Thủ tướng làm việc với công ty kiến nghị cấp phép khẩn vắc xin Nano Covax
Thủ tướng Phạm Minh Chính sáng 26-6 dẫn đầu đoàn công tác của Chính phủ làm việc với Công ty cổ phần công nghệ sinh học dược Nanogen (Khu công nghệ cao TP.HCM), sau khi công ty kiến nghị cấp phép khẩn cấp vắc xin Nano Covax.
Thủ tướng làm việc với Công ty cổ phần công nghệ sinh học dược Nanogen (Khu công nghệ cao TP.HCM) – Ảnh: HOÀNG LỘC
Sáng 26-6, trong chương trình kiểm tra tại TP.HCM, Thủ tướng Phạm Minh Chính dẫn đầu đoàn công tác của Chính phủ làm việc với Công ty cổ phần công nghệ sinh học dược Nanogen – một trong bốn đơn vị sản xuất vắc xin ngừa COVID-19 của Việt Nam. Công ty này vừa có văn bản kiến nghị Thủ tướng về việc xin cấp phép khẩn cấp cho vắc xin Nano Covax.
Tại buổi làm việc, Thủ tướng cho biết cách đây ít ngày, ông có làm việc với WHO và biết rằng tình trạng khan hiếm vắc xin có thể kéo dài đến tháng 9 và Việt Nam đang ở thế bị động.
Hiện Việt Nam có nhiều nguồn cung ứng vắc xin, tuy nhiên các nước sản xuất được vắc xin và có thể cung ứng thì cũng đang ưu tiên cho nước họ, mặt khác phải ưu tiên cho các nước khẩn cấp hơn.
Thủ tướng đánh giá so với các nước, Việt Nam nhìn trên bình diện chung vẫn tạm ổn. Việt Nam đang có chiến lược vắc xin 3 kế hoạch, gồm đẩy nhanh việc mua vắc xin; chuyển giao công nghệ và quan trọng nhất là sản xuất vắc xin trong nước.
“Vắc xin có tính chất quyết định, nếu nước nào tiêm được vắc xin thì sẽ đưa cuộc sống trở lại bình thường”, ông nhấn mạnh.
Việc sản xuất được vắc xin trong nước, theo Thủ tướng sẽ đồng thời giảm giá thành vận chuyển và sẽ hoàn toàn chủ động. Theo ông để có vắc xin, phải đi bằng nhiều hướng. Và không chỉ là vắc xin ngừa COVID-19 mà còn nhiều loại vắc xin khác.
Theo Thủ tướng, sản xuất vắc xin là quá trình xây dựng nền tảng, đầu tư về con người, cơ sở vật chất và công nghệ.
“Cuộc làm việc hôm nay là tận mắt chứng kiến nơi sản xuất, và kiểm tra về tiến độ, năng lực sản xuất của công ty để đẩy nhanh việc sản xuất vắc xin trong nước” -Thủ tướng nhấn mạnh, và khẳng định cần có kế hoạch, lộ trình làm việc với WHO để làm sao sớm nhất đáp ứng nhu cầu vắc xin, có được vắc xin với tinh thần thần tốc, nhanh nhất có thể.
Thủ tướng Phạm Minh Chính kiểm tra tại Công ty cổ phần công nghệ sinh học dược Nanogen sáng 26-6 – Ảnh: QUANG ĐỊNH
Ông Hồ Nhân – Tổng giám đốc công ty Nanogen, cho biết hiện đơn vị có 4 nhà máy sản xuất vắc xin và với năng lực hiện tại, hoàn toàn đáp ứng nhu cầu vắc xin phòng COVID-19 trong nước.
Trong 10 ngày tới, đơn vị sẽ hoàn thành tiêm 13.000 người. Trong tháng 7 sẽ chuyển sang giai đoạn 3c với 1 triệu người, ở cả miền Nam và miền Bắc.
Hiện mẫu vắc xin của Nanogen cũng đã được gửi cho WHO kiểm tra. Ngoài ra có vài chục nước, có cả Ấn Độ, đã ký biên bản ghi nhớ đề nghị Nanogen hợp tác phân phối vắc xin sau khi hoàn tất thử nghiệm.
Ông cho rằng tiêu chuẩn khi sản xuất vắc xin của công ty là phải đặt yếu tố an toàn lên hàng đầu. Qua các giai đoạn đã triển khai thử nghiệm đến nay cho thấy không chỉ an toàn, vắc xin đảm bảo tính sinh miễn dịch và có hiệu lực bảo vệ thực sự.
“Hiện chúng tôi vẫn đang triển khai nghiên cứu thử nghiệm, điều chỉnh để làm sao đảm bảo an toàn, có hiệu quả nhất theo quy định” – ông Nhân nói.
Cuối cùng ông nói: “Tôi mong mỏi Thủ tướng và Bộ trưởng Bộ Y tế sâu sát hơn nữa, cử một đội chuyên hành động lo về vấn đề sản xuất vắc xin để tháo gỡ, đồng hành cùng doanh nghiệp. Thực tế hiện nay quy trình thủ tục rất nhiều khâu và gần như là xin – cho, phải chịu áp lực, chờ đợi”, ông Nhân nói.
Nói về lý do kiến nghị cấp phép, ông Nhân lý giải tất cả vắc xin trên thế giới đang sử dụng như Ấn Độ, Mỹ đều cấp phép có điều kiện. Tức là thực hiện theo “mục tiêu kép” vừa sản xuất tiêm chủng, vừa nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng đủ số tình nguyện viên theo quy định.
Thủ tướng đề nghị công ty Nanogen phải làm rõ một số vấn đề về công nghệ áp dụng, nguyên liệu đầu, so sánh chất lượng với các loại vắc xin khác, khả năng sản xuất và giá cả.
Ông Hồ Nhân cho biết vắc xin Nano Covax là loại 1 trong 15 loại vắc xin của 15 quốc gia vào lâm sàng giai đoạn 3, với công nghệ do công ty nghiên cứu làm chủ. Nang suất sản xuất hiện có thể đạt 8-12 triệu liều/tháng và có thể đạt tới 30-50 triệu liều/tháng vào tháng 10. Giá cả là 120.000 đồng và đang “thấp nhất thế giới”, giá này không thay đổi.
Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho rằng công nghệ sản xuất vắc xin của Nanogen đang làm cơ bản tốt. Trên thế giới có khoảng 130 vắc xin làm theo công nghệ này và cũng đang thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1, 2, 3. Tất nhiên cũng có những ưu điểm và hạn chế nhất định.
Về tiến độ thực hiện, Bộ trưởng nói Bộ Y tế đã “cắt bỏ” tất cả các thủ tục hành chính để đi vào các vấn đề chuyên môn. Khi chưa hết giai đoạn 2, Bộ Y tế đã triển khai cho Hội đồng y đức triển khai giai đoạn 3 gối đầu. Giai đoạn 3 thực hiện ngày 11-6 đến nay chỉ mới 1.000 người tiêm mũi 1.
“Giai đoạn này quan trọng nhất là dò liều tối ưu nhất. Bước đầu xác định có sinh kháng thể, còn mức độ bảo vệ đến đâu thì chưa thể nói được. Quan điểm của Bộ Y tế là tạo điều kiện tối đa để thúc đẩy quá trình thử nghiệm nhưng phải đảm bảo an toàn cho sinh mạng của con người”, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long nói.
Về việc sản xuất cũng như kế hoạch thúc đẩy thử nghiệm sắp tới, Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết trong ít ngày tới sẽ có đoàn chuyên gia của WHO đến Việt Nam cùng kiểm tra theo lời mời của Thủ tướng Chính phủ, phối hợp cùng với Bộ Y tế sẽ kiểm tra. Điều này góp phần thúc đẩy nhanh hơn, cũng như có tính khách quan, hiệu quả cao hơn.
Nano Covax là loại vắc xin do Nanogen nghiên cứu vừa kết thúc thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1 và 2, được Hội đồng đạo đức Bộ Y tế đánh giá tốt và đã thông qua đề cương nghiên cứu, triển khai thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 trên quy mô 13.000 người.
Ngay sau đó, sau cuộc họp khẩn, Hội đồng Đạo đức trong nghiên cứu y sinh học quốc gia đã thống nhất triển khai tiêm giai đoạn 3 vắc xin Nano Covax trên 13.000 người và hoàn tất vào giữa tháng 8 tới.
Sau khi xem xét, Bộ Y tế thống nhất với Viện Pasteur TP.HCM và Học viện Quân y đẩy nhanh tốc độ thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 trên toàn bộ 13.000 tình nguyện viên. Ngày 15-7 phải hoàn thành xong mũi thứ 1, mũi thứ 2 hoàn tất trước ngày 15-8 và trong tháng 8 phải có dữ liệu báo cáo Bộ Y tế.
Hiện đã chuẩn bị xong số lượng 13.000 tình nguyện viên. Khu vực phía Bắc do Học viện Quân y phụ trách nghiên cứu, phía Nam do Viện Pasteur TP.HCM chịu trách nhiệm.
Trước đó, theo kế hoạch ban đầu, giai đoạn 3 thử nghiệm lâm sàng của vắc xin Nanocovax sẽ chia thành 2 giai đoạn nhỏ, gồm pha 3a thử nghiệm trên 1.000 người (hiện đã tiêm xong mũi 1) và giai đoạn 3b trên 12.000 tình nguyện viên.
Dự kiến sau khi kết thúc giai đoạn 3a vào tháng 9, Hội đồng Đạo đức trong nghiên cứu y sinh học quốc gia sẽ có đánh giá ban đầu để xem xét cấp phép khẩn cấp vắc xin của công ty Nanogen.
Trước đó, ngày 24-6, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng đã tới thăm và làm việc tại Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Vắc xin và sinh phẩm số 1 (Vabiotech) thuộc Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương.
Tại buổi làm việc, Thủ tướng đồng ý dành một phần nguồn ngân sách của nhà nước trong điều kiện cho phép để làm “vốn mồi” cho hợp tác công tư, huy động mọi nguồn lực hợp pháp khác để chuyển giao công nghệ, nghiên cứu, sản xuất vắc xin, trong đó có Quỹ vắc xin phòng COVID-19.
Đồng thời Thủ tướng giao Bộ Y tế phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Văn phòng Chính phủ xử lý, những vấn đề thuộc thẩm quyền của các Bộ sẽ xử lý trước, nếu vượt quá thẩm quyền sẽ báo cáo các cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định; quyết tâm phải sản xuất bằng được vắc xin COVID-19, chậm nhất là tháng 6-2022.
Bên trong "công xưởng" sản xuất vắc xin Covid-19 Việt Nam
Dự kiến, đến cuối năm nay dây chuyền này có thể cho ra lò 30-50 triệu liều vắc xin Nanocovax mỗi tháng.
"Soi" công nghệ sản xuất vắc xin Nanocovax
Vắc xin Covid-19 "made in Vietnam" Nanocovax của Công ty Nanogen hiện đang bước vào giai đoạn thử nghiệm lâm sàng thứ 3, với quy mô thử nghiệm lên đến 13.000 người.
Để sản xuất vắc xin Nanocovax, Nanogen đã sử dụng công nghệ protein tái tổ hợp. Đây là con đường khác với nhiều hãng dược đang làm là cấy đoạn gen virus trực tiếp vào người.
Cận cảnh "công xưởng" sản xuất vắc xin Covid-19 Việt Nam
Công nghệ protein tái tổ hợp cũng là một trong những hướng phát triển vắc xin Covid-19 tiên tiến nhất hiện nay. Nanocovax là vắc xin được xếp loại protein tiểu đơn vị (protein subunit). Theo Tổ chức Y tế Thế giới, tính đến ngày 4/6, số lượng ứng viên vắc xin sử dụng công nghệ tiểu đơn vị protein đứng đầu trong giai đoạn thử nghiệm lâm sàng với 32 trên tổng số 102 ứng viên.
Bằng công nghệ ADN tái tổ hợp, Nanogen tạo ra dòng tế bào sản xuất protein S (CHO-RSP).
Cụ thể, Nanogen sử dụng tế bào CHO - một loại tế bào có thiết kế gần như tế bào người (được độc quyền bởi Nanogen) - làm môi trường tạo nên protein gai S.
Tuy sản lượng protein gai S sản xuất được từ tế bào CHO là ít và giá của tế bào CHO cao nhưng Nanogen vẫn quyết định sử dụng vì protein gai S tạo ra từ tế bào CHO có chất lượng tốt (giống gai S thật) nên sẽ kích thích được khả năng đáp ứng miễn dịch cao cho cơ thể khi tiêm vắc xin.
Tế bào tái tổ hợp CHO-RSP sau khi phân lập được bảo quản ở nhiệt độ -150 độ C để sử dụng cho quá trình tổng hợp protein S, đây là thành phần kháng nguyên của Nanocovax.
Protein gai S sau đó được thu hoạch, tinh sạch và trộn cùng tá dược để tạo nên thành phẩm vắc xin. Do không dùng bất kì thành phần sống nào của virus nên Nanocovax có độ an toàn cao.
Một bước trong quá trình tinh chế protein S bằng hệ thống máy sắc ký.
Mẫu kháng nguyên tinh sạch được pha chế thành dung dịch kháng nguyên và lọc vô trùng bởi hệ thống pha chế tự động. Sau đó, tá dược được bổ sung để tạo thành vắc xin bán thành phẩm.
TS Hồ Nhân, Tổng giám đốc Công ty Nanogen chia sẻ: "Cách làm vắc xin bằng cấy gen trực tiếp tuy nhanh hơn nhưng tính mạo hiểm cao hơn nhiều. Mục tiêu mà Nanogen hướng tới là tạo nên vắc xin có thể bảo vệ cơ thể 100%".
Dây chuyền đóng gói vắc xin Nanocovax.
Nói đến công nghệ protein tái tổ hợp, ngoài Nanocovax, một ứng viên nổi bật trên thế giới là vắc xin Novavax hay Sanofi - GSK.
Hiện Novavax vẫn chưa được cấp phép ở bất kỳ quốc gia nào. Mặc dù có hiệu quả 86% trong việc bảo vệ chống lại biến thể virus ở Anh.
Dự kiến đến cuối năm có 50 triệu liều Nanocovax được ra lò
Nanogen có 4 nhà máy, 3 nhà máy tại TPHCM với diện tích lần lượt là 5.000 m2, 10.000 m2, 24.000 m2, một nhà máy ở Lâm Đồng có diện tích 34.000 m2 và một Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển với tổng diện tích là 73.000 m2.
Công suất sản xuất vắc xin Covid-19 hiện tại của Nanogen là khoảng 8.000.000 liều/tháng. Nanogen đã đặt hàng tank pha chế 1000L (tháng 8 sẽ lắp đặt và vận hành), sau khi lắp đặt, tổng công suất sản xuất tối đa sẽ đạt 10.000.000 liều/tháng cho cả 2 dây chuyền bơm tiêm và lọ.
Vắc xin Nanocovax.
"Từ giờ cho đến tháng 10, dây chuyền sản xuất của Nanogen có thể đạt công suất 10 - 12 triệu liều/tháng và sau tháng 10 dự kiến có thể nâng công suất lên 30 - 50 triệu liều/tháng, để cung cấp trong nước và cả nước ngoài", TS Hồ Nhân chia sẻ.
Trong quá trình nghiên cứu và sản xuất, các mẫu nguyên liệu, bán thành phẩm và thành phẩm được kiểm nghiệm liên tục, nhằm đảm bảo vắc xin đạt tiêu chuẩn cao nhất.
Dựa trên kế hoạch và năng lực hiện tại, dự kiến đến cuối năm 2021, Nanogen sẽ sản xuất được khoảng 50 triệu liều vắc xin Nanocovax và sẽ ưu tiên trong nước.
Nanogen cũng đang cố gắng hoàn thiện, mở rộng hệ thống kho lạnh với sức chứa 10 triệu liều và đội ngũ xe lạnh đạt chuẩn đạt chuẩn quốc tế (giữ nhiệt 2-8C) để vận chuyển vắc xin.
Sáng 25/6, Bộ Y tế đã tổ chức họp khẩn với các đơn vị liên quan đánh giá tiến độ thử nghiệm và kế hoạch mở rộng địa điểm thử nghiệm vắc xin Nanocovax.
Dựa trên kết quả nghiệm thu giữa kỳ giai đoạn 2 vào ngày 28/5, Hội đồng Hội đồng Đạo đức trong nghiên cứu y sinh học Quốc gia đánh giá vắc xin Nanocovax có tính an toàn và tính sinh miễn dịch ở giai đoạn thử nghiệm này. Để đánh giá hiệu lực bảo vệ của vắc xin thì cần thêm thời gian và số lượng mẫu, đặc biệt kết quả đánh giá trong phòng thí nghiệm.
Sau khi xem xét, Bộ Y tế, Hội đồng thống nhất với Viện Pasteur TPHCM và Học viện Quân y đẩy nhanh tốc độ thử nghiệm trên toàn bộ 13.000 tình nguyện viên. Dự kiến đến ngày 15/7 sẽ tiêm xong mũi một cho 13.000 người tình nguyện của giai đoạn 3 và ngày 15/8 sẽ tiêm xong mũi 2 cho 13.000 người tình nguyện của giai đoạn 3. Trong tháng 8, các đơn vị phải có dữ liệu thử nghiệm giai đoạn 3 để báo cáo Bộ Y tế.
Tăng tốc thử nghiệm vaccine Nanocovax Bộ Y tế, Viện Pasteur TP HCM, Học viện Quân y và Công ty Nanogen sáng 25/6 thống nhất đẩy nhanh tốc độ thử nghiệm lâm sàng giai đoạn ba vaccine Nanocovax. Theo đại diện Bộ Y tế, thử nghiệm lâm sàng giai đoạn ba cần hoàn tất tiêm liều một cho toàn bộ 13.000 người tình nguyện trước ngày 15/7 và xong...