Thủ lĩnh phe đối lập cam kết chấm dứt chiến tranh, tái thiết Syria
Lãnh đạo phe đối lập Syria cam kết sẽ mang lại hòa bình cho quốc gia Trung Đông sau khi lật đổ chính quyền Tổng thống Bashar al Assad.
Thủ lĩnh của nhóm HTS Abu Mohammed al Jolani (Ảnh: Reuters).
Các quốc gia nước ngoài không cần phải lo ngại về Syria sau khi chính quyền ông Bashar al Assad bị lật đổ, thủ lĩnh của nhóm HTS Abu Mohammed al Jolani nói với Sky News.
Trong bài trả lời phỏng vấn đầu tiên với một tổ chức tin tức phương Tây kể từ khi ông Assad rời đất nước al Jolani cho biết: “Đất nước sẽ được tái thiết. Đất nước đang hướng tới phát triển và sự ổn định”.
“Người dân Syria đã kiệt quệ vì chiến tranh. Vì vậy, đất nước không sẵn sàng cho một cuộc chiến và sẽ không tham gia vào một cuộc chiến khác”, ông nói.
Theo ông, nguồn gốc của nỗi lo ngại về Syria đến từ lực lượng dân quân thân Iran, lực lượng Hezbollah của người Li Băng và từ chính quyền cũ.
“Vì vậy, việc họ bị loại bỏ là giải pháp cho Syria. Tình hình hiện tại sẽ không cho phép sự hoảng loạn quay trở lại”, ông cam kết.
Phe đối lập do nhóm Hồi giáo HTS dẫn đầu đã thực hiện cuộc tấn công chớp nhoáng vào quân đội Syria trong vài tuần và khiến chính quyền của ông Assad sụp đổ nhanh chóng. Đã có những lo ngại trong nội bộ Syria về việc HTS có thể có biện pháp cứng rắn với cộng đồng thiểu số ở Syria, tuy nhiên al Jolani đã bác bỏ nỗi lo ngại này.
Cho tới nay, HTS và ông al Jolani, người có tên thật là Ahmed al Sharaa, vẫn bị liệt kê trong danh sách khủng bố của Mỹ, Anh, Liên hợp quốc và nhiều nước do từng có mối quan hệ với tổ chức al-Qaeda.
Theo Sky News, al Jolani đã dành nhiều năm để cố gắng cắt đứt sợi dây liên hệ với nhóm al-Qaeda. Ông thừa nhận đã từ bỏ quá khứ là một phần tử cực đoan và đang theo chủ nghĩa đa nguyên và khoan dung.
Đã có những cuộc thảo luận về việc liệu các nước phương Tây có đưa HTS và al Jolani ra khỏi danh sách trên sau các sự kiện diễn ra ở Syria hay không.
Trong khi đó, phe đối lập đã bổ nhiệm ông Mohammed al-Bashir làm thủ tướng lâm thời của Syria cho đến tháng 3/2025. Ông Al-Bashir, người đã lãnh đạo một chính quyền do lực lượng đối lập điều hành kể từ tháng 1, đã được bổ nhiệm sau các cuộc đàm phán giữa ông al-Jolani và những người còn lại của chính quyền ông Assad.
Phe đối lập đang kiểm soát những vùng lãnh thổ nào tại Syria?
Địa bàn hoạt động của các nhóm vũ trang tại Syria có những thay đổi đáng chú ý sau chiến dịch tấn công và lật đổ chính phủ Tổng thống Bashar al-Assad.
Newsweek ngày 9.12 dẫn dữ liệu từ Viện nghiên cứu chiến tranh (ISW, trụ sở tại Mỹ) cập nhật về hoạt động của các nhóm vũ trang tại những vùng lãnh thổ ở Syria. Theo đó, Hayat Tahrir al-Sham (HTS), nhóm dẫn đầu cuộc tấn công chính quyền Syria, đã kiểm soát khu vực trải dài theo hướng tây Syria, từ thành phố Aleppo ở phía bắc đến thủ đô Damascus.
Quân đội quốc gia Syria (SNA), nhóm vũ trang đối lập do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn, kiểm soát những khu vực phía bắc Syria. SNA đang đụng độ với Lực lượng dân chủ Syria (SDF) - nhóm vũ trang người Kurd được Mỹ hỗ trợ - nhằm giành quyền kiểm soát các vùng giáp biên giới Thổ Nhĩ Kỳ ở phía đông bắc Syria.
Các vùng lãnh thổ tại Syria dưới sự kiểm soát của các nhóm vũ trang tính đến ngày 8.12, bao gồm: HTS (màu xám); SNA (màu vàng nhạt phía trên); SDF (màu tím); khu vực phi xung đột al-Tanf (màu xanh); các phe đối lập không xác định (màu vàng đậm phía dưới); khu vực từng do quân đội chính phủ Syria kiểm soát (màu trắng có gạch chéo). ẢNH: ISW
Phần lớn lãnh thổ Syria trước đây do quân đội chính quyền Tổng thống Syria Bashar al-Assad kiểm soát. Giờ đây khi chính quyền sụp đổ, những vùng này hiện chưa có lực lượng nào quản lý rõ ràng. Ngoài ra, phía nam Syria còn có "khu vực phi xung đột al-Tanf" nằm ở ngã 3 biên giới Syria, Jordan và Iraq, được đặt tên theo một căn cứ của Mỹ thành lập năm 2016 sau cuộc chiến tại Syria.
Những nhóm đối lập địa phương kiểm soát các vùng phía nam, gần biên giới Israel và Jordan. Với những diễn biến mới nhất, quân đội Israel đã đưa quân kiểm soát một số vùng lãnh thổ ở Syria, vượt qua khu phi quân sự được thiết lập ở Cao nguyên Golan, phía tây nam Damascus.
Tương lai bất định cho Syria sau khi quân đối lập lật đổ Tổng thống al-Assad
Tiến sĩ Burcu Ozcelik, nhà nghiên cứu về Trung Đông tại Viện các quân chủng thống nhất Hoàng gia Anh (RUSI), nhận định với Newsweek rằng HTS rõ ràng sẽ có vai trò nổi bật để điều hành Syria thời kỳ hậu chính quyền al-Assad. Tuy nhiên, thủ lĩnh Abu Mohammad al-Julani của HTS sẽ đối mặt với câu hỏi về tính hợp pháp khi xét đến các giải pháp chính trị.
Những tay súng từ nhóm đối lập có mặt tại thủ đô Damascus, Syria ngày 9.12. ẢNH: REUTERS
HTS hiện bị nhiều nước như Mỹ, Nga, Thổ Nhĩ Kỳ liệt vào danh sách khủng bố. Ngoài ra, theo ông Ozcelik, nhóm đối lập dẫn đầu tại Syria sẽ không tồn tại lâu dài nếu không có nhượng bộ và đồng thuận với các phe cánh khác. Dù cùng chung mục tiêu lật đổ chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad, các phe đối lập tại Syria có một số lợi ích khác nhau và đôi khi xảy ra mâu thuẫn.
Israel tuyên bố phá hủy kho vũ khí chiến lược hạng nặng của Syria Israel ngày 9.12 phá hủy hàng chục máy bay, trực thăng và các thiết bị khác tại ít nhất 3 căn cứ quân sự của Syria. Các quan chức Israel cho biết nước này sẽ tăng cường các cuộc không kích vào các kho vũ khí tiên tiến của Syria và duy trì sự hiện diện "hạn chế" trên bộ của quân đội...