Thủy đậu ở phụ nữ mang thai: Biểu hiện lâm sàng, nguy cơ, cách điều trị và phòng ngừa

Thủy đậu ở trẻ em thường khá đơn giản và không quá lo lắng, thế nhưng thủy đậu ở phụ nữ mang thai được xem là vấn đề lớn trong thai kỳ.

Trong trường hợp xấu nhất, biến chứng của bệnh thủy đậu ở phụ nữ mang thai có thể dẫn đến một số tình trạng nghiêm trọng như viêm phổi, viêm gan, viêm não,…

Thủy đậu là một bệnh truyền nhiễm phổ biến do vi rút gây ra phát ban trên da. Khi đã mắc bệnh, bạn sẽ không mắc lại lần nữa vì cơ thể đã sản sinh ra kháng thể để chống lại nhiễm trùng. Tuy nhiên, thủy đậu ở phụ nữ mang thai hoặc sản phụ sinh con chưa đầy 1 tuần thì vô cùng nghiêm trọng.

Dưới đây là tất cả những gì bạn cần lưu ý về bệnh thủy đậu ở phụ nữ mang thai:

1. Bệnh thủy đậu ở phụ nữ mang thai có nguy hiểm không?

So với tất cả những lo lắng cho việc bản thân sẽ mắc bệnh thủy đậu khi mang thai, bạn cần biết tỷ lệ mắc bệnh này ở thai phụ rất ít. Theo nghiên cứu ở nước Anh, cứ 1000 phụ nữ thì có 3 người mắc bệnh thủy đậu khi mang thai.

Thủy đậu ở phụ nữ mang thai được xem là vấn đề lớn trong thai kỳ – Ảnh: kidborn

Nguy cơ mắc bệnh thủy đậu trong thai kỳ thấp hơn so với trước đây nhờ vào việc chăm sóc sức khỏe được tốt hơn. Trong trường hợp xấu nhất, biến chứng của bệnh thủy đậu ở phụ nữ mang thai có thể dẫn đến một số tình trạng nghiêm trọng như viêm phổi, viêm gan, viêm não và thậm chí có thể gây tử vong.

Nguy cơ phát triển các biến chứng sẽ tăng lên nếu bạn hút thuốc, mắc bệnh phổi; đã dùng steroid trong ba tháng cuối hoặc mang thai trên 20 tuần.

Trong số rất ít những phụ nữ mang thai chưa có miễn dịch, việc tiếp xúc với thủy đậu trong thai kỳ có thể gây ra các biến chứng. Khoảng 10 – 20% phụ nữ mang thai bị nhiễm bệnh thủy đậu có thể phát triển một tình trạng gọi là viêm phổi varicella. Phụ nữ được miễn dịch không có nguy cơ bị các biến chứng do thủy đậu, và có đến 85 – 95% phụ nữ đã được miễn dịch.

Mối quan tâm hàng đầu khi nhiễm thủy đậu ở phụ nữ mang thai là nguy cơ dị tật bẩm sinh, tuy nhiên thai phụ cũng không quá nên lo lắng mặc dù đã tiếp xúc với người mắc bệnh.

Dị tật bẩm sinh do tiếp xúc với bệnh thủy đậu (hội chứng varicella bẩm sinh) có thể nghiêm trọng, nhưng nguy cơ thai nhi bị dị tật bẩm sinh do tiếp xúc với bệnh thủy đậu trong nửa đầu của thai kỳ là từ 0,4% – 2%. Tiếp xúc trong nửa sau của thai kỳ sẽ không có nguy cơ dẫn đến các dị tật bẩm sinh.

2. Các dấu hiệu và triệu chứng bệnh thủy đậu ở phụ nữ mang thai

Bệnh thủy đậu ở phụ nữ mang thai không có sự khác biệt về biểu hiện lâm sàng so với người bình thường. Phụ nữ mang thai mắc thủy đậu sẽ sốt cao, có thể kéo dài 7 ngày do bản chất là bệnh nhiễm vi rút. Thủy đậu được phân loại là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, bệnh nhiễm vi rút này rất dễ lây lan. Các tổn thương da thường giúp chẩn đoán lâm sàng bệnh.

Biến chứng của bệnh thủy đậu ở phụ nữ mang thai có thể dẫn đến một số tình trạng nghiêm trọng – Ảnh: womenshealth

Thông thường, các tổn thương sẩn ngứa trên da bắt đầu sau khi thai phụ sốt 1-2 ngày. Tổn thương da có mụn nước là dấu hiệu rõ ràng của bệnh. Các mụn nước có thể dễ dàng vỡ ra và có dịch huyết thanh; chất dịch trong các mụn nước có thể làm lây lan bệnh thủy đậu cho người khác.

3. Chẩn đoán thủy đậu ở phụ nữ mang thai

Chẩn đoán thủy đậu ở phụ nữ mang thai cũng giống như các đối tượng khác, bác sĩ có thể dễ dàng xác định bệnh dựa trên bệnh sử và các triệu chứng lâm sàng mà không cần đến công cụ chẩn đoán ở phòng thí nghiệm.

Tuy nhiên, cũng có một số công cụ chẩn đoán trong phòng thí nghiệm có sẵn bao gồm phát hiện vi rút, kháng nguyên vi rút, phân lập vi rút và xác định hoặc chẩn đoán huyết thanh. Những công cụ này có thể hữu ích cho những trường hợp không có biểu hiện điển hình.

Chẩn đoán thủy đậu ở phụ nữ mang thai cũng giống như các đối tượng khác – Ảnh: madeformums

4. Ảnh hưởng của thủy đậu đến thai nhi

Nếu bạn bị thủy đậu khi mang thai, một trong những lo lắng lớn nhất chắc chắn sẽ là liệu nó có ảnh hưởng đến thai nhi hay không. Đó là một câu hỏi phức tạp để trả lời và phụ thuộc vào thời điểm bạn mắc bệnh trong thai kỳ.

Nếu thủy đậu ở phụ nữ mang thai trước 28 tuần, sẽ có một tỉ lệ nhỏ thai nhi phát triển hội chứng varicella bào thai (FVS). Hội chứng varicella ở thai nhi có thể làm tổn thương da, mắt, chân, tay, não, bàng quang hoặc ruột của em bé.

Từ 28 tuần đến 36 tuần của thai kỳ, vi rút có thể sống trong cơ thể em bé mà không gây hại. Sau đó, vi rút có thể hoạt động trở lại trong vài năm đầu đời của trẻ, gây ra bệnh zona.

Sau 36 tuần, em bé của bạn có thể được sinh ra với bệnh thủy đậu. Ngoài ra, nếu nếu sản phụ mắc thủy đậu trong vòng bảy ngày sau khi sinh, em bé có thể bị thủy đậu sơ sinh cho đến 28 ngày tuổi. Nếu trẻ sơ sinh tiếp xúc với bệnh thủy đậu sau khi được sinh ra, chúng có thể có nguy cơ mắc bệnh cao hơn một chút so với trẻ lớn.

5. Điều trị bệnh thủy đậu ở phụ nữ mang thai

Việc điều trị sẽ phụ thuộc vào giai đoạn mang thai và các triệu chứng biểu hiện. Nếu bạn đang mang thai và nghĩ rằng mình bị thủy đậu, hãy liên hệ với bác sĩ sản khoa hoặc đến bệnh viện để được chẩn đoán sớm. Bệnh thủy đậu có thể gây ra các biến chứng cho cả mẹ bầu và thai nhi, vì vậy bạn nên đi khám càng sớm càng tốt.

Việc điều trị sẽ phụ thuộc vào giai đoạn mang thai và các triệu chứng biểu hiện – Ảnh: healthline

Ở trẻ em, thủy đậu có thể tự khỏi mà không cần điều trị bằng thuốc kháng vi rút cụ thể nào. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc kháng vi rút; cụ thể là acyclovir, được khuyến cáo ở nhóm không phải trẻ em vì nhóm này có nguy cơ biến chứng cao hơn.

Dạng bào chế của acyclovir là 800 mg mỗi lần uống, 5 lần mỗi ngày, liên tục 7 ngày. Đối với phụ nữ mang thai, việc điều trị bằng acyclovir được khuyến cáo để có các biện pháp phòng ngừa đặc biệt. Tuy nhiên, có nhiều báo cáo khẳng định tính hiệu quả và an toàn của acyclovir trong điều trị thủy đậu ở phụ nữ mang thai.

Để giúp giảm các triệu chứng của bệnh thủy đậu ở phụ nữ mang thai, thai phụ có thể thử các cách sau:

- Uống nhiều nước

- Dùng paracetamol để hạ nhiệt độ hoặc giảm đau (lưu ý dùng đúng liều lượng theo chỉ định)

- Sử dụng kem hoặc gel làm mát theo chỉ định của bác sĩ

Nếu em bé sơ sinh của bạn bị thủy đậu, việc cho con bú có thể giúp bảo vệ bé. Thông qua việc bú mẹ, trẻ sẽ nhận được các kháng thể từ người mẹ đã được tiêm ngừa hoặc đã từng mắc thủy đậu.

6. Bạn có thể bị thủy đậu hai lần hay không?

Nói một cách ngắn gọn là không, sau khi bị thủy đậu 1 lần thì bạn sẽ không bị mắc lại lần thứ 2. Tuy nhiên, nếu bạn đang mang thai và không chắc chắn việc mình đã từng mắc bệnh này trong quá khứ hay chưa và tiếp xúc với người bị thủy đậu, không nên lo lắng quá nhiều hoặc chấp nhận rủi ro.

Hãy gặp bác sĩ sản khoa và cho biết mình đã tiếp xúc với người mắc bệnh thủy đậu. Bác sĩ sẽ chỉ định thai phụ xét nghiệm máu để xem cơ thể có miễn dịch hay không.

7. Khi nào thai phụ mắc thủy đậu nên đến bệnh viện?

Nếu bạn đang mang thai và mắc bệnh thủy đậu, hãy đến bệnh viện để thăm khám sớm khi gặp phải một trong số các triệu chứng dưới đây:

- Các vấn đề về ngực và hô hấp

- Nhức đầu, buồn ngủ, nôn mửa hoặc cảm thấy buồn nôn liên tục

- Chảy máu âm đạo

- Phát ban kèm xuất huyết

- Phát ban nghiêm trọng

Những triệu chứng này là dấu hiệu cho thấy thai phụ có thể gặp phải các biến chứng của bệnh thủy đậu và cần được chăm sóc chuyên khoa tích cực.

8. Tiêm phòng thủy đậu trước khi mang thai

Tiêm phòng thủy đậu vẫn được áp dụng rộng rãi, do đó điều tốt nhất là bạn nên tiêm vắc-xin phòng bệnh này trước khi mang thai 3 tháng. Tuy nhiên, vẫn chưa có các loại chủng ngừa thủy đậu đối với phụ nữ đang mang thai.

Điều tốt nhất là bạn nên tiêm vắc-xin phòng bệnh này trước khi mang thai 3 tháng – Ảnh: sandiegouniontribune

Phụ nữ mang thai chưa miễn dịch với bệnh thủy đậu nhưng tiếp xúc với người mắc bệnh có thể được tiêm globin miễn dịch varicella zoster (VZIG). Và nên tiêm trong vòng 10 ngày sau khi tiếp xúc với bệnh thủy đậu vì nó tăng cường hệ thống miễn dịch trong một thời gian ngắn.

Mặc dù VZIG có thể không ngăn ngừa bệnh thủy đậu nhưng nó có thể làm cho tình trạng nhiễm trùng nhẹ hơn và thời gian tồn tại ngắn hơn.