Thủ lĩnh PKK bất ngờ kêu gọi buông vũ khí, ngừng xung đột với Thổ Nhĩ Kỳ

Vi Trân14:02 01/03/2025

Trong động thái lịch sử có thể gây tác động lớn đến toàn khu vực, thủ lĩnh tổ chức người Kurd PKK đã kêu gọi buông vũ khí để chấm dứt xung đột với Thổ Nhĩ Kỳ sau 40 năm.

Đài Al-Jazeera đưa tin thủ lĩnh Abdullah Ocalan của tổ chức đảng Công nhân người Kurd (PKK) đã kêu gọi buông vũ khí, giải thể và chấm dứt xung đột với nhà nước Thổ Nhĩ Kỳ.

PKK bị Thổ Nhĩ Kỳ, Mỹ, Canada, Úc và các nước Liên minh châu Âu (EU) coi là “tổ chức khủng bố”.

Người ủng hộ giơ ảnh ông Abdullah Ocalan tại thành phố Diyarbakir ở đông nam Thổ Nhĩ Kỳ ngày 27.2 sau khi ông kêu gọi PKK hạ vũ khí. ẢNH: AFP

Lời kêu gọi của ông Ocalan được đưa ra sau khi một phái đoàn của đảng Bình đẳng và Dân chủ Nhân dân (DEM) thân người Kurd của Thổ Nhĩ Kỳ thăm đảo Imrali trong ngày 27.2, nơi ông Ocalan (75 tuổ.i) đang thụ án tù chung thân. Phái đoàn sau đó công bố thông điệp của ông Ocalan tại thành phố Istanbul.

Trong thư, ông Ocalan viết: “Tôi kêu gọi hạ vũ khí và tôi nhận trách nhiệm lịch sử cho việc này. Hãy triệu tập đại hội đảng và ra quyết định. Toàn bộ các nhóm phải hạ vũ khí và PKK phải giải thể”.

Đây là lần đầu tiên vị thủ lĩnh PKK kêu gọi giải thể tổ chức. Ông Ocalan giải thích rằng PKK được thành lập trong giai đoạn nhà nước hạn chế quyền của người Kurd, nhưng giờ đây, danh tính của người Kurd không còn bị chối bỏ nữa và đã có những cải thiện trong tự do ngôn luận.

Phó chủ tịch đảng cầm quyền AK Efkan Ala cho biết Thổ Nhĩ Kỳ sẽ “thoát khỏi xiềng xích” nếu PKK chấp nhận buông vũ khí và giải tán. Ông kỳ vọng PKK sẽ làm theo lời kêu gọi của ông Ocalan.

Nhà nghiên cứu Galip Dalay tại viện chính sách Chatham House (Anh) nhận định nếu thành công, động thái trên sẽ là một trong những sự kiện mang tính thay đổi lớn nhất từng xảy ra tại Trung Đông. Bước đi đó có thể làm thay đổi nền chính trị Thổ Nhĩ Kỳ cũng như mối quan hệ của nước này với các nhóm người Kurd trong khu vực.

Thổ Nhĩ Kỳ đ.e dọ.a đưa quân vào Syria đán.h lực lượng Kurd

PKK là tổ chức gì?

PKK được thành lập vào năm 1984 nhằm chống nhà nước Thổ Nhĩ Kỳ, thành lập một nhà nước riêng của người Kurd tại đông nam Thổ Nhĩ Kỳ. Sau này, tổ chức chính thức từ bỏ mục tiêu ly khai nhưng kêu gọi quyền tự trị lớn hơn.

Trong hơn 4 thập niên qua, tổ chức này và Thổ Nhĩ Kỳ thường xuyên xung đột vũ trang. Tháng 10.2024, PKK nhận trách nhiệm vụ tấ.n côn.g công ty vũ khí nhà nước gần Ankara làm ít nhất 5 người thiệ.t mạn.g và 22 người bị thương.

PKK cũng liên kết với các nhóm người Kurd khác tại Iran, Iraq và Syria. YPG, nhóm người Kurd đóng vai trò nòng cốt trong liên minh Các lực lượng Dân chủ Syria (SDF), bị cho là một phần của PKK. SDF là đối tác của Mỹ, đồng minh của Thổ Nhĩ Kỳ, trong cuộc chiến chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) tại Syria.

Ông Ocalan là một trong những thành viên sáng lập PKK. Ông bị giam vào năm 1999 tại đảo Imrali vì tội phản quốc. Dù bị giam nhưng ông vẫn giữ tầm ảnh hưởng lớn đối với PKK và giới lãnh đạo tổ chức được cho là sẽ nghe theo lời kêu gọi của ông, theo Al-Jazeera.

Lời kêu gọi là một phần trong tiến trình đối thoại hòa bình giữa PKK và nhà nước Thổ Nhĩ Kỳ từ tháng 10.2024 do ông Devlet Bahceli, đối tác liên minh của Tổng thống Recep Tayyip Erdogan, khởi xướng. Ông Bahceli từng gợi ý rằng ông Ocalan có thể được ân xá nếu PKK từ b.ỏ co.n đường bạo lực và giải thể.

Năm 2015, thỏa thuận ngừng bắ.n giữa PKK và Thổ Nhĩ Kỳ sụp đổ, dẫn đến việc chính quyền tái khởi động các cuộc tấ.n côn.g lên lực lượng này ở khắp miền bắc Iraq.

Phản ứng của các bên

Lãnh đạo chính quyền tự trị của người Kurd tại miền bắc Iraq Nechirvan Barzani hoan nghênh quyết định của ông Ocalan. Trong khi đó, lãnh đạo SDF tại Syria Mazloum Abdi nói tuyên bố của ông Ocalan mang tính lịch sử nhưng “không liên quan đến chúng tôi tại Syria”.

Tại Mỹ, người phát ngôn Brian Hughes của Hội đồng An ninh quốc gia Nhà Trắng hoan nghênh lời kêu gọi của ông Ocalan và hy vọng việc đó sẽ xoa dịu Thổ Nhĩ Kỳ về SDF, đối tác chống IS của Mỹ tại Syria.

Bộ Ngoại giao Iraq cũng ra tuyên bố hoan nghênh hành động tích cực và quan trọng của ông Ocalan để đạt được ổn định tại khu vực.

Giải mã việc Thổ Nhĩ Kỳ trở thành nhà xuất khẩu vũ khí toàn cầu mới nổi

Thổ Nhĩ Kỳ đang nỗ lực giảm sự phụ thuộc vào các đối tác nước ngoài về công nghệ và hậu cần cũng như về sản xuất khí tài quân sự.

Chính sách quốc phòng và an ninh của Thổ Nhĩ Kỳ ngày càng được đặc trưng bởi mục tiêu đạt được quyền tự chủ. Ảnh: AA

Trong thập kỷ qua, ngành công nghiệp quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ đã có sự phát triển nhanh chóng và các sản phẩm quốc phòng của nước này nhiều lần chứng tỏ được năng lực thực chiến. Máy bay không người lái Bayraktar TB2 - sản phẩm của nhà sản xuất Baykar của Thổ Nhĩ Kỳ - đã được xuất khẩu sang nhiều nước.

Ở Ukraine, Bayraktar TB2 đang được sử dụng rộng rãi trong cuộc xung đột với Nga. Ở Nagorny-Karabakh, Bayraktar TB2 là vũ khí "thay đổi cuộc chơi" có lợi cho Azerbaijan trong cuộc xung đột với Armenia.

Nhưng máy bay không người lái chỉ là dấu hiệu rõ ràng nhất về một kỷ nguyên mới trong chính sách quốc phòng của Thổ Nhĩ Kỳ. Nước này xác định phát triển hệ sinh thái phức hợp công nghiệp-quốc phòng nhằm mục đích định vị mình là một "quốc gia công nghệ quân sự".

Cùng với đó, chính sách quốc phòng và an ninh của Thổ Nhĩ Kỳ ngày càng được đặc trưng bởi mục tiêu đạt được quyền tự chủ. Nước này đang nỗ lực giảm sự phụ thuộc vào các đối tác nước ngoài về công nghệ và hậu cần cũng như về sản xuất khí tài quân sự. Nói cách khác, Ankara đang tập trung vào năng lực sản xuất trong nước đồng thời cắt giảm hoạt động mua sắm từ nước ngoài.

Để đạt được mục tiêu này, các công ty hoạt động trong lĩnh vực quốc phòng ở Thổ Nhĩ Kỳ đang được hỗ trợ về mặt thể chế, kết nối mạng lưới chuỗi cung ứng và mở rộng khả năng nghiên cứu theo sự chỉ đạo của chính phủ.

Các dự án vũ khí như phát triển hệ thống máy bay không người lái TB2, trực thăng Atak, xe tăng Altay, máy bay không người lái tàng hình Anka-3 và máy bay chiến đấu tàng hình KAAN đều chứng minh rằng Ankara đang theo đuổi ba ưu tiên chiến lược quốc phòng và an ninh. Ưu tiên hàng đầu đó là ngày càng trở nên độc lập hơn với các nhà cung cấp quốc tế.

Thứ hai là thúc đẩy một cách có hệ thống và hỗ trợ tài chính cho đổi mới công nghệ thông qua hợp tác với các "khu công nghệ", các công ty khởi nghiệp và trường đại học. Ưu tiên thứ ba là tăng cường khả năng xuất khẩu các hệ thống vũ khí khác nhau của Thổ Nhĩ Kỳ. Khi tỷ lệ sản xuất nội địa tăng lên, số lượng nhập khẩu sẽ giảm.

Do đó, chính sách quốc phòng hiện tại của Thổ Nhĩ Kỳ dựa trên mục tiêu chính là phát triển và sản xuất các hệ thống vũ khí mang nhãn hiệu "Sản xuất tại Thổ Nhĩ Kỳ". Các dự án vũ khí ở Thổ Nhĩ Kỳ được phát triển và sản xuất theo hợp đồng với Cơ quan Công nghiệp Quốc phòng (SSB) thuộc sở hữu nhà nước. Cơ quan này được thành lập vào năm 1985 với nhiệm vụ cung cấp nguồn tài chính đáng kể để đầu tư vào việc hiện đại hóa lực lượng vũ trang Thổ Nhĩ Kỳ. Vì những nguồn lực này không nằm trong ngân sách hàng năm của Bộ Quốc phòng nên chúng có thể được sử dụng như một quỹ có mục đích đặc biệt.

Quá trình chuyển đổi ngành công nghiệp vũ khí của Thổ Nhĩ Kỳ thành một tổ hợp công nghiệp quân sự tập trung vào sản xuất trong nước đã bắt đầu từ vài thập kỷ trước. Các biện pháp trừng phạt và cấm vận do các chính phủ phương Tây, đặc biệt là Mỹ áp đặt, góp phần kích hoạt quá trình chuyển đổi này.

Sau sự can thiệp quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ vào Síp, Quốc hội Mỹ đã thiết lập lệnh cấm vận vũ khí kéo dài từ năm 1975 đến năm 1978. Tiếp theo là những hạn chế hơn nữa đối với xuất khẩu quân sự do các thành viên NATO khác áp đặt - ví dụ, Đức dưới thời Thủ tướng Helmut Kohl vào năm 1992.

Gần đây hơn, vào cuối năm 2020, chính quyền Mỹ đã ban hành lệnh trừng phạt đối với SSB liên quan đến việc Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống phòng không S-400 của Nga. Những biện pháp này có tác động sâu rộng đối với không quân Thổ Nhĩ Kỳ khi các công ty Thổ Nhĩ Kỳ bị loại khỏi việc tham gia chương trình máy bay chiến đấu F-35 của NATO.

Việc cắt giảm hợp tác giữa Thổ Nhĩ Kỳ và các thành viên NATO đã buộc Ankara phải điều chỉnh lại ngành công nghiệp quốc phòng của mình, đặc biệt là bằng cách tập trung cả nguồn lực tài chính và ý chí chính trị vào việc nâng cấp năng lực sản xuất trong nước.

Trọng tâm của chiến lược này là thúc đẩy ngành hàng không quân sự - tức là phát triển và sản xuất máy bay chiến đấu, máy bay không người lái (UAV) và máy bay trực thăng. Cùng với đó, sự chuyển đổi của ngành công nghiệp vũ khí Thổ Nhĩ Kỳ đã tăng tốc kết hợp với việc gia tăng chi tiêu cho quốc phòng. Năm 2001, chi tiêu quốc phòng của nước này là 7,22 tỷ USD. Gần hai thập kỷ sau, vào năm 2019, con số đó ở mức 20,44 tỷ USD và dự kiến sẽ vượt 40 tỷ USD vào năm 2024, đây sẽ là mức cao kỷ lục và tăng 150% so với năm 2023.

Sự gia tăng chi tiêu quốc phòng trong những năm qua đi đôi với tỷ trọng ngày càng tăng của năng lực sản xuất trong nước. Theo số liệu của chính phủ nước này, các linh kiện liên quan đến lĩnh vực quân sự do Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất chiếm 80% tổng sản lượng quốc phòng vào năm 2023. Một năm trước đó, tỷ lệ đó là 73%.

Việc tăng cường năng lực nghiên cứu và sản xuất nội địa trong lĩnh vực này được phản ánh qua sự gia tăng nhanh chóng lực lượng lao động trong khu liên hợp công nghiệp quân sự. Năm 2016, tổng cộng có hơn 35.500 người được tuyển dụng trong lĩnh vực này. Ba năm sau, số lượng đã tăng lên hơn 73.770 lao động và đến cuối năm 2022, có khoảng 81.130 người làm việc trong ngành công nghiệp quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ.

Đối với các công ty hoạt động trong ngành công nghiệp quốc phòng, ưu tiên hàng đầu của họ là tuyển dụng các kỹ sư chuyên ngành, nhà phát triển phần mềm và chuyên gia đã tốt nghiệp từ các trường đại học Thổ Nhĩ Kỳ hoặc nước ngoài. Trong thập kỷ qua, hệ sinh thái phát triển nhân tài với các công ty công nghiệp quân sự, các cụm đổi mới và viện nghiên cứu tập trung vào sản xuất quân sự đã được kết nối một cách có hệ thống.

Để các nhà sản xuất vũ khí Thổ Nhĩ Kỳ có lợi nhuận, điều cần thiết là họ phải tăng khả năng xuất khẩu và tiếp cận các thị trường mới. Một thập kỷ trước, tổng giá trị xuất khẩu vũ khí của Thổ Nhĩ Kỳ là 1,9 tỷ USD. Vào năm 2022, con số đó đã tăng lên 4,4 tỷ USD và một năm sau, kỷ lục 5,5 tỷ USD đã đạt được - tăng 27% so với năm trước.

Sự gia tăng năng lực xuất khẩu này là kết quả của việc mở ra các thị trường mới trên khắp thế giới. Mô hình kinh doanh của các công ty như Baykar, TAI, Roketsan, STM và Aselsan ngày càng dựa trên việc bán sản phẩm và dịch vụ cho các quốc gia từng không có sự hợp tác với Thổ Nhĩ Kỳ một thập kỷ trước. Đặc biệt, ngành công nghiệp vũ khí của Thổ Nhĩ Kỳ đã thâm nhập vào cả lục địa châu Phi, châu Á và gần đây hơn là ở các quốc gia vùng Vịnh.

Giải mã về nguồn thu tài chính của Hamas Thuế, tiề.n điện tử, tiề.n quyên góp và thậm chí cả tiề.n từ Israel được cho là đã giúp Hamas duy trì hoạt động. Các tay sún.g người Palestine thuộc Lữ đoàn Ezz-Al Din Al-Qassam, cánh vũ trang của phong trào Hamas. Ảnh: AFP Theo tờ The National (UAE) mới đây, Israel và các nước phương Tây đang nỗ lực phong tỏa mạng...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Chủ đề: vũ khí canada. thổ nhĩ kỳ xung đột chính trị liên minh châu âu tổ chức khủn.g b.ố người kurd

Xem thêm Share

Xem nhiều

Thực hư tin Campuchia điều binh sĩ tới biên giới với Thái Lan sau vụ đối đầu08:43

Đòn giáng của ông Trump vào Ukraine trước ngưỡng cửa đàm phán với Nga09:07

Xung đột Nga - Ukraine trước bước ngoặt08:59

Lãnh đạo Mỹ - Ukraine khẩu chiến kịch liệt08:41

'Ông Trump rất thất vọng về ông Zelensky, muốn Ukraine thỏa thuận khoáng sản 500 tỉ USD'09:08

Ông Trump sẽ đích thân kiểm kê kh.o vàn.g trị giá 425 tỉ USD của Mỹ09:43

Ông Trump bất ngờ nặng lời về ông Zelensky, nhiều bên bị sốc08:41

Đặc phái viên Mỹ hé lộ điều Nga - Ukraine phải làm để đạt thỏa thuận hòa bình07:56

Vụ trộm bồn cầu làm bằng 98 kg vàng: nghi phạm ra tay trong 5 phút09:08

Xe mất thắng lao xuống rãnh ven đường, ít nhất 18 người thiệ.t mạn.g tại Thái Lan01:07

Không chỉ Mỹ, Pháp cũng đàm phán về khoáng sản quan trọng với Ukraine09:14

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Israel đề xuất gia hạn giai đoạn 1 của thỏa thuận ngừng bắ.n tại Gaza

17:23:50 01/03/2025

Cùng ngày, Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã nhấn mạnh sự cần thiết phải tiếp tục duy trì thỏa thuận ngừng bắ.n, trao đổi con tin giữa Israel và Hamas, trong bối cảnh thỏa thuận này hết hạn vào sáng 1/3.

Cơn sốt vàng ở Mỹ 'hút' vàng thỏi từ nhiều quốc gia khác

14:11:26 01/03/2025

Rủi ro từ thay đổi thuế quan đối với vàng đã thúc đẩy các ngân hàng, nhà đầu tư và thương nhân Mỹ chuyển kim loại quý này vào Trung tâm giao dịch hàng hóa và các kh.o vàn.g khác ở New York, trong khi thông thường nó sẽ được lưu trữ ở Lond...

Mỹ áp thuế nặng lên cáp nhôm sản xuất tại Hàn Quốc sử dụng vật liệu Trung Quốc

14:08:29 01/03/2025

Bộ Thương mại, Công nghiệp và Năng lượng Hàn Quốc cho biết, nguyên liệu sản xuất dây cáp nhôm được nhập khẩu từ Trung Quốc, sau đó gia công một phần tại Hàn Quốc trước khi xuất khẩu sang Mỹ.

Trung Quốc: Ít nhất 11 người thiệ.t mạn.g trong vụ ta.i nạ.n tàu thủy

13:52:39 01/03/2025

Công tác cứu hộ đang gặp nhiều khó khăn do đặc điểm địa hình phức tạp của đoạn sông này. Đoạn sông nơi xảy ra ta.i nạ.n có độ sâu trung bình hơn 60m, chiều rộng lên đến 500m và dòng chảy xiết với nhiều xoáy ngầm.

Ba phương án của EU với 198 tỷ USD tài sản của Liên bang Nga bị đóng băng

13:48:46 01/03/2025

Liên minh châu Âu (EU) đang nắm giữ 198 tỷ USD của Liên bang Nga, nhưng việc chuyển toàn bộ số tiề.n này cho Ukraine không hề đơn giản.

Anh mời các nhà lãnh đạo châu Âu và EU dự hội nghị thượng đỉnh về Ukraine

13:47:13 01/03/2025

Tại hội nghị, ông Starmer dự kiến sẽ thúc đẩy hành động chung của châu Âu đối với Ukraine, thể hiện sự ủng hộ đối với một nền hòa bình bền vững và một thỏa thuận lâu dài nhằm đảm bảo an ninh cho Kiev.

Bão Garance đổ bộ vùng lãnh thổ Reunion của Pháp, gây thiệt hại nghiêm trọng

13:42:35 01/03/2025

Khoảng 100 binh sĩ và lính cứu hỏa sẽ được điều động từ Mayotte - vùng lãnh thổ của Pháp cách Reunion gần 1.500 km, ngay khi điều kiện thời tiết cho phép.

Microsoft 'khai tử' ứng dụng Skype

13:41:14 01/03/2025

Gã khổng lồ công nghệ Mỹ Microsoft dự kiến sẽ khai tử ứng dụng gọi điện Skype vào tháng 5 tới, đồng thời khuyến khích người dùng chuyển sang sử dụng dịch vụ Teams như một sự thay thế.

Israel tuyên bố không rút khỏi vùng đệm Li Băng và hành lang ở Gaza

13:40:35 01/03/2025

Điện Kremlin hôm 27.2 bác bỏ khả năng trả lại các vùng lãnh thổ đã sáp nhập từ Ukraine là một phần của thỏa thuận hòa bình trong tương lai, vạch ra lằn ranh đỏ của hòa đàm vào thời điểm Mỹ-Nga đối thoại ở Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ).

UNICEF cắt giảm hoạt động cứu trợ tại Liban

13:36:08 01/03/2025

Thông báo cho biết IDF đã thực hiện cuộc tấ.n côn.g ở thành phố Hermel của Liban theo thông tin tình báo. Theo cơ quan y tế Liban, cuộc tấ.n côn.g thực hiện bởi 2 thiết bị bay không người lái nhằm vào một chiếc ô tô làm 1 người thiệ.t mạn.g v...

Slovakia coi Việt Nam là đối tác hàng đầu tại châu Á - Thái Bình Dương

13:34:42 01/03/2025

Đại sứ cũng đề nghị các cơ quan hữu quan của Slovakia quan tâm, kịp thời đáp ứng nhu cầu gia hạn cấp giấy phép làm việc cho số lao động Việt Nam hiện ở Slovakia cũng như cải tiến thủ tục cấp thị thực cho số lao động mới.

Bộ trưởng Anh từ chức sau khi Thủ tướng Keir Starmer cắt giảm viện trợ để tăng chi tiêu quốc phòng

13:07:57 01/03/2025

Trước đó, vào năm 2021, chính phủ Đảng Bảo thủ đã giảm ngân sách viện trợ phát triển từ 0,7% xuống 0,5% tổng thu nhập quốc dân để đối phó với đại dịch Covid-19, đồng thời bãi bỏ bộ phận chuyên trách về viện trợ của Anh.