Thuốc trị mụn Isotretinoin: Công dụng nhiều, tác hại lắm

Dù nó rất công hiệu nhưng bác sỹ thường chỉ kê toa khi các liệu pháp khác đã thất bại. Tuy nhiên nhiều người hễ có mụn là tìm đến chúng mà không biết những hệ lụy đi kèm.

Gần đây, báo chí đưa tin một phụ nữ Pháp đã đâm đơn kiện bác sĩ da liễu vì người này kê toa thuốc trị mụn trứng cá cho con trai bà và chàng trai trẻ sau khi uống thuốc đã thay đổi hẳn tính tình, dẫn đến hành vi tự sát. Nạn nhân, con trai bà tên Jordan, 22 tuổi.

Sau một thời gian uống thuốc, cậu bé bỗng thay đổi thái độ và hành vi. Cậu thường xuyên không ngủ, nhốt mình trong phòng. Sau đó cậu đã tử tử bằng cách treo cổ. Thuốc được nêu là Isotretinoin. Đây là loại thuốc đang được nhiều người sử dụng để trị mụn.

Đa công dụng

ThS.BS Đỗ Xuân Khoát, Trưởng khoa da liễu – Miễn dịch dị ứng, BV 198, Hà Nội cho biết: Có 4 yếu tố tạo nên trứng cá. Đầu tiên là do nội tiết tố sinh dục, đặc biệt nội tiết tố nam.

Trong người nữ cũng có nội tiết tố nam, do ảnh hưởng hay bị rối loạn nào đó nội tiết tố nam trong người nữ sẽ cao hơn mức bình thường dẫn đến tăng tiết chất bã. Chất bã tiết ra, nếu lỗ chân lông thong thoáng thì đẩy ra ngoài và tạo nên màu da bóng mỡ, mà người ta vẫn hay thường gọi là da dầu, da nhờn. Việc tăng tiết chất bã là yếu tố thứ hai gây ra mụn.

Yếu tố thứ ba là sừng hóa cổ nang lông. Bình thường cổ nang lông mở ra để cho chất bã theo tuyến mồ hôi, lỗ chân lông ra ngoài nhưng vì một rối loạn gì đó nó hình thành lớp sừng bít lỗ chân lông lại.

Chất bã cứ liên tục sản xuất nhưng không chui ra ngoài mà tạo thành những nang bên dưới bít chặt lỗ chân lông giống như nút chai khi bị oxy hóa tạo thành mụn đầu đen (tức là trứng cá không viêm) nặn ra như sợi miến trong, mùi hôi và để lại lỗ sâu.

Yếu tố thứ tư là do vi khuẩn propioni bacterium acne. Khi chất bã nhiều lên, vi khuẩn phát triển mạnh về số lượng, các tế bào viêm tập trung đến gây ra phản ứng viêm, mủ hình thành tạo thành nốt trắng trên mụn người ta vẫn thường gọi là trứng cá đầu trắng (trứng cá có viêm). Muốn điều trị phải “đánh” vào từng khâu một.

Trước hết là làm sạch da để nút sừng không hình thành, chất bã thoát ra ngoài. Tiếp theo là phải giảm tiết chất bã. Chống sừng hóa cổ nang lông. Sử dụng thuốc kháng sinh để kiềm khuẩn và diệt khuẩn. Isotretinoin là loại thuốc làm được một lúc nhiều khâu liền: bình thường hóa quá trình keratin để chống sừng hóa cổ nang lông và làm teo nhỏ tuyến bã ngăn chặn nguy cơ hình thành trứng cá.

Chính vì điều này mà người ta sử dụng nó trong việc điều trị trứng cá và thường dùng cho thể nặng khi các liệu pháp khác thất bại. Ngoài việc điều trị mụn trứng cá thì nó còn dùng để điều trị vảy nến, vảy cá, bệnh dày sừng, vảy phấn đỏ chân lông và một số bệnh tăng sừng như dày sừng lòng bàn tay, bàn chân.

Đi kèm 6 tác dụng phụ nguy hiểm

Khi sử dụng Isotretinoin phải tuân thủ chặt chẽ khuyến cáo của bác sĩ bởi tác dụng phụ của nó rất nhiều. Thứ nhất, thuốc tác động lên da và niêm mạc. Việc giảm tiết chất bã sẽ làm cho da khô đi. Đặc biệt là khô môi vì lúc này Isotretinoin đang thực hiện công đoạn bóc lớp sừng để mở nang lông cho chất bã tiết ra ngoài.

Hầu như 100% người dùng sẽ bị hiện tượng này và thường xuất hiện từ ngày thứ 13 đến ngày thứ 15 trong quá trình dùng thuốc. Thậm chí còn gây ra hiện tượng lột da lòng bàn chân, bàn tay như lột bít tất nếu dùng liều cao và trong thời gian dài. Kèm theo đó, tóc bị khô và rụng nhiều.

Thứ hai, gây tổn thương cho mắt. Mắt dễ bị tổn thương làm xuất hiện hiện tượng chói mắt, sợ ánh sáng, nhiễu loạn màu sắc. Nếu dùng phối hợp Isotretinoin với vitamin A thì càng nguy hiểm hơn và tốt nhất là không nên dùng phối hợp như vậy. Bởi vậy, khi điều trị trứng cá bằng thuốc này bác sỹ khuyên bệnh nhân đi nắng phải dung kính râm.

Thứ ba, ảnh hưởng không nhỏ đến mũi của bạn dẫn đến tình trạng khô niêm mạc mũi, chảy máu cam (chảy máu mũi). Thứ tư, hệ thống cơ xương cũng bị phá hủy nghiêm trọng gây giòn xương, loãng xương.

Thứ năm, sử dụng Isotretinoin cao còn gây độc cho gan, làm men gan tăng cao. Nó tác dụng vào máu làm tăng cholesterol, triglycerides trong máu dẫn đến tăng mỡ máu, xơ vữa động mạch, thiểu năng vành.

Thứ sáu, thuốc tác động vô cũng lớn đến hệ thống thần kinh. Uống thuốc trị mụn. Isotretinoin vào sẽ làm tăng áp lực nội sọ, dẫn đến buồn nôn và nôn. Khi dùng kết hợp với các thuốc nhóm cyclin: etracycline, doxycycline, minocycline sẽ làm lắng đọng cholesterol trong não tạo hội chứng giả u não. Biểu hiện là người bệnh sẽ rất đau đầu.

Phụ nữ có thai càng phải tránh xa

Isotretinoin ảnh hưởng vô cùng lớn đối với phụ nữ có thai, gây quái thai, dị dạng cho thai nhi. Bởi khi sử dụng Isotretinoin sẽ gây cốt hóa sớm ở thai nhi. Bình thường khi sinh ra xương sọ của trẻ rất lỏng lẻo, sụn nhiều, thóp trước sau rất to, khi lớn đến đâu sọ sẽ phát triển đến đấy.

Khi đến 4, 5 tuổi mới bắt đầu xóa được thóp trước, thóp sau rồi thành xương cốt hóa. Tuy nhiên việc cốt hóa sớm ở thai nhi có nghĩa là khi mới đẻ ra xương đã cốt hóa, trở thành hội chứng đầu nhỏ, làm biến dạng về tai và mũi thậm chí gây ra khuyết tật về tim mạch cho thai nhi. Tỷ lệ quái thai khi dùng thuốc là rất cao vì thuốc dễ xâm nhập qua nhau thai và cuống rốn để sang con đặc biệt là 3 tháng đầu.

Để giảm tác hại của loại thuốc này, người dùng cần tuyệt đối tuân thủ lời dặn của bác sỹ, không tự ý mua về dùng. Những phụ nữ muốn sử dụng loại thuốc này thì nhất quyết phải uống kèm với thuốc tránh thai.

Do đó muốn có thai phải ngừng điều trị ngay với thuốc trong khoảng thời gian từ 6 tháng đến 2 năm. Vậy nên đối tượng chuẩn bị có chồng, đang có chồng, sắp đẻ con tuyệt đối không được sử dụng. Khi dung thuốc, nếu có bất kì những biểu hiện nào cần ngừng ngay việc sử dụng thuốc và đến các cơ sở uy tín để khám chữa kê đơn, điều trị theo phác đồ điều trị. Tuyệt đối không được sử dụng đơn thuốc có sẵn của người khác rồi tự ý đi mua thuốc.

Ngăn ngừa mụn hiệu quả

Làm sạch da, thông thoáng lỗ chân lông bằng việc rửa mặt thường xuyên.

Sinh hoạt đúng giờ giấc, tăng rau xanh trong bữa ăn.

Hạn chế những thức ăn có thể làm mụn nổi lên nhiều như: thịt, loại cá giàu năng lượng (cá trình, mè).

Tránh những đồ uống như rượu, cà phê, sử dụng những thức ăn cay nóng.

Đặc biệt là chocolate vì nó sẽ làm kích thích tuyến thượng thận, sản sinh ra nội tiết nam là nguyên nhân chính tạo nên mụn trứng cá.

Theo Alobacsi