Thuốc làm giảm hiệu quả của thuốc tránh thai
Uống thuốc tránh thai là biện pháp kế hoạch hóa gia đình được nhiều chị em lựa chọn. Tuy nhiên đã có báo cáo đề cập đến vấn đề dùng cùng lúc thuốc tránh thai đường uống với một số loại thuốc điều trị khác có thể làm giảm hiệu quả ngừa thai.
Thuốc tránh thai có tác dụng ngăn cản sự tiếp xúc của tinh trùng với trứng. Thuốc có chứa hormon ngăn cản sự rụng trứng, làm co thắt cổ tử cung khiến trứng không thể làm tổ. Vì vậy sử dụng thuốc tránh thai đường uống là một trong những phương pháp ngừa thai nội tiết tố hiệu quả và tiện lợi. Các thuốc tránh thai phối hợp đường uống hiện có trên thị trường bao gồm viên thuốc chỉ có progestin và các chế phẩm phối hợp estrogen-progestin một pha, hai pha hoặc ba pha.
Thuốc tránh thai khi được dùng đúng chỉ dẫn có thể đạt hiệu quả ngừa thai lên đến trên 90%. Nhưng trong khi dùng thuốc tránh thai, một số chị em có thể phải dùng đồng thời với một thuốc khác để điều trị một bệnh nào đó sẽ dẫn đến xảy ra tương tác thuốc làm mất hiệu lực của thuốc như có thai ngoài ý muốn hoặc thay đổi tác dụng dược lý, đôi khi cả độc tính của các thuốc điều trị. Dưới đây là một số thuốc điều trị cần lưu ý khi uống cùng với thuốc tránh thai.
Một số thuốc điều trị bệnh có thể làm hỏng mục đích tránh thai của thuốc.
Hầu hết các loại kháng sinh không làm mất đi hiệu quả của các loại thuốc tránh thai. Nhưng một số loại kháng sinh có thể gây ảnh hưởng như: chloramphenicol, co-trimoxazole, penicillin, tetracyclin, sulfonamid. Cơ chế chính của tương tác này là sự thay đổi hệ vi khuẩn đường ruột có liên quan tới chu trình chuyển hóa gan – ruột của estrogen. Mặc dù tần suất thấp, báo cáo về các ca thất bại việc tránh thai bằng đường uống do kháng sinh chiếm tỷ lệ 1-3%, nhưng vẫn khuyến nghị cần phải sử dụng thêm biện pháp ngừa thai trong thời gian sử dụng kháng sinh phổ rộng và 7 ngày sau đó.
Thuốc kháng virus làm tăng quá trình chuyển hóa của estrogen và progesterone, có thể làm giảm hiệu quả của thuốc tránh thai. Tương tác này vẫn tồn tại ở các thuốc kháng virus thế hệ mới nếu có cảm ứng enzym gan. Vì vậy cần sử dụng biện pháp tránh thai khác khi phải sử dụng các thuốc kháng virus như: nelfinavir, nevirapine, ritonavir.
Các thuốc kháng nấm fluconazole, itraconazole, ketoconazole, griseofulvin có cơ chế chuyển hóa chính xác chưa rõ khi dùng cùng thuốc ngừa thai, nhưng thất bại trong ngừa thai do kết quả của tương tác với griseofulvin đã được công bố, nên vẫn cần sử dụng thêm biện pháp ngừa thai khác nếu sử dụng đồng thời với griseofulvin và tiếp tục tối thiểu 4 tuần sau khi ngưng griseofulvin.
Tương tự, thất bại trong ngừa thai cũng được ghi nhận khi sử dụng đồng thời với fluconazole, itraconazole và ketoconazole. Vì vậy cần sử dụng thêm biện pháp tránh thai khác.
Video đang HOT
Thuốc chống động kinh
Khi phải sử dụng một số loại thuốc chống động kinh như: carbamazepine, felbamate, oxcarbazepine, phenobarbital, phenytoin, primidone, topiramate, bạn cần có các biện pháp tránh thai cẩn thận. Vì các thuốc này cảm ứng enzym làm tăng tốc độ chuyển hóa của thuốc tránh thai. Nhiều trường hợp sử dụng thuốc tránh thai thất bại hoặc xuất huyết bất thường được ghi nhận khi sử dụng đồng thời với thuốc chống động kinh.
Đối với những phụ nữ có sử dụng thuốc chống động kinh, nên sử dụng biện pháp ngừa thai không có hormon hoặc sử dụng thuốc tránh thai với liều estrogen 50mcg hoặc sử dụng thuốc chống động kinh khác không tương tác.
Là chất cảm ứng enzym gan nên có thể làm giảm hiệu quả của thuốc tránh thai. Vì vậy, cần sử dụng thêm biện pháp tránh thai khác hoặc tăng liều thuốc tránh thai khi đang phải uống thuốc điều trị tiểu đường.
Ngoài ra sự tương tác thuốc dẫn đến thất bại của việc tránh thai bằng đường uống còn có phải kể đến một số thuốc như: Thuốc hạ huyết áp, các thuốc chống đông máu (phenindion, warfarin) và các coumarin khác, thuốc hạ sốt giảm đau (aspirin, paracetamol), thuốc nhuận tràng… Tuy nhiên, còn cần có nhiều nghiên cứu thêm để khẳng định điều này.
Vì vậy, khi đang uống thuốc tránh thai chị em cần phải thận trọng khi dùng cùng các thuốc khác. Không tự ý dùng thuốc mà phải hỏi kỹ thầy thuốc điều trị. Trong những trường hợp bất khả kháng khi vừa tránh thai vừa phải điều trị bệnh thì nên dùng một phương pháp tránh thai hỗ trợ khác như: bao cao su, màng ngăn âm đạo, thuốc diệt tinh trùng… để tăng tối đa hiệu quả tránh thai.
Triển vọng thuốc tránh thai dành cho đàn ông
Để giảm gánh nặng cho phụ nữ và đảm bảo hôn nhân hạnh phúc, y học đang triển khai quyết liệt nhằm cho ra đời những thế hệ tránh thai mới dùng cho đàn ông.
Có bao nhiêu cách tránh thai?
Theo Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (NHS), để ngăn chặn khả năng mang thai, có thể bằng: giữ trứng cách xa tinh trùng, ngưng sản xuất trứng, ngăn không cho trứng thụ tinh gắn vào niêm mạc tử cung... Hiện có tới trên 15 phương pháp tránh thai, tùy thuộc theo hoàn cảnh, điều kiện của từng người.
Tránh thai hay ngừa thai có thể hiểu đơn giản, là dùng hành động, dụng cụ hoặc thuốc men và có thể phân thành hai loại chính: Một, ngăn chặn việc tinh trùng kết hợp với trứng dẫn đến thụ tinh (contraception); hai, ngăn chặn hình thành những tế bào đầu tiên sau khi thụ tinh (contragestion). Ngừa thai là một phương pháp dùng trong kế hoạch hóa gia đình.
Lịch sử của ngừa thai bắt đầu khi người ta phát hiện ra sự liên quan giữa chuyện "yêu" và mang thai. Những phương pháp lâu đời nhất là xuất tinh ngoài âm đạo, hay dùng thảo dược.
Hiện có tới 15 phương pháp để mọi người lựa chọn
Các phương pháp ngừa thai khác nhau có những đặc điểm khác nhau, phổ biến là dùng bao cao su, vừa hiệu quả lại ngăn ngừa được bệnh lây truyền đường tình dục (STI), ngoài ra còn có chặn tinh trùng xâm nhập vào cơ quan sinh sản nữ, dùng hormone ngăn chặn rụng trứng, diệt tinh trùng trong âm đạo, phẫu thuật thắt ống dẫn tinh hoặc ống dẫn trứng... Dùng chất diệt tinh trùng được đặt vào âm đạo trước khi giao hợp, dùng các phương pháp tránh thai tự nhiên, theo dõi thời kỳ rụng trứng, theo dõi nhiệt độ cơ thể, theo dõi nước nhầy ở cổ tử cung....
Về thuốc có loại tổng hợp, loại đơn thuần, thuốc tránh thai khẩn cấp, các sản phẩm phóng thích steroid kéo dài, que cấy và dụng cụ tử cung phóng thích progesterone, dụng cụ tử cung... Gần đây, nhờ các tiến bộ khoa học, người ta còn cho ra đời các phương pháp tránh thai cho đàn ông như tiêm, dùng gel, thuốc tránh thai...
Gần 80% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản ở Việt Nam sử dụng biện pháp tránh thai là đặt vòng
Tại Việt Nam, trong gần 80% phụ nữ độ tuổi sinh sản sử dụng các biện pháp tránh thai đặt vòng chiếm phần lớn (44%), tiếp đến là các phương pháp tránh thai cổ điển (11%), dùng thuốc (10%), bao cao su (8%) và cấy/dán/tiêm (6%).
Một số phương pháp tránh thai khả thi cho nam giới
- Viên thuốc tránh thai đường uống
Cuối tháng 3-2019, Hiệp hội Nội tiết Hoa Kỳ (ES) tiết lộ, một loại thuốc tránh thai đường uống đã vượt qua các thử nghiệm an toàn khi dùng cho con người và được xem là giải pháp ngừa thai hữu hiệu cho cánh mày râu trong tương lai. Một trong hai cơ quan thử nghiệm thuốc cho hay, thuốc khá an toàn và khả năng dung nạp tốt khi đàn ông khỏe mạnh sử dụng hàng ngày trong một tháng, tạo ra các phản ứng hormone phù hợp để tránh thai mang lại hiệu quả cao.
Kết quả nghiên cứu giai đoạn 1 được trình bày tại hội nghị thường niên ENDO 2019 của ES tổ chức tại New Orleans (Mỹ) cuối quý I-2019 cho thấy loại hay thuốc này có tác dụng kết hợp giữa nam (androgen) và progesterone.
Viên thuốc tránh thai đường uống dành cho nam giới
Theo đó, thuốc hormone ngừa thai cho nam giới kết hợp hai cơ chế hoạt hóa của hormone thành một, làm giảm sản xuất tinh trùng nhưng vẫn duy trì ham muốn tình dục. Kết luận trên được rút ra thừ nghiên cứu ở 40 người đàn ông khỏe mạnh do LA BioMed và ĐH Washington thực hiện. 10 người ngẫu nhiên dùng giả dược, 30 người còn lại dùng thuốc.Thời gian dùng thuốc 28 ngày, mọi người vẫn ăn uống sinh hoạt bình thường.
Kết quả, nhóm dùng thuốc, mức độ testosterone tuần hoàn trung bình giảm ngưỡng thấp như người thiếu hụt androgen, nhưng tất cả đều cho hay không gặp bất kỳ tác dụng phụ nghiêm trọng nào.Tác dụng phụ rất nhẹ, gồm mệt mỏi, mụn trứng cá hoặc đau đầu.Có 5 người cho biết giảm ham muốn tình dục nhẹ, và 2 bị rối loạn cương dương nhẹ, nhưng hoạt động tình dục không giảm. Không có ai tham gia ngừng dùng thuốc do tác dụng phụ, tất cả đã vượt qua các bài kiểm tra an toàn. Đây là một trong các thuốc tránh thai nam tiềm năng đầu tiên được phát triển giảm gánh nặng cho phụ nữ trong tương lai.
- Thuốc tránh thai dạng tiêm
Theo website của chính phủ Úc, tại Úc người ta đang thử nghiệm loại thuốc tránh thai dạng tiêm cho đàn ông. Thuốc kết hợp các phiên bản nhân tạo của hai loại hormone nam là testosterone và progesterone.Sự kết hợp của các hormone này có tác dụng ngăn chặn cơ thể tạo ra tinh trùng. Giống như thuốc viên nói trên, sử dụng sự kết hợp các hormone dù ở dạng nào, kể cả cấy ghép, viên nén và gel cũng đã và được nghiên cứu, có hiệu quả cao trong việc ngừa thai. Trong tương lai, biện pháp tránh thai nội tiết tố nam có thể được xem là hình thức tránh thai phù hợp và được chấp nhận rộng khắp.
Thuốc tránh thai dạng tiêm hiện đang được thử nghiệm trên đàn ông Ấn Độ
Ưu điểm của tránh thai hormone dùng cho nam giới là mới mẻ, có thể giúp đàn ông tự kiểm soát tình thế. Nó là giải pháp thay thế cho việc thắt ống dẫn tinh ở nam giới, thuận tiện cho các cặp vợ chồng không thể sử dụng một số phương pháp tránh thai dùng cho phụ nữ.
Chẳng hạn như thuốc tránh thai kết hợp và xa hơn là cho phép đàn ông chia sẻ trách nhiệm lẫn chi phí liên quan đến sinh sản mà lâu nay chỉ mình chị em đảm nhận.
Nhược điểm của tránh thai nội tiết tố dùng cho nam giới là tác dụng phụ như phát sinh trứng cá, đổ mồ hôi đêm, tăng cân và giảm ham muốn tình dục, không bảo vệ cơ thể về nguy cơ lây nhiễm các căn bệnh lây lan qua đường tình dục (STI)...., tất cả đều ở thể nhẹ và qua nhanh khi ngưng thuốc. Theo các chuyên gia, để hạn chế mắc bệnh STI mọi người có thể sử dụng biện pháp bảo vệ hàng rào như dùng bao cao su, hạn chế các quan hệ tình dục phi truyền thống như bằng miệng, hậu môn.... và giữ một quan hệ chung thủy một vợ, một chồng.
Cùng với Úc, các nhà khoa học Ấn Độ hiện đang thử nghiệm thuốc tránh thai mới, tiêm trực tiếp vào ống dẫn tinh, giảm lượng tinh trùng xuất ra từ tinh hoàn, có tác dụng tránh thai tới 13 năm. Thuốc được Hội đồng Nghiên cứu Y học Ấn Độ (ICMR) tài trợ thử nghiệm lâm sàng thành công, đang chờ cấp phép từ chính phủ. Dự kiến sẽ sản xuất và đưa vào sử dụng trong 6 hoặc 7 tháng tới.
Giáo sư S.K. Guha ở Viện Công nghệ Ấn Độ, tác giả nghiên cứu, cho hay, trong thử nghiệm lâm sàng Giai đoạn III, 303 người đàn ông được mới tham gia thử nghiệm, tỷ lệ thành công đạt 97,3%, không có tác dụng phụ được báo cáo và được xem là "biện pháp tránh thai an toàn đầu tiên cho nam giới trên toàn cầu, dự kiến thay thế phương pháp thắt ống dẫn tinh truyền thống", GS Sharma nhấn mạnh.
Những điều nhất định phải biết khi chị em uống thuốc tránh thai Trước khi uống thuốc tránh thai, các chị em phụ nữ cần nắm rõ những điều dưới đây nhé. 1. Trước khi chọn phương pháp tránh thai nên tới bệnh viện để kiểm tra sức khỏe 2. Phương pháp dùng thuốc nên theo quy định của bác sỹ, không được tùy tiện thay đổi thời gian và liều lượng, không nên ngắt quãng,...