Thuốc xịt mũi có hiệu quả trong việc giảm nguy cơ lây nhiễm Covid-19?

Các nhà khoa học đánh giá thuốc xịt mũi có tác dụng chống nhiễm Covid-19 tốt hơn cả các thiết bị bảo hộ, sử dụng nanobody vào công thức của thuốc xịt.

Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 vẫn đang diễn biến phức tạp trên toàn cầu, các chuyên gia tại Đại học California, San Francisco đã tạo ra ‘AeroNabs’, được sử dụng để hít vào như thuốc xịt mũi. Các nhà khoa học tuyên bố rằng thuốc xịt mũi có thể ngăn con người khỏi bị nhiễm Covid-19 và thậm chí còn mang lại hiệu quả hơn cả việc sử dụng thiết bị bảo hộ. Họ hy vọng nó sẽ hoạt động như một công cụ ngắn hạn để ngăn mọi người bị nhiễm bệnh trước khi một loại vắc-xin có hiệu quả được sản xuất.

AeroNabs chứa các nanobody, là các protein miễn dịch giống như kháng thể siêu nhỏ, được tìm thấy trong máu của lạc đà không bướu, lạc đà và lạc đà alpaca. Các nanobody trong công thức này được tổng hợp và thiết kế để nhắm tới virus SARS-CoV-2 đang gây ra đại dịch trên toàn cầu.

Các thử nghiệm trong phòng thí nghiệm đã chỉ ra rằng các protein nhỏ bé, kích thước chỉ bằng một phần tư các kháng thể được tìm thấy ở người, có thể ngăn chặn virus xâm nhập vào tế bào. Nhưng công thức AeroNabs vẫn cần được nghiên cứu thêm trong các thử nghiệm lâm sàng, để xem liệu nó có thực sự ngăn một người bị nhiễm virus hay không. Các nhà nghiên cứu cũng cho biết, những nanobody rất nhỏ nên các phiên bản tổng hợp có thể được sản xuất hàng loạt một cách nhanh chóng.

Tiến sĩ Peter Walter, giáo sư hóa sinh và lý sinh tại UCSF, đồng sáng chế AeroNabs, cho biết: “Chúng tôi nghĩ về AeroNabs như một dạng phân tử của thiết bị bảo hộ cá nhân nhưng hiệu quả hơn nhiều, có thể đóng vai trò như một chốt chặn quan trọng cho đến khi nghiên cứu được vắc-xin, cung cấp một giải pháp lâu dài hơn cho Covid-19. Đối với những người không thể tiếp cận hoặc không đáp ứng được vắc xin SARS-CoV-2, AeroNabs có thể là một trợ thủ đắc lực lâu dài hơn”.

Các nhà khoa học ở California tuyên bố rằng thuốc xịt vào mũi có thể ngăn con người nhiễm Covid-19 và hiệu quả hơn là đeo thiết bị bảo hộ.

Các nanobody ban đầu được phát hiện trong một phòng thí nghiệm của Bỉ vào cuối những năm 1980 và đã thu hút sự chú ý từ các nhà khoa học trên toàn cầu kể từ thời điểm ấy. Những chuyên gia trên khắp thế giới đã có sự chú ý tới nanobody, với hy vọng rằng chúng có thể được điều chỉnh để vô hiệu hóa Covid-19.

Các nanobody đã được chứng minh là có hoạt động chống lại những virus tương tự trong quá khứ, bao gồm cả loại gây ra Hội chứng hô hấp cấp tính nghiêm trọng (SARS). Chúng tương tự như các kháng thể của con người, là các protein miễn dịch do cơ thể sản xuất để phản ứng với mầm bệnh.

Các kháng thể bám vào mầm bệnh và gắn thẻ nó cho các tế bào miễn dịch khác hoặc tự vô hiệu hóa nó. Nanobdy hoạt động tương tự như vậy, cũng đang được sản xuất tổng hợp hàng loạt để tạo ra các liệu pháp chống lại Covid-19.

Tuy nhiên, Tiến sĩ Aashish Manglik nói thêm, các nanobody có một số lợi thế riêng cho dược phẩm, bởi chúng nhỏ hơn nhiều nên dễ dàng thao tác và sửa đổi hơn trong phòng thí nghiệm và thiết bị để tấn công virus.

Các nhà nghiên cứu đã thiết kế một phân tử tổng hợp hoàn toàn dựa trên những nanobody. Phát hiện của họ vẫn chưa được các nhà khoa học khác xem xét.

Để tìm ra các ứng cử viên có hiệu quả, các nhà khoa học đã phân tích hơn 2 tỷ nanobody tổng hợp từ một thư viện trong phòng thí nghiệm của Tiến sĩ Manglik. Không rõ những nanobody tổng hợp này được tạo ra như thế nào, khi nào và cho mục đích gì. Nhóm nghiên cứu đã đưa ra được 21 nanobody có tiềm năng hoạt động chống lại coronavirus.

SARS-CoV-2 bao phủ trong các gai được sử dụng để lây nhiễm tế bào người. Các gai gắn vào những thụ thể ACE-2 được tìm thấy trên bề mặt tế bào, bao gồm cả những thụ thể lót đường mũi, phổi và đường thở.

Các thụ thể này hoạt động giống như một cánh cửa để virus xâm nhập vào các tế bào và về cơ bản, các nhà nghiên cứu muốn chặn cánh cửa đó. 21 nanobody tổng hợp chọn lọc được liên kết với các gai của virus và chặn sự tương tác của ACE-2. Chúng hoạt động giống như một lớp vỏ bọc ngoài các gai, tác dụng như “chìa khóa” và ngăn nó được lắp vào “ổ khóa” ACE-2.

Trong các thí nghiệm sâu hơn, Tiến sĩ Veronica Rezelj, một nhà virus học tại Viện Pasteur ở Paris, đã thử nghiệm 3 nanobody có khả năng chống lại SARS-CoV-2 nhất. Bà phát hiện ra rằng chúng có “sức mạnh phi thường, ngăn ngừa nhiễm trùng ngay cả ở liều lượng cực thấp”. Chúng kẹp chặt các gai của virus khi nó ở trạng thái không hoạt động để không thể mở ra trở lại.

Sau đó, các nhà khoa học đã chế tạo nanobody này để tạo ra 2 chiếc tương tự về mặt di truyền, rồi sử dụng 3 chiếc để tạo ra AeroNabs. Nó mạnh hơn 200.000 lần so với một nanobody đơn lẻ. Giáo sư Walter cho biết kết quả của nó vượt quá khả năng của chúng tôi để đo lường hiệu lực của nó.

Các nhà khoa học đã lấy nanobody từ máu của một con lạc đà không bướu có tên là Fifi và chỉnh sửa chúng trong phòng thí nghiệm để nhắm tới sự tương tác giữa các gai của virus.

Một số chuyên gia nói rằng nó có thể được sử dụng giống như liệu pháp huyết thanh dưỡng bệnh, đó là khi máu giàu kháng thể của một người sống sót sau Covid-19 được tiêm vào bệnh nhân. Nhưng đối với AeroNabs, không cần phải truyền vào máu và có thể được truyền trực tiếp vào phổi và hoặc qua đường mũi, các nhà sáng chế cho biết.