Thuốc lá không khói cũng gây hại sức khỏe con người
Lo sợ làn khói thuốc mang đến nhiều nguy hiểm cho sức khỏe, nhiều người tìm đến các loại thuốc lá không khói như một lựa chọn an toàn hơn. Thế nhưng, loại thuốc lá này cũng đầy hiểm họa mà bạn không ngờ tới.
Các loại thuốc lá không khói được quảng cáo là an toàn hơn các loại thuốc lá khác vì không dẫn đến ung thư phổi. Tuy nhiên, những sản phẩm này dẫn đến một số rủi ro sức khỏe tương tự hay thậm chí là hơn thuốc lá thông thường. Vậy bạn đã biết rõ về những tác hại của loại thuốc lá này để có cách phòng tránh thích hợp?
Thuốc lá không khói cũng gây hại sức khỏe con ngườiCác dạng thuốc lá không khói
Các sản phẩm thuốc lá không khói bao gồm thuốc lá hoặc hỗn hợp thuốc lá được nhai, ngậm hoặc hít thay vì hút như thuốc lá thông thường. Bạn sẽ hấp thụ nicotine qua các mô mềm trong miệng và đôi khi là nuốt nicotine trong quá trình dùng loại thuốc lá này.
Có nhiều loại thuốc lá không khói khác nhau nhưng bạn có thể tham khảo một số loại chính là:
Thuốc lá nhai: Thuốc lá nhai là lá của cây thuốc lá ở dạng rời hay dạng được nén thành những viên vuông hoặc sợi xoắn. Khi dùng, bạn đặt một mẩu thuốc lá vào miệng. Bạn có thể nuốt hoặc nhổ nước bọt tích tụ trong miệng khi ngậm thuốc lá. Thuốc lá nhai cũng có thể được tẩm thêm hương vị.
Thuốc lá snuff: Thuốc lá snuff là thuốc lá được cắt hoặc được nghiền nhỏ và có thể được tẩm thêm hương vị. Loại thuốc lá này có ở dạng khô hoặc ẩm và được bảo quản trong hộp thiếc hoặc trong túi giấy như túi trà. Khi dùng, bạn đặt thuốc lá dọc theo nướu, trong khoảng trống giữa môi với nướu hoặc má với nướu. Thuốc lá snuff dạng khô còn có thể được hít qua đường mũi.
Thuốc lá snus: Thuốc lá snus không mùi và có thể được tẩm thêm hương vị. Loại thuốc lá này có nguồn gốc từ Thụy Điển. Sản phẩm được bán dưới dạng lá rời hoặc được đóng trong túi như túi trà. Thuốc lá snus tương tự như thuốc lá snuff nhưng được tiệt trùng trong quá trình sản xuất để tiêu diệt các vi khuẩn có thể tạo ra hóa chất gây ung thư. Có một số bằng chứng cho thấy những ai dùng thuốc lá snus có ít nguy cơ mắc ung thư miệng, bệnh tim, ung thư phổi, đột quỵ, khí phế thũng và viêm phế quản mãn tính hơn so với những ai hút thuốc lá thông thường.
Thuốc lá ngậm: Sản phẩm này là bột thuốc lá được tẩm hương vị và nén thành các viên nhỏ. Những viên này thường tan trong miệng nên khi ngậm. Những viên thuốc lá này có thể có dạng cầu hay dạng tròn dẹt như kẹo. Ngoài ra, thuốc lá ngậm còn có dạng que hoặc dải mỏng. Loại thuốc lá này không giống như viên ngậm nicotine với chức năng hỗ trợ bỏ thuốc lá nên bạn cần phân biệt cẩn thận.
Video đang HOT
Nguy cơ từ thuốc lá không khói
Tất cả các sản phẩm thuốc lá không khói đều có chứa nicotine, một hóa chất có thể gây nghiện. Ngoài ra, bạn còn có thể nạp tới 28 loại hóa chất có thể gây ung thư có sẵn trong thuốc lá hoặc hình thành trong quá trình sản xuất thuốc lá. Những chất này có thể dẫn đến nguy cơ mắc một số vấn đề sức khỏe sau đây:
Nghiện: Thuốc lá không khói vẫn có chứa nicotine nên có thể gây nghiện như thuốc lá thông thường. Mức độ nicotine lưu thông trong máu ở những người hút thuốc lá và những người sử dụng thuốc lá nhai là như nhau. Tuy nhiên, những ai hút thuốc lá thường chỉ hút trong một số thời điểm nhất định trong ngày còn người dùng thuốc lá không khói lại thường sử dụng liên tục. Điều này có nghĩa là những người dùng thuốc lá nhai tiếp xúc với lượng nicotine cao trong suốt cả ngày nên có mức độ phụ thuộc cao.
Tương tự như bỏ hút thuốc, việc bỏ thuốc lá không khói cũng gây ra các triệu chứng như thèm thuốc dữ dội, tăng cảm giác thèm ăn, khó chịu và tâm trạng chán nản.
Ung thư: Việc sử dụng thuốc lá nhai và các sản phẩm thuốc lá không khói khác làm tăng nguy cơ ung thư miệng, cổ họng, má, nướu, môi hoặc lưỡi. Ngoài ra, loại thuốc lá này còn tăng nguy cơ ung thư tuyến tụy và thực quản, một ống nối từ cổ họng đến dạ dày.
Tổn thương miệng tiền ung thư: Thuốc lá không khói làm tăng nguy cơ mắc bệnh bạch sản. Đây là tình trạng niêm mạng lưỡi xuất hiện những mảng da dày màu trắng. Những tổn thương này nếu nghiêm trọng có thể dẫn đến ung thư.
Bệnh tim: Một số dạng thuốc lá không khói làm tăng nhịp tim và huyết áp. Có bằng chứng cho thấy việc sử dụng loại thuốc lá này trong thời gian dài làm tăng nguy cơ tử vong vì bệnh tim và đột quỵ.
Bệnh răng miệng: Đường và chất kích ứng trong sản phẩm có thể gây sâu răng, mòn răng, vàng răng, hôi miệng, các bệnh về nướu, mất xương quanh chân răng và mất răng.
Thai kỳ bị ảnh hưởng: Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc sử dụng thuốc lá không khói, bao gồm cả thuốc lá snus có thể làm tăng nguy cơ thai chết lưu. Trẻ sơ sinh cũng có nguy cơ bị nhẹ cân và nhịp tim không ổn định nếu mẹ dùng loại thuốc lá này.
Nguy cơ ngộ độc cho trẻ em: Một số loại thuốc lá không khói có bề ngoài khá giống kẹo nên có thể khiến các bé nuốt nhầm. Việc nuốt phải những sản phẩm này có thể gây ngộ độc nicotine. Tình trạng này có thể gây buồn nôn, nôn, lả người, co giật, không phản ứng, thở yếu và tử vong.
Cách bỏ thuốc lá không khói
Các cách can thiệp được chứng minh là có hiệu quả trong nghiên cứu về việc bỏ thuốc lá nhai và các loại thuốc lá không khói khác bao gồm:
Liệu pháp thay thế nicotine: Liệu pháp thay thế nicotine là liệu pháp bạn dùng kẹo cao su hoặc viên ngậm. Nicotine trong những sản phẩm này được hấp thụ qua niêm mạc miệng và có thể giúp giảm cảm giác thèm thuốc lá.
Varenicline (Chantix): Đây là một loại thuốc theo toa để bỏ thuốc lá không chứa nicotine. Thuốc có thể giúp giảm các triệu chứng cai nicotine bằng cách bắt chước cách hoạt động của nicotine trong cơ thể.
Thuốc lá không khói chưa phải một lựa chọn thay thế an toàn cho các loại thuốc lá thông thường mà mang đến rất nhiều tác hại cho sức khỏe. Bạn cần hiểu rõ những tác hại của loại thuốc lá này để có thể phòng tránh và từ bỏ càng sớm càng tốt.
Thuốc lá ảnh hưởng đến bệnh mạch vành và tim mạch
Theo khuyến cáo của tổ chức y tế thế giới và các hiệp hội tim mạch trên toàn cầu thì khói thuốc lá là một trong những yếu tố nguy cơ tim mạch hàng đầu gây ra nhiều bệnh tim mạch, trong đó có bệnh mạch vành.
Bệnh mạch vành chiếm đa số trong các bệnh lý tim mạch và có xu hướng ngày càng gia tăng mạnh ở Việt Nam. Sự hiểu biết cần thiết về cơ chế bệnh sinh của bệnh mạch vành sẽ giúp cho việc phòng bệnh, phát hiện bệnh sớm và điều trị có hiệu quả hơn.
Bệnh mạch vành là nguyên nhân tử vong hàng đầu do hút thuốc lá
Tế bào cơ tim cũng như các tế bào chức năng khác trong cơ thể cần được cung cấp đầy đủ oxy từ máu để hoạt động. Máu được vận chuyển đến cơ tim thông qua hệ động mạch vành. Các nhánh của động mạch vành xuất phát từ động mạch chủ, chia thành hai nhánh lớn là động mạch vành phải và động mạch vành trái. Các nhánh động mạch vành lớn lại chia thành nhiều nhánh nhỏ hơn để đến nuôi dưỡng từng vùng của cơ tim.
Bệnh động mạch vành xuất hiện khi một hay nhiều nhánh của động mạch vành bị hẹp hay tắc do những nguyên nhân khác nhau (chủ yếu là do mảng xơ vữa mạch vành) dẫn đến mạch vành không thể đáp ứng nhu cầu oxy cho tế bào cơ tim. Thông thường, khi động mạch vành bị hẹp từ 50% đường kính lòng mạch, các triệu chứng của bệnh sẽ bắt đầu xuất hiện.
Đau thắt ngực là biểu hiện cơ bản và quan trọng nhất giúp nhận biết bệnh động mạch vành. Bệnh nhân bị đau thắt ngực có cảm giác như tim bị bóp chặt, thắt nghẹt, đè ép hoặc đôi khi chỉ cảm thấy có gì đó khó chịu trong lồng ngực. Vị trí thường bị đau là sau xương ức, giữa ngực hoặc vùng tim.
Cơn đau có thể biểu hiện tại chỗ hoặc lan lên cổ, hàm, vai và cánh tay bên trái, hiếm khi lan ra sau lưng hay vùng cột sống. Thời gian diễn ra đau thường rất ngắn, chỉ khoảng 10 - 30 giây hoặc nếu lâu thì cỡ vài phút. Tuy nhiên, nếu cơn đau kéo dài trên 15 phút thì nhiều khả năng bệnh nhân đã bị nhồi máu cơ tim.
Hút thuốc lá là một trong những yếu tố nguy cơ gây ra bệnh mạch vành. Tuy nhiên, người tiếp xúc với môi trường khói thuốc hoặc hút thuốc thụ động thì nguy cơ bị bệnh mạch vành cũng tăng từ 20 - 30%. Với những người hút thuốc lá chủ động, nguy cơ mắc bệnh mạch vành cao gấp 2 - 4 lần và tỷ lệ tử vong do bệnh mạch vành tăng khoảng 70%.
Căn nguyên chủ yếu dẫn đến bệnh mạch vành là do tình trạng xơ vữa động mạch. Một số tác nhân như cao huyết áp, hóa chất độc hại (như nicotine trong khói thuốc) và mỡ máu cao gây phá hủy mạch máu, tạo điều kiện hình thành mảng xơ vữa động mạch. Ngoài ra, người có thói quen hút thuốc lá cũng có nguy cơ cao mắc bệnh tăng huyết áp và rối loạn mỡ máu. Khi phối hợp nhiều yếu tố nguy cơ, hút thuốc lá gây ra những ảnh hưởng rất lớn đối với hệ tim mạch, chưa kể đến những tác động cực kỳ xấu đến phổi và hệ hô hấp.
Bệnh mạch vành là nguyên nhân tử vong hàng đầu do hút thuốc lá
Hút thuốc lá gây đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim
Hút thuốc lá thường xuyên sẽ gây phá hủy mạch máu nặng nề. Những người có thói quen hút thuốc lá thường khởi phát cả cơn đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim nhiều hơn so với những người không hút thuốc. Ngoài ra, ở những người hút thuốc lá thì độ tuổi bắt đầu xuất hiện nhồi máu cơ tim sẽ đến sớm hơn, nguy cơ tái phát biến chứng do bệnh mạch vành trong một năm cũng cao gấp 2 lần so với người không hút thuốc.
Nếu so sánh với những người không bao giờ hút thuốc thì những người thường xuyên hút thuốc sẽ có nguy cơ mắc chứng co thắt mạch vành cao gấp 20 lần. Hơn nữa, thời gian bệnh nhân lên cơn co thắt mạch vành cũng kéo dài hơn và triệu chứng dễ xuất hiện so với người không hút thuốc. Tình trạng co thắt mạch vành thậm chí có thể xảy ra sau khi bệnh nhân chỉ hút một điếu thuốc.
Hút thuốc lá gây rối loạn nhịp tim và đột tử
Khói thuốc lá làm tăng tiết catecholamine, một hoạt chất tự nhiên trong cơ thể có tác dụng tương tự như adrenaline, với nồng độ cao quá mức sẽ gây ra rối loạn nhịp tim, thậm chí ngoại tâm thu thất và rung thất, dẫn đến đột tử nếu không được xử trí kịp thời.
Hút thuốc lá gây phình động mạch chủ và bệnh cơ tim
Những người hút thuốc lá có nguy cơ cao hình thành các mảng xơ vữa động mạch ở động mạch chủ, cản trở con đường cung cấp máu từ tim đi đến các bộ phận của cơ thể. Động mạch chủ bị hẹp đi do mảng xơ vữa, tạo thành những chỗ phình to, đồng thời thành mạch trở nên yếu, dẫn đến động mạch chủ có thể bị vỡ, đe dọa đến tính mạng. Người hút thuốc lá có nguy cơ bị phình mạch chủ cao gấp 8 lần so với người không hút thuốc.
Thói quen hút thuốc lá cũng ảnh hưởng tới cơ tim, phổ biến nhất là suy tim, khiến cho cơ thể mệt mỏi, suy kiệt, hơi thở ngắn và gấp.
Dù chỉ hút thuốc lá với số lượng ít, chỉ hút 1 điếu thuốc sau mỗi bữa ăn cũng đã làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh tim mạch và khả năng tử vong do bệnh mạch vành. Do đó, để bảo vệ tốt nhất cho sức khỏe của mình, những người đã hút thuốc lá nên thực hiện tầm soát mạch vành để phát hiện kịp thời và điều trị từ sớm những biến chứng nguy hiểm liên quan đến tim mạch.
Thuốc lá ảnh hưởng đến chức năng của phổi Thuốc lá là nguyên nhân không những gây ung thư phổi mà nó còn gây ra nhiều bệnh phổi khác nữa như: bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen... Khi chúng ta hít vào, không khí sẽ vào đường hô hấp trên qua mũi và miệng, nơi không khí được lọc, sưởi ấm và làm ấm. Không khí hít vào sẽ đi qua...