Thực hư chuyện tinh trùng nam giới sụt giảm

Một nghiên cứu về giảm sút số lượng tinh trùng nam giới công bố cuối tháng qua gây xôn xao nhiều người. Bởi theo đà này, các nhà khoa học dự báo trong tương lai không xa nhân loại sẽ… tuyệt chủng. Nhưng điều này có đúng không?

Nghiên cứu có khiếm khuyết

Nghiên cứu do các nhà khoa học Israel thực hiện bằng cách phân tích 185 nghiên cứu trước đó trên 42.935 người nam từ năm 1973 – 2011, thuộc Bắc Mỹ, châu Âu, Úc và New Zealand, qua đó cho thấy lượng tinh trùng của nam giới giảm đến hơn 50%, chỉ trong 40 năm.

Theo báo cáo công bố trên tạp chí Human Reproduction, nồng độ tinh trùng (số tinh trùng/ml tinh dịch) và tổng số tinh trùng trong mỗi lần xuất tinh của nam giới ở các nước nói trên giảm lần lượt là 52,4% và 59,3%. Báo cáo cũng cho hay tốc độ sụt giảm tinh trùng đang diễn ra với tốc độ nhanh. TS Hagai Levine, người chủ trì nghiên cứu thuộc đại học Hebrew TP Jerusalem (Israel), băn khoăn: “Với đà này, loài người có thể bị tuyệt chủng”.

Bất chấp bằng chứng thuyết phục trên, một số nhà khoa học không đồng tình với nghiên cứu. Trước tiên cần lưu ý nghiên cứu của Levine là dạng nghiên cứu các nghiên cứu (thuật ngữ chuyên môn là meta-analysis, tạm dịch là “phân tích tổng hợp”), vì thế nếu các nghiên cứu đưa vào không chính xác thì kết quả cuối cùng sẽ bị ảnh hưởng.

Thật vậy, một số nhà khoa học cho rằng trong số 185 nghiên cứu mà Levine sử dụng có những nghiên cứu dựa trên số bệnh nhân đi khám vô sinh, do vậy nhiều khả năng tinh trùng họ ít.

Trong khi đó, GS Richard Sharpe của đại học Edinburgh (Anh quốc) lại không bi quan như Levine. Ông nói: “Khả năng nhân loại tuyệt chủng sẽ không có. Nhưng ở mức độ cá nhân người bị ảnh hưởng, xu hướng này có thể là bi kịch cho họ, vì y học không có giải pháp nào để cải thiện sự sản xuất tinh trùng ở người nam vô sinh”.

Làm việc lâu trong lĩnh vực nam khoa, TS.BS Nguyễn Thành Như cũng không tin nhiều vào nghiên cứu mới nhất. Ông nhận xét: “Câu chuyện giảm sút số lượng tinh trùng được nói từ lâu. Cách đây 30 năm, chuẩn tham khảo tinh dịch đồ 40 triệu tinh trùng/ml là bình thường, năm 1999 tổ chức Y tế thế giới đưa ra con số mới là 20 triệu/ml và năm 2010 con số này chỉ còn 15 triệu/ml. Thay đổi này dựa trên các nghiên cứu khoa học xem xét liệu những người nam có con thì mật độ tinh trùng là bao nhiêu. Các nghiên cứu trước đây công bố con số bình thường cao hơn là do thiết kế nghiên cứu không đúng”.

Chưa biết nguyên nhân

Nhiều giả thiết lý giải việc giảm sút số lượng tinh trùng, nhưng đến nay chúng cũng chỉ là giả thiết. GS Allan Pacey thuộc đại học Sheffield (Anh quốc), một người ít nhiều cũng không tin tưởng nghiên cứu của Levine, cho rằng hầu như mọi hình thái của lối sống hiện đại, từ điện thoại di động, hút thuốc cho đến thuốc ngừa thai, lây nhiễm qua nước uống đều bị quy tội, nhưng không có bằng chứng rõ ràng nào xác nhận đó là nguyên nhân.

Tin tinh trùng nam giới giảm là cơ hội cho các trung tâm hỗ trợ sinh sản, họ sẽ lợi dụng để trục lợi. Ảnh: TLDC

Trong khi đó, dù Levine nhấn mạnh nghiên cứu của ông không tìm kiếm nguyên nhân của việc tinh trùng giảm sút, nhưng ông cũng đặt ra giả thiết là “con người đang tiếp xúc với quá nhiều hoá chất so với trước đây”. Giải thích của Levine cũng cócơ sở, vì một số nghiên cứu trước đây và của bản thân ông cho thấy việc tiếp xúc với các chất phá huỷ nội tiết tố từ trong tử cung, có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và sự phát triển của hệ thống sinh sản nam giới. Các chất này thường là thuốc trừ sâu, chì và hoá chất chống cháy.

Cũng có nhà khoa học cho rằng béo phì là nguyên nhân gây ra vấn đề. Michael Dourson, một giáo sư của trung tâm Khoa học nguy cơ đại học Cincinnati (Hoa Kỳ): “Tôi nghi ngờ béo phì đã làm cho lượng tinh trùng ở nam giới giảm sút, nhưng ở đây người ta chưa phân tích đến chỉ số khối cơ thể (BMI) của người tham gia nghiên cứu”.

Trong khi nguyên nhân gây sút giảm lượng tinh trùng ở nam giới vẫn còn là bí ẩn, thì vấn đề đặt ra ở đây là khi nào nam giới mới cần đến các biện pháp hỗ trợ sinh sản để có thể có con.

Một bác sĩ hiểu biết về lĩnh vực này ở nước ta lý giải: “Con số chuẩn tham khảo tinh dịch đồ đưa ra càng chính xác bao nhiêu thì chỉ định hỗ trợ sinh sản càng thu hẹp bấy nhiêu. Trước đây dưới 20 triệu tinh trùng/ml bị xem là bất thường nên người ta cần làm hỗ trợ sinh sản, còn bây giờ phải dưới 15 triệu/ml mới cần đến chữa trị. Nếu như vậy, các trung tâm hỗ trợ sinh sản sẽ vắng khách, nên để có bệnh nhân, giờ đây họ phải tìm cách “lý giải” tinh dịch đồ thành… bất thường. Cách mà các trung tâm hỗ trợ sinh sản đang làm là đánh giá tỷ lệ hình dạng tinh trùng bình thường rất thấp, dưới 4%, hoặc chỉ còn 1 hay 0%, để từ đó hướng bệnh nhân vào con đường làm… thụ tinh nhân tạo”.

Nếu đúng thế thì đáng lo thật. Bệnh nhân ít hiểu biết, bác sĩ nói sao họ biết vậy, có khi nào họ bình thường nhưng lại bị xem là bất thường?

Theo TS Hagai Levine, trong khi nguyên nhân của hiện tượng giảm sút số lượng tinh trùng nam giới chưa được lý giải thấu đáo, thì nam giới có thể phòng ngừa bằng cách giảm tiếp xúc với hoá chất độc hại, bỏ thuốc lá, ăn uống cân bằng, duy trì cân nặng tốt và giảm stress. Tuy nhiên, cũng lưu ý là nghiên cứu của Levine không phát hiện sự giảm sút lượng tinh trùng của nam giới sống ở châu Á, châu Phi và Nam Mỹ.

Theo Dương Cầm (Thế Giới Tiếp Thị)