Tin dữ với Ukraine ngay cả khi được Mỹ cho phép dùng ATACMS để tấ.n côn.g Nga

Ukraine vừa nhận được tin vui là Mỹ đã đồng ý cho phép họ dùng hệ thống tên lửa ATAMS để tập kích lực lượng Nga bên trong lãnh thổ Nga, ở tỉnh Kursk.

Tuy nhiên, cho dù ATACMS có thể giúp Kiev giữ được một bộ phận lãnh thổ của Kursk trong một mức độ nào, thứ vũ khí này vẫn khó thay đổi tiến trình xung đột Nga – Ukraine.

Quyết định của Tổng thống Mỹ Biden cho phép Ukraine sử dụng hệ thống tên lửa tầm xa ATACMS để tập kích các mục tiêu bên trong lãnh thổ Nga có thể giúp quân đội Ukraine giữ được đầu cầu ở tỉnh Kursk – lá bài giá trị cho các cuộc hòa đàm tương lai. Mặc dù vậy, có những sự thật bất lợi mà Kiev đang phải đối mặt liên quan đến hệ thống vũ khí này.

Andrei Zagorodnyuk – cựu bộ trưởng quốc phòng Ukraine, nói: “ Hệ thống ATACMS có thể giúp Ukraine tại Kursk nhưng lại nó lại quá hẹp và tình hình quá muộn”.

Tổng thống Mỹ Biden vừa đồng ý cho phép lực lượng quân sự của Tổng thống Ukraine Zelensky sử dụng tên lửa ATACMS để tập kích lãnh thổ Nga. Đồ họa: Telegraph.

Giới hạn thứ nhất: Không gian tác chiến hẹp

Thông tin ban đầu cho hay, Mỹ cho phép Ukraine sử dụng ATACMS để tấ.n côn.g lực lượng Nga tại tỉnh Kursk, nơi quân đối Ukraine đang cố gắng bám trụ để tạo lá bài mặc cả trong tình huống Tổng thống đắc cử Trump hối thúc các bên ngồi vào bàn đàm phán.

Với vũ khí ATACMS, lực lượng Ukraine sẽ có lợi thế trong cuộc tranh giành lãnh thổ tại Kursk trước ngày diễn ra lễ nhậm chức của ông Trump. Ông Zagorodnyuk đán.h giá, giờ đây quân Kiev có thể tấ.n côn.g các đầu mối đường sắt, chốt chỉ huy và những điểm tập trung quân bên trong tỉnh Kursk của Nga.

Tuy nhiên, tác chiến tại Kursk chủ yếu diễn ra ở cấp chiến thuật, với việc hai bên sử dụng các cuộc tấ.n côn.g bằng những đơn vị nhỏ, phân tán cao để giành hoặc tái chiếm lãnh thổ.

Các kho đạn, kho vũ khí và điểm tập kết quân của Nga đã được quân đội Nga bố trí theo hướng phân tán bên trong tỉnh Kursk nên không còn nhiều mục tiêu cho hệ thống ATACMS trong tay Ukraine ngắm bắ.n, theo Konrad Muzyka – giám đốc của Rochan, nhóm tư vấn tình báo nguồn mở tại Ba Lan.

Trong khi đó, nhiều mục tiêu có giá trị nằm trong tầm bắ.n của ATACMS từ lãnh thổ Ukraine thì lại chưa nằm trong diện cho phép của Mỹ, như hàng trăm căn cứ không quân và cơ sở quân sự khác ở các tỉnh như Smolensk, Kaluga, Bryansk, Tula, Lipetsk, Belgorod, Voronezh, Rostov và Krasnodar (Nga).

Giới hạn thứ hai: Quá trễ

Chính quyền Tổng thống Mỹ Biden đã để thời gian trôi quá khá lâu trước khi họ quyết định cho phép Ukraine sử dụng ATACMS để tập kích tầm xa vào bên trong nước Nga.

Lần đầu tiên Ukraine nhận được tên lửa chính xác của phương Tây là vào mùa thu năm 2022 – những vũ khí này đã giúp Ukraine “thay đổi cuộc chơi”, gây nhiều lúng túng cho Nga khi đó. Cụ thể những quả tên lửa HIMARS do Mỹ sản xuất đã gây thiệt hại nặng cho hệ thống kiểm soát, chỉ huy và hậu cần của Nga. Thứ vũ khí này cũng đóng vai trò quan trọng trong thắng lợi của Ukraine trong các đợt tiến công ở Kherson và Kharkov.

Nhưng đó là 2 năm trước đây. Từ đó tới nay, Nga đã có thêm nhiều thời gian để thích ứng, bằng cách bố trí phân tán các trung tâm hậu cần và điểm tập kết quân và bằng cách phát triển năng lực gây nhiễu cũng như đán.h chặn.

Sau một năm yêu cầu, mãi tới cuối năm 2023, Ukraine mới nhận được lô ATACMS đầu tiên. Bệ phóng thì vẫn vậy nhưng tầm bắ.n đã lên tới 300km.

Khi được sử dụng, ATACMS đã gây tổn thất lớn cho những khu vực Nga kiểm soát, với những trận tập kích khét tiếng nhằm vào các căn cứ không quân của Nga trên bán đảo Crimea (đến nay, Ukraine vẫn khẳng định Crimea là của họ, chứ không phải của Nga).

Tại phương Tây đã nổ ra tranh cãi về việc có nên để cho Ukraine nã tên lửa ATACMS vào bên trong lãnh thổ Nga hay không. Việc cuộc tranh cãi này kéo dài đã giúp Nga có thêm thời gian để nghiên cứu và áp dụng các biện pháp đối phó. Ví dụ, tính đến tháng 8/2024, theo đán.h giá của Viện Nghiên cứu chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Mỹ, Nga đã di dời nhiều máy bay ra khỏi ít nhất 16 căn cứ không quân nằm trong tầm bắ.n của ATACMS.

Tình trạng dùng dằng kéo dài nói trên là do Mỹ quan ngại về nguy cơ leo thang xung đột trực tiếp với Nga.

Cáo buộc binh sĩ Triều Tiên hiện diện tại Kursk để giúp Nga đã trở thành cái cớ để Nhà Trắng lý giải cho việc đồng ý để Ukraine triển khai ATACMS tập kích mục tiêu bên trong Kursk.

Ông Zagorodnyuk cho rằng như vậy, việc viện trợ và cấp phép mà Mỹ dành cho Ukraine đều mang tính phản ứng chứ không phải là chủ động giúp Ukraine giành thắng lợi từ đầu.

Giới hạn thứ ba: Số lượng tên lửa quá ít

Hồi tháng 9/2023, khi người ta vẫn còn tranh cãi về việc cấp ATACMS cho Ukraine, Tổng cục trưởng Tình báo quốc phòng Ukraine – tướng Kyrillo Budanov, nói với website WarZone của Mỹ rằng “nếu chỉ có 100 quả tên lửa thì điều này sẽ chẳng thay đổi được tình hình”.

Khi được hỏi Ukraine cần bao nhiêu, tướng Budanov trả lời rằng “cần ít nhất vài trăm quả tên lửa” như thế.

Số lượng chính xác tên lửa ATACMS mà Ukraine nhận được, cũng như số tên lửa này còn lại trong tay của Ukraine vẫn còn là bí mật quân sự. Tuy nhiên, có một điều chắc chắn là một số quan chức quốc phòng Mỹ đã phản đối gửi lượng lớn vũ khí này cho Ukraine bởi vì kho tên lửa ATACMS của chính Mỹ cũng hạn hẹp và cần phải đáp ứng được nhu cầu an ninh của Mỹ tại những nơi khác, cụ thể là ở khu vực Thái Bình Dương.

Trong khi đó, Nga tuyên bố đã đạt được thành công trong việc bắ.n hạ tên lửa ATACMS hoặc gây nhiễu cho hệ thống dẫn đường GPS của vũ khí này.

Ông Muzyka cho rằng nếu Ukraine có trong tay hàng trăm tên lửa ATACMS thì tổn thất của Nga sẽ lớn hơn và Nga cũng gặp khó khăn hơn trong thích ứng với tình hình chiến trường.

Có lẽ Ukraine sẽ mong chờ được Mỹ cung cấp thêm ATACMS trước khi ông Trump nhậm chức tổng thống Mỹ vào đầu năm 2025.