Thứ sáu tới, mặt trăng sẽ chuyển sang màu đỏ
Cùng với ngày hạ chí – ngày dài nhất năm ở Bắc bán cầu, tháng 6 năm nay còn chứng kiến nguyệt thực nửa tối khiến Mặt Trăng chuyển màu đỏ nhạt và hiện tượng nhật thực hình khuyên rất hiếm gặp.
Nhật thực hình khuyên được xem là sự kiện thiên văn đáng mong đợi nhất năm 2020.
Đêm thứ Sáu, rạng sáng thứ Bảy tuần này (6/6), người yêu thiên văn Việt Nam sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng nguyệt thực nửa tối. Nguyệt thực nửa tối xảy ra khi Mặt Trăng đi qua vùng tối một phần của bóng Trái Đất, hay còn gọi là vùng nửa tối, khiến nó tối đi và chuyển màu đỏ nhạt.
Hiện tượng nguyệt thực nửa tối lần này sẽ quan sát được ở châu Âu, châu Phi, châu Á, châu Úc và Ấn Độ Dương, trong đó có Việt Nam. Nguyệt thực nửa tối bắt đầu từ 00h45 rạng sáng ngày 6/6, đạt cực đại lúc 2h24 và kết thúc lúc 4h04 phút.
Lần nguyệt thực nửa tối này trùng với kỳ trăng tròn có tên Trăng Dâu tây (do các bộ lạc ở Châu Mỹ đặt) vì nó báo hiệu khoảng thời gian thu hoạch hoa quả chín và cũng trùng với đỉnh điểm mùa thu hoạch dâu tây. Lần trăng này cùng được biết đến là Trăng Hoa hồng (Full Rose Moon) và Trăng Mật ong (Full Honey Moon).
Nguyệt thực nửa tối sẽ diễn ra và rạng sáng thứ Bảy tuần này. Ảnh minh họa.
Đến ngày 21/6, người thiên văn thế giới sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng hiện tượng thiên văn kỳ thú là nhật thực hình khuyên, xảy ra khi Mặt Trăng ở quá xa Trái Đất nên không thể hoàn toàn che kín Mặt Trời. Điều này dẫn tới sự xuất hiện của một vòng tròn ánh sáng bao xung quanh Mặt Trăng giống như hình khuyên.
Đường đi của nhật thực hình khuyên lần này sẽ bắt đầu ở vùng Trung Phi, di chuyển qua Ả Rập Xê út, Bắc Ấn Độ, miền Nam Trung Quốc và kết thúc ở Thái Bình Dương. Pha một phần có thể quan sát được ở phía Đông châu Phi, Trung Đông và phía Nam châu Á, trong đó có Việt Nam.
Ở Việt Nam, khu vực Hà Nội có thể quan sát nhật thực một phần từ 13h16-16h18, tại TPHCM có thể quan sát từ 13h37-16h18, tại Đà Nẵng có thể quan sát từ 13h30 đến 16h22. Lưu ý, nhật thực một phần không thể quan sát bằng mắt thường mà phải sử dụng kính lọc chuyên dụng.
Năm nay, ngày hạ chí ở Bắc bán cầu rơi vào ngày 23/6. Đây sẽ là ngày đầu tiên của mùa hè ở Bắc bán cầu và là ngày đầu tiên của mùa đông ở Nam bán cầu. Ngày này được cho là ngày dài nhất năm ở Bắc bán cầu.
'Siêu Trăng hoa' xuất hiện vào ngày mai
Đây là lần hiếm hoi hai hiện tượng thiên văn diễn ra đồng thời.
Hiện tượng siêu Trăng cuối cùng của năm 2020 sẽ diễn ra vào chiều ngày 7/5 (theo giờ Việt Nam). Cụ thể, Trăng sẽ đạt kích thước lớn nhất vào 17:45. Giới chuyên môn gọi đây là "siêu Trăng hoa" vì Trăng sáng, to và rõ nhất.
"Siêu Trăng hoa" quan sát từ Trung tâm vũ trụ Kennedy của NASA năm 2017. Ảnh: NASA/ Kim Shiflett.
"Siêu Trăng hoa" được xem là điềm lành của mùa xuân ở Bắc bán cầu. NASA cho biết quan niệm này bắt nguồn từ phương thức dự đoán thời tiết Maine Farmers Almanac vào những năm 1930.
Thuật ngữ "siêu Trăng" mô tả thời điểm Mặt Trăng có khoảng cách gần nhất với Trái Đất trên quỹ đạo Mặt Trăng, Trái Đất và Mặt Trời. Khi đó, Mặt Trăng trông sáng và lớn hơn so với bình thường.
Có thể nói "siêu Trăng hồng" vào tháng 4 là siêu Trăng lớn nhất năm 2020, còn "siêu Trăng hoa" trong tuần này là siêu Trăng đẹp nhất.
Bản tin NASA cho biết trong tuần này, bên cạnh thứ Năm ngày 7/5, "siêu Trăng hoa sẽ xuất hiện liên tục từ tối thứ Ba đến sáng thứ Sáu".
Thời điểm dễ quan sát siêu Trăng nhất là vào hoàng hôn. Bạn chỉ cần nhìn ra ngoài theo hướng đối diện Mặt Trời lặn là sẽ thấy được toàn cảnh siêu Trăng.
Ngoài "siêu Trăng hoa", một sự kiện khác là mưa sao băng sẽ diễn ra vào đêm ngày 6/5 (theo giờ Việt Nam). Mưa sao băng xuất hiện lần này có tên gọi là Bảo Bình (tên khoa học: Eta Aquarids).
Ở khu vực Nam bán cầu, người xem có thể thấy tối đa 60 vệt băng/giờ, trong khi ở Bắc bán cầu, mật độ xuất hiện bị giảm một nửa với tối đa 30 vệt băng/giờ.
Đáng tiếc thay, do thời điểm cực đại trùng với "siêu Trăng hoa", việc quan sát mưa sao băng Bảo Bình sẽ gặp khó khăn hơn đôi chút.
Tại Việt Nam, thời tiết đêm ngày 6 rạng sáng 7/5 ở các vùng trên cả nước đều ít mây, không mưa hoặc chỉ mưa vài nơi, khá thuận lợi để ngắm mưa sao băng.
Đi tìm sự sống trên Mặt Trăng của Mộc tinh Tàu khám phá các vệ tinh băng giá quay quanh Mộc tinh là sứ mệnh của Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) nhằm nghiên cứu khả năng tồn tại sự sống nơi đây.
Việt Nam đón nguyệt thực đầu tiên của thập kỷ Đêm thứ Sáu rạng sáng thứ Bảy tuần này (11/1), người yêu thiên văn sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng nguyệt thực nửa tối khiến Mặt Trăng chuyển màu đỏ nhạt. Hai hiện tượng thiên văn xảy ra đồng thời vào rạng sáng 11/1 là trăng tròn và nguyệt thực nửa tối. Đây là lần trăng tròn cuối cùng của năm Kỷ Hợi...