Tìm cách tiếp cận mới đưa ‘giấc mơ sen’ Đồng Tháp vươn xa

Ngày 30/8, UBND tỉnh Đồng Tháp tổ chức Hội thảo khoa học “Chế biến sâu – Giải pháp phát triển giá trị sản phẩm sen tỉnh Đồng Tháp” nhằm định hướng các hoạt động cụ thể, phù hợp và khả thi với điều kiện của địa phương; góp phần định hướng cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người sản xuất, kinh doanh trong việc thực hiện các giải pháp nâng cao giá trị sản phẩm cây sen.

Quang cảnh Hội thảo.

Để chế biến sâu sản phẩm sen Đồng Tháp, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan cho rằng, trước tiên phải có sự hiểu biết rộng về cây sen, hiểu được giá trị hữu hình đến giá trị vô hình của cây sen để từ đó tạo ra những ý tưởng, sản phẩm từ sen. Vì vậy, bên cạnh giá trị của sen trong đời sống ẩm thực, cần quan tâm khai thác nhiều hơn nữa giá trị văn hóa, giá trị tinh thần từ sen; không đơn thuần chỉ bán sản phẩm từ sen mà phải lan tỏa các câu chuyện về sen cho khách hàng. Để thể hiện tình yêu sen, đưa “ giấc mơ sen” đi xa hơn, theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, phải có cách tiếp cận mới mẻ hơn, khát vọng mãnh liệt hơn. Ngoài ra, tinh thần hợp tác, liên kết trong sản xuất, tiêu thụ, chế biến sen cũng được Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhắc đến vì đây là yếu tố tất yếu để phát triển bền vững ngành hàng sen.

Bà Vũ Kim Hạnh – Chủ tịch Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao cho biết về chế biến sâu, các sản phẩm mỹ thuật, nội thất, thời trang… từ sen cũng có giá trị độc đáo và đặc sắc.

Thiếu tướng, GS. TS Lê Trung Hải, Hiệu trưởng trường Cao đẳng Y dược Hà Nội phát biểu tại Hội thảo.

Thiếu tướng, Giáo sư, Tiến sĩ Lê Trung Hải, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Y dược Hà Nội cho biết, các sản phẩm sen với nhiều giá trị quý được nghiên cứu chế biến sâu, chiết xuất, bào chế, đánh giá tác dụng, hiện đại hóa sản phẩm, ứng dụng điều trị bệnh và giúp nâng cao chăm sóc sức khoẻ. Lá sen để trị tiêu chảy, sốt cao, chống béo phì; giảm đau, kháng khuẩn, chống ô-xy hóa… Thân. rễ sen làm lợi tiểu, an thần, chống tiểu đường, hạ sốt… Hoa sen để điều trị tăng huyết áp, ung thư, suy nhược, mất cân bằng nhiệt cơ thể. Nhị hoa củng cố chức năng thận, tăng cường sinh lý nam. Hạt sen dùng làm thuốc bổ tỳ vị. Chiết xuất hạt sen chống tăng sinh, chống xơ hóa, chống trầm cảm, chống viêm, chống ô-xy hóa, bảo vệ gan, điều hóa miễn dịch, kháng virus, chống béo phì. Bột hạt chống ho. Hạt hấp chín làm se khít lỗ chân lông… Tâm sen điều trị một số rối loạn thần kinh, mất ngủ, sốt cao, bồn chồn và tăng huyết áp.

Th.S Ngô Chí Công, Chủ tịch Hội ngành hàng Sen Đồng Tháp phát biểu tại Hội thảo.

Thạc sĩ Ngô Chí Công – Chủ tịch Hội ngành hàng sen Đồng Tháp, Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Ecolotus Việt Nam cho rằng, để gia tăng giá trị cho các sản phẩm sen nhất định phải có hàm lượng khoa học công nghệ cao trong từng sản phẩm. Nhìn chung, các sản phẩm hiện tại trong chế biến từ sen vẫn còn dừng lại ở việc chế biến thô, khai thác đơn chất,… Mặc dù có những nỗ lực của các đơn vị trong việc tạo ra sự khác biệt, có những sản phẩm thành công nhưng chưa có sự đột phá rõ ràng trong toàn chuỗi ngành hàng. Từ đó giá bán các sản phẩm chế biến từ sen cũng ở mức còn khiêm tốn, thậm chí bị so sánh về giá trên thị trường, làm mất đi nhiều cơ hội phát triển thị trường. Hội ngành hàng sen mong muốn và đề xuất có những ứng dụng các nghiên cứu khoa học hoặc chuyển giao công nghệ trong trích xuất, cô đặc, bào chế từ các dưỡng chất có trong tim sen, hạt sen, lá sen… là nguồn nguyên liệu đầu vào quan trọng trong các ngành dược phẩm, mỹ phẩm, thực phẩm cao cấp. Việc ứng dụng công nghệ nghiên cứu để biến lá sen thành một chất liệu mới, thân thiện môi trường có thể sử dụng vào trong ngành thời trang cao cấp, trang trí nội thất, quà tặng…

Thạc sĩ Ngô Chí Công kiến nghị có giải pháp lập quy hoạch nhanh chóng, số hóa và được cập nhật thường xuyên, trên cơ sở xác định nhu cầu của thị trường và của doanh nghiệp chế biến mà khuyến khích, phân rõ khu vực phát triển vùng trồng sen cho từng loại giống lấy gương, lấy hạt, lấy củ, lấy lá, lấy hoa… và xây dựng tiêu chuẩn ngay từ khi mới bắt đầu canh tác.

Sản phẩm làm từ sen được trưng bày tại Hội thảo.

Hiện nay, cây sen ở tỉnh Đồng Tháp được khai thác ở nhiều lĩnh vực khác nhau như thực phẩm, dược phẩm, trang trí và du lịch. UBND tỉnh giao Sở Khoa học và Công nghệ phối hợp với Viện Nghiên cứu rau quả xây dựng Đề án “Phát triển sản phẩm sen Đồng Tháp, giai đoạn 2021 – 2025 và định hướng tới năm 2030″. Hiện sen là một trong năm ngành hàng chủ lực của Đề án “Tái cơ cấu ngành nông nghiệp tỉnh Đồng Tháp đến năm 2025″. Tỉnh đã thành lập Hội ngành hàng sen với mục đích tập hợp các doanh nghiệp, nông dân trồng sen, cơ sở chế biến sản phẩm từ sen, hướng đến thương mại, truyền thông, khai thác giá trị văn hóa từ sen.

Tỉnh Đồng Tháp duy trì và mở rộng diện tích trồng sen, đến năm 2025 diện tích đạt 1.400 ha, năng suất bình quân 0,9-1,2 tấn hạt khô/ha/năm; các loại sen lấy hoa, lấy lá, lấy củ, lấy ngó chiếm 30 – 40% diện tích; giá trị sản lượng của các sản phẩm từ cây sen, quy tiền đạt 400 -500 tỷ/năm, thu nhập người trồng sen tăng 120% so với năm 2021.