Tiếng Việt nửa Tây nửa ta, có sửa được không?
Còn nhớ những ngày mới vào Sài Gòn lập nghiệp, một trong những nỗi ám ảnh của tôi là gặp phải những người thích giao tiếp tiếng Việt theo kiểu nửa Tây nửa ta.
Tôi có đứa em họ định cư ở Mỹ hơn 30 năm, nhưng mỗi lần đọc Facebook hay đọc các bài báo do tôi viết, nó đều phát hiện ra những lỗi sai chính tả của tôi. Thậm chí, mỗi lần về quê, nó vẫn nói được giọng Quảng Trị còn giỏi hơn cả tôi.
Tôi cũng có những người bạn là giáo sư, tiến sĩ hẳn hoi, đã sống nước ngoài lâu năm nhưng họ vẫn giao tiếp bằng ngôn ngữ thuần Việt với người Việt Nam một cách rất chuẩn chỉnh.
Những ngày mới vào Sài Gòn lập nghiệp, một trong những nỗi ám ảnh của tôi là gặp phải những người thích giao tiếp theo kiểu nửa Tây nửa ta. Oái oăm, một con nhỏ nhà quê mà tôi lại chọn làm việc trong ngành truyền thông và tổ chức sự kiện – môi trường làm việc mà nhiều người nói tiếng Anh nhiều hơn cả tiếng Việt.
Người trẻ có xu hướng sử dụng tiếng Anh xen lẫn tiếng Việt trong giao tiếp – THÁI NGUYÊN
Quả thật mỗi khi giao tiếp qua chat hay qua tin nhắn SMS, tôi có thể tra từ điển để hiểu được nghĩa của từ tiếng Anh mà người ta chèn vào trong câu tiếng Việt. Còn khi gặp mặt trực tiếp, tôi thật sự ngớ người. Nhất là ở các buổi họp hay các khóa về truyền thông tôi đang theo học, ngoài việc đưa các thuật ngữ tiếng Anh vào, một số người còn nói chuyện theo kiểu nửa Tây nửa ta.
Lâu dần trong môi trường này, một thời gian sau, tôi không còn ám ảnh hay khó chịu khi nghe người ta sử dụng bồi thêm tiếng Anh trong giao tiếp hằng ngày nữa. Thậm chí, tôi còn bắt chước theo họ. Có một thời gian, trong các bản thảo của mình, tôi cũng viết theo kiểu chèn thêm vài câu tiếng Anh để được bằng bạn bằng bè.
‘ Enjoy cái moment này’ thành trào lưu trên mạng xã hội – CHỤP MÀN HÌNH
Thế giới phẳng đang tạo ra những con người là công dân toàn cầu và kết nối với nhau bằng một ngôn ngữ khác, thay cho tiếng mẹ đẻ của mình. Tuy nhiên, mặt trái của vấn đề này sẽ khiến không ít người vô tình dần lãng quên gốc gác của mình.
Minh chứng cho điều này chính là bộ phim Hàn Quốc đang gây sốt trên khắp thế giới mang tên Trò chơi con mực. Sau khi xem xong bộ phim, tỷ lệ người dân các nước đăng ký học tiếng Hàn trên các ứng dụng nền tảng số tăng một cách đột biến, đến mức tổng thống Hàn Quốc đã gọi bộ phim này là Quyền lực mềm, vì từ bộ phim này, người dân trên toàn thế giới vừa muốn học tiếng Hàn vừa tìm hiểu về văn hóa xứ kim chi.
Video đang HOT
Nửa năm nay tôi có theo dõi một bạn nam YouTuber là một Việt kiều đang định cư tại Canada. Bạn chuyên chia sẻ về các món ăn của Việt Nam, đặc biệt là món ăn của người Huế, bằng giọng nói đặc sệt Huế.
Các clip của bạn chỉ là hướng dẫn món ăn của người Việt Nam, qua đó chia sẻ thêm về văn hóa ẩm thực Việt cho bạn bè thế giới nhưng đây lại là kênh YouTube truyền cảm hứng cho tôi rất nhiều khi được nghe lại tiếng miền Trung thân thương.
Tôi không cực đoan khắt khe lên án trào lưu của các bạn trẻ thích nói chuyện theo kiểu nửa Tây nửa ta lẫn lộn ngôn ngữ. Tuy nhiên, tôi luôn tin rằng khi con người được giáo dục đủ về tình yêu dân tộc thì tự khắc họ sẽ sửa được mà thôi. Vì ngôn ngữ mẹ đẻ là ADN luôn nằm sẵn trong từng tế bào của mỗi người, thế nên dù đi tới đâu, dù mang trong mình bất kỳ quốc tịch nào thì khi được gặp trúng “ADN” giống nhau thì tự khắc lòng tự tôn dân tộc sẽ được trỗi dậy.
Trào lưu ‘Enjoy cái moment này’: Dùng tiếng Việt chèn tiếng Anh, thời thượng hay khó chịu?
'People make it complicated... Enjoy cái moment này', câu nói của một nữ diễn viên, ca sĩ Việt Nam vừa qua trở thành trào lưu trên mạng xã hội.
Nhiều người trẻ cũng quen dùng câu tiếng Việt chèn lẫn vài từ tiếng Anh. Bạn thì sao?
'Enjoy cái moment này' thành trào lưu trên mạng xã hội - CHỤP MÀN HÌNH
'People make it complicated... Enjoy cái moment này' bỗng trở thành trào lưu nóng trên mạng xã hội. Nó bắt nguồn từ một câu nói của một nữ ca sĩ, diễn viên, trong một lần trò chuyện với người hâm mộ qua hình thức phát trực tiếp trên Facebook. Cô nói "Sự thật thì luôn luôn đơn giản nhưng people make it complicated, nên là mình cứ enjoy cái moment này" (tạm dịch: sự thật thì luôn luôn đơn giản nhưng mọi người cứ làm nó phức tạp lên, nên là mình cứ tận hưởng khoảnh khắc này).
Không chỉ là cấu trúc "Enjoy cái moment này" được nhiều người trẻ sử dụng trong các ngữ cảnh khác nhau, để thư giãn, giải trí trên mạng xã hội gần đây nữa. Có một thực tế lâu nay, nhiều người trẻ thường quen cách nói tiếng Việt chèn lẫn các từ tiếng Anh. Trao đổi với người viết, các bạn trẻ bày tỏ những quan điểm riêng.
"Nửa nạc nửa mỡ"
Trần Quỳnh Anh, sinh viên năm 2 Trường ĐH Anh Quốc Việt Nam, nói: "Cá nhân tôi là một người học 100% tiếng Anh với các thầy cô nước ngoài ở trường ĐH, tôi cũng rất ít khi thấy các bạn chèn nhiều từ tiếng Anh như vậy trong một câu tiếng Việt. Thông thường mọi người hay chèn tiếng Anh nhiều khi nói về đề bài hoặc nội dung học mà họ chưa kịp dịch từ đó sang tiếng Việt".
"Trong các câu chuyện thường ngày, chúng tôi chỉ hay dùng tiếng Anh cho những từ liên quan tới tên ứng dụng (app) như calendar, setting, photo booth, chức năng app như like, share, group hay những câu biểu cảm như wow, cool, good night, cute . Hoặc những cụm từ thông dụng, nhiều người thường dùng, giúp rút ngắn câu, ví dụ "me too", thay vì "tôi cũng thế", Quỳnh Anh nói.
Trần Quỳnh Anh - NVCC
Từ câu chuyện nói tiếng Việt chèn nhiều từ tiếng Anh, kể cả trong giao tiếp hay trong các bài hát Việt Nam nhưng chêm từ tiếng Anh vào, Quỳnh Anh cho hay mình không thích kiểu "nửa nạc nửa mỡ" đó.
"Thứ nhất, không phải ai cũng có cơ hội được học tiếng Anh. Nếu các bạn học sinh trường quốc tế trong 1 buổi học hay một buổi thảo luận chuyên ngành, cùng nói chuyện với nhau thì không sao. Tôi không ủng hộ việc sử dụng tiếng Anh khi đối tượng khán giả là số đông mọi người. Thứ hai, sử dụng tiếng Việt chèn tiếng Anh, tôi thấy người ta đang từ chối ngôn ngữ của chính mình và của những đồng bào mình", cô thẳng thắn nói.
"Tôi thấy các chương trình trên truyền hình quốc gia, không phải kênh đối ngoại hay cho người Việt ở nước ngoài, đôi khi họ cũng sử dụng tiếng Anh trong các câu chuyện, tuy nó có thể là xu hướng tương lai, nhưng tôi vẫn luôn rất nhạy cảm với những từ tiếng Anh. Khi xem chương trình đó, tôi luôn dịch sang nghĩa tiếng Việt cho bố mẹ. Tôi không thích cảm giác bị bỏ lại, và tôi nghĩ bất kỳ ai cũng vậy. Tôi nghĩ rằng trên các kênh truyền hình quốc gia, chiếu cho người Việt, nếu nhân vật có sử dụng tiếng Anh, thì bộ phận biên tập nội dung nên có chú thích, như chương trình Shark Tank Việt Nam", Quỳnh Anh bày tỏ quan điểm.
"Nhiều người chèn tiếng Anh mà chẳng hiểu gì"
Đồng quan điểm trên, Nguyễn Thanh Nguyên, 30 t.uổi, giáo viên tiếng Anh tại TP.Hưng Yên, cho hay thời gian qua cô thấy nhiều người dùng mạng xã hội và theo trào lưu, nói các cụm từ như "People make it complicated", "Enjoy cái moment này" trong bài viết hoặc phần bình luận của mình. Nhiều trường hợp lạm dụng trở thành vô duyên.
Nhiều người trẻ tự tin nói chuyện với người nước ngoài - ẢNH MINH HỌA X.P
"Phía dưới một bản tin nghi phạm s.át h.ại cả gia đình ở Bắc Giang đã bị bắt giữ, tôi thấy nhiều cái bình luận rất vô duyên như "chuyện có gì đâu mà make it complicated, hãy enjoy cái moment này đi". Họ có thể chẳng hiểu cụm từ mình viết nghĩa là gì, nhưng thấy đang nổi trên mạng nên viết vậy cho sang, cho thấy mình là người cập nhật mọi trào lưu", chị Nguyên nói.
Chị Nguyên cho biết, việc dùng tiếng Việt chèn thêm tiếng Anh, tùy từng trường hợp, có thể gây khó chịu hoặc không.
"Ví dụ trong môi trường chuyên ngữ, công ty công nghệ thông tin, công ty có người nước ngoài, một số người thường sử dụng chèn từ tiếng Anh vào câu, để quen với việc sử dụng tiếng Anh trong giao tiếp. Điều này giúp cho việc nói ngôn ngữ trôi chảy, tự tin hơn, tự tin khi giao tiếp với người nước ngoài... Nhưng nên biết hoàn cảnh nào có thể sử dụng. Nếu lạm dụng quá thì thành ra vô duyên. Thậm chí có người tôi biết từ trước tới giờ ít khi nói được một câu tiếng Anh hoàn chỉnh, nhưng vì trào lưu nói tiếng Anh "nửa nạc nửa mỡ" mà bắt chước theo", chị Nguyên cho hay.
"Miễn ai cũng hiểu là được"
Trong khi đó, Nguyễn Đỗ Minh Trang, 18 t.uổi, sinh viên năm nhất Trường ĐH Western Sydney Việt Nam, cho hay cô được biết việc nói tiếng Việt chèn tiếng Anh là hiện tượng "code-switching".
Nguyễn Đỗ Minh Trang - NVCC
"Đối với những ai biết từ hai ngôn ngữ trở lên, thì não đôi khi phản xạ không đủ nhanh và bị lẫn lộn giữa các ngôn ngữ, có thể ngay lập tức họ quên tiếng mẹ đẻ nên dùng từ tiếng Anh để khắc phục sự cố. Do đó, để cuộc hội thoại có thể tiếp diễn thì người ta sẽ nói lẫn cả 2 thứ tiếng. Vì hiện tại xu hướng hội nhập và toàn cầu hóa đang trở nên phổ biến và các bạn trẻ cũng tiếp xúc với tiếng Anh nhiều nên không tránh được việc code-switching. Bên cạnh đó thì hiện tại nhiều từ tiếng Anh đã phổ biến và người ta đôi khi không dịch nó khi nói chuyện như insight, caption... Thật ra trong tiếng Việt mình cũng có nhiều từ mượn nên tôi nghĩ việc code-switching đã có từ lâu rồi", Minh Trang nói.
Cô cho biết, việc nói chèn tiếng Anh với tiếng Việt có gây khó chịu hay không còn tuỳ thuộc vào đối tượng giao tiếp. Minh Trang trao đổi: "Ví dụ tôi là người có khả năng tiếng Anh ở mức tốt nên nếu có một người nói chuyện vừa Anh vừa Việt tôi cũng không khó chịu. Nhưng nếu mẹ tôi không biết tiếng Anh mà nghe người khác nói như vậy sẽ không ủng hộ. Việc có người chỉ trích cô ca sĩ kia nói 'Enjoy cái moment này' khi cô ấy đang ở Mỹ thì khá vô lý".
"Tóm lại, tôi vẫn ủng hộ cách sử dụng tiếng Anh chèn tiếng Việt, miễn là đảm bảo tất cả những ai trong cuộc hội thoại đều hiểu được những gì người đó nói. Đây cũng là cách để mình rèn tiếng Anh cũng như ngôn ngữ khác", cô cho biết.
Một cách học từ vựng tiếng Anh, nhưng...
Trao đổi với phóng viên Báo Thanh Niên , chàng trai người Việt Nam Sacien Kbuor, 9X, phiên dịch viên tiếng Anh, làm tự do tại Bộ Ngoại giao Malaysia, thừa nhận trong xu thế phát triển và hội nhập thì việc học tiếng Anh và sử dụng tiếng Anh rất được khích lệ.
Sacien Kbuor - NVCC
"Nhiều bạn trẻ Việt Nam đưa tiếng Anh vào cuộc sống nhiều hơn, pha trộn những câu từ tiếng Anh với tiếng Việt. Tôi nghĩ đây cũng là một trong những cách để chúng ta nâng cao vốn từ vựng. Nhưng tôi chỉ đồng ý, chúng ta có thể dùng cách "pha trộn" này thi thoảng, 1, 2 lần trong một cuộc trò chuyện, với những từ phổ biến quen thuộc, hoặc khi đối tượng chúng ta đang nói chuyện là bạn bè, để cùng mục đích lưu nhớ vốn từ", chàng trai nói.
"Tôi không đồng ý khi chúng ta đang giao tiếp trong một nhóm người dùng hoàn toàn tiếng Việt, hay nhiều người họ chưa kịp cập nhật những từ tiếng Anh, nhưng mình vẫn pha trộn vừa tiếng Anh vừa tiếng Việt. Kiểu thấy người ta dùng "Enjoy cái moment này" mình cũng chêm theo mà không biết có hiểu gì không. Lúc này, không khí giao tiếp không thoải mái và khiến người nghe rất khó chịu. Tiếng Anh cần được sử dụng đúng trường hợp, đúng môi trường, đúng đối tượng, để mọi người hòa hợp trong giao tiếp cũng là tôn trọng người nghe, gìn giữ ngôn ngữ mẹ đẻ của mình", anh nêu quan điểm.
Viết thiếu 1 dấu phẩy trong bài đăng Facebook, người đàn ông có nguy cơ bị kết án và mất 4 tỷ đồng, ngọn ngành câu chuyện hết sức éo le Câu chuyện cay đắng của người đàn ông Úc là một ví dụ tiêu biểu cho thấy tầm quan trọng của việc viết đúng chính tả. Mới đây, The New York Times đưa tin về một vụ kiện cáo tại Úc với tình tiết khiến nhiều người bất ngờ vì nguồn cơn bắt đầu chỉ từ một lỗi sai chính tả vô cùng...
