Tiết lộ mới về đế chế Hung Nô và Vạn Lý Trường Thành
Điều khá lý thú là, chính các công chúa cổ đại đã giúp xây dựng đế chế chiến binh rộng lớn chứ không phải nam giới.
Điều này khiến Trung Quốc phải xây dựng Vạn Lý Trường Thành để ngăn chặn họ.
Minh họa về cuộc sống của các công chúa cổ đại của đế chế Hung Nô
Phân tích ADN cổ đại và đồ tùy táng từ các ngôi mộ cho thấy các công chúa đã giúp xây dựng một “đế chế rộng lớn” trải dài từ Kazakhstan đến Mông Cổ.
Một nghiên cứu mới cho thấy những người phụ nữ dòng dõi quyền quý, có thể là công chúa, đã đóng một vai trò quan trọng trong việc nắm giữ đế chế Hung Nô, một trong những đế chế du mục đầu tiên của thảo nguyên Á-Âu phía đông.
Người Hung Nô, có thể là một trong những tổ tiên xa xưa của người Mông Cổ, đã thành lập một liên minh các dân tộc du mục kiểm soát phần lớn Trung Á, từ Kazakhstan ngày nay đến Mông Cổ, từ khoảng thế kỷ thứ hai trước Công nguyên cho đến thế kỷ thứ nhất sau Công nguyên.
Video đang HOT
Quan tài của một phụ nữ dòng dõi, được trang trí bằng các biểu tượng mặt trời và mặt trăng bằng vàng của đế chế Hung Nô, đã được tìm thấy tại Takhiltiin Khotgor, Mông Cổ Altai.
Bryan Miller, nhà khảo cổ học tại Đại học Michigan, Mỹ cho biết, có rất ít thông tin về họ, ngoại trừ một số ghi chép của Trung Quốc và các nghiên cứu di truyền gần đây dựa trên ADN cổ đại từ hài cốt được chôn cất.
Ông nói: “Đây là một đế chế với sự đa dạng về di truyền. Tự gọi mình là Hung Nô vào thời điểm đó là tự coi mình là người tham gia vào đế chế rộng lớn này.”
Miller là một trong những tác giả chính của một nghiên cứu mới khám phá di truyền học của hài cốt được tìm thấy trong các ngôi mộ người Hung Nô ở chân đồi phía nam dãy núi Altai, gần nơi từng là biên giới của đế quốc. Nghiên cứu này vừa được công bố trên tạp chí Science Advances.
Thử nghiệm ADN tại hai nghĩa trang Hung Nô cho thấy những người được chôn cất trong những ngôi mộ lớn nhất là phụ nữ có quan hệ họ hàng gần với những người đến từ vùng trung tâm của Đế quốc Hung Nô – nằm ở giữa Mông Cổ hiện đại.
Những người phụ nữ được chôn cất với những đồ tùy táng phong phú, bao gồm đĩa vàng trang trí, mảnh xe ngựa bằng đồng và đồ dùng cho ngựa. Họ là đại diện của gia tộc hoàng gia cai trị đế chế. Những liên minh hôn nhân bao trùm toàn bộ đế chế, ngay cả trong những cộng đồng địa phương này.
Miller cho biết những người phụ nữ ưu tú này duy trì địa vị cao trong suốt cuộc đời của họ, điều này được phản ánh trong các lễ chôn cất đặc biệt của họ.
Đế chế Hung Nô cổ đại
Nguồn thông tin chính về Hung Nô đến từ các ghi chép của Trung Quốc, những người coi họ là kẻ thù ngoại bang dọc theo biên giới phía bắc và phía tây của Trung Quốc. Cái tên Hung Nô theo tiếng Trung là một thuật ngữ mang tính miệt thị, có nghĩa là “nô lệ hung dữ”.
Miller cho biết, một số công sự sớm nhất của nơi sau này trở thành Vạn Lý Trường Thành của Trung Quốc được xây dựng nhằm ngăn chặn các cuộc tấn công của quân Hung Nô vào vùng đất Trung Quốc. Ông nói: “Đó là một cách để kiểm soát vùng biên giới rất sôi động đó”.
Cuối cùng, đế chế Hung Nô bị chia cắt bởi các cuộc nội chiến. Một số nhóm trở thành chư hầu của triều đại Trung Quốc, trong khi một số bị các dân tộc thảo nguyên khác chinh phục.
Đáy biển gần Mỹ thủng 4 lỗ, thứ chôn vùi 2 triệu năm trước thoát ra
Bốn lỗ thủng dưới đáy biển ngoài khơi bang Oregon nước Mỹ đang phun ra những vật chất kỳ lạ, không thuộc về thế giới hiện tại.
Công trình vừa được công bố trên tạp chí khoa học Science Advances, phát hiện ra rằng ngoài khơi bờ biển Newport bang Oregon, bốn lỗ thông hơi nhỏ đang liên tục sủi bọt và phun chất lỏng từ sâu bên trong đường đứt gãy của khu vực.
Các lỗ thủng bí ẩn dưới đáy biển - Ảnh: Science Advances
Theo Live Science, chúng nằm ở vị trí mà các mảng đại dương mang tên Explorer, Juan de Fuca và Gorda trượt dưới mảng lục địa Bắc Mỹ, trong một quá trình lớn và liên tục gọi là "kiến tạo mảng", điều đã khiến đất đai thế giới nhiều lần hợp thành siêu lục địa rồi lại phân tách trong suốt lịch sử hành tinh.
Điều này cũng khiến khu vực ranh giới các mảng liên tục có động đất - có khi lên tới 9 độ và có thể kèm sóng thần hơn 30 m.
Các lỗ nói trên chỉ rộng hơn 5cm nhưng bắt nguồn từ độ sâu gần 4 km, nơi các mảng kiến tạo gặp nhau.
Cận cảnh một trong các lỗ thủng bí ẩn - Ảnh: Science Advances
Sự thoát ra của chất lỏng này - dù từ những lỗ nhỏ bé - có thể ảnh hưởng đến cách các mảng tương tác với nhau, từ đó tác động đến cách thức và thời điểm xảy ra động đất trong khu vực, các tác giả lý giải.
Các lỗ bí ẩn này lần đầu tiên được phát hiện bởi ông Brendan Philip, một sinh viên lúc đó vừa tốt nghiệp Đại học Bang Washington, nay đã là cố vấn chính sách của Nhà Trắng. Đồng tác giả Evan Solomon, phó giáo sư về hải dương học từ Đại học Washington, cho biết hệ thống sonar của con tàu nghiên cứu trong chuyến đi của họ đã phát hiện ra các bong bóng nổi lên từ biển sâu.
Chất lỏng phun ra từ các lỗ ấm hơn 9 độ C so với nước biển, cho thấy chúng bắt nguồn từ phần sâu và nóng của lớp vỏ hành tinh giàu các khoáng chất như boron và lithium - tức lớp vỏ cổ đại đã bị chôn vùi 2 triệu năm trước.
Lấy được chất lỏng bí ẩn này sẽ giúp họ hiểu thêm về thế giới bị chôn vùi cũng như các hoạt động địa chất mãnh liệt trong khu vực, từ đó lập mô hình động đất chính xác hơn, dự báo các thảm họa trong tương lai.
Phát hiện mới quái thú khổng lồ và loài người sống song song chúng ta Một nghiên cứu mới dựa trên hài cốt của 70 cá thể thuộc về một loài quái thú khổng lồ, nặng 13 tấn, đã vén màn bí ẩn về thời kỳ 125.000 năm trước, thấp thoáng bóng hình. TheoSci-News,nghiên cứu dẫn đầu bởi giáo sư Sabine Gaudzinski-Windheuser từ Trường Đại học Johannes Gutenberg ở Mainz và cơ quan nghiên cứu khảo cổ MONREPOS...
![Bé trai khóc thét khi rơi thẳng từ mái nhà xuống đất: Đoạn camera khiến gia chủ run rẩy](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/2/be-trai-khoc-thet-khi-roi-thang-tu-mai-nha-xuong-dat-doan-camera-khien-gia-chu-run-ray-600x432-0f3-7373137-250x180.webp)
![Người mẹ run rẩy, gào thét khi thấy con sốt cao, co giật vì cúm A: Lời cảnh báo sức khỏe trước tình hình dịch cúm](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/3/nguoi-me-run-ray-gao-thet-khi-thay-con-sot-cao-co-giat-vi-cum-a-loi-canh-bao-suc-khoe-truoc-tinh-hinh-dich-cum-600x432-834-7373643-250x180.webp)
![Lễ thành đôi của Vũ Cát Tường và bạn gái: Giới hạn hơn 100 khách, 1 chi tiết lạ chưa từng có](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/3/le-thanh-doi-cua-vu-cat-tuong-va-ban-gai-gioi-han-hon-100-khach-1-chi-tiet-la-chua-tung-co-600x432-e92-7374493-250x180.webp)
![Clip kinh hoàng: Khoảnh khắc chiếc xe khách lật đổ trên đường vào nửa đêm khiến 29 người thương vong tại Phú Yên](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/3/clip-kinh-hoang-khoanh-khac-chiec-xe-khach-lat-do-tren-duong-vao-nua-dem-khien-29-nguoi-thuong-vong-tai-phu-yen-600x432-e02-7374187-250x180.webp)
![Tranh cãi giọng hát của Hoa hậu Thùy Tiên trong MV Top 1 Trending đang làm mưa làm gió Vpop](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/3/tranh-cai-giong-hat-cua-hoa-hau-thuy-tien-trong-mv-top-1-trending-dang-lam-mua-lam-gio-vpop-600x432-df5-7373732-250x180.webp)
![Ý tưởng gây sốc của Tổng thống Trump về Dải Gaza](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/2/y-tuong-gay-soc-cua-tong-thong-trump-ve-dai-gaza-600x432-f7b-7372962-250x180.webp)
![Phản ứng đầu tiên của ca sĩ Lynda Trang Đài trước tin bị bắt vì trộm cắp vặt](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/2/phan-ung-dau-tien-cua-ca-si-lynda-trang-dai-truoc-tin-bi-bat-vi-trom-cap-vat-600x432-fa0-7373056-250x180.webp)
![Đàm Vĩnh Hưng được tặng vàng, Nhật Kim Anh cúng Thần Tài sung túc](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/3/dam-vinh-hung-duoc-tang-vang-nhat-kim-anh-cung-than-tai-sung-tuc-600x432-8bb-7373866-250x180.webp)
![Dàn Anh Trai "chiến" nhau cực căng: Quang Hùng MasterD bị đánh bại](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/3/dan-anh-trai-chien-nhau-cuc-cang-quang-hung-masterd-bi-danh-bai-600x432-c76-7373444-250x180.webp)
![Cách Chu Thanh Huyền "quản" Quang Hải: "Em tính giờ, đúng giờ mà không có mặt ở nhà là mệt người"](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/3/cach-chu-thanh-huyen-quan-quang-hai-em-tinh-gio-dung-gio-ma-khong-co-mat-o-nha-la-met-nguoi-600x432-609-7373518-250x180.webp)
![Gần 4 triệu người xem Trấn Thành và Lê Giang cãi lộn căng thẳng, ném cả đồ đạc khiến khán giả bất ngờ](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/3/gan-4-trieu-nguoi-xem-tran-thanh-va-le-giang-cai-lon-cang-thang-nem-ca-do-dac-khien-khan-gia-bat-ngo-600x432-842-7374777-250x180.webp)
Tiêu điểm
Tin đang nóng
Tin mới nhất
![Bằng chứng sốc: Sao Hỏa từng dễ sống hơn Trái Đất ngày nay?](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/3/bang-chung-soc-sao-hoa-tung-de-song-hon-trai-dat-ngay-nay-600x432-83c-7374858-250x180.webp)
Bằng chứng sốc: Sao Hỏa từng dễ sống hơn Trái Đất ngày nay?
![Sự thật 'vật thể bí ẩn' dưới đáy biển Baltic](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/3/su-that-vat-the-bi-an-duoi-day-bien-baltic-600x432-825-7374755-250x180.webp)
Sự thật 'vật thể bí ẩn' dưới đáy biển Baltic
![Cận cảnh loài chim nguy hiểm nhất thế giới](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/3/can-canh-loai-chim-nguy-hiem-nhat-the-gioi-600x432-731-7373348-250x180.webp)
Cận cảnh loài chim nguy hiểm nhất thế giới
![Rùng mình trước cảnh 102 con rắn độc làm ổ trong vườn nhà ở Australia](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/3/rung-minh-truoc-canh-102-con-ran-doc-lam-o-trong-vuon-nha-o-australia-600x432-42e-7373346-250x180.webp)
Rùng mình trước cảnh 102 con rắn độc làm ổ trong vườn nhà ở Australia
![Người đàn ông cứu được con mèo đã kinh ngạc khi biết sự thật về sinh vật này](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/2/nguoi-dan-ong-cuu-duoc-con-meo-da-kinh-ngac-khi-biet-su-that-ve-sinh-vat-nay-600x432-1fe-7373098-250x180.webp)
Người đàn ông cứu được con mèo đã kinh ngạc khi biết sự thật về sinh vật này
![Hơn 2,8 tỷ đồng quay lại với chủ sau 8 tháng bị bỏ quên ở bãi đỗ xe](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/2/hon-28-ty-dong-quay-lai-voi-chu-sau-8-thang-bi-bo-quen-o-bai-do-xe-600x432-9d1-7372425-250x180.webp)
Hơn 2,8 tỷ đồng quay lại với chủ sau 8 tháng bị bỏ quên ở bãi đỗ xe
![Bắt sống 'quái thú' dài 6m ẩn nấp trong nhà vệ sinh](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/2/bat-song-quai-thu-dai-6m-an-nap-trong-nha-ve-sinh-600x432-3b8-7372421-250x180.webp)
Bắt sống 'quái thú' dài 6m ẩn nấp trong nhà vệ sinh
![Các hẻm núi lớn được khắc lên mặt trăng trong chớp mắt](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/2/cac-hem-nui-lon-duoc-khac-len-mat-trang-trong-chop-mat-600x432-294-7372611-250x180.webp)
Các hẻm núi lớn được khắc lên mặt trăng trong chớp mắt
![Phát hiện thiên hà 9 vòng, nhiều nhất từ trước đến nay](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/2/phat-hien-thien-ha-9-vong-nhieu-nhat-tu-truoc-den-nay-600x432-3a3-7372343-250x180.webp)
Phát hiện thiên hà 9 vòng, nhiều nhất từ trước đến nay
![Chuyện ít biết về người canh giữ 2 con voi vàng nguyên khối vua Hàm Nghi ban](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/2/chuyen-it-biet-ve-nguoi-canh-giu-2-con-voi-vang-nguyen-khoi-vua-ham-nghi-ban-600x432-18b-7371941-250x180.webp)
Chuyện ít biết về người canh giữ 2 con voi vàng nguyên khối vua Hàm Nghi ban
![Nữ nhân viên bị sa thải vì không đủ năng lực làm việc: Tòa án tuyên bố công ty phải bồi thường hơn 127 triệu đồng](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/2/nu-nhan-vien-bi-sa-thai-vi-khong-du-nang-luc-lam-viec-toa-an-tuyen-bo-cong-ty-phai-boi-thuong-hon-127-trieu-dong-600x432-d8e-7371714-250x180.webp)
Nữ nhân viên bị sa thải vì không đủ năng lực làm việc: Tòa án tuyên bố công ty phải bồi thường hơn 127 triệu đồng
![Cô gái nhai gãy đôi chiếc nhẫn cầu hôn mà bạn trai giấu trong bánh kem](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/2/co-gai-nhai-gay-doi-chiec-nhan-cau-hon-ma-ban-trai-giau-trong-banh-kem-600x432-df5-7371710-250x180.webp)
Cô gái nhai gãy đôi chiếc nhẫn cầu hôn mà bạn trai giấu trong bánh kem
Có thể bạn quan tâm
![Sốc: Phát hiện trai giả gái trà trộn ra mắt trong nhóm nữ](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/3/soc-phat-hien-trai-gia-gai-tra-tron-ra-mat-trong-nhom-nu-600x432-199-7374924-250x180.webp)
Sốc: Phát hiện trai giả gái trà trộn ra mắt trong nhóm nữ
Sao châu á
19:47:51 09/02/2025![Căng thẳng tại Trung Đông: Israel đàm phán về giai đoạn 2 của thỏa thuận ngừng bắn với Hamas](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/3/cang-thang-tai-trung-dong-israel-dam-phan-ve-giai-doan-2-cua-thoa-thuan-ngung-ban-voi-hamas-600x432-6a6-7374922-250x180.webp)
Căng thẳng tại Trung Đông: Israel đàm phán về giai đoạn 2 của thỏa thuận ngừng bắn với Hamas
Thế giới
19:46:56 09/02/2025![Chém "tình địch" vì mâu thuẫn tình ái](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/3/chem-tinh-dich-vi-mau-thuan-tinh-ai-600x432-e85-7374920-250x180.webp)
Chém "tình địch" vì mâu thuẫn tình ái
Pháp luật
19:44:00 09/02/2025![7 năm vào showbiz vẫn nói chuyện ngô nghê khó hiểu: Hoa hậu Tiểu Vy đăng quang chỉ vì... đẹp?](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/3/7-nam-vao-showbiz-van-noi-chuyen-ngo-nghe-kho-hieu-hoa-hau-tieu-vy-dang-quang-chi-vi-dep-600x432-bc3-7374917-250x180.webp)
7 năm vào showbiz vẫn nói chuyện ngô nghê khó hiểu: Hoa hậu Tiểu Vy đăng quang chỉ vì... đẹp?
Sao việt
19:41:47 09/02/2025![Sốc: Ngôi sao Vinicius từ chối Real Madrid, nhận lời mời 1 tỷ euro từ Saudi Arabia](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/3/mot-tua-game-kiem-duoc-500-trieu-usd-chi-trong-3-thang-suyt-pha-ky-luc-cua-pokemon-go-600x432-10f-7374903-250x180.webp)
Sốc: Ngôi sao Vinicius từ chối Real Madrid, nhận lời mời 1 tỷ euro từ Saudi Arabia
Sao thể thao
19:10:57 09/02/2025![Phanh phui sự thật đau lòng sau vụ ngoại tình của cặp đôi hot số 1 showbiz: Đàng trai sẵn sàng theo nhân tình bỏ đám cưới triệu đô chỉ với 1 điều kiện!](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/3/phanh-phui-su-that-dau-long-sau-vu-ngoai-tinh-cua-cap-doi-hot-so-1-showbiz-dang-trai-san-sang-theo-nhan-tinh-bo-dam-cuoi-trieu-d-600x432-a95-7374887-250x180.webp)
Phanh phui sự thật đau lòng sau vụ ngoại tình của cặp đôi hot số 1 showbiz: Đàng trai sẵn sàng theo nhân tình bỏ đám cưới triệu đô chỉ với 1 điều kiện!
Sao âu mỹ
18:35:32 09/02/2025![Clip: Em bé bất ngờ lên cơn co giật do nhiễm cúm A, cách giải quyết của bác sĩ khiến nhiều phụ huynh lập tức lấy giấy bút ghi lại](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/3/clip-em-be-bat-ngo-len-con-co-giat-do-nhiem-cum-a-cach-giai-quyet-cua-bac-si-khien-nhieu-phu-huynh-lap-tuc-lay-giay-but-ghi-lai-600x432-584-7374890-250x180.webp)
Clip: Em bé bất ngờ lên cơn co giật do nhiễm cúm A, cách giải quyết của bác sĩ khiến nhiều phụ huynh lập tức lấy giấy bút ghi lại
Netizen
18:35:17 09/02/2025![Nữ sinh viên "mất tích" dịp Tết và giây phút gặp lại người thân ở sân bay Tân Sơn Nhất](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/3/nu-sinh-vien-mat-tich-dip-tet-va-giay-phut-gap-lai-nguoi-than-o-san-bay-tan-son-nhat-600x432-09f-7374880-250x180.webp)
Nữ sinh viên "mất tích" dịp Tết và giây phút gặp lại người thân ở sân bay Tân Sơn Nhất
Tin nổi bật
17:44:10 09/02/2025![Hot girl người Úc được Thiều Bảo Trâm và dàn dâu nhà giàu theo dõi: Sách mẫu cho mọi cô gái cần tóc đẹp](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/3/hot-girl-nguoi-uc-duoc-thieu-bao-tram-va-dan-dau-nha-giau-theo-doi-sach-mau-cho-moi-co-gai-can-toc-dep-600x432-244-7374856-250x180.webp)
Hot girl người Úc được Thiều Bảo Trâm và dàn dâu nhà giàu theo dõi: Sách mẫu cho mọi cô gái cần tóc đẹp
Làm đẹp
16:28:40 09/02/2025![Erik "mất nhiệt" và cú lội ngược dòng ngoạn mục của "hoàng tử ballad"](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/3/erik-mat-nhiet-va-cu-loi-nguoc-dong-ngoan-muc-cua-hoang-tu-ballad-600x432-0c8-7374848-250x180.webp)
Erik "mất nhiệt" và cú lội ngược dòng ngoạn mục của "hoàng tử ballad"
Nhạc việt
15:59:55 09/02/2025![Các thành viên BLACKPINK bận rộn với các dự án cá nhân trước khi tái hợp](https://t.vietgiaitri.com/2025/2/3/cac-thanh-vien-blackpink-ban-ron-voi-du-an-ca-nhan-truoc-khi-tai-hop-600x432-3c6-7374846-250x180.webp)