Thuố.c xịt họng, tưởng lành nhưng nguy hiểm nếu dùng tuỳ tiện

Nhiều người vẫn nghĩ thuố.c xịt họng an toàn nên mỗi lần ho hắng thường tự mua thuố.c xịt họng. Kết quả là nhiều người đã phải cầu cứu đến bác sĩ vì miệng khô, ăn uống khó khăn, mất cảm giác…

Thuố.c xịt họng, tưởng lành nhưng cũng nguy hiểm nếu dùng tuỳ tiện. (Ảnh minh họa)

Ho suốt mấy tuần liền không đỡ, chị Hoa (Ba Đình, Hà Nội) đã đổi 2 lần kháng sinh (theo chỉ dẫn của nhân viên quầy thuố.c gần nhà) mà những cơn ho về đêm của chị vẫn không ngớt. Trong “đơn thuố.c” mà nhân viên bán thuố.c “kê” cho chị lần nào cũng có thêm thuố.c giảm ho dạng uống và xịt.

Nghe lời bạn bè mách, chị lại đổi loại thuố.c xịt khác. Kết quả là đã dùng tới 4 lọ xịt mà ho thì..vẫn hoàn ho. Thậm chí, tình trạng không những không cải thiện mà còn gây cảm giác ngứa rát họng, miệng khô, ăn uống khó khăn, mất cảm giác. Cực chẳng đã, chị đành phải đến viện khám. Tại đây các bác sĩ kết luận chị bị kích thích tại chỗ vùng hầu họng và bị viêm phế quản nhẹ.

“Lại thêm một đợt kháng sinh khác, bác sĩ nói do tôi tuỳ tiện sử dụng thuố.c nên mới ra nông nỗi này”, chị Hoa than phiền.

PGS.TS Phạm Thị Bích Đào, BV ĐH Y Hà Nội cho biết, thời tiết giao mùa khiến nhiều người khó chịu khi mắc các bệnh lý đường hô hấp như viêm họng, viêm amidan, viêm thanh quản, phế quản… chủ yếu do liên cầu tan huyết bê ta nhóm A gây nên. Tuy nhiên, đa số người bệnh thường chủ quan không đi khám mà tự ý mua các loại thuố.c dạng xịt vì tiện lợi, dễ sử dụng, trong số đó có không ít người đã lạm dụng và dùng thuố.c sai cách.

Trong khi đó, trên thực tế hiện có rất nhiều loại thuố.c xịt họng khác nhau. Phải dựa vào kết quả chẩn đoán lâm sàng, bác sĩ mới có thể quyết định cho người bệnh sử dụng loại thuố.c xịt họng nào với liều lượng và thời gian cần thiết.

TS Bích Đào cho hay, trong quá trình khám và điều trị cho bệnh nhân tại BV ĐH Y bà nhận thấy có rất nhiều người khi đến khám chuyên khoa Tai Mũi Họng đã chia sẻ về việc thường xuyên sử dụng thuố.c xịt họng vì tiện lợi, có thể dùng mọi lúc mọi nơi và thấy hiệu quả nhanh. Do đó, những lần sau nếu thấy hơi đau họng, lập tức lấy thuố.c ra xịt liên tục, nhiều lần, và cứ thế dẫn đến lạm dụng thuố.c, hiệu quả giảm đi rõ rệt thậm chí còn thấy khó chịu với các triệu chứng tăng nặng.

Trường hợp chị Hoa là ví dụ điển hình. Thậm chí, một số khác sử dụng thuố.c xịt họng… còn dở trong lần được kê đơn trị viêm họng trước đây với mong muốn có hơi thở thơm tho.

“Hệ quả là do dùng nhiều lần trong ngày không theo chỉ định gây ra hậu quả bị kích thích tại chỗ vùng hầu họng. Tình trạng không những không cải thiện mà còn gây cảm giác ngứa rát họng, miệng khô, ăn uống khó khăn, mất cảm giác”, TS. BS Phạm Bích Đào nói.

Vậy chỉ dùng thuố.c xịt họng trong trường hợp nào?

Trả lời câu hỏi này, TS Phạm Thị Bích Đào nói, có nhiều loại thuố.c xịt họng khác nhau, thường là kháng sinh hoặc kháng viêm sử dụng tại chỗ với các hoạt chất như fusafungine, -glycyrrhetinic, tyrothricin, hydrocortisone acetate, lidocaine.

Ngoài ra, thuố.c có tác động trên một số vi khuẩn nên cũng có thể làm giảm hôi miệng. Bên cạnh đó, thuố.c xịt họng còn có tác dụng điều trị hỗ trợ tại chỗ có tính kháng khuẩn trong các nhiễm khuẩn đường hô hấp trên: viêm mũi, viêm xoang, sổ mũi, viêm họng – mũi, viêm họng, viêm amiđan, sau cắt amiđan, viêm thanh quản, viêm khí quản.

“Thuố.c không dùng được trong trường hợp dị ứng thuố.c, trẻ sơ sinh (dưới 30 tháng tuổ.i) do nguy cơ gây co thắt thanh quản”, TS. BS Thị Phạm Bích Đào nhấn mạnh.

Theo vị chuyên gia tai mũi họng, việc sử dụng thuố.c xịt họng như thế nào người bệnh cũng cần phải tuân theo sự chỉ dẫn của bác sĩ. Bởi liều lượng và số lần dùng thuố.c ở người lớn và tr.ẻ e.m khác nhau. Thường điều trị không quá 10 ngày; nếu trên thời hạn này, cần xem xét lại việc điều trị.

Theo đó, để thuố.c đạt hiệu quả tốt nhất, cần thực hiện đúng thao tác: Trước khi sử dụng lần đầu, nhấn 5 lần lên nút ấn để khởi động bơm định liều; Bình xịt phải được giữ thẳng đứng giữa ngón cái và ngón trỏ, ống tra ở phía trên.

“Khi sử dụng, đặt ống tra miệng (màu trắng) trong miệng và ngậm môi lại, sau đó nhấn mạnh và lâu lên nút ấn đồng thời hít sâu. Thực hiện cũng cùng một thao tác khi dùng để xịt vào mũi sau khi đã gắn ống tra tương ứng”, TS Bích Đào hướng dẫn.

Ngoài ra, các chuyên gia cũng nhấn mạnh, trước khi dùng thuố.c, người bệnh cần thông báo cho bác sĩ biết tình trạng sức khỏe tổng thể, đặc biệt là phụ nữ có thai và cho con bú để cân nhắc cách dùng hiệu quả nhất.

Đặc biệt, nếu dùng dài hạn thuố.c có khả năng gây mất cân bằng hệ tạp khuẩn bình thường với nguy cơ khuếch tán vi khuẩn. Đặc biệt, thuố.c có thể gây phản ứng tại chỗ tạm thời kiểu kích thích vùng miệng – hầu họng thì cần gặp bác sĩ điều trị để được tư vấn biện pháp khắc phục.

Các loại thuố.c xịt họng:

Dựa vào kết quả chẩn đoán lâm sàng, bác sĩ sẽ quyết định sử dụng loại thuố.c xịt họng nào cho người bệnh với liều lượng và thời gian cần thiết. Có nhiều loại thuố.c xịt họng khác nhau:

Thuố.c chứa kháng sinh đa peptid: như benzakonium, fulsagin, hexaspray, neomycin… dùng trong các trường hợp bị viêm nhiễm vùng hầu họng do vi khuẩn như viêm họng, viêm amiđan, viêm VA, viêm thanh quản…

Thuố.c chứa corticoid: như betamethasol, fluticasol (seretide, flixotide)… có tính chất dự phòng các cơn co thắt phế quản nhưng do dạng bào chế đặc biệt cũng như hàm lượng thuố.c thấp nên việc sử dụng lâu dài cũng không gây ra những tác dụng toàn thân.

Thuố.c chứa các hoạt chất giãn phế quản: như salbutamol, terbutalin, bambec, berodual… Các thuố.c thuộc nhóm này thường được chỉ định cắt cơn co thắt phế quản cũng như cho việc vận chuyển chất nhầy được dễ dàng cho các bệnh nhân hen phế quản cấp hoặc mạn tính.