Thương vong bất đối xứng trong các cuộc xung đột Israel Palestine

Cuộc xung đột hiện nay giữa Israel và phong trào Hồi giáo Hamas ở Palestine đang leo thang nguy hiểm, trở thành cuộc chiến có nhiều người chết nhất giữa hai bên.

Tuy nhiên, dữ liệu lịch sử cho thấy người Palestine luôn phải trả giá đắt hơn về sinh mạng.

Một tòa nhà bị phá hủy sau các cuộc không kích của Israel xuống Dải Gaza ngày 9/11/2023. Ảnh: THX/TTXVN

Theo kênh CNBC, hơn một tháng diễn ra cuộc chiến giữa Israel và Hamas, con số thương vong và mức độ tàn phá do cuộc xung đột gây ra là chưa từng có trên nhiều mặt.

Theo Cơ quan Y tế Gaza do Hamas kiểm soát, sau khi Hamas tấn công Israel vào ngày 7/10, Israel đã tấn công trả đũa, khiến trên 11.000 người Palestine thiệt mạng.

Theo dữ liệu do Văn phòng Điều phối các vấn đề nhân đạo của Liên hợp quốc (OCHA) tổng hợp, con số này đã vượt qua tổng số người Palestine thiệt mạng trong 15 năm qua do xung đột với Israel.

Israel cũng chịu tổn thất to lớn, trong đó ngày 7/10 là ngày người Do Thái chịu nhiều thương vong nhất kể từ nạn diệt chủng Holocaust.

Theo dữ liệu từ OCHA, khoảng 1.200 người, chủ yếu là dân thường, đã thiệt mạng chỉ trong ngày 7/10. Con số này gần gấp 4 lần tổng số người Israel thiệt mạng vì những cuộc xung đột như vậy kể từ năm 2008. Israel ước tính khoảng 240 con tin bị bắt giữ ngày hôm đó.

Đã có 5 cuộc xung đột quân sự lớn giữa Israel và Hamas kể từ khi Israel đơn phương rút khỏi Dải Gaza vào năm 2005. Trong tất cả các cuộc xung đột lớn năm 2008, 2012, 2014, 2021 và hiện nay 2023, số người chết ở các lãnh thổ của Palestine (Gaza và Bờ Tây) cao hơn phía Israel rất nhiều.

Ông H.A. Hellyer, chuyên gia nghiên cứu an ninh quốc tế tại Quỹ Hòa bình Quốc tế Carnegie, cho biết: “Nói chung, từ năm này qua năm khác, số thường dân Palestine bị lực lượng Israel giết hại vượt số thường dân Israel bị người Palestine giết hại, gấp nhiều lần”.

Dữ liệu do CNBC tổng hợp cho thấy trên 18.600 người Palestine ở Gaza và Bờ Tây đã thiệt mạng trong các cuộc xung đột với Israel kể từ năm 2008. Con số này cao hơn nhiều so với ít nhất 1.500 người thiệt mạng ở Israel trong cùng thời kỳ.

Theo dữ liệu của Liên hợp quốc, kể từ năm 2008, ít nhất 183.500 người Palestine đã bị thương do xung đột, trong khi khoảng 11.700 người ở Israel bị thương.

Trong các cuộc chiến, không thể có được con số thương vong chính xác. Hiện tại, trên 2.000 người thuộc diện mất tích ở Gaza, trong khi Israel vẫn đang nỗ lực xác định danh tính nạn nhân vài tuần sau vụ ngày 7/10, cũng như cố gắng giải cứu các con tin.

Để có được cái nhìn chính xác hơn, CNBC đã sử dụng dữ liệu từ Liên hợp quốc, đối chiếu với các con số từ Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) và Cơ quan Y tế ở Gaza do Hamas kiểm soát. Con số có thể bao gồm cả những cái chết mà có thể không nhất thiết do phía bên kia gây ra.

Xung đột bất đối xứng

Chuyển nạn nhân sau cuộc oanh tạc của Israel xuống khu dân cư thành phố Khan Younis, Dải Gaza ngày 7/11/2023. Ảnh: THX/TTXVN

Giải thích lý do tại sao số lượng thương vong chênh lệch nhiều giữa hai bên, ông Hellyer nói: “Israel có một số vũ khí tiên tiến nhất trên thế giới, thường nhằm vào các khu vực chủ yếu là dân sự ở lãnh thổ Palestine”.

Hệ thống phòng không Vòm Sắt của Israel được coi là một trong những công cụ hiệu quả nhất trong kho vũ khí của nước này. Bộ Quốc phòng Israel cho biết họ đã đánh chặn thành công 97% tổng số rocket mà người Palestine phóng trong một đợt giao tranh bùng phát cuối tuần năm 2022. Hệ thống này ghi nhận tỷ lệ thành công 95,6% khi đối phó với cuộc tấn công rocket của nhóm Thánh chiến Hồi giáo Palestine vào tháng 5.

Theo ông Hellyer, vũ khí của tất cả các nhóm tay súng người Palestine gộp lại đều không thể so sánh được với loại kho vũ khí của Israel. Ông nhận định: “Đây là một cuộc xung đột bất đối xứng, trong đó Israel có vũ khí hủy diệt mạnh hơn nhiều”.

Ngoài ra, ông Paul Scham, Giáo sư nghiên cứu về Israel tại Đại học Maryland, giải thích rằng rocket của Hamas chủ yếu bắn trúng các khu vực không có người ở, trong khi tên lửa của Israel rơi ở các khu vực đông dân cư.

Với 2,3 triệu người sống trên diện tích 365km2, Dải Gaza là một trong những vùng lãnh thổ đông dân nhất thế giới. Có khoảng 3 triệu người Palestine sống ở Bờ Tây. Trong khi đó, Israel có dân số khoảng 9 triệu người.

Quân đội Israel cho biết họ đang thực hiện các biện pháp phòng ngừa khả thi để giảm thiểu thương vong cho dân thường. Tuy nhiên, một người phát ngôn quân đội Israel nói: “Hamas đã hoạt động trong cơ sở hạ tầng dân sự và hoạt động trên toàn bộ Dải Gaza. Chúng tôi sẽ tấn công Hamas bất cứ khi nào cần thiết”.

Ông Daniel Byman, một thành viên cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, giải thích rằng số người chết cao ở Palestine một phần là do Hamas đặt các tài sản quân sự và dân sự cùng nhau, khiến cho việc trả thù Hamas khó có thể tách rời.

Israel tố cáo Hamas dùng người Palestine làm lá chắn sống và đã xây dựng một mạng lưới đường hầm rộng lớn dưới lòng đất, ngay bên dưới các công trình đông dân cư. Theo Israel, bệnh viện lớn nhất Gaza là Al-Shifa, nơi hàng chục ngàn người Palestine di tản đang trú ẩn, là một ví dụ về một địa điểm như vậy. Hamas luôn bác bỏ các cáo buộc này của Israel.

Tuy vậy, ông Scham nói: “Tôi không nghi ngờ gì tuyên bố của Israel rằng các mục tiêu quân sự của Hamas gần và thường nằm dưới các cơ sở dân sự. Gaza là một nơi cực kỳ nhỏ và không có không gian rộng rãi để bố trí các cơ sở quân sự”.

Theo ông Byman, mặc dù Israel tuyên bố sẽ xóa sổ Hamas, nhưng việc tiêu diệt tổ chức này là cực kỳ khó khăn và sẽ gây tốn kém cho Israel.

Ông Hellyer nhận định Hamas là một tổ chức gồm hàng chục nghìn người, có các thủ lĩnh ở trong và ngoài Gaza. Do đó, Israel không có khả năng xóa sổ tổ chức này. Mặc dù vậy, khi Israel nỗ lực tiêu diệt Hamas, người dân Gaza sẽ phải trả cái giá đắt về sinh mạng.