới Hoa hậu Khánh Vân00:28

"Tóm dính" Thanh Sơn và Kaity Nguyễn giữa tin đồn hẹn hò, 1 hành động của đàng gái thể hiện rõ thái độ00:37

Kiểm tra phòng con vào buổi tối, ông bố sững sờ khi thấy cảnh tượng trước mắt, netizen thì cười ngất: "Con anh tài quá rồi!"00:14

TikTok tiếp tục bị từ chối tại Mỹ08:37

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Người Trung Quốc tạo ra 'Cân đẩu vân', sản xuất máy bay siêu thanh chở khách

18:20:55 18/12/2024

Động cơ Cân đẩu vân được đặt theo tên đám mây Tôn Ngộ Không sử dụng trong Tây Du Ký, giúp máy bay chở khách Trung Quốc đạt tốc độ Mach 4 ở độ cao hơn 20.000 m.

Nam du khách bị dính chặt lưỡi vào tảng băng tại trung tâm thương mại

09:12:38 18/12/2024

Khoảnh khắc một nam du khách bị dính chặt lưỡi vào một tác phẩm nghệ thuật bằng băng đặt bên ngoài trung tâm thương mại nhanh chóng thu hút sự chú ý.

Bị khiếu nại, nhà hàng Nhật Bản ngừng dịch vụ 'tát cho tỉnh rượu'

06:52:47 18/12/2024

Chuỗi nhà hàng Nhật Bản nổi tiếng với dịch vụ tát cho tỉnh rượu dừng phục vụ loại hình này sau khi thực khách khiếu nại bị thương.

Nguồn gốc của những thiên hà kỳ quái trong vũ trụ

06:29:19 18/12/2024

Phát hiện mới đã giải thích một bí ẩn thiên văn lâu đời và xác định lại hiểu biết của chúng ta về sự hình thành các thiên hà từ thuở sơ khai của vũ trụ.

Cặp đôi hơn 100 tuổi kết hôn sau 9 năm hẹn hò

19:18:34 17/12/2024

Cụ bà Marjorie Fiterman (102 tuổi) và cụ ông Bernie Littman (100 tuổi) là minh chứng rõ ràng nhất cho câu nói tuổi tác không thể ngăn cản tình yêu .

Sự thật về người ăn xin ở vỉa hè có 1,5 tỷ đồng gửi ngân hàng

18:58:17 17/12/2024

Cảnh sát phát hiện người phụ nữ thường xuyên ngồi ăn xin ở vỉa hè sở hữu tài khoản ngân hàng có 2 triệu Baht (gần 1,5 tỷ đồng) và hàng trăm triệu tiền mặt.

Tín hiệu bí ẩn đến từ ngôi sao hiếm nhất trong thiên hà

08:23:54 17/12/2024

Một nhóm các nhà khoa học đã phát hiện ra những tín hiệu vô cùng lạ từ một ngôi sao neutron siêu hiếm, được gọi là magnetar .

Bảo tàng 'kỳ lạ' nhất thế giới, du khách phải biết lặn nếu không sẽ không xem được hiện vật

00:50:42 17/12/2024

Trên trái đất chúng ta đang sống, hơn 70% diện tích thực tế được bao quanh bởi nước biển, trong những môi trường biển bí ẩn và khó lường này, có rất nhiều khu vực ẩn giấu mà con người chưa từng hiểu và khám phá.

Vì sao cây không thể mọc cao mãi dù có sống hàng trăm năm?

00:50:13 17/12/2024

Giới hạn chiều cao của cây không phải là một điểm yếu, mà là kết quả của hàng triệu năm tiến hóa để tồn tại trong môi trường đầy thử thách.

Những cụ ông, cụ bà tốt nghiệp đại học ở tuổi ngoài 90

22:09:10 16/12/2024

Tuổi già có thể là thời điểm lý tưởng để tiếp tục theo đuổi việc học. Không ít người già nhìn nhận việc học tập ở tuổi xế chiều giúp họ giữ được sự minh mẫn và thấy cuộc sống ý nghĩa hơn.

Loài chó có chỉ số IQ cao, săn được cả sư tử

22:02:26 16/12/2024

Chó lông xoáy Nam Phi hay chó xoáy lưng Rhodesian là một giống chó săn Nam Phi có nguồn gốc từ những con chó săn châu Phi, được du nhập sang châu Âu vào thế kỷ 17

Phát hiện loài sinh vật giống lai giữa cá mập và cá đuối

13:07:11 16/12/2024

Đó là loài cá giống mõm tròn, thích sống sát đáy biển và phía trên các rạn san hô ở khu vực Ấn Độ - Tây Thái Bình Dương khá rộng, trải dài từ bờ biển Nam Phi đến Nhật Bản, Papua New Guinea và New South Wales ở Australia.