Thuốc Covid-19 được cấp phép, thế giới có thêm “vũ khí” chống dịch
Thuốc uống điều trị Covid-19 được kỳ vọng sẽ làm thay đổi cuộc chiến chống dịch trong bối cảnh nhiều nước đang đối mặt với làn sóng ca nhiễm tăng trở lại.
Thuốc Covid-19 được sản xuất tại Freiburg, Đức (Ảnh: EPA).
Mỹ ngày 23/12 đã cấp phép thuốc trị Covid-19 Molnupiravir cho nhóm bệnh nhân trưởng thành có nguy cơ cao. Trước đó một ngày, Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đã cấp phép cho Paxlovid – loại thuốc trị Covid-19 đường uống đầu tiên tại nước này.
Thuốc Paxlovid của hãng dược Pfizer có thể được dùng tại nhà để ngăn chặn các triệu chứng nặng của mầm bệnh, trong khi thuốc Molnupiravir do 2 hãng dược Merck & Cos và Ridgeback Biotherapeutics hợp tác điều chế có thể được sử dụng khi các phương pháp điều trị khác không thể tiếp cận hoặc không phù hợp về mặt lâm sàng.
Trong các nghiên cứu lâm sàng, Molnupiravir được chứng minh là làm giảm rủi ro t.ử v.ong và nhập viện khoảng 30% ở nhóm người trưởng thành có nguy cơ cao. Tại Mỹ, thuốc của Pfizer được ưu tiên hơn vì mức độ hiệu quả rất cao khi giúp giảm gần 90% nguy cơ nhập viện và t.ử v.ong ở nhóm những bệnh nhân dễ có triệu chứng nặng và chỉ gây ra tác dụng phụ nhẹ.
“Hiệu quả cao, tác dụng phụ thấp và sử dụng theo dạng đường uống. Nó đáp ứng mọi tiêu chí. Đây là loại thuốc giúp giảm 90% rủi ro nhập viện và t.ử v.ong ở nhóm có nguy cơ cao. Điều này thật tuyệt vời”, tiến sĩ Gregory Poland từ tổ chức y tế Mayo Clinic nhận định về thuốc của Pfizer.
Cơ quan Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hàn Quốc (KDCA) ngày 27/12 thông báo họ đã đảm bảo đủ thuốc kháng virus cho 604.000 người, trong đó 362.000 người sẽ sử dụng Paxlovid do Pfizer phát triển và 242.000 người sẽ sử dụng Molnupiravir do Merck phát triển.
Thuốc kháng virus tại Hàn Quốc sẽ được phân phối dần từ giữa tháng 1, với nguồn cung ban đầu là Paxlovid để điều trị cho những bệnh nhân có nguy cơ cao phát triển các triệu chứng Covid-19 nghiêm trọng. Trước đó, KDCA đã “bật đèn xanh” cho việc sử dụng khẩn cấp Paxlovid, đưa loại thuốc này trở thành thuốc điều trị Covid-19 dạng uống đầu tiên tại Hàn Quốc.
Chon Eun-mi, chuyên gia về bệnh hô hấp tại Bệnh viện Mokdong, Đại học Ewha Womans, cho rằng sự ra đời của những loại thuốc uống dễ sử dụng là một bước tiến lớn trong cuộc chiến chống lại đại dịch.
“Xét về mức độ hiệu quả cao được chứng minh trong quá trình thử nghiệm lâm sàng, khả năng dễ vận chuyển, bảo quản và quản lý, nếu được sử dụng với chiến lược đúng đắn, thuốc uống sẽ giúp Hàn Quốc giải quyết cuộc khủng hoảng Covid-19″, bà Chon cho biết.
Video đang HOT
Sử dụng thuốc Paxlovid được xem là cách nhanh và rẻ hơn nhiều trong việc điều trị Covid-19. Các loại thuốc được cấp phép trước đó đều yêu cầu phải được truyền hoặc tiêm. Giá thành thấp hơn và có thể được sử dụng tại nhà là những ưu điểm đáng kể của thuốc viên đường uống so với các phương pháp điều trị Covid-19 khác.
Chuyên gia Ma Sang-hyuk, phó chủ tịch Hiệp hội vaccine Hàn Quốc, cho biết thuốc uống sẽ giúp giảm bớt tình trạng thiếu giường bệnh hiện nay, vì Hàn Quốc đang ghi nhận số lượng bệnh nhân trong tình trạng nguy kịch cao kỷ lục. Trong khi đó, với tình hình dịch bệnh hiện tại ở Mỹ, việc cấp phép thuốc đường uống cũng giúp làm giảm nguy cơ nhập viện cho bệnh nhân và giúp các cơ sở y tế không đối mặt với kịch bản quá tải.
Tuy nhiên, giới khoa học hiện tại vẫn khuyến cáo vaccine là công cụ bảo vệ hữu hiệu hơn trước nguy cơ mắc Covid-19.
“Mặc dù thuốc uống sẽ có hiệu quả trong việc ngăn ngừa bệnh nặng, nhưng tôi sẽ không gọi nó là yếu tố làm thay đổi cục diện. Trong 2 năm qua, chúng ta đã hiểu rằng chỉ riêng vaccine và các phương pháp điều trị không thể t.iêu d.iệt được loại virus đột biến nhanh chóng. Ngoài sử dụng chúng làm công cụ, chính phủ cần phải lập một kế hoạch thoát khỏi đại dịch chi tiết”, chuyên gia Ma nhận định.
Hành trình phát triển thuốc điều trị Covid-19 của vợ chồng tiến sĩ Mỹ
Hành trình ra đời từ phòng thí nghiệm trở thành liều thuốc điều trị Covid-19 của molnupiravir chính là ví dụ mới nhất về quy trình đầy gian nan cho việc nghiên cứu và sản xuất thuốc chống đại dịch.
Thuốc kháng Covid-19 molnupiravir (Ảnh: Merck).
Viên nang màu cam sáng, mà giờ đây có thể làm thay đổi phương pháp điều trị Covid-19, không được chú ý vào tháng 1/2020 khi đại dịch đang bùng phát. Thuốc khi đó chưa được thử nghiệm trên người, vì lúc đó các thử nghiệm tại phòng thí nghiệm cho thấy người bệnh có thể cần một liều lượng lớn. Một số nhà khoa học thậm chí lo ngại rằng nó có thể gây độc hại cho cơ thể.
Nhưng tiến sĩ Wayne Holman đã có một linh cảm khác.
Thuốc kháng virus, do các nhà khoa học ở Đại học Emory (Mỹ) sáng chế, đã chống được 2 loại virus corona trong phòng thí nghiệm. "Nó cũng có thể hoạt động chống lại virus corona mới", tiến sĩ Holman tin tưởng.
Ridgeback Biotherapeutics LP, công ty do tiến sĩ Holman và vợ Wendy Holman thành lập, đã đăng ký cấp phép bản quyền cho loại thuốc này. "Chúng tôi nghĩ rằng cần hành động ngay cả khi có rủi ro", tiến sĩ Holman nhớ lại. "Chúng tôi nhận ra rằng thực sự không thể chờ đợi được nữa".
Ridgeback đã tiếp tục phát triển molnupiravir, như tên gọi của loại thuốc này, với gã khổng lồ dược phẩm Merck&Co. Mỹ ngày 23/12 đã cấp phép sử dụng cho loại thuốc này, sau khi Anh và Đan Mạch phê duyệt sử dụng như một phương pháp điều trị cho người trưởng thành có nguy cơ cao.
Giống loại thuốc kháng virus paxlovid của Pfizer, molnupiravir có thể lấp đầy lỗ hổng trong tủ thuốc chống dịch: loại thuốc mà những người mới nhiễm bệnh có thể uống tại nhà để giảm thiểu triệu chứng và tránh nguy cơ nhập viện.
"Vũ khí y học" chống Covid-19 hiệu quả
Để đi từ một phòng thí nghiệm ở trường đại học đến liều thuốc chống dịch, molnupiravir đã mất 2 năm.
Thuốc molnupiravir có thể không giúp "thay đổi cuộc chơi" như hy vọng. Thuốc có hiệu quả 30% trong việc giảm nguy cơ nhập viện và t.ử v.ong (theo một phân tích cuối cùng của một thử nghiệm quan trọng ở giai đoạn cuối) thấp hơn so với hiệu quả 50% trong đ.ánh giá sơ bộ. Còn thuốc viên của Pfizer, paxlovid, có hiệu quả 89%, và cũng đã được FDA cấp phép sử dụng trong tuần này.
Merck và Ridgeback cũng phải vượt qua những lo ngại về an toàn. Một số nhà khoa học lo ngại molnupiravir có thể tác động tới ADN. Tuy nhiên, Trong một báo cáo, FDA cho biết, nguy cơ đối với con người là khá thấp, trong khi các nhà khoa học của công ty cho biết họ không tìm thấy bằng chứng về đột biến ở động vật do thuốc. Merck cho hay kết quả nghiên cứu giai đoạn cuối cho thấy loại thuốc này hoạt động an toàn.
Hiện nay, trong bối cảnh Omicron xuất hiện và lây lan mạnh, nhu cầu về các loại thuốc có thể dễ dàng sử dụng tại nhà ngày càng cấp thiết. Nhiều chuyên gia y tế cho rằng có thể molnupiravir sẽ có một vị trí quan trọng trong kho vũ khí y học chống Covid-19. Các nhà khoa học nói thuốc kháng virus Covid-19 cuối cùng có thể được sử dụng kết hợp với nhau, để ngăn virus phát triển khả năng kháng thuốc.
"Canh bạc" mạo hiểm
Trong tuyên bố của mình, tiến sĩ Holmans nói rằng, công ty đã mạo hiểm đầu tư vào một loại thuốc chưa được chứng minh và đã phát triển molnupiravir trong thời gian kỷ lục. "Đây là một hợp chất mà không ai khác thực sự muốn phát triển", ông nói và cho biết khoản lợi nhuận từ molnupiravir sẽ giúp công ty tập trung nhiều hơn vào các nghiên cứu y sinh.
Tiến sĩ Holman, 49 t.uổi, là một bác sĩ điều hành quỹ đầu tư riêng có tên Ridgeback Capital, chuyên đầu tư vào các công ty công nghệ sinh học. Vợ ông, bà Wendy Holman, 46 t.uổi, từng đứng đầu các khoản đầu tư chăm sóc sức khỏe cho Ziff Brothers Investments, một trong những công ty đầu tư gia đình giàu nhất nước Mỹ.
Cả hai đã sử dụng tài sản cá nhân để thành lập Ridgeback Biotherapeutics, có trụ sở tại Miami, vào năm 2016. Bà Holman, đã rời vị trí đầu tư, và cho biết muốn có một sự nghiệp mới mà bản thân có thể áp dụng các kỹ năng của mình "để tác động trực tiếp đến sức khỏe và nỗi đau của con người".
Mục tiêu của họ: phát triển các loại thuốc chữa bệnh truyền nhiễm thiếu phương pháp điều trị. Nhưng các loại thuốc điều trị bệnh truyền nhiễm mới nổi thường không thu hút các nhà đầu tư vì thị trường thương mại thường nhỏ và khó dự đoán và sau đó thường cạn kiệt khi dịch bệnh thuyên giảm.
Và ông bà Holman đã chú ý tới molnupiravir trong khi tìm kiếm một loại thuốc mới chữa bệnh Ebola, để bổ sung vào một loại thuốc mà họ đã có.
Tháng 1/2020, bà Holman đã tham dự một hội nghị chăm sóc sức khỏe ở San Francisco và có cơ hội gặp ông George Painter, người phát minh ra thuốc. Ông là giám đốc điều hành của Drug Innovation Ventures (hay Drive), một công ty công nghệ sinh học phi lợi nhuận của Đại học Emory, bang Atlanta.
Thuốc kháng virus rất khó phát triển. Chúng được thiết kế để cản trở chu kỳ sinh sản của virus. Nhưng virus có ít khối cấu tạo protein của riêng chúng để một loại thuốc nhắm mục tiêu, chủ yếu sinh sản bằng cách sử dụng máy móc bên trong tế bào mà chúng đã nhiễm. Thách thức đối với các nhà khoa học là phát minh ra loại thuốc tấn công virus mà không gây hại cho vật chủ là con người.
Tiến George Painter đã nghiên cứu về loại thuốc như molnupiravir từ năm 2013 (Ảnh: WSJ).
Tiến sĩ Painter, một cựu giám đốc điều hành ngành dược phẩm và là nhà phát minh ra nhiều loại thuốc, kể cả thuốc điều trị HIV và viêm gan B, đã nghiên cứu về loại thuốc như molnupiravir từ năm 2013, đặt tên là EIDD-2801. Vào cuối tháng 1/2020, ông bà Holman và các nhà khoa học tại Emory thấy rõ ràng, virus SARS-CoV-2 có thể sẽ lây lan khắp nơi trong khi vaccine cũng chưa khả thi.
Bà Holman và một nhóm chuyên gia Ridgeback đã đến Atlanta để họp trong suốt 8 giờ đồng hồ với các nhà khoa học nghiên cứu về dữ liệu EIDD-2801. Trở lại Miami, tiến sĩ Holman đã tập trung nghiên cứu về thuốc kháng virus. Dữ liệu có vẻ đáng khích lệ: loại thuốc này đã hoạt động chống lại 2 loại virus corona khác khi được thử nghiệm trên chuột và con người có thể sẽ không cần một liều lượng lớn như động vật trong phòng thí nghiệm.
Để bắt đầu sớm nhất có thể, trước khi thỏa thuận với công ty công nghệ sinh học Emory, bà Holman đã tìm kiếm các công ty có thể thử nghiệm và sản xuất loại thuốc này. Nếu thuốc được chứng minh là có tác dụng an toàn, ông bà Holman chỉ muốn thực hiện một triệu liệu trình điều trị.
Vào tháng 3/2020, Ridgeback đã đăng ký thuốc kháng virus và thành lập quan hệ đối tác với Drive thuộc Emory để phát triển EIDD-2801 và các thuốc khác.
EIDD-2801 cần có tên sử dụng. Tiến sĩ Holman nghĩ về Thor, siêu anh hùng Marvel trong những bộ phim mà ông từng xem cùng các con. Thor sử dụng một chiếc búa dày có sức mạnh đặc biệt, được gọi là mjolnir. Ông bà Holman sau đó đã tài trợ cho việc tự thử nghiệm và sản xuất molnupiravir.
Philippines phê duyệt sử dụng thuốc Molnupiravir điều trị COVID-19 và tiêm vaccine cho trẻ 5-11 t.uổi Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm (FDA) của Philippines ngày 23/12 đã cấp phép sử dụng khẩn cấp đối với thuốc viên nén Molnupiravir điều trị COVID-19 và tiêm chủng ngừa COVID-19 cho t.rẻ e.m từ 5 đến 11 t.uổi. Thuốc Molnupiravir do hãng dược phẩm Merck và đối tác Ridgeback Biotherapeutics của Mỹ phối hợp phát triển. Ảnh: AFP/TTXVN...