Thu hút vốn FDI phải đảm bảo nguyên tắc “win – win”

Để tận dụng được làn sóng đầu tư FDI mới, các chuyên gia khuyến nghị Việt Nam cần phải có cách làm khác trước đây trong việc lựa chọn các dự án FDI với những ưu đãi để thu hút các dự án này trên nguyên tắc cả đôi bên cùng thắng.

Theo báo cáo của Bộ KH&ĐT, tính đến ngày 20/8/2020, tổng vốn FDI vào Việt Nam đạt 19,54 tỷ USD, bằng 86,3% so với cùng kỳ năm 2019 Ảnh: Internet.

Tại Tọa đàm “Thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài: Hành động và giải pháp đột phá” được tổ chức ngày 4/9, ông Đỗ Nhất Hoàng, Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ KH&ĐT) cho biết, thu hút FDI và tình hình hoạt động của DN FDI có chịu tác động, nhưng tần suất quan tâm của các nhà đầu tư tới Việt Nam đều tăng lên. Sau những tháng đầu năm 2020 bị chững lại, dòng vốn đầu tư FDI vào Việt Nam đã tăng mạnh trong các tháng vừa qua.

Về xu thế tái cấu trúc lại chuỗi cung ứng, theo ông Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, dịch Covid-19 làm cho dịch chuyển nhanh hơn, rõ ràng hơn. Việt Nam ký rất nhiều FTA với các đối tác, đều là thị trường lớn trên thế giới, đây là vấn đề nổi trội, ưu thế của Việt Nam trong thu hút FDI, hấp dẫn nhà đầu tư.

Tuy nhiên, cho tới nay vốn FDI vào Việt Nam phần lớn từ các nước, vùng lãnh thổ thuộc châu Á (Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan…), rất ít nhà đầu tư từ Mỹ và EU. Trong khi Việt Nam rất kỳ vọng đầu tư từ EU, Hoa Kỳ, là những nhà đầu tư sử dụng công nghệ cao, phù hợp với chúng ta trong chuyển đổi tái cơ cấu.

“Điều đầu tiên nhà đầu tư từ EU, Hoa Kỳ muốn là chính sách ổn định, rõ ràng và minh bạch. Không có tiền “gầm bàn”, không có chi phí phi chính thức. Họ là những người luôn luôn tuân thủ luật pháp, họ luôn trách rủi ro pháp lý. Thứ hai, phải có hạ tầng quy mô lớn”, TS. Nguyễn Đình Cung lưu ý.

Do vậy, chúng ta cần thay đổi cách thức quản lý và có lựa chọn trong thu hút FDI. Từng nhà đầu tư khác nhau thì phải thiết kế chính sách khác nhau, giống như cách cách may đo, với nguyên tắc và mục tiêu cuối cùng là cả hai bên phải cùng thắng.

Để tận dụng được làn sóng đầu tư mới, các chuyên gia khuyến nghị, Việt Nam cần phải có cách làm khác trước đây. Ông Nguyễn Văn Toàn, Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Đầu tư nước ngoài cho rằng, làn sóng dịch chuyển FDI không phải giờ mới xuất hiện, dịch Covid-19 là một điểm nhấn đẩy nhanh quá trình dịch chuyển. Tuy nhiên, vấn đề là làn sóng đó có tới Việt Nam không.

Việt Nam chịu sự cạnh tranh lớn thể hiện ở 2 vấn đề: FDI mới và FDI dịch chuyển.

Cụ thể, khi vốn FDI có làn sóng dịch chuyển và luồng vốn giảm thì Trung Quốc lại phải có những chính sách mới để thu hút FDI.

Dòng vốn dịch chuyển ra khỏi Trung Quốc có thể quay về nước bản địa hoặc sang nước thứ 3. Hiện Ấn Độ, Indonexia… đều có những chính sách hấp dẫn để hút vốn FDI dẫn đến một cuộc cạnh tranh về đầu tư FDI khá quyết liệt.

Trong thế cạnh tranh đó, ông Đỗ Nhất Hoàng cho rằng chúng ta cần có đột phá mới thì mới có thể thu hút được nhiều hơn vốn FDI. Các bộ ngành cũng đã nghiên cứu và xem xét những giải pháp đột phá phù hợp với Việt Nam. Trong Luật Đầu tư đã có thêm điều khoản ưu đãi đầu tư đặc biệt với một khung ưu đãi đặc biệt được đưa ra rất cạnh tranh so với nhiều nước.

“Chính phủ cũng đã thành lập Tổ công tác đặc biệt thu hút FDI. Chúng ta đã làm việc với các tập đoàn công nghệ, các tập đoàn đang yêu cầu giữ bí mật và đang trong qúa trình đàm phán, một số dự án lớn từ 500 triệu -1 tỷ USD đang được xây dựng và đàm phán trực tuyến. Sắp tới, một số tập đoàn lớn sẽ đến Việt Nam để đàm phán về đầu tư”, ông Hoàng thông tin.

Dưới góc độ DN, ông Hoàng cho rằng, cần phải nâng cấp DN Việt Nam bởi hiện DN chúng ta vẫn loay hoay trong việc kết nối với DN FDI. Cục Đầu tư nước ngoài rất mong muốn DN Việt tham gia được vào chuỗi giá trị toàn cầu.

“Để làm được điều đó có 3 cách: chính DN phải nâng cấp mình, có sự hỗ trợ của Nhà nước; DN Việt Nam mua lại DN FDI tại Việt Nam có công nghệ và đã tham gia vào chuỗi; DN Việt Nam đầu tư ra nước ngoài, mua và tham gia vào các công ty đã tham gia vào chuỗi để học tập kinh nghiệm của họ”, ông Hoàng chia sẻ.

“Theo đánh giá, đầu tư trên toàn cầu giảm sâu, thậm chí âm trong năm 2020. Ở Việt Nam, vốn đầu tư mới, vốn tăng thêm và vốn giải ngân đều giảm so với năm 2019. Tuy nhiên, số dự án đăng ký mới tăng 6,6%; tổng vốn đăng ký tăng thêm đạt trên 4,87 tỷ USD, tăng 22,2%. XNK của khu vực đầu tư nước ngoài chỉ giảm 5-6%, điều đó chứng tỏ DN FDI bị tác động nhưng rất ít”.

Ông Đỗ Nhất Hoàng, Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài.