Tiêm vaccine phòng dại có hại thần kinh không?
Từ đầu năm đến nay, bệnh dại đang có xu hướng gia tăng, ghi nhận nhiều ca tử vong trên cả nước.
Người dân có tâm lý chủ quan, e ngại tiêm vaccine phòng dại vì lo sợ vaccine gây ảnh hưởng đến thần kinh. Vậy tiêm vaccine phòng dại có hại sức khỏe không?
TS.BS Nguyễn Thị Thanh Hương, Trưởng văn phòng chương trình dại, Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương
1. Tiêm vaccine phòng dại có gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh hay quá trình phát triển không?
Theo TS.BS Nguyễn Thị Thanh Hương, Trưởng Văn phòng chương trình dại, Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương, bệnh dại là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm mà hiện không có biện pháp điều trị đặc hiệu. Cách duy nhất để thoát khỏi bệnh dại là sử dụng vaccine phòng dại để kích hoạt hệ thống miễn dịch của cơ thể sản xuất kháng thể chống lại virus dại.
Trước đây, Việt Nam sử dụng loại vaccine phòng bệnh dại được sản xuất bằng công nghệ cũ, từ mô não chuột. Loại vaccine này để lại một số các tác dụng phụ không mong muốn và gây ra nỗi lo sợ cho nhiều người dân.
Tuy nhiên, vaccine cũ đã bị dừng sản xuất và sử dụng từ năm 2007, thay thế hoàn toàn bằng vaccine mới được sản xuất bằng công nghệ tế bào nhập khẩu, an toàn, tinh khiết và hiệu quả cao, không có tác dụng phụ nguy hiểm đến hệ thần kinh và sự phát triển nói chung.
2. Tiêm vaccine phòng dại có gây tác dụng phụ gì không?
Video đang HOT
Với công nghệ sản xuất hiện đại, đến nay vaccine ngừa bệnh dại đảm bảo tính an toàn và hiệu quả bảo vệ rất cao. Vaccine dại ở Việt Nam đang sử dụng được nhập khẩu hoàn toàn, chính là vaccine tế bào an toàn và hiệu quả bảo vệ chống lại bệnh dại cao, không có hại cho sức khỏe.
Vaccine dại không có chống chỉ định trong bất kỳ tình huống nào, kể cả các bà mẹ mang thai hay cho con bú hoặc trẻ sơ sinh, người mắc bệnh mạn tính, cấp tính… nếu bị chó mèo cắn đều tiêm chủng được mà không ảnh hưởng đến thai nhi hay sức khỏe của người tiêm chủng.
Một số phản ứng sau tiêm ít gặp tương tự như các loại vaccine dịch vụ khác như sưng, nóng, đỏ, đau tại vị trí tiêm hoặc có thể sốt nhẹ, mệt mỏi. Các phản ứng phụ nghiêm trọng không ghi nhận có trong 20 năm trở lại đây kể từ khi dùng các loại vaccine công nghệ mới này.
Vì vậy, những người bị chó mèo cắn có thể hoàn toàn yên tâm tiêm chủng vaccine dại hiện nay.
Cần tiêm vaccine phòng dại càng sớm càng tốt sau khi bị chó mèo cắn.
3. Bị chó mèo cắn sau bao lâu thì cần tiêm vaccine phòng dại?
Trường hợp bị chó mèo cắn, cần tiêm vaccine phòng dại càng sớm càng tốt. Thời điểm tốt nhất là trong vòng 6h đầu tiên sau khi bị chó mèo cắn. Cũng giống như bất kỳ loại thuốc hay vaccine nào, người tiêm chủng cần lưu ý một số điều sau đây khi tiêm vaccine phòng dại:
Tuân thủ phác đồ tiêm chủng đầy đủ.
Kiêng dùng các loại thuốc gây ức chế, làm suy yếu hệ miễn dịch như thuốc điều trị sốt rét, thuốc chữa ung thư hay corticoid. Vì khi hệ miễn dịch của cơ thể bị suy giảm chức năng, cơ thể sẽ không có khả năng sản xuất lượng kháng thể vừa đủ để duy trì sự ổn định của cơ thể sau khi tiêm phòng dại.
Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, bổ sung nhiều vitamin và khoáng chất.
Kiêng các loại đồ uống có cồn như rượu bia, không sử dụng các chất kích thích như thuốc lá…
Hạn chế vận động cường độ cao, làm việc nặng nhọc.
Nghỉ ngơi đầy đủ, uống nhiều nước, có thể dùng thuốc giảm đau không kê đơn trong trường hợp gặp các tác dụng phụ như đau nhức, mẩn đỏ, sưng tấy ở chỗ tiêm, sốt nhẹ…
Đà Nẵng tăng cường công tác phòng, chống bệnh Dại
Thực hiện Công điện số 22-CĐ/TTg của Thủ tướng Chính phủ và Công văn 1028/BYT-DP từ Bộ Y tế về việc thực hiện nghiêm và triển khai các biện pháp cấp bách phòng chống bệnh dại, Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng vừa có chỉ đạo các sở, ban, ngành, hội đoàn thể, UBND các quận, huyện và các cơ quan đơn vị liên quan tiếp tục tăng cường công tác phòng, chống bệnh dại.
UBND phường Hòa Xuân, quận Cẩm Lệ tổ chức lực lượng xử lý chó, mèo thả rông để phòng ngừa bệnh Dại.
Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng giao Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cùng Sở Y tế có trách nhiệm kiểm tra, hướng dẫn và giám sát chặt chẽ thông tin, đảm bảo hiệu quả công tác phòng chống bệnh dại trên địa bàn thành phố.
Được biết, mùa hè thời tiết nắng nóng là môi trường thuận lợi để bệnh dại bùng phát mạnh nhất, đỉnh điểm vào khoảng tháng 5 đến tháng 8. Tuy nhiên, hiện nay người dân ở nhiều địa phương vẫn chưa nhận thức được sự nguy hiểm của bệnh dại và rất chủ quan trong việc nuôi thả động vật, đặc biệt là chó, mèo, dẫn đến nguy cơ lây truyền bệnh.
Theo Cục Y tế dự phòng, bệnh dại là bệnh lây truyền từ động vật sang người nguy hiểm do virus dại gây ra, thường tác động lên hệ thần kinh, tỷ lệ tử vong rất cao (gần như 100%). Người bị mắc bệnh dại do bị lây truyền virus dại qua vết cắn, vết cào, liếm của động vật bị dại trên da bị tổn thương (thường là chó, mèo). Thống kê từ Bộ Y tế, năm 2023, cả nước có 82 người chết do bệnh dại, tăng 12 trường hợp so với năm 2022. Trong đó, miền Bắc có ca bệnh dại cao nhất (chiếm 37,8%), tiếp đến là miền Nam và Tây Nguyên (24,4%), miền Trung (13,4%). Tuy nhiên, khu vực miền Nam và Tây Nguyên gia tăng ca bệnh dại liên tiếp trong những năm gần đây, tỷ lệ trẻ em dưới 15 tuổi bị bệnh dại chiếm 34%. Nguồn lây truyền chủ yếu dẫn đến tử vong là do bị các động vật: chó (80%), mèo (18%), dơi (0,1%) và các động vật khác như chuột, khỉ (1%). Từ đầu năm 2024 đến nay, số ca mắc tiếp tục gia tăng đột biến, có 27 trường hợp tử vong do dại, tăng 16 ca so với cùng kỳ năm ngoái. Đã có 16/63 tỉnh ghi nhận ca bệnh dại trên người, trong đó khu vực miền Trung ghi nhận số ca bệnh dại tử vong gia tăng đột biến, hiện đang cao nhất trên cả nước với 10 ca.
Nguyên nhân trực tiếp gây tử vong do dại trên người chủ yếu do động vật nghi dại cắn không được tiêm phòng vaccine hoặc tiêm không đúng quy định. Có 81/82 trường hợp tử vong đều không đi tiêm vaccine điều trị dự phòng bệnh dại sau khi bị chó cắn, 1 trường hợp có tiêm vaccine nhưng không tiêm vaccine kháng dại.
Phường Hòa Xuân ra quân xử lý chó, mèo thả rông.
Ở TP Đà Nẵng, từ đầu năm 2024 đến nay, tại Phòng khám của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP Đà Nẵng (CDC Đà Nẵng) đã tiếp nhận và tiêm huyết thanh phòng bệnh dại cho 18 trường hợp bị chó, mèo cắn và tiêm 801 liều vaccin phòng bệnh dại cho khoảng 160 người. Đáng chú ý là trong 7 ngày nghỉ Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024, toàn thành phố có 196 người đến các cơ sở để tiêm vaccine phòng dại sau phơi nhiễm, 12 người tiêm huyết thanh kháng dại.
Để tăng cường thực hiện hiệu quả công tác phòng, chống bệnh này, CDC Đà Nẵng đã chỉ đạo Trung tâm Y tế các quận, huyện, các đơn vị khám, chữa bệnh, các đơn vị tiêm chủng trên địa bàn thành phố tăng cường thực hiện hiệu quả công tác phòng, chống. Cụ thể, đầu tháng 4-2024 các quận, huyện trên địa bàn toàn thành phố sẽ triển khai việc tiêm phòng bệnh dại cho động vật nuôi. UBND các quận, huyện tiếp tục thực hiện công tác tuyên truyền về tính chất nguy hiểm, các dấu hiệu nhận biết, biện pháp xử lý, phòng chống bệnh dại ở người và vật nuôi. Qua đó, hướng dẫn người bị chó, mèo cắn xử lý y tế ban đầu và đến các cơ sở y tế để được điều trị dự phòng kịp thời.
Vận động chủ vật nuôi có trách nhiệm đăng ký, khai báo với UBND phường việc nuôi chó, mèo; tiêm vaccine phòng bệnh dại theo quy định.
Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, bệnh dại hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, tuy nhiên hoàn toàn có thể phòng tránh được.Theo đó, người dân nuôi chó, mèo cần tiêm vaccine phòng dại đầy đủ và tiêm nhắc lại hàng năm theo khuyến cáo của ngành thú y; nuôi chó phải xích, nhốt, khi ra đường phải mang rọ mõm. Không đùa nghịch, chọc phá chó, mèo. Khi bị chó, mèo cắn cần rửa vết thương dưới vòi nước chảy ngay lập tức với xà phòng liên tục 15 phút; nếu không có xà phòng có thể xối rửa vết thương bằng nước thông thường. Sau đó, vết thương cần được rửa sạch với cồn 70% hoặc cồn iod; hạn chế làm dập vết thương và không băng kín vết thương. Kịp thời đến cơ sở y tế để khám, tư vấn và tiêm vaccine phòng dại, huyết thanh kháng dại; tuyệt đối không tự chữa trị hoặc nhờ thầy lang chữa trị.
Gia tăng trẻ em nhập viện, tiêm vaccine dại vì bị chó nhà cắn Số mũi tiêm vaccine phòng dại tại Bệnh viện Nhi Trung ương trong 9 tháng đầu năm 2023tăng hơn 3 lần so với cùng kỳ năm 2022. Tiêm vaccine là biện pháp bảo vệ tốt nhất phòng bệnh dại. Thận trọng khi bị chó nhà cắn Trong 9 tháng đầu năm 2023, tại Phòng Khám-Tư vấn tiêm chủng của Bệnh viện Nhi Trung...