Thực hư tư cách tranh cử tổng thống Pháp, Ireland của ông Bill Clinton

Nhà báo Joshua Keating của tờ Foreign Policy cho rằng cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton không có tư cách tranh cử tổng thống Pháp hoặc Ireland theo như tiết lộ mới đây của ông Clinton.

Trong cuộc phỏng vấn với nhà báo Piers Morgan của CNN hôm 25.9, ông chủ Nhà Trắng (giai đoạn 1993 – 2001) đã thảo luận về những quốc gia mà ông có thể ra tranh cử tổng thống và thậm chí tiết lộ ông đã dành nhiều thời gian để suy nghĩ về chuyện này.

Ông Bill Clinton (phải) và Tổng thống Mỹ Barack Obama tại hội thảo Sáng kiến toàn cầu Clinton – Ảnh: AFP

Chính trị gia 66 tuổi nói gốc gác Ireland giúp ông có đủ tư cách tranh cử chức tổng thống tại đây và ông cũng có thể tham gia chạy đua vào chiếc ghế tổng thống Pháp nhờ việc được sinh ra tại bang Arkansas, theo AFP.

“Nếu tôi chuyển đến Ireland và mua một ngôi nhà, tôi có thể tranh cử tổng thống vì gốc Ireland của tôi”, ông Clinton phát biểu.

Theo cựu tổng thống Mỹ, ông cũng có đủ tư cách tranh cử tổng thống Pháp vì ông sinh tại bang Arkansas, một phần của vụ mua bán Louisiana, vùng đất được Mỹ mua lại từ nước Pháp vào năm 1803.

“Bất kỳ ai trên thế giới sinh ra tại nơi từng là một phần của đế chế Pháp cũng có thể tranh cử tổng thống Pháp nếu bạn chuyển đến, sinh sống tại Pháp trong sáu tháng và nói tiếng Pháp”, ông Clinton giải thích.

Ông Clinton thậm chí từng có kết quả thăm dò “rất tốt” trong cuộc khảo sát trên lý thuyết về cơ hội tranh cử tổng thống Pháp, theo lời kể của ông trong cuộc phỏng vấn tại buổi hội thảo Sáng kiến toàn cầu Clinton bên lề khóa họp Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc vào hôm 25.6.

“Và tôi nói, chuyện này thật tuyệt. Song đó là điều tốt nhất mà tôi đạt được vì một khi họ nghe tiếng Pháp thảm hại bằng giọng miền nam của tôi, tôi bị tụt tỷ lệ xuống còn một con số trong một tuần…”, ông Clinton nửa đùa nửa thật.

Tuy nhiên, nhà báo Keating của tờ Foreign Policy nói gốc gác Ireland của ông Clinton không đủ để ông tranh cử tổng thống nước này bởi cả cha, mẹ, ông nội, bà nội hay ông ngoại, bà ngoại của ông không có ai là người Ireland.

Theo luật Ireland, trừ phi có ít nhất một người trong số cha hoặc mẹ, ông ngoại, bà ngoại hoặc ông nội, bà nội là công dân Ireland từ khi ra đời, một người không thể trở thành công dân Ireland theo con đường thừa hưởng gốc gác.

Có khả năng Bộ trưởng Tư pháp Ireland sẽ bỏ các điều kiện này nếu người đó có gốc gác Ireland hoặc có liên hệ với Ireland. Vì thế, nếu ông Clinton thực sự có tham vọng tranh cử tổng thống Ireland, ông phải được chính phủ Ireland bật đèn xanh để công nhận tư cách công dân.

Về phần nước Pháp, ngôn ngữ không phải là rào cản duy nhất với cựu tổng thống Mỹ.

Theo Keating, Clinton nhiều khả năng lấy ý tưởng về vụ mua bán Louisiana từ nhà khoa học chính trị Patrick Weil, người từng viết một lá thư ngỏ cho ông trên tờ New York Times năm 2001 gợi ý: “Theo điều 21 – 19 thuộc mục 5 của Bộ luật dân sự Pháp, công dân của nhà nước hoặc vùng lãnh thổ mà Pháp từng có chủ quyền hoặc được ủy trị hoặc bảo hộ có thể xin nhập tịch tức thời mà không cần điều kiện định cư năm năm thông thường”.

Bang Arkansas, nơi ông Clinton sinh ra, từng là một phần vùng lãnh thổ Louisiana của Pháp trước đây. Với tư cách một công dân Pháp nhập cư, ông Clinton sẽ có đầy đủ quyền như mọi công dân khác của Pháp, bao gồm quyền tranh cử tổng thống.

Thế nhưng, không may cho ông Clinton và các công dân ở vùng lãnh thổ Louisiana, mục 5 của Bộ luật dân sự Pháp đã bị hủy bỏ và không còn trong phiên bản hiện tại.

Theo một bài báo trên tờ New York Review of Books, “sau khi bài báo của Weil khiến luật quốc tịch Pháp trở nên tai tiếng, Quốc hội Pháp đã bãi bỏ hiệu lực của nó (mục 5) vào ngày 24.7.2006″.

Dĩ nhiên, về lý thuyết, ông Clinton vẫn có thể chuyển đến một quốc gia khác không quy định ứng cử viên tổng thống phải có tư cách công dân từ khi ra đời để xin nhập tịch theo con đường thông thường và tranh cử tổng thống. Song nơi sinh và gốc gác sẽ không giúp gì được cho ông trong chuyện này.

Vụ mua bán Louisiana

Vùng lãnh thổ Louisiana (màu xanh) được Pháp nhượng lại cho Mỹ – Ảnh:Daily Mail

Năm 1803, Mỹ mua 2,14 triệu km2 vùng lãnh thổ Louisiana thuộc Pháp. Mỹ đã trả 50 triệu franc cộng với việc hủy bỏ số nợ trị giá 18 triệu franc.

Vùng lãnh thổ Louisiana bao gồm toàn bộ hoặc một phần của 15 bang nước Mỹ hiện tại và hai tỉnh của Canada và gồm cả bang Arkansas ngày nay. Pháp kiểm soát khu vực rộng lớn này từ năm 1699 đến 1792, thời điểm họ chuyển giao cho đồng minh Tây Ban Nha.

Dưới thời Napoleon Bonaparte, Pháp lấy lại vùng lãnh thổ vào năm 1800 với hy vọng xây dựng một đế chế ở Bắc Mỹ. Tuy nhiên, cuộc khởi nghĩa nô lệ ở Haiti và cuộc chiến lơ lửng trước mắt với nước Anh đã khiến Pháp từ bỏ kế hoạch và nhượng toàn bộ vùng lãnh thổ cho Mỹ, nước ban đầu chỉ có ý định mua vùng New Orleans và các vùng lân cận.

Vụ mua bán vùng lãnh thổ Louisiana diễn ra dưới thời Tổng thống Thomas Jefferson. Vào lúc đó, vụ mua bán vấp phải sự phản đối trong nước vì nó được cho là vi hiến.

Mặc dù đồng ý rằng Hiến pháp Mỹ không chứa điều khoản về việc mua lãnh thổ, ông Jefferson đã quyết định tiến hành kế hoạch nhằm loại bỏ sự hiện diện của Pháp tại khu vực và bảo vệ con đường giao thương của Mỹ đến cảng New Orleans cùng việc di chuyển tự do trên sông Mississippi.

Theo TNO