Tìm thấy bộ gen HIV dài nhất, cổ nhất từng được biết đến

Theo dõi VGT trên

Trình tự một gene HIV gần như hoàn chỉnh mới được tìm thấy là một trong 1.600 mẫu mô được thu thập ở Kinshasa, Cộng hòa Dân chủ Congo, vào những năm 1960.

Tìm thấy bộ gen HIV dài nhất, cổ nhất từng được biết đến - Hình 1

Có niên đại từ năm 1966, bộ gene này có niên đại lâu hơn 10 năm so với bất kỳ khám phá nào có thể so sánh được. Mặc dù các trình tự HIV cũ hơn đã được tìm thấy nhưng đó đều là những đoạn ngắn với ít thông tin để cung cấp về nguồn gốc của HIV.

Do đó, phát hiện này là rất quan trọng vì nó cho phép các nhà khoa học kiểm tra các lý thuyết về thời điểm xuất hiện HIV và tốc độ biến đổi.

Mặc dù thế giới chưa biết đến AIDS cho đến những năm 1980 và những trường hợp được xác nhận lâu đời nhất có từ một thập kỷ trước, nhưng có rất nhiều bằng chứng cho thấy virus HIV đã xuất hiện sớm hơn rất nhiều.

Đánh giá sự tích lũy của các đột biến ở các chủng virus khác nhau, các nhà virus học đã ước tính sự chuyển đổi từ virus gây suy giảm miễn dịch ở tinh tinh (SIV) sang HIV diễn ra trong khoảng thời gian từ 1881 đến 1920. Tìm các chuỗi HIV cũ và so sánh chúng với các chuỗi hiện đại là cách khả quan nhất để giải quyết các cuộc tranh luận này.

Video đang HOT

Câu hỏi về nguồn gốc HIV đã mang một ý nghĩa mới. Hiện tại thế giới phải đối mặt với một loại virus mới cũng lây truyền từ động vật không phải người. Chúng ta càng biết nhiều về những căn bệnh chết người vượt qua hàng rào của loài, cơ hội ngăn chặn chúng trong tương lai càng cao.

Tiến sĩ Sophie Gryseels từ Đại học KU Leuven là thành viên của nhóm nghiên cứu đã tạo ra một phương pháp mới đặc biệt để phát hiện trình tự bộ gen của virus trong các mẫu cũ. Sophie Gryseels tuyên bố đã tìm thấy tám trong số chín chuỗi HIV-1 lâu đời nhất cho đến nay.

Sớm nhất trong số này là từ năm 1976, nhưng Gryseels và đồng tác giả đã cho biết tìm thấy virus trong một mẫu lấy từ năm 1966 từ một người đàn ông 38 tuổi. So sánh trình tự gen với các phiên bản được thu thập ngày hôm nay đã cung cấp bằng chứng trực tiếp rằng các ước tính đồng hồ phân tử HIV-1 kéo dài trong nửa thế kỷ qua là đáng tin cậy đáng kể. Virus này thuộc HIV-1 nhóm M, chiếm hơn 98% các trường hợp.

Các tác giả cho rằng việc tìm ra các trình tự gen cũ là rất quan trọng, bởi vì tốc độ tiến hóa phân tử dường như thay đổi tùy theo khung thời gian được xem xét, do đó, tốc độ ước tính trong khung thời gian gần đây không nhất thiết phải được ngoại suy.

Thực tế các thuyết âm mưu về nguồn gốc của HIV cũng rất phổ biến, bao gồm việc mô tả nó xuất phát từ một lô vắc-xin bại liệt có vấn đề hoặc được cố tình tạo ra như một vũ khí sinh học. Tuy nhiên, tất cả những điều này phụ thuộc vào việc HIV lần đầu tiên xuất hiện tương đối gần đây. Bằng chứng đầu tiên có niên đại ít nhất là vào những năm 1920.

Tại sao muỗi vằn ngày càng thích hút máu người?

Một nghiên cứu mới cho thấy khẩu vị của chúng đã có sự thay đổi, chúng ngày càng thích hút máu người và việc này đồng nghĩa với tăng khả năng truyền bệnh.

Lâu nay, muỗi vằn (Aedes aegypti) nổi tiếng là chuyên hút máu người và lây truyền bệnh sốt xuất huyết, Zika và các loại virus. Nhưng ở "quê hương" của chúng là Châu Phi, hầu hết muỗi vằn thích hút máu các động vật khác, chẳng hạn như khỉ và loài gặm nhấm. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới cho thấy khẩu vị của chúng đã có sự thay đổi, chúng ngày càng thích hút máu người và việc này đồng nghĩa với tăng khả năng truyền bệnh.

Tại sao muỗi vằn ngày càng thích hút máu người? - Hình 1

Muỗi vằn (Aedes aegypti)

Bằng cách khảo sát phạm vi đốt của muỗi vằn trên khắp châu Phi, nghiên cứu cho thấy rằng quần thể muỗi ở các khu vực khô hạn và đông đúc ưa thích hút máu người nhiều hơn. Với tình trạng biến đổi khí hậu và đô thị hóa ngày càng tăng sẽ khiến điều này trở nên phổ biến hơn, mặc dù không phải ở đâu cũng vậy.

"Nghiên cứu này rất có ý nghĩa bởi vì chúng ta càng hiểu rõ hơn về nơi nào và tại sao muỗi thích đốt con người, chúng ta sẽ được trang bị tốt hơn để dự đoán và giảm thiểu sự lây lan của dịch bệnh" - theo ông Law Lawzzak, một nhà di truyền học tiến hóa tại Viện Wellcome Sanger nói.

Noah Rose, một nghiên cứu sinh sau tiến sĩ làm việc với Carolyn McBride tại Đại học Princeton và các đồng nghiệp châu Phi đã thu thập trứng của muỗi vằn từ 27 địa điểm ở hạ Sahara, từ thảo nguyên khô cằn đến rừng rậm ẩm ướt và những nơi có số lượng cư dân khác nhau. Rose đã sử dụng những quả trứng đó để cho nở trong phòng thí nghiệm và thử nghiệm sở thích hút máu của bầy muỗi con. Được đặt trong một hộp nhựa có hai ống nhô ra, nhóm 100 con muỗi có thể tùy chọn hướng bay xuống một ống có cẳng tay Rose ở đầu hoặc ống kia hướng về một con chuột lang. Có một màn chắn ngăn muỗi đốt hai mục tiêu trên.

Ông cũng giải trình tự bộ gen của 389 con muỗi để xem những sở thích hút máu có liên quan như thế nào. Anna Cohuet, một nhà côn trùng học y tế tại Viện nghiên cứu quốc gia Pháp về phát triển bền vững ở Montpellier, người không liên quan đến nghiên cứu này đánh giá đây là một khối lượng công việc khổng lồ.

Trong báo cáo mà Rose và các đồng nghiệp đưa ra tại hội thảo Biology of Genomes, tổ chức trực tuyến vào tuần trước và trong một bản thảo sơ bộ hồi tháng Hai, thì muỗi có sở thích khác nhau, nhất quán đối với lợn hoặc chuột lang tùy thuộc vào nơi chúng được thu thập. Nhóm nghiên cứu phát hiện muỗi có nguồn gốc từ các khu rừng châu Phi thích hút máu chuột lang. Những con từ khu vực Sahel, vành đai bán khô hạn phía nam Sahara, luôn luôn thích hút máu người hơn cả.

Đối với phần còn lại, nếu mối quan hệ họ hàng của chúng với những con muỗi đến từ vùng Sahel càng gần, chúng càng có ưa thích việc cắn người. (Muỗi Sahel lây lan sang châu Mỹ từ hàng trăm năm trước cùng với việc buôn bán nô lệ.)

Nhóm nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng mật độ dân số liên quan tới khẩu vị của muỗi vằn. Người càng đông chúng càng hút máu nhiều hơn, Cohuet giải thích. Tuy nhiên, đây không phải là lời giải thích đầy đủ, bởi vì muỗi còn được thu thập từ một số thị trấn vắng vẻ. Thay vào đó, khí hậu khô và nóng hầu hết thời gian trong năm, chỉ với một mùa mưa ngắn ngủi ở Sahel, dường như đã khiến muỗi hút máu người nhiều hơn. Ở những nơi đó, theo Rose, việc sinh sản của những con muỗi dường như trở nên phụ thuộc nhiều hơn vào những vũng nước đọng mà người dân để lại hoặc bị mắc kẹt trong các lốp xe.

"Như vậy, nếu tốc độ đô thị hóa diễn ra nhanh chóng ở những khu vực khô hạn này, loài muỗi chuyên hút máu người sẽ sinh sôi nảy nở dữ dội", Elaine Ostrander, nhà di truyền học tại Viện nghiên cứu bộ gen người quốc gia cho biết. Khả năng lây truyền bệnh sốt xuất huyết và các bệnh truyền nhiễm khác liên quan đến muỗi vằn khiến Ostrander lo lắng. "Đó sẽ là điều vô cùng khủng khiếp", bà nói.

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Nữ kế toán không nghe lời sếp, làm chậm trễ thanh toán 10 tỷ đồng cho đối tác nhưng lại được công ty khen ngợi: Kỹ năng làm việc quá tốtNữ kế toán không nghe lời sếp, làm chậm trễ thanh toán 10 tỷ đồng cho đối tác nhưng lại được công ty khen ngợi: Kỹ năng làm việc quá tốt
19:34:22 20/02/2025
Cô dâu nặng 200kg được 4 người "hộ tống" vào lễ đường, phản ứng của chú rể "gây choáng"Cô dâu nặng 200kg được 4 người "hộ tống" vào lễ đường, phản ứng của chú rể "gây choáng"
20:34:44 21/02/2025
Sa mạc 'kì lạ' nhất trên trái đất, có nhiều nước hơn cát, không có cỏ mọc nhưng lại có những ao đầy cá và tômSa mạc 'kì lạ' nhất trên trái đất, có nhiều nước hơn cát, không có cỏ mọc nhưng lại có những ao đầy cá và tôm
09:57:04 21/02/2025
Ai Cập phát hiện mộ pharaoh đầu tiên sau hơn 100 nămAi Cập phát hiện mộ pharaoh đầu tiên sau hơn 100 năm
22:01:30 20/02/2025
Tại sao bốn nền văn minh tiền sử lớn từng huy hoàng trên Trái đất lại biến mất?Tại sao bốn nền văn minh tiền sử lớn từng huy hoàng trên Trái đất lại biến mất?
11:36:14 21/02/2025
Hiện tượng lạ ở Úc: Cứ 3:02 chiều hằng ngày, người dân đổ xô ra siêu thị để làm 1 việc không phải mua hàng, săn saleHiện tượng lạ ở Úc: Cứ 3:02 chiều hằng ngày, người dân đổ xô ra siêu thị để làm 1 việc không phải mua hàng, săn sale
17:22:02 21/02/2025
Người đàn ông tay không bắt sống "quái thú" dài 6m ẩn nấp trong nhà vệ sinhNgười đàn ông tay không bắt sống "quái thú" dài 6m ẩn nấp trong nhà vệ sinh
10:27:50 22/02/2025
Cụ ông nộp đơn khiếu nại hàng xóm vì gà trống gáy lúc 3 giờ sángCụ ông nộp đơn khiếu nại hàng xóm vì gà trống gáy lúc 3 giờ sáng
17:22:54 21/02/2025

Tin đang nóng

Chở thi thể nữ sinh bị tai nạn tử vong về nhà, xe cấp cứu gặp nạnChở thi thể nữ sinh bị tai nạn tử vong về nhà, xe cấp cứu gặp nạn
15:13:07 22/02/2025
Chuyện gì đã xảy ra khiến vợ Vũ Cát Tường cư xử lạ sau lễ thành đôi?Chuyện gì đã xảy ra khiến vợ Vũ Cát Tường cư xử lạ sau lễ thành đôi?
13:01:34 22/02/2025
Bạn gái Văn Thanh khoe nghề nghiệp giúp kiếm gần 4 tỷ/thángBạn gái Văn Thanh khoe nghề nghiệp giúp kiếm gần 4 tỷ/tháng
11:27:01 22/02/2025
Tài xế lái xe riêng của tỷ phú Lý Gia Thành từ chối 6,5 tỷ vì đã tiết kiệm được 65 tỷ: Ai cũng sốc khi nghe cách để giàuTài xế lái xe riêng của tỷ phú Lý Gia Thành từ chối 6,5 tỷ vì đã tiết kiệm được 65 tỷ: Ai cũng sốc khi nghe cách để giàu
12:22:40 22/02/2025
Ngoại hình gây sốc của 1 Chị Đẹp: Mặt xinh như thiên thần mà nhìn xuống body thì lạ lắm!Ngoại hình gây sốc của 1 Chị Đẹp: Mặt xinh như thiên thần mà nhìn xuống body thì lạ lắm!
12:47:24 22/02/2025
Không phải Park Bom, Lee Min Ho từng hôn một thành viên 2NE1 đến 50 lần và nhận cú tát điếng ngườiKhông phải Park Bom, Lee Min Ho từng hôn một thành viên 2NE1 đến 50 lần và nhận cú tát điếng người
12:10:11 22/02/2025
Lầu Năm Góc 'chấn động' khi Tổng thống Trump sa thải chỉ huy cao nhất của quân đội MỹLầu Năm Góc 'chấn động' khi Tổng thống Trump sa thải chỉ huy cao nhất của quân đội Mỹ
14:37:42 22/02/2025
Khán giả thực sự nói gì về Nữ Tu Bóng Tối: Một cái tên diễn hay hơn cả Song Hye Kyo?Khán giả thực sự nói gì về Nữ Tu Bóng Tối: Một cái tên diễn hay hơn cả Song Hye Kyo?
12:54:00 22/02/2025

Tin mới nhất

Người dân đua nhau đi 'bắt muỗi, đổi tiền'

Người dân đua nhau đi 'bắt muỗi, đổi tiền'

17:08:50 22/02/2025
Chính quyền phường Addition Hills ở trung tâm thủ đô Manila quyết định trao thưởng tiền mặt cho những người dân bắt muỗi như một cách phòng chống dịch sốt xuất huyết đang lan tràn trong thời gian gần đây.
Phát hiện kỳ lạ bên trong những chiếc hộp được kéo lên từ độ sâu 8km dưới đáy đại dương: Làm thay đổi hiểu biết của con người từ trước đến nay

Phát hiện kỳ lạ bên trong những chiếc hộp được kéo lên từ độ sâu 8km dưới đáy đại dương: Làm thay đổi hiểu biết của con người từ trước đến nay

17:07:47 22/02/2025
Từ những mẫu trầm tích được đưa lên từ rãnh Nhật Bản, phía đông bắc Tokyo, các nhà khoa học vừa phát hiện ra một hệ sinh thái đa dạng đáng kinh ngạc.
Nên duyên vợ chồng sau tai nạn ô tô

Nên duyên vợ chồng sau tai nạn ô tô

13:05:45 22/02/2025
Mạng xã hội ở Trung Quốc đã vô cùng thích thú trước câu chuyện tình của đôi vợ chồng đến với nhau sau một vụ sự cốô tô tông vào xe đạp điện.
Nữ thạc sĩ Cambridge xin vào sở thú làm công việc 'bốc mùi', 8h sáng đến 5h chiều chỉ quanh quẩn chăm thú

Nữ thạc sĩ Cambridge xin vào sở thú làm công việc 'bốc mùi', 8h sáng đến 5h chiều chỉ quanh quẩn chăm thú

11:05:16 22/02/2025
Mã Nhã, 25 tuổi, từng tốt nghiệp Đại học ngoại ngữ Nam Kinh. Sau khi du học Anh, cô gái tài năng lần lượt tốt nghiệp ngành Khoa học sinh học tại Imperial College London và Viện Thú y thuộc Đại học Cambridge.
Người đàn ông kinh hãi khi nhìn thấy thứ này từ chiếc xe đi bên cạnh

Người đàn ông kinh hãi khi nhìn thấy thứ này từ chiếc xe đi bên cạnh

10:25:45 22/02/2025
Một tài xế đã phớt lờ lời kêu gọi của chính quyền về việc dọn sạch tuyết trên xe trước khi lưu thông, khiến nhiều người lo ngại về an toàn giao thông.
Kỳ lạ, loài cây có thể phát nổ như 'bom'

Kỳ lạ, loài cây có thể phát nổ như 'bom'

10:07:31 22/02/2025
Cây đầu lân còn được gọi là cây bom . Quả của loài cây này có khả năng phát nổ như bom nếu dùng lực gõ mạnh vào nó.
Bí ẩn 1.000 ngôi mộ ở Đức bị dán mã QR

Bí ẩn 1.000 ngôi mộ ở Đức bị dán mã QR

10:05:10 22/02/2025
Ban quản lý nghĩa trang tại Munich, Đức không thể tìm ra nguyên nhân khoảng 1.000 ngôi mộ trong thành phố này liên tục bị dán mã QR lên bia, cho tới khi cảnh sát vào cuộc.
Sáp thơm gây ô nhiễm không khí ngang với động cơ ô tô

Sáp thơm gây ô nhiễm không khí ngang với động cơ ô tô

00:13:14 22/02/2025
Nghiên cứu mới phát hiện ra rằng sáp thơm và các sản phẩm tạo mùi thơm hóa học có thể gây ra mức độ ô nhiễm không khí trong nhà ngang ngửa với động cơ diesel hay bếp gas.
Cô dâu bỏ trốn cùng bạn trai ngay trong ngày cưới

Cô dâu bỏ trốn cùng bạn trai ngay trong ngày cưới

19:25:34 21/02/2025
Trong một diễn biến đầy kịch tính, một cô dâu đã bỏ trốn cùng bạn trai vào ngày diễn ra tiệc cưới tại Bhopal, bang Madhya Pradesh, Ấn Độ vào ngày 19/2.
Sau hơn 100 năm, một thứ vừa lộ diện khiến cả thế giới sửng sốt

Sau hơn 100 năm, một thứ vừa lộ diện khiến cả thế giới sửng sốt

16:45:04 21/02/2025
Một phái đoàn khảo cổ chung giữa Ai Cập và Anh vừa xác định một lăng mộ cổ gần Luxor (Ai Cập) là nơi an nghỉ của Pharaoh Thutmose II.
Vẻ đẹp của loài ốc xoắn vách quý hiếm ở Việt Nam

Vẻ đẹp của loài ốc xoắn vách quý hiếm ở Việt Nam

12:17:36 21/02/2025
Ốc xoắn vách là một loài ốc quý hiếm, có trữ lượng ít của Việt Nam. Loài ốc này không chỉ có giá trị khoa học mà còn có giá trị thẩm mỹ cao.
Loài cây quý hiếm nhất thế giới, cứng như sắt, chỉ có ở Việt Nam

Loài cây quý hiếm nhất thế giới, cứng như sắt, chỉ có ở Việt Nam

09:55:44 21/02/2025
Đó là cây chai lá cong, loài cây đặc hữu chỉ có duy nhất ở Việt Nam, có trong Sách đỏ và đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng khi cả nước chỉ còn 13 cây cổ thụ.

Có thể bạn quan tâm

Đoạn video vỏn vẹn 20 giây ghi lại cảnh tượng gây ám ảnh từ ô cửa sổ chung cư: "Tim tôi như muốn nhảy ra ngoài..."

Đoạn video vỏn vẹn 20 giây ghi lại cảnh tượng gây ám ảnh từ ô cửa sổ chung cư: "Tim tôi như muốn nhảy ra ngoài..."

Netizen

17:11:16 22/02/2025
Trẻ nhỏ thường hiếu động và tò mò, nhưng điều này cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ nguy hiểmkhi ở nhà. Việc đảm bảo an toàn cho trẻ trong quá trình vui chơi là điều quan trọng mà cha mẹ cần đặc biệt quan tâm.
Xác định kẻ sát hại 2 mẹ con tại nhà riêng ở Bình Dương

Xác định kẻ sát hại 2 mẹ con tại nhà riêng ở Bình Dương

Pháp luật

17:10:22 22/02/2025
Chiều 22/2, Công an tỉnh Bình Dương cho biết đã xác định được đối tượng sát hại 2 mẹ con trong một ngôi nhà tại khu phố An Hòa, phường Hòa Lợi, TP Bến Cát, tỉnh Bình Dương.
Top 3 chòm sao gặp nhiều may mắn trong tháng 2 Âm lịch

Top 3 chòm sao gặp nhiều may mắn trong tháng 2 Âm lịch

Trắc nghiệm

17:08:11 22/02/2025
Tháng 2 Âm lịch mang đến nhiều may mắn cho 3 chòm sao này.hần Tài cùng Ông Tơ Bà Nguyệt cùng gõ cửa tuần mới: 4 chòm sao công việc thăng hoa,
Mỹ có thể cắt quyền truy cập Starlink, gây áp lực với Ukraine về thỏa thuận khoáng sản

Mỹ có thể cắt quyền truy cập Starlink, gây áp lực với Ukraine về thỏa thuận khoáng sản

Thế giới

16:28:48 22/02/2025
Starlink cung cấp kết nối internet quan trọng cho Ukraine và được coi là công cụ thiết yếu đối với quân đội nước này đặc biệt là trong bối cảnh cuộc xung đột với Nga đang leo thang căng thẳng.
Rổ hint chứng minh Quan Hiểu Đồng - Lộc Hàm thật sự toang: Chiến tranh lạnh 10 tháng, nhà trai bê tha bệ rạc

Rổ hint chứng minh Quan Hiểu Đồng - Lộc Hàm thật sự toang: Chiến tranh lạnh 10 tháng, nhà trai bê tha bệ rạc

Sao châu á

16:06:06 22/02/2025
Giữa nghi vấn chia tay, Quan Hiểu Đồng và Lộc Hàm để lộ nhiều dấu hiệu cho thấy mối quan hệ tình cảm của họ gặp trục trặc.
NSƯT Kim Tử Long nợ Ngọc Huyền 10 tỷ

NSƯT Kim Tử Long nợ Ngọc Huyền 10 tỷ

Sao việt

16:00:08 22/02/2025
Mới đây, đạo diễn Khương Dừa đã tới dự khai trương nhà hàng đồ Thái của nghệ sĩ ưu tú Kim Tử Long, mới mở tại trung tâm quận 7, TP.HCM.
Tai nạn 6 người tử vong ở Sơn La: Chuyển nhiều bệnh nhân nặng về Hà Nội

Tai nạn 6 người tử vong ở Sơn La: Chuyển nhiều bệnh nhân nặng về Hà Nội

Tin nổi bật

15:57:48 22/02/2025
Nhiều bệnh nhân chấn thương nặng trong vụ tai nạn xe giường nằm tông ô tô đầu kéo được chuyển về Hà Nội tiếp tục điều trị
Những vai diễn của NSND Công Lý trên truyền hình sau khi mắc bạo bệnh

Những vai diễn của NSND Công Lý trên truyền hình sau khi mắc bạo bệnh

Hậu trường phim

15:45:44 22/02/2025
Sau khi mắc bạo bệnh, NSND Công Lý chỉ có thể tham gia những vai diễn nhỏ trên truyền hình, tuy nhiên, diễn xuất của anh vẫn được khán giả đánh giá cao và yêu mến.
Tan làm về, Quang Hải giật mình vì 1 hành động của Chu Thanh Huyền cùng mẹ chồng, dân mạng khẳng định cưới đúng người

Tan làm về, Quang Hải giật mình vì 1 hành động của Chu Thanh Huyền cùng mẹ chồng, dân mạng khẳng định cưới đúng người

Sao thể thao

15:33:57 22/02/2025
Khi Quang Hải về tới căn hộ chung cư cao cấp, Chu Thanh Huyền cùng mẹ chồng - bà Dương Thị Cúc - bế theo cậu quý tử đầu lòng - Lido (tên thật Nguyễn Quang Minh) chờ sẵn ở cửa.
Nam ca sĩ đang ở thời kỳ đỉnh cao bỗng ở ẩn và đóng băng sự nghiệp, nói gì khi quyết định trở lại Vpop?

Nam ca sĩ đang ở thời kỳ đỉnh cao bỗng ở ẩn và đóng băng sự nghiệp, nói gì khi quyết định trở lại Vpop?

Nhạc việt

15:14:31 22/02/2025
Bùi Anh Tuấn từng vướng loạt tranh cãi sau khi trở thành hiện tượng tại Giọng Hát Việt, bỗng mất tích khi đang ở đỉnh cao.
Hội An là nơi hưởng tuần trăng mật lãng mạn nhất thế giới

Hội An là nơi hưởng tuần trăng mật lãng mạn nhất thế giới

Du lịch

15:05:14 22/02/2025
Hội An từng là thương cảng sầm uất, quan trọng bậc nhất của Đông Nam Á, đến nay vẫn là minh chứng rõ nét cho một di sản được bảo tồn gần như nguyên vẹn.