Thu hồi sản phẩm khuyết tật để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng
Khi phát hiện sản phẩm có khuyết tật, tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu hàng hóa có trách nhiệm tiến hành mọi biện pháp cần thiết để ngừng việc cung cấp sản phẩm trên thị trường.
Đề xuất này vừa được đưa ra tại Dự thảo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) đang được Bộ Công Thương lấy ý kiến góp ý của các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp và người dân.
Theo Dự thảo, sản phẩm có khuyết tật bao gồm sản phẩm có khuyết tật nhóm A là sản phẩm có khả năng gây thiệt hại cho sức khỏe, tính mạng của người tiêu dùng; sản phẩm có khuyết tật nhóm B là sản phẩm có khả năng gây thiệt hại cho tài sản của người tiêu dùng.
Do đó, khi phát hiện sản phẩm có khuyết tật, tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu hàng hóa kịp thời tiến hành mọi biện pháp cần thiết để ngừng việc cung cấp sản phẩm có khuyết tật trên thị trường.
Mặt khác, thông báo công khai về sản phẩm có khuyết tật và việc thu hồi sản phẩm đó ít nhất 5 số liên tiếp trên báo ngày hoặc 5 ngày liên tiếp trên đài phát thanh, truyền hình tại địa phương mà hàng hóa đó được lưu thông.
Cụ thể, phải mô tả sản phẩm phải thu hồi; lý do thu hồi sản phẩm và cảnh báo nguy cơ thiệt hại do khuyết tật của sản phẩm gây ra; thời gian, địa điểm, phương thức thu hồi sản phẩm; thời gian, phương thức khắc phục khuyết tật của sản phẩm; các biện pháp cần thiết để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong quá trình thu hồi sản phẩm.
Ngoài ra, cần báo cáo cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và các cơ quan quản lý nhà nước trong các ngành, lĩnh vực liên quan trước khi thu hồi; thực hiện thu hồi đúng nội dung đã báo cáo, thông báo và chịu các chi phí phát sinh trong quá trình thu hồi.
Cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và các cơ quan quản lý nhà nước trong các ngành, lĩnh vực liên quan cấp tỉnh nơi thực hiện thu hồi sản phẩm có khuyết tật có trách nhiệm giám sát việc thực hiện để bảo đảm việc thu hồi được thực hiện đúng nội dung đã thông báo, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng và phù hợp với quy định của pháp luật.
Video đang HOT
Đáng lưu ý, việc thu hồi sản phẩm có khuyết tật được tiến hành trên địa bàn từ hai tỉnh trở lên, cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và các cơ quan quản lý nhà nước trong các ngành, lĩnh vực liên quan ở trung ương có trách nhiệm giám sát.
Đối với vấn đề trách nhiệm bồi thường thiệt hại do sản phẩm có khuyết tật gây ra, Dự thảo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) cũng nêu rõ tổ chức, cá nhân kinh doanh có trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp sản phẩm có khuyết tật do mình cung cấp gây thiệt hại đến tính mạng, sức khỏe, tài sản của người tiêu dùng.
Đặc biệt, kể cả khi tổ chức, cá nhân đó không biết hoặc không có lỗi trong việc phát sinh khuyết tật, lỗi, trừ trường hợp tổ chức, cá nhân kinh doanh chứng minh được khuyết tật của sản phẩm không thể phát hiện được với trình độ khoa học, kỹ thuật tại thời điểm tổ chức, cá nhân kinh doanh cung cấp cho người tiêu dùng.
Theo Dự thảo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi), việc bồi thường thiệt hại được thực hiện theo quy định của pháp luật về dân sự.
Trường hợp không xác định được tổ chức, cá nhân nhập khẩu sản phẩm; hay tổ chức, cá nhân gắn tên thương mại lên sản phẩm hoặc sử dụng nhãn hiệu, chỉ dẫn thương mại cho phép nhận biết đó là tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu sản phẩm thì tổ chức, cá nhân sản xuất hoặc trực tiếp cung cấp sản phẩm có khuyết tật có trách nhiệm bồi thường cho người tiêu dùng.
Theo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và Nghị định 99/2011 của Chính phủ, khi người tiêu dùng mua trúng sản phẩm hàng hóa có “khuyết tật”, người tiêu dùng sẽ được đảm bảo quyền lợi bằng việc buộc nhà sản xuất thu hồi sản phẩm bị lỗi.
Mặt khác, người tiêu dùng có thể đổi hàng hóa hoặc trả lại tiền và nhận lại hàng hóa cho người tiêu dùng trong trường hợp hàng hóa do nhà cung cấp không đảm bảo chất lượng. Hơn nữa, nếu có yêu cầu bồi thường thiệt hại, việc bồi thường sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật về dân sự.
Góp ý hoàn thiện Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi)
Ngày 18/1, tại Hà Nội, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Bộ Công Thương phối hợp tổ chức hội thảo lấy ý kiến của các đối tượng chịu tác động; trong đó, có cộng đồng doanh nghiệp để hoàn thiện dự thảo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi).
Đây là văn bản có nhiều nội dung sửa đổi, bổ sung so với luật hiện hành như về hợp đồng mẫu, điều kiện giao dịch chung; hợp đồng bán hàng đa cấp; nghĩa vụ của đơn vị có giao dịch bán hàng từ xa (sàn thương mại điện tử, các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ bán hàng trên mạng...); quyền và nghĩa vụ của tổ chức xã hội tham gia bảo vệ người tiêu dùng.
Theo ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng Ban pháp chế VCCI, Việt Nam hiện có hơn 90 triệu người tiêu dùng, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng luôn gắn kết với trách nhiệm của doanh nghiệp. Do đó việc tổ chức lấy ý kiến doanh nghiệp để xây dựng và hoàn thiện dự thảo luật là nhằm giúp bảo đảm tính hợp lý, khả thi của văn bản, bảo đảm quyền và lợi ích của doanh nghiệp cũng như người tiêu dùng.
Dự thảo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi), bổ sung nhiều nội dung lớn của luật hiện hành như: Hợp đồng mẫu, điều kiện giao dịch chung; hợp đồng bán hàng đa cấp; nghĩa vụ của đơn vị có giao dịch bán hàng từ xa (sàn thương mại điện tử, các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ bán hàng trên mạng...); quyền và nghĩa vụ của tổ chức xã hội tham gia bảo vệ người tiêu dùng...
Trong bối cảnh đất nước và quốc tế đang có nhiều thay đổi; quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam ngày càng sâu rộng; sự phát triển kinh tế, xã hội cũng như sự xuất hiện của dịch bệnh COVID - 19 đã làm xuất hiện và thúc đẩy sự phát triển của nhiều hình thức kinh doanh, tiêu dùng mới, đặc biệt là các giao dịch trên môi trường điện tử, các giao dịch xuyên biên giới, các dịch vụ chia sẻ trên nền tảng công nghệ số...
Do đó, việc thi hành Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đã phát sinh nhiều vướng mắc, bất cập; thậm chí một số quy định không còn phù hợp với thực tiễn như một số nội dung liên quan đến phạm vi điều chỉnh, đối tượng điều chỉnh, giao dịch giữa tổ chức, cá nhân kinh doanh và người tiêu dùng, các giao dịch có sự tham gia của nhiều bên hoặc có yếu tố nước ngoài....
Để bảo đảm tính hợp lý, khả thi của các văn bản pháp luật có liên quan, bảo đảm quyền và lợi ích của doanh nghiệp là lý do khiến Bộ Công Thương và VCCI cùng xúc tiến việc xây dựng và sửa đổi Luật Bảo vệ người tiêu dùng hiện hành. Theo đó, chắc chắn sẽ tác động tới nhiều tổ chức, đơn vị và cá nhân khi tham gia, các hiệp hội, ngành nghề và thậm chí cả các tổ chức, cơ quan và cá nhân ở nước ngoài.
Cũng tại hội thảo, đại diện Bộ Công Thương cho hay, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2011. Sau hơn 10 năm thực thi, các đơn vị liên quan đã có các báo cáo đánh giá, tổng kết về việc thực hiện luật đồng thời kiến nghị trình Chính phủ, báo cáo Quốc hội về việc xây dựng Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) với sự thay đổi tập trung vào 6 chính sách lớn, nhằm bảo đảm quyền lợi chính đáng cho các bên, xây dựng văn hóa tiêu dùng lành mạnh.
Xét về góc độ quy định pháp luật, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng hiện hành chưa quy định trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh đối với người tiêu dùng hoặc có quy định nhưng theo hướng riêng rẽ, chưa có sự kết nối để tạo hiệu quả điều chỉnh thống nhất. Các yêu cầu, việc phân loại tính chất mức độ khuyết tật của hàng hóa và việc kiểm soát chưa được quy định phù hợp đã tạo khó khăn cho quá trình thực thi của cả cơ quan quản lý nhà nước và tổ chức, cá nhân kinh doanh.
Các quy định liên quan đến hợp đồng giao kết với người tiêu dùng, hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung chưa thực sự chặt chẽ, đầy đủ, rõ ràng, đặc biệt là trong bối cảnh thời đại cách mạng công nghiệp lần thứ 4 khi sự phát triển không ngừng của Internet càng làm gia tăng vai trò của hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung; một số quy định còn thiếu tính linh hoạt, không cho phép tính toán đến hoàn cảnh, lĩnh vực kinh doanh đặc thù của từng loại thị trường.
Thêm vào đó, các phương thức giải quyết tranh chấp giữa người tiêu dùng và các tổ chức, cá nhân kinh doanh chưa được quy định phù hợp và đầy đủ khiến cho nhiều khiếu nại không được giải quyết. Số lượng tranh chấp được giải quyết qua phương thức thương lượng, hòa giải chiếm đa số nhưng hiệu quả, giá trị và hiệu lực thi hành của các phương thức này là chưa cao. Chưa có sự phân biệt rõ ràng giữa các khái niệm yêu cầu, phản ánh, khiếu nại và cách xử lý.
Ngoài ra, cơ chế tiếp nhận và giải quyết yêu cầu tại cơ quan nhà nước (chủ yếu là cấp huyện), hiện tại được thiết kế "lửng lơ" khiến thực tế không phát huy được hiệu quả. Một số quy định hiện nay chỉ phù hợp với các giao dịch, kinh doanh - tiêu dùng có tính "truyền thống" mà chưa tính đến mô hình kinh doanh có yếu tố mới, công nghệ 4.0 hoặc trong điều kiện chuyển đổi số. Cũng chưa có cơ chế kêu gọi toàn xã hội tham gia vào công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, đặc biệt chưa có cơ chế phù hợp để thành lập và tạo điều kiện cho các tổ chức xã hội tham gia bảo vệ người tiêu dùng hoạt động chuyên nghiệp, hiệu quả.
ADVERTISING
X
Một số trách nhiệm bảo vệ người tiêu dùng của tổ chức, cá nhân kinh doanh đã không còn phù hợp, đầy đủ do sự xuất hiện của nhóm người tiêu dùng mới hoặc hành vi tiêu dùng mới. Nhiều hành vi xâm phạm quyền lợi người tiêu dùng mới xuất hiện nhưng chưa được bổ sung vào phần các hành vi cấm hoặc nghĩa vụ của các chủ thể có liên quan.
Các quy định liên quan đến cung cấp bằng chứng giao dịch, bảo hành, thu hồi hàng hóa khuyết tật được thiết kế lỏng lẻo và sơ sài khiến các chủ thể liên quan gặp khó trong việc thực hiện. Chưa thể hiện rõ vai trò, trách nhiệm của người tiêu dùng trong việc thúc đẩy xu hướng sản xuất, tiêu dùng bền vững... Đó là chưa nói tới những bất cập về mô hình hoạt động và nguồn lực thực thi; về tính hiệu quả hay việc thực hiện các cam kết quốc tế về bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng.
Trước thực tế ấy, ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch Hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam cho rằng, dự thảo luật sửa đổi cần phát huy rõ vai trò, trách nhiệm của các cơ quan quản lý Nhà nước trong lĩnh vực bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cũng như xây dựng cơ chế phù hợp để thành lập và tạo điều kiện cho các tổ chức xã hội tham gia bảo vệ người tiêu dùng hoạt động chuyên nghiệp, hiệu quả.
Một số quy định hiện nay chỉ phù hợp với các giao dịch, kinh doanh - tiêu dùng có tính "truyền thống" mà chưa tính đến mô hình kinh doanh có yếu tố mới, nhất là mô hình ứng dụng sự phát triển của thương mại điện tử, các mô hình kinh doanh dựa trên nền tảng chia sẻ, kinh tế số.
Hơn nữa, một số trách nhiệm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng của doanh nghiệp đã không còn phù hợp, đầy đủ do sự xuất hiện của nhóm người tiêu dùng mới hoặc hành vi tiêu dùng mới. Nhiều hành vi xâm phạm quyền lợi người tiêu dùng mới xuất hiện cũng cần được bổ sung vào phần các hành vi cấm hoặc nghĩa vụ của các chủ thể có liên quan, những vấn đề này cần được xây dựng trọng tâm trong Luật mới khi được sửa đổi...
Dự thảo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) dự kiến sẽ được trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp tháng 10/2022 và thông qua tại kỳ họp tháng 5/2023.
Nửa tháng đầu năm, tổng trị giá xuất nhập khẩu của Việt Nam đạt 27,55 tỷ USD Theo số liệu thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, tổng trị giá xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam trong 15 ngày đầu năm 2022 (từ ngày 1-1 đến 15-1-2022) đạt 27,55 tỷ USD, giảm 20,7% (tương ứng giảm 7,21 tỷ USD) so với kết quả thực hiện trong nửa cuối tháng 12-2021. So với cùng kỳ năm 2021,...