Thủ tục giải quyết ly hôn đối với một bên mắc bệnh tâm thần

Mai Hoàng Minh21:20 15/10/2015

Người mất năng lực hành vi dân sự có thể thông qua người giám hộ của mình để thực hiện việc ly hôn.

Trong thực tiễn cuộc sống nhiều cặp vợ chồng khi kết hôn sức khỏe đều bình thường nhưng trong thời gian tồn tại hôn nhân do bị ốm đau hoặc tai nạn dẫn đến bị bệnh tâm thần… Hoặc bị một bệnh khác mà không làm chủ được hành vi của mình, đã có thời gian dài điều trị bệnh nhưng không khỏi.

Từ nhu cầu thực tế của cuộc sống cần giải quyết ly hôn và việc yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn có thể xảy ra hai trường hợp: Một bên vợ (chồng) của người bị bệnh tâm thần yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn. Bên người bị bệnh tâm thần cần phải giải quyết ly hôn vì lúc này người bị bệnh tâm thầncuộc sống của họ phải nhờ vào người khác (mà một bên vợ hoặc chồng không có trách nhiệm) do đó họ cần được chia tài sản chung để đảm bảo cho cuộc sống của họ.

Thủ tục giải quyết ly hôn đối với một bên mắc bệnh tâm thần – Ảnh minh họa

Về căn cứ cho ly hôn được quy định tại Luật Hôn nhân và gia đình Tòa án căn cứ để giải quyết như sau: Tòa án xem xét yêu cầu ly hôn, nếu xét thấy tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được, thì Tòa án quyết định cho ly hôn. Nhưng chúng ta biết rằng người bị bệnh tâm thần là người không có khả năng nhận thức, không làm chủ được hành vi của mình. Do đó khi có một bên có yêu cầu ly hôn thì có thể giải quyết ly hôn thông qua một trong các thủ tục sau:

Cơ sở pháp lý -Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 -Bộ luật dân sự 2005 -Bộ luật tố tụng dân sự 2004 sửa đổi, bổ sung 2011 -Nghị quyết 05/2012/NQ-HĐTP Hướng dẫn thi hành một số quy định trong Phần thứ hai “Thủ tục giải quyết vụ án tại Tòa án cấp sơ thẩm” của Bộ Luật Tố tụng dân sự đã được sửa đổi theo Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ Luật Tố tụng dân sự

Cha, mẹ, người thân thích khác có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn khi một bên vợ, chồng do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình, đồng thời là nạn nhân của bạo lực gia đình do chồng, vợ của họ gây ra làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của họ.

Một người được coi là mất năng lực hành vi dân sự khi thuộc quy định tại Điều 22 BLDS 2005 như sau:

Khi một người do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan, Toà án ra quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự trên cơ sở kết luận của tổ chức giám định.

Như vậy, trong trường hợp người bị mất năng lực hành vi dân sự là nạn nhân của bạo lực gia đình làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của họ thì cha, mẹ, người thân thích khác có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn cho họ.

Trường hợp họ chỉ mất năng lực hành vi dân sự mà không phải nạn nhân của bạo lực gia đình thì việc ly hôn được giải quyết theo quy định của bộ luật tố tụng dân sự như sau:

Theo quy định tại khoản 3 Điều 73 BLTTDS quy định người mất năng lực hành vi dân sự không được ủy quyền cho người khác thay mặt mình tham gia tố tụng: “Người đại diện theo uỷ quyền được quy định trong Bộ luật dân sự là người đại diện theo uỷ quyền trong tố tụng dân sự; đối với việc ly hôn, đương sự không được uỷ quyền cho người khác thay mặt mình tham gia tố tụng”.

Tuy nhiên, Nghị quyết 05/2012/NQ-HĐTP quy định về quyền khởi kiện đối với người mất năng lực hành vi dân sự như sau:

Đối với cá nhân là người chưa thành niên (trừ trường hợp được hướng dẫn tại khoản 2 Điều này), người mất năng lực hành vi dân sự, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự, thì người đại diện hợp pháp của họ (đại diện theo pháp luật) có thể tự mình hoặc nhờ người khác làm hộ đơn khởi kiện vụ án. Tại mục tên, địa chỉ của người khởi kiện trong đơn phải ghi họ tên, địa chỉ của người đại diện hợp pháp của cá nhân đó. Đồng thời, ở phần cuối đơn, người đại diện hợp pháp đó phải ký tên hoặc điểm chỉ.

Người đại diện theo pháp luật của người bị mất năng lực hành vi dân sự là người giám hộ theo quy định tại Điều 141 BLDS.

Như vậy, người mất năng lực hành vi dân sự có thể thông qua người giám hộ của mình để thực hiện việc ly hôn. Để xác định được quyền khởi kiện trong trường hợp này thì việc đầu tiên là phải yêu cầu Tòa án tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự.

Khoản 2 Điều 35 BLTTDS sửa đổi, bổ sung 2011 quy định về thẩm quyền giải quyết theo lãnh thổ của Tòa án trong trường hợp này là Tòa án nhân dân cấp huyện nơi người bị tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự đang cư trú: Tòa án nơi người bị yêu cầu tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự cư trú, làm việc có thẩm quyền giải quyết yêu cầu tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự;

Video đang HOT

Về thủ tục tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự:

* Nộp hồ sơ yêu cầu tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự

Hồ sơ gồm:

- Đơn yêu cầu Toà án tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự

- Kết luận của cơ quan chuyên môn và các chứng cứ khác để chứng minh người đó bị bệnh tâm thần

- Bản sao có chứng thực chứng minh nhân dân của người yêu cầu

-Bản sao có chứng thực sổ hộ khẩu hoặc giấy tờ chứng minh nơi cư trú của người bị tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự

* Chuẩn bị và xét đơn yêu cầu

Thời hạn chuẩn bị xét đơn yêu cầu không quá 30 ngày kể từ ngày thụ lý đơn yêu cầu, hết thời hạn này Tòa án phải ra quyết định mở phiên họp xét đơn yêu cầu.

Theo đề nghị của đương sự, Toà án có thể trưng cầu giám định sức khoẻ, bệnh tật của người bị yêu cầu tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự. Trong trường hợp này, khi nhận được kết luận giám định Toà án phải ra quyết định mở phiên họp để xét đơn yêu cầu.

Trong trường hợp chấp nhận đơn yêu cầu thì Toà án ra quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự

Sau khi đã có quyết định tuyên một người mất năng lực hành vi dân sự thì cần xác lập người giám hộ cho người mất năng lực hành vi dân sự theo quy định tại Điều 63 BLDS:

Trong trường hợp người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự không có người giám hộ đương nhiên theo quy định tại Điều 61 và Điều 62 của Bộ luật này thì Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi cư trú của người được giám hộ có trách nhiệm cử người giám hộ hoặc đề nghị một tổ chức đảm nhận việc giám hộ.

Trong trường hợp vợ mất năng lực hành vi dân sự thì chồng là người giám hộ; nếu chồng mất năng lực hành vi dân sự thì vợ là người giám hộ.

Điều kiện của cá nhân làm người giám hộ:

1. Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ;

2. Có tư cách đạo đức tốt; không phải là người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc người bị kết án nhưng chưa được xoá án tích về một trong các tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, tài sản của người khác;

3. Có điều kiện cần thiết bảo đảm thực hiện việc giám hộ.

Thủ tục cử người giám hộ

1. Việc cử người giám hộ phải được lập thành văn bản, trong đó ghi rõ lý do cử người giám hộ, quyền, nghĩa vụ cụ thể của người giám hộ, tình trạng tài sản của người được giám hộ.

2. Việc cử người giám hộ phải được sự đồng ý của người được cử làm người giám hộ.

Về thủ tục ly hôn: Người giám hộ thực hiện thủ tục ly hôn thay cho người được giám hộ theo quy định của pháp luật.

Ly hôn trong trường hợp người bị bệnh tâm thần là người khởi kiện: Vấn đề đặt ra ở đây người bị bệnh không phải là chấm dứt hôn nhân vì họ đã bị bệnh tâm thần nên không có khả năng nhận thức, không làm chủ được hành vi của mình nên họ không thể biết việc ly hôn là thế nào, cuộc sống của họ hoàn toàn lệ thuộc vào người khác nên việc giải quyết ly hôn là để được giải quyết phần tài sản chung của vợ chồng nhằm đáp ứng cuộc sống của họ (Vì trong thực tế có một số trường hợp khi một bên bị bệnh tâm thần thì phía bên vợ hoặc bên chồng bình thường không quan tâm, không có trách nhiệm gì hoặc đối xử không tốt với người chồng hoặc người vợ mất năng lực hành vi dân sự và có thể họ còn khai thác tài sản chung của vợ chồng cho những lợi ích riêng của riêng mình).

Việc giải quyết ly hôn của họ ở đây sẽ được thông qua người giám hộ, đại diện như trường hợp trên, người bị bệnh tâm thần là nguyên đơn do người đại diện thực hiện.

Về chia tài sản chung của vợ chồng theo quy định tại khoản 2 Điều 27 BLTTDS: “Tranh chấp về tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân”. Vậy người đại diện cho người mất năng lực hành vi dân sự có thể đại diện cho họ để khởi kiện chia tài sản chung theo thủ tục người đại diện, vì ở đây không giải quyết về hôn nhân nên không liên quan đến quyền nhân thân (mà họ không được chuyển giao), Tòa án chỉ giải quyết về việc chia tài sản chung, thực hiện thông qua người đại diện và để tránh xung đột, đối lập về quyền lợi thì Tòa án có thể chỉ định người đại diện theo quy định tại khoản 3 Điều 141 BLTTDS. Việc giải quyết vụ án về tranh chấp tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân được giải quyết theo thủ tục chung được quy định ở BLTTDS mà vẫn đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho người vợ hoặc người chồng bị mất năng lực hành vi dân sự.

Luật gia Đồng Xuân Thuận

Theo_Đời Sống Pháp Luật

Ai là người bồi thường khi người tâm thần gây thiệt hại?

Trường hợp người mất năng lực hành vi dân sự gây thiệt hại thì trong trường hợp này trách nhiệm bồi thường thuộc về ai?

Hỏi: Chú tôi năm nay 45 tuổi, bị tâm thần mức độ nặng. Ngày 15/4/2025 chú đã đốt nhà hàng xóm gây thiệt hại về tài sản rất lớn. Như vậy chú tôi có vi phạm pháp luật không? Và ai có thể là người giám hộ. Chúng tôi phải bồi thường gì không?

Cám ơn!

Ai là người bồi thường khi người tâm thần gây thiệt hại? - Ảnh minh họa.

Xin tư vấn cho bạn

Người được giám hộ bao gồm:

- Người chưa thành niên không còn cha, mẹ, không xác định được cha, mẹ hoặc cha, mẹ đều mất năng lực hành vi dân sự, bị hạn chế năng lực hành vi dân sự, bị Tòa án hạn chế quyền của cha, mẹ hoặc cha, mẹ không có điều kiện chăm sóc, giáo dục người chưa thành niên đó và nếu cha, mẹ có yêu cầu. Người chưa đủ mười lăm tuổi được quy định trong trường hợp này phải có người giám hộ.

- Người mất năng lực hành vi dân sự: Người bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình phải có người giám hộ.

Thủ tục giám hộ cho người mất năng lực hành vi dân sự như sau:

- Trước hết phải yêu cầu Tòa án ra quyết định tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự.

Thủ tục tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự tiến hành theo trình tự quy định tại Bộ luật Tố tụng dân sự. Khi gửi đơn yêu cầu tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự, người gửi đơn phải gửi kèm theo đơn là kết luận của cơ quan chuyên môn và các chứng cứ khác để chứng minh người đó bị bệnh tâm thần hoặc mắc các bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình (Điều 319 Bộ luật Tố tụng dân sự).

- Sau khi Tòa án ra Quyết định tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự thì người được tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự sẽ được giám hộ. Người giám hộ đương nhiên của người chưa thành niên được quy định tại Điều 62 Bộ luật Dân sự:

Trong trường hợp vợ mất năng lực hành vi dân sự thì chồng là người giám hộ; nếu chồng mất năng lực hành vi dân sự thì vợ là người giám hộ.

Trong trường hợp cha và mẹ đều mất năng lực hành vi dân sự hoặc một người mất năng lực hành vi dân sự, còn người kia không có đủ điều kiện làm người giám hộ thì người con cả là người giám hộ; nếu người con cả không có đủ điều kiện làm người giám hộ thì người con tiếp theo là người giám hộ.

Trong trường hợp người thành niên mất năng lực hành vi dân sự chưa có vợ, chồng, con hoặc có mà vợ, chồng, con đều không có đủ điều kiện làm người giám hộ thì cha, mẹ là người giám hộ.

Trong trường hợp người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự không có người giám hộ đương nhiên theo quy định nêu trên thì Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi cư trú của người được giám hộ có trách nhiệm cử người giám hộ hoặc đề nghị một tổ chức đảm nhận việc giám hộ (Điều 63 Bộ luật Dân sự). Thủ tục cử người giám hộ thực hiện theo hướng dẫn tại Điều 64 Bộ luật Dân sự:

Việc cử người giám hộ phải được lập thành văn bản, trong đó ghi rõ lý do cử người giám hộ, quyền, nghĩa vụ cụ thể của người giám hộ, tình trạng tài sản của người được giám hộ.

Việc cử người giám hộ phải được sự đồng ý của người được cử làm người giám hộ.

Căn cứ vào các quy định nêu trên: Để cử người giám hộ cho người mất năng lực hành vi dân sự thì cần phải có Quyết định của Tòa án tuyên bố người đó mất năng lực hành vi dân sự; và để yêu cầu Tòa án ra Quyết định này thì đương nhiên phải có chứng cứ để chứng minh người đó bị bệnh tâm thần hoặc mắc các bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình, như: Kết luận của cơ quan chuyên môn hoặc các chứng cứ khác để chứng minh.

Về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do người mất năng lực hành vi dân sự gây ra

Tại Khoản 3 Điều 606 Bộ luật Dân sự 2005 quy định Năng lực chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại của cá nhân:

"Người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự gây thiệt hại mà có người giám hộ thì người giám hộ đó được dùng tài sản của người được giám hộ để bồi thường; nếu người được giám hộ không có tài sản hoặc không đủ tài sản để bồi thường thì người giám hộ phải bồi thường bằng tài sản của mình; nếu người giám hộ chứng minh được mình không có lỗi trong việc giám hộ thì không phải lấy tài sản của mình để bồi thường"

Như vậy, theo các quy định trên, khi người mất năng lực hành vi dân sự gây thiệt hại thì người giám hộ của người mất năng lực hành vi dân sự có trách nhiệm khắc phục, bồi thường thiệt hại.

Các bên có thể thoả thuận về mức bồi thường, hình thức bồi thường bằng tiền, bằng hiện vật hoặc thực hiện một công việc, phương thức bồi thường một lần hoặc nhiều lần (Khoản 1 Điều 605 Bộ luật Dân sự 2005).

Luật Gia: Đồng Xuân Thuận

Theo_Đời Sống Pháp Luật

Luật sư được quyền giữ bí mật thông tin của thân chủ? Giới luật sư ủng hộ quan điểm người bào chữa không phải chịu trách nhiệm hình sự trong trường hợp không tố giác tội phạm do chính người mà mình bào chữa. Có nhiều quan điểm trái chiều xung quanh Khoản 3 Điều 19 Dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi), ghi nhận quyền miễn trừ trách nhiệm hình sự của luật...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Nhân viên y tế bị đánh hội đồng ngay tại nơi làm việc00:17

Kế hoạch bắt cóc người đàn ông Trung Quốc, tống tiền 10 tỷ đồng ở TPHCM13:48

Cận cảnh hầm bí mật giấu vật phẩm dùng để dụ dỗ tu tập 'thành tiên' ở Đắk Lắk00:21

Xét xử vụ cháy chung cư làm 56 người chết, bị hại đòi bồi thường hơn 78 tỷ02:12

Đường dây lừa đảo hàng trăm tỷ đồng: Hé lộ chiếc bẫy "mật ngọt chết ruồi"02:24

"Sóng ngầm" âm ỉ khiến cuộc tranh luận giữa ông Trump - Zelensky bùng nổ01:38

Vụ xe limousine 'chở người' trên nắp capo ở Hà Nội: Tạm giữ tài xế ô tô00:55

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Thủ đoạn buôn lậu của Chủ tịch Công ty Đất hiếm Việt Nam

08:30:25 12/03/2025

Ông Lưu Anh Tuấn và cấp dưới thừa nhận hành vi sai phạm trong việc không khai báo đầy đủ nguồn gốc, khai báo sai mã hàng hóa xuất khẩu tổng oxit đất hiếm với trị giá hơn 379 tỷ đồng.

Tạm giữ hình sự nhóm thanh thiếu niên gây rối trật tự công cộng tại Bắc Ninh

07:57:52 12/03/2025

Bước đầu tại cơ quan điều tra, nhóm thanh, thiếu niên này khai nhận điều khiển xe tốc độ cao lạng lách đánh võng, nẹt pô, hò hét, sử dụng hung khí nguy hiểm quẹt xuống đường để giương oai.

Xử phạt đối tượng đăng tải sai sự thật về Nghị định 168

07:26:06 12/03/2025

Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an TP Hà Nội đã ra quyết định xử phạt một trường hợp về hành vi đăng tải thông tin sai sự thật về Nghị định số 168/2024/NĐ-CP của Chính phủ trên mạng xã hội.

Bắt quả tang 12 đối tượng đánh bạc và tổ chức đánh bạc

07:23:27 12/03/2025

Trước đó, vào lúc 17h ngày 10/3/2025, tổ công tác của Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh đã ập vào một chòi nuôi cá tại thôn An Trú, xã Triệu Tài, huyện Triệu Phong (Quảng Trị).

Tìm thấy thi thể nam shipper tử vong trong rẫy vắng sau một ngày mất tích

07:13:14 12/03/2025

Chiều 11/3, cơ quan chức năng tỉnh Đắk Lắk đang tiếp cận hiện trường để điều tra vụ việc một nam shipper tử vong trong rẫy vắng.

Đăng tải, chia sẻ thông tin bắt cóc và buôn người sai sự thật, 3 đối tượng bị xử phạt

07:06:46 12/03/2025

Tại cơ quan Công an, 3 đối tượng đều thừa nhận hành vi đăng tải, chia sẻ trên mạng xã hội phản ánh việc bắt cóc, buôn người xảy ra tại địa bàn TP Huế là bịa đặt, sai sự thật và đã gây hoang mang dư luận.

Đề nghị từ 11 đến 12 năm tù đối với chủ chung cư mini vụ cháy khiến 56 người tử vong

07:01:49 12/03/2025

Đại diện Viện kiểm sát đề nghị Hội đồng xét xử tuyên phạt bị cáo Nghiêm Minh Quang (SN 1979, trú tại phường Yên Hòa, quận Cầu Giấy, Hà Nội) là chủ chung cư mi ni từ 11-12 năm tù về tội "Vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy".

Truy xét 9 người liên quan đến vụ gây rối trật tự công cộng

06:38:35 12/03/2025

Tài xế xe ô tô công nghệ đang dừng đèn đỏ thì bị một nhóm người đến đập phá xe, rượt đuổi tài xế để đánh chỉ vì họ cho rằng xe của tài xế xe ô tô công nghệ va chạm với xe của họ...

Rủ đồng bọn chém đối thủ đứt lìa bàn chân do mâu thuẫn

06:32:10 12/03/2025

Nguyễn Phước Trường (ngụ huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng) biết đối thủ của mình đang quậy phá tại một quán nhậu trên địa bàn huyện Mỹ Xuyên nên kêu đồng bọn mang theo hung khí đến chém đối thủ đứt lìa bàn chân.

Bắt thêm đối tượng trong đường dây lừa đảo hơn 100 tỷ đồng

06:27:13 12/03/2025

Ngày 11/3, Phòng An ninh mạng và PCTP sử dụng công nghệ cao phối hợp Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Bình Dương đã tạm giữ đối tượng Dương Hữu Cường (SN 2003, quê Thái Bình) để điều tra làm rõ về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Truy tố cựu Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường

06:25:06 12/03/2025

Nhóm 7 bị can là cựu lãnh đạo, nhân viên Bộ Tài nguyên Môi trường và Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Yên Bái bị truy tố về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí .

Chủ quán karaoke "bật đèn xanh" cho nhân viên bán ma túy để thu hút khách

21:39:05 11/03/2025

Để khách đến quán karaoke của mình, Phương bật đèn xanh để Tâm bán ma túy cho khách, thu hút lượng lớn khách đến quán hàng đêm, đa phần là con nghiện...