Tiết kiệm điện, vấn đề không của riêng ai – Bài cuối: Thêm chính sách khuyến khích
Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đã và đang được lãnh đạo Đảng và nhà nước quan tâm và coi là một trong những trụ cột quan trọng để đảm bảo an ninh năng lượng, cũng như giúp cho ngành năng lượng phát triển bền vững.
Công nhân Công ty Lưới điện Cao thế miền Bắc bảo dưỡng đường dây 110kV, đảm bảo truyền tải, cung cấp điện ổn định cho các phụ tải trên địa bàn 27 tỉnh, thành phố thuộc miền Bắc. Ảnh: Ngọc Hà/TTXVN
Nghị quyết số 55-NQ/TW ngày 11/02/2020 của Bộ Chính Trị về “Chiến lược phát triển ngành năng lượng đến 2030, định hướng đến năm 2045″ đã nêu rõ, tiết kiệm năng lượng phải được coi là quốc sách quan trọng và là trách nhiệm của mọi tổ chức, cá nhân. Tiết kiệm năng lượng có những lợi ích rất to lớn như bảo tồn nguồn năng lượng quốc gia; bảo vệ môi trường, giảm rác thải, hiệu ứng nhà kính; giúp cho ngành năng lượng nói riêng và nền kinh tế nói chung phát triển bền vững.
Theo đán.h giá Bộ Công Thương, Việt Nam có dư địa lớn trong tiết kiệm điện ở nhiều ngành và lĩnh vực, như với ngành công nghiệp đạt khoảng 15-30%. Điều này đặt ra nhiều nhiệm vụ, chính sách cần phải thực hiện để đạt được mục tiêu Quốc gia trong việc nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng, giảm cường độ năng lượng, giảm khí thải, hiệu ứng nhà kính như cam kết của Chính phủ giảm phát thải bằng 0 vào năm 2050.
Năm 2019, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 280 ngày 13 tháng 3 năm 2019 phê duyệt Chương trình Quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả giai đoạn 2019-2030. Quyết định này đặt ra mục tiêu tiết kiệm được từ 8-10% tổng tiêu thụ năng lượng, tương ứng với việc tiết kiệm được khoảng từ 60-80 triệu tấn dầu quy đổi.
Những mục tiêu trên là thách thức không nhỏ đối với ngành năng lượng Việt Nam. PGS. TS. Bùi Xuân Hồi cho hay, để khuyến khích tiết kiệm điện, các quy định, chính sách phải thực sự rõ ràng, bản thân doanh nghiệp phải nhận được lợi ích từ việc này, tránh việc như hiện nay, ngành điện phải chủ động đi trao đổi, đàm phán với doanh nghiệp để thực hiện điều chỉnh phụ tải.
Cũng theo ông Nguyễn Đức Huy, Trường Điện – Điện tử, Đại học Bách Khoa Hà Nội cho rằng, việc sử dụng các thiết bị có hiệu suất cao hơn để thay thế thiết bị hiệu suất thấp chỉ là một trong số các giải pháp để sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả.
Video đang HOT
Chúng ta có nhiều giải pháp khác như điều chỉnh hành vi của phụ tải điện, thông qua đó giảm việc sử dụng năng lượng như: điều hòa, cắt bớt thiết bị không cần thiết, điều chỉnh khung thời gian sử dụng điện. Tuy nhiên, điều này cần thêm cơ chế khuyến khích, cơ sở pháp lý để phía nhu cầu điều chỉnh hành vi, đảm bảo tiết kiệm điện nói chung.
Hiện nay, xét về chỉ số hiệu quả sử dụng năng lượng, cường độ năng lượng, Việt Nam đang tiêu thụ khoảng 400 kg dầu quy đổi để tạo ra 1.000 USD GDP, cao hơn Thái Lan khoảng 30%, hơn Malaysia khoảng 60%… Điều này cho thấy, sử dụng năng lượng tại Việt Nam chưa thực sự hiệu quả.
Ông Trịnh Quốc Vũ, Phó vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững – Bộ Công Thương, vấn đề tiết kiệm điện đã được nhà nước quan tâm, ban hành nhiều quyết định, chỉ đạo về thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả…. Tuy nhiên, thời gian tới, cần phải lồng ghép mục tiêu tiết kiệm điện, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả vào trong kế hoạch tái cơ cấu nền kinh tế… Đặc biệt, lồng ghép mục tiêu tiết kiệm điện, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong kế hoạch chiến lược đổi mới công nghệ, kỹ thuật quốc gia. Đồng thời, không nhập khẩu những công nghệ, thiết bị lạc hậu, tiêu hao nhiều năng lượng, tiêu thụ điện cao vào Việt Nam…
Có thể nói, việc tiết kiệm điện là rất quan trọng trong bối cảnh hiện nay. Thời gian qua, Bộ Công Thương và EVN đã phối hợp với các đơn vị để tuyên truyền, hỗ trợ cơ sở dùng điện trong kiểm toán năng lượng, tư vấn tiết kiệm điện để giúp người dân nâng cao nhận thức về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, hiểu được lợi ích của tiết kiệm điện mang lại cũng như là giải pháp để tiết kiệm năng lượng, tiết kiệm điện. Tuy vậy, để thúc đẩy các chương trình quản lý phía nhu cầu, điều chỉnh phụ tải điện, dịch vụ tiết kiệm điện, các chuyên gia cho rằng, cần có các cơ chế chính sách để khuyến khích tài chính, hỗ trợ giá, vay vốn với lãi xuất ưu đãi, giảm thuế… cho mọi thành phần kinh tế tham gia. Ngoài ra, có các quy định về xử phạt đối với các cá nhân, tổ chức không thực hành tốt trong lĩnh vực sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả…
Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững thông tin, trong thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tăng cường thực thi Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong mọi lĩnh vực đời sống, kinh tế, xã hội thông qua triển khai đồng bộ và triệt để các giải pháp quản lý, kỹ thuật, tập trung vào những ngành công nghiệp sử dụng nhiều năng lượng, có khả năng gây ô nhiễm môi trường. Bên cạnh đó, đẩy mạnh việc thực hiện lộ trình dán nhãn năng lượng bắt buộc, loại bỏ các trang thiết bị lạc hậu tiêu tốn nhiều năng lượng…
Đối với các cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm trên cả nước, với khoảng 3000 cơ sở, chiếm 50% tổng tiêu thụ năng lượng toàn quốc, Bộ này cho hay, đây là các đơn vị cần được ưu tiên và thúc đẩy mạnh mẽ các giải pháp tiết kiệm năng lượng, các đơn vị này phải thực hiện trách nhiệm theo quy định của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả như:
Thực hiện kiểm toán năng lượng định kỳ ít nhất một lần trong vòng 3 năm; xây dựng hệ thống quản lý năng lượng; báo cáo với các cơ quan, địa phương về tình hình sử dụng năng lượng cũng như mức tiết kiệm năng lượng đạt được hàng năm và kế hoạch của các năm tiếp theo. Bên cạnh đó, Bộ Công Thương cùng một số bộ, ngành đã xây dựng các quy định, quy chuẩn về định mức tiêu thụ năng lượng trong các ngành nghề do bộ mình quản lý.
Trong lĩnh vực công nghiệp, Bộ Công Thương đã xây dựng được 7 thông tư quy định về định mức tiêu thụ năng lượng trong các ngành công nghiệp tiêu thụ nhiều năng lượng như ngành sắt thép, sản xuất giấy, nhựa, bia – nước giải khát, mía đường, chế biến thủy hải sản và trong thời gian tới Bộ sẽ hoàn thiện và xây dựng hệ thống các quy chuẩn, quy phạm pháp luật đồng bộ về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả để thúc đẩy mạnh mẽ tất cả các ngành, lĩnh vực do Bộ quản lý.
Ông Trịnh Quốc Vũ cho hay, Bộ Công Thương đã và đang xây dựng các cơ chế để hỗ trợ cho các doanh nghiệp như hỗ trợ kỹ thuật thông qua các nguồn ngân sách, kinh phí sự nghiệp của Chương trình Quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Cụ thể là, hỗ trợ cho các doanh nghiệp trọng điểm trong việc xây dựng hệ thống quản lý năng lượng theo tiêu chuẩn quốc tế ISO5001; hỗ trợ một phần kinh phí về kiểm toán nhà nước cho các doanh nghiệp theo quy định của pháp luật; xây dựng cơ chế tài chính ưu đãi như dự án tiết kiệm năng lượng cho ngành công nghiệp Việt Nam vay vốn ưu đãi của Ngân hàng Thế giới với tổng kinh phí khoảng 100 triệu USD. Nguồn kinh phí này được hỗ trợ cho các doanh nghiệp công nghiệp tiêu thụ năng lượng trọng điểm để doanh nghiệp có thể là giải quyết được bài toán về vốn đầu tư cho các giải pháp và thay thế công nghệ, nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng cho doanh nghiệp.
Trong thời gian tới, Bộ cũng sẽ tiếp tục xây dựng các cơ chế, chính sách ưu đãi và kiến nghị với Chính phủ phê duyệt, ban hành cơ chế hỗ trợ cho doanh nghiệp hiệu quả hơn nữa để thúc đẩy tiết kiệm năng lượng trong nhiều ngành, nhiều lĩnh vực năng lượng…
Tiết kiệm điện, vấn đề không của riêng ai - Bài 3: Thay đổi nhận thức người dân
Với doanh nghiệp, tiết kiệm điện có ý nghĩa quan trọng tới chi phí sản xuất, giúp giảm hàng chục tỷ, thậm chí hàng trăm tỷ đồng mỗi năm.
Công nhân Tổng Công ty Điện lực TP Hà Nội vận hành cung cấp điện cho các phụ tải trên địa bàn. Ảnh minh họa: Ngọc Hà/TTXVN
Song điều này với nhiều người dân vẫn còn là chặng đường để hình thành, từ ý thức đến thói quen trong sinh hoạt. Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho hay, thay đổi nhận thức người dân về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là cả một quá trình rất dài mà tập đoàn này, cùng nhiều đơn vị đang nỗ lực từng ngày.
Theo ông Võ Quang Lâm, Phó tổng giám đốc EVN, hệ số đàn hồi điện năm 2019 của Việt Nam đạt 1,29 nhưng vẫn ở mức cao hơn so với các nước phát triển. Việt Nam có hơn 2.900 cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm, nhưng tiêu thụ điện chiếm tới 33% tổng lượng điện tiêu thụ toàn quốc. Nếu các cơ sở này tiết kiệm tối thiểu 2% điện năng tiêu thụ/năm thì mỗi năm, cả nước tiết kiệm được 1,4 tỷ kWh, tương đương 2.700 tỷ đồng.
Với khách hàng sinh hoạt hộ gia đình, tiêu thụ hơn 30% tổng điện năng tiêu thụ toàn quốc. Nếu 27 triệu hộ gia đình có thể tiết kiệm 1% điện năng tiêu thụ thì mỗi năm, cả nước có thể tiết kiệm 630 triệu kWh, tương đương hơn 1.170 tỷ đồng.
Tại Nghệ An, một trong những tỉnh thành chịu nắng nóng sớm, nhu cầu điện tăng cao trong dịp Hè từ các dịch vụ, cơ sở lưu trú du lịch và doanh nghiệp. Để nâng cao ý thức người dân trong việc tiết kiệm điện, Công ty Điện lực Nghệ An thường xuyên phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành và đoàn thể, tổ chức xã hội tại địa phương trong việc triển khai những chương trình tuyên truyền tiết kiệm điện, các giải pháp tiết kiệm điện trong gia đình.
Đặc biệt vào mùa nắng nóng, dịch vụ lưu trú, du lịch tăng cao khiến việc nhu cầu tiêu thụ điện nhiều hơn, công ty tuyên truyền hướng dẫn trực tiếp người dân, chủ cơ sở lưu trú sử dụng điện an toàn, hiệu quả. Đồng thời, công ty thực hiện tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, đẩy mạnh truyền thông lưu động, phối hợp với các tổ dân phố, trường học tổ chức các diễn đàn tuyên truyền sử dụng điện tiết kiệm, an toàn, hiệu quả tới người dân.
Theo ông Nguyễn Đình Nhung, chủ nhà hàng Nhung Nga - thị xã Cửa Lò (Nghệ An), hàng tháng, nhà hàng tiêu tốn từ 1-2 triệu đồng tiề.n điện; vào mùa du lịch, tiêu thụ điện lên đến 3-4 triệu đồng, khiến ông vô cùng sốt ruột vàm ong muốn có giải pháp để giảm tiêu tốn điện năng. Nhờ sự hướng dẫn của Điện lực Cửa Lò, gia đình ông đã thay các bóng huỳnh quang, bóng LED thay cho bóng sợi đốt cũ, không sử dụng điều hòa ở nhiệt độ thấp mà thay bằng bật thêm quạt lưu thông gió, giảm chiếu sáng tại những khu vực không cần thiết... Nhờ đó, cửa hàng đã giảm được hơn 300.000 đồng tiề.n điện/tháng.
Ông Nhung chia sẻ: "Không chỉ ở cửa hàng, mà ngay ở nhà, tôi phải thường xuyên nhắc nhở người thân trong gia đình, các cháu nhân viên tắt các thiết bị điện khi không sử dụng, cố gắng tận dụng ánh sáng mặt trời và gió biển để làm mát, hạn chế tối đa dùng điện. Cho đến nay, về cơ bản gia đình cũng đã có thói quen tiết kiệm điện".
Tại Khách sạn Mường Thanh - Cửa Lò, đại diện khách sạn này cho hay, mùa cao điểm nắng nóng, khách sạn chi phí hơn 200 triệu đồng tiề.n điện/tháng. Nhờ sự tuyên truyền và hỗ trợ của đơn vị điện lực, đơn cử như: hướng dẫn, kiểm tra các thiết bị hao tốn điện; tư vấn các khu vực, vị trí có thể tắt/giảm tiêu thụ điện trong khách sạn... "Thêm vào đó, bản thân chúng tôi cũng phối hợp với ngành điện để tuyên truyền, đào tạo cho nhân viên sử dụng điện tiết kiệm, an toàn và hiệu quả; từ đó, mỗi tháng cũng có thể giảm từ 20-25% chi phí tiề.n điện".
Theo ông Bành Đức Minh, Giám đốc Điện lực thị xã Cửa Lò, ngay từ đầu năm 2022 này, điện lực đã tổ chức tuyên truyền cho người dân như in băng-rôn, áp-phích; bố trí xe bán tải truyên truyền, loa phát thanh để người dân biết về những khó khăn cung ứng điện mùa nóng và các giải pháp tiết kiệm điện, cùng đó là hỗ trợ người dân các giải pháp tiết kiệm điện.
Điện lực thị xã Cửa Lò có hơn 300 cơ sở lưu trú du lịch, do vậy, đảm bảo điện trong mùa dịp du lịch Hè là trách nhiệm đặc biệt quan trọng và đòi hòi sự nỗ lực của ngành điện. Điện lực thị xã Cửa Lò ngay khi chuẩn bị vào mùa nắng nóng đã tổ chức kiểm tra ngày đêm đường dây, trạm biến áp cấp điện cho khách hàng, nhà hàng, các cơ sở lưu trú, xử lý khắc phục các khiếm khuyết để kịp thời phục vụ cấp điện ổn định.
Ông Lê Quang Thanh, Phó giám đốc Công ty Điện lực Nghệ An cho hay, cùng với các tỉnh Thanh Hóa, Hà Tĩnh..., Nghệ An cũng là một trong những địa bàn chịu nắng nóng sớm và cao điểm dịp Hè. Do vậy, ngoài công tác kiểm tra, xử lý sự cố trên lưới điện; đầu tư, bảo dưỡng các trạm biến áp, đường dây để nâng cao khả năng cung cấp điện, thì việc tuyên truyền tới người dân các giải pháp tiết kiệm điện là rất quan trọng. Hiện nay, người dân đã phần nào có ý thức về tiết kiệm điện nhưng vẫn còn nhiều người chưa thực sự quan tâm đến vấn đề này. Hàng năm, ngành điện vẫn liên tục duy trì việc tuyên truyền, hướng dẫn người dân sử dụng điện sao cho tiết kiệm, hiệu quả nhất. Mỗi người dân, mỗi cơ sở lưu trú, dịch vụ có ý thức tiết giảm điện tiêu thụ chỉ 5-10% trong cao điểm Hè, ngoài giảm chi phí cho chính gia đình thì ngành điện cũng giảm bớt áp lực cấp điện, đảm bảo đủ điện, an toàn và tin cậy cho nhu cầu sinh hoạt.
PGS. TS. Bùi Xuân Hồi, chuyên gia kinh tế năng lượng cho hay, điện năng là sản phẩm đặc thù, ở cả sản xuất tiêu dùng. Ngành điện phát động tiết kiệm điện, tức là khuyến khích người dân giảm tiêu thụ sản phẩm của mình. Việc này không những giảm hóa đơn điện cho người tiêu dùng mà còn mang lại hiệu quả cho ngành điện về chi phí cung ứng sẽ tối ưu hơn, đảm bảo an ninh cung cấp năng lượng vì giảm được sự cố trong cung ứng điện. Còn xét trên bình diện tổng thể, tiết kiệm điện trong lúc cao điểm sẽ giảm việc sản xuất điện giá cao, sử dụng năng lượng sơ cấp, đồng nghĩa việc bảo tồn tài nguyên quốc gia, giảm phát thải nhà kính... Và ở mọi quốc gia đều có chính sách về tiết kiệm điện.
"Một trong những thiết bị tiêu tốn điện ở các gia đình trong mùa nóng là điều hòa, có thể chiếm tới 30-60% tổng hóa đơn điện vào mùa nóng. Khi nhiệt độ ngoài trời tăng 1 độ C, tiêu thụ điện điều hòa tăng 2-3%; sử dụng hạ thấp 1 độ C điều hòa thì tiêu thụ điện điều hòa tăng 1,5-3%. Như vậy, ngay cả khi chúng ta không điều chỉnh nhu cầu sử dụng thì tiêu thụ điện cũng tăng thêm. Ngoài ra, với giá điện bậc thang nhằm khuyến khích tiết kiệm điện cũng làm hóa đơn điện tăng cao.
Do vậy, người dân nên sử dụng thiết bị điện đúng khuyến cáo, lựa chọn thiết bị có dán nhãn năng lượng, đặc biệt sử dụng thiết bị điện hiệu quả, tiết kiệm trong mùa nóng, chẳng hạn như chỉ nên đặt điều hòa ở mức 25-28 độ C kết hợp bật quạt, vừa đủ mát và hạn chế tiêu thụ điện năng, ông Bùi Xuân Hồi nói.
Tiết kiệm điện, vấn đề không của riêng ai - Bài 2: Cần sự 'chung tay' của doanh nghiệp Theo Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), hiện khối sản xuất công nghiệp sử dụng gần một nửa tổng sản lượng điện cả nước, tức là vào khoảng 100 tỷ kWh/năm. Nếu các doanh nghiệp chung tay tiết kiệm 1% trong số này, tương đương giảm 1 tỷ kWh/năm, thì số tiề.n tiết kiệm được là 1.600 tỷ đồng. Đây là con...