Thụ tinh nhân tạo và thụ tinh ống nghiệm: Giải pháp ưu việt cho người hiếm muộn

Vô sinh – hiếm muộn đang ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến cuộc sống của các cặp vợ chồng. Căn bệnh này hiện nay đang có xu hướng ngày một gia tăng. Có rất nhiều phương pháp điều trị vô sinh hiếm muộn được ứng dụng và mang lại niềm vui cho nhiều gia đình.

Theo thống kê của Bộ Y tế có khoảng 7,7% các cặp vợ chồng đang gặp trục trặc trong vấn đề có con. Vấn đề này có sức ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý cũng như hạnh phúc gia đình đặc biệt là với đất nước giàu truyền thống Á Đông như Việt Nam.Trong những năm gần đây nhu cầu điều trị hiếm muộn tăng cao không chỉ trên toàn thế giới mà còn ở Việt Nam. Có hai phương pháp đang được sử dụng để điều trị vô sinh hiếm muộn phổ biến nhất tại Việt Nam đó là: Thụ tinh nhân tạo (IUI) và thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).

Quá trình thụ tinh tự nhiên

Thụ tinh tự nhiên là quá trình diễn ra trong cơ thể người phụ nữ. Hai vợ chồng quan hệ và xuất tinh trong âm đạo, từ đây sẽ được coi như vạch xuất phát của tinh trùng và đích của chúng chính là trứng. Tinh trùng sẽ bơi tự do, chui qua lỗ cổ tử cung vào tử cung là tìm về phía hai vòi trứng, hướng đến loa vòi- điểm hẹn của trứng và tinh trùng.

Quá trình thụ thai tự nhiên sẽ cần những điều kiện cơ bản: Tinh trùng đủ nhiều, di động đủ tốt, tử cung hình dáng bình thường, hai vòi trứng thông và có trứng rụng.

Nếu hai vợ chồng hoàn toàn bình thường, khoảng 30 ngày người phụ nữ có trứng rụng một lần và hai vợ chồng quan hệ đều, thì tỉ lệ có thai của một chu kỳ kinh khoảng 20% (một con số khá thấp trong giới động vật).

Quá trình di chuyển của tinh trùng từ tử cung lên vòi trứng cũng không thực sự êm đềm. Ngay từ vạch xuất phát chỉ có những tinh trùng thực sự di chuyển tốt mới có thể chui qua lỗ cổ tử cung. Bản thân trong tử cung của người phụ nữ cũng có hệ thống bạch cầu tấn công và bắt giữ tinh trùng. Chưa kể còn có những con tinh trùng đi lạc hướng không bao giờ đến được đích. Người ta tính với chất lượng tinh trùng bình thường sẽ có khoảng 200 con tinh trùng đến được vòi trứng, đủ để đảm bảo cho 1 tinh trùng chui được vào trong trứng. Thời gian đợi chờ trứng của tinh trùng có thể từ 3 đến 5 ngày.

Thụ tinh nhân tạo

Thụ tinh nhân tạo – Bơm tinh trùng (IUI) được coi là một kỹ thuật cổ điển trong hỗ trợ sinh sản. Từ thế kỉ thứ XIV người xưa áp dụng trong chăn nuôi. Lần đầu tiên áp dụng trên người được ghi nhận có thai nhờ phương pháp này là năm 1973 do bác sĩ John Hunter tại London. Trường hợp này người chồng có dị dạng về vị trí lỗ tiểu nên không thể xuất tinh vào âm đạo của vợ được như bình thường. Sau khi bác sĩ Hunter lấy tinh trùng của chồng và bơm qua một cái ống vào lỗ cổ tử cung của người vợ và người vợ có thai. Đây được coi là trường hợp đầu tiên thụ tinh nhân tạo thành công.

Quy trình thực hiện thủ thuật bơm tinh trùng (IUI): Tinh trùng của người đàn ông sẽ được lọc rửa, loại bỏ những tinh trùng bất thường và bơm trực tiếp vào buồng tử cung những tinh trùng khỏe mạnh nhất vào thời điểm trứng rụng (có thể sau quá trình kích trứng hoặc theo dõi trứng một cách tự nhiên). Như vậy, quy trình này đã tối ưu hóa được tinh trùng, chỉ chọn tinh trùng khỏe mạnh để tiếp xúc với trứng, mặt khác tinh trùng được đưa thẳng tới đáy tử cung, tiết kiệm được 2/3 quãng đường so với quan hệ tự nhiên, giúp tinh trùng gần với vị trí thụ tinh hơn và để dành năng lượng cho quá trình thụ tinh.

Kỹ thuật thụ tinh nhân tạo theo thời gian ngày càng được cải tiến nhằm nâng cao tỉ lệ thành công. Kết hợp với việc nắm vững nội tiết sinh sản của nữ và việc kích trứng, bơm tinh trùng là phương pháp đầu tay dành cho những trường hợp: Rối loạn phóng noãn, buồng trứng đa nang, tinh trùng yếu, chưa rõ nguyên nhân… Tỉ lệ thành công của thụ tinh nhân tạo dao động tùy mỗi trung tâm: Khoảng 18% đến 25%. Tại Bệnh viện Bưu điện đang duy trì ở mức 24%.

Thụ tinh ống nghiệm

Năm 1978 đứa trẻ thụ tinh ống nghiệm đầu tiên ra đời, đánh dấu mốc thời gian quan trọng mở ra hướng điều trị mới trong chẩn đoán và điều trị hiếm muộn. Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF- In Vitro Fertilization) là một trong các phương pháp điều trị vô sinh hiếm muộn, hỗ trợ sinh sản bằng cách để tinh trùng và trứng được kết hợp ở ngoài cơ thể.

Các bước thụ tinh ống nghiệm bao gồm: Kích trứng, lấy trứng, tạo phôi và chuyển phôi. Phôi sẽ được tạo bên ngoài cơ thể mẹ từ trứng và tinh trùng sau đó mới cấy ngược lại vào tử cung. Sau đó phôi sẽ bắt đầu hiện tượng làm tổ và phát triển thành thai nhi giống như quá trình thụ thai bình thường.

Thụ tinh ống nghiệm được chỉ định cho nhóm bệnh nhân: Lạc nội mạc tử cung, tắc ống dẫn trứng, vô sinh ở nam, tinh trùng cực ít, không có tinh trùng, hiếm muộn không rõ nguyên nhân đã bơm tinh trùng nhiều lần… hoặc các trường hợp vô sinh chưa rõ nguyên nhân.

Bơm tinh trùng vào buồng tử cung

Tỉ lệ có thai của thụ tinh ống nghiệm lên đến 50% – 60%. Tuy nhiên, tỉ lệ thành công của thụ tinh trong ống nghiệm còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố: Tuổi tác, nguyên nhân vô sinh và các bệnh lý kèm theo, thời gian vô sinh, kỹ thuật thực hiện… Phương pháp này hiện được xem là một trong những phương pháp điều trị vô sinh hiếm muộn hiệu quả nhất, đem lại hi vọng cho những cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn.

Kỹ thuật tiêm tinh trùng vào bào tương trứng

Kỹ thuật tiêm tinh trùng vào bào tương trứng (ICSI-Intracytoplasmic Sperm njection), có nghĩa là tiêm tinh trùng trực tiếp vào trứng để tạo phôi, áp dụng cho một số trường hợp tinh trùng không thể tự thụ tinh do bất thường về thụ tinh, dẫn đến không có phôi để chuyển vào buồng tử cung. Với kỹ thuật ICSI, có thể tránh gần như hoàn toàn các trường hợp trên.

Bơm tinh trùng là phương pháp đầu tay dành cho những trường hợp: Rối loạn phóng noãn, buồng trứng đa nang, tinh trùng yếu, chưa rõ nguyên nhân…

ICSI là phương pháp mang lại hiệu quả thụ tinh cao với tỷ lệ 60 – 85%. Khác với IVF (In Vitro Fertilization) nghĩa là thụ tinh trong ống nghiệm, thay vì cấy trứng với hàng trăm tinh trùng, thì ICSI chỉ với một tinh trùng duy nhất được tiêm trực tiếp vào trứng và tinh trùng được chọn lựa là tinh trùng tốt nhất về mặt hình thái cũng như khả năng di động.

Các bước thực hiện: Kích thích buồng trứng; chọc hút trứng; chuẩn bị tinh trùng; dùng hệ thống vi thao tác, tiêm trực tiếp tinh trùng vào trứng; chuyển phôi vào buồng tử cung.

Chỉ định của ICSI: Vô sinh nam (tinh trùng ít, yếu, dị dạng nhiều, không có tinh trùng trong tinh dịch phải lấy tinh trùng bằng phẫu thuật); bất thường thụ tinh; vô sinh không rõ nguyên nhân; thất bại với thụ tinh ống nghiệm bình thường.

Từ khi ra đời, ICSI đã mang lại niềm hy vọng và cơ hội lớn lao cho các cặp vợ chồng hiếm muộn mà nguyên nhân vô sinh như không xuất tinh được, thiểu năng tinh trùng, kháng thể kháng tinh trùng, hoặc trường hợp trứng ít, chất lượng kém, hay do trứng và tinh trùng không kết hợp được với nhau dù cho người chồng có tinh dịch đồ bình thường mà kỹ thuật IVF không mang lại kết quả. Nhiều nghiên cứu gần đây cho thấy không có sự khác biệt nào về chất lượng phôi cũng như tỷ lệ có thai sau chuyển phôi giữa những chu kỳ hỗ trợ sinh sản thực hiện ICSI và không ICSI. Ngày nay, ICSI chiếm tỷ lệ cao trong các chu kỳ hỗ trợ sinh sản ở các trung tâm trên thế giới và đang thay thế dần kỹ thuật IVF.