Thomas N’Kono: Thủ môn huyền thoại dẫn lối cho những… huyền thoại

Thủ thành Thomas N’Kono đã trải qua một sự nghiệp lẫy lừng trong màu áo Espanyol, trở thành người đi tiên phong cho các thế hệ thủ môn châu Phi tiếp theo ở châu Âu cũng như truyền cảm hứng cho không ít huyền thoại sau này.

Có gần 20 năm cống hiến cho đội tuyển quốc gia Cameroon, N’Kono được yêu mến ở khắp La Liga trong gần một thập kỷ khoác áo Espanyol vào những năm 1980, và hiện vẫn tiếp tục đóng góp cho đội bóng xứ Catalan trên cương vị HLV thủ môn.

N’Kono sinh ngày 20/7/1956 tại Dizangue, Cameroon. Thủ thành này bắt đầu nổi tiếng khi thi đấu cho CLB Canon Yaounde, nơi ông đã giành dược 5 danh hiệu vô địch quốc gia và 2 Champions League châu Phi. Những màn trình diễn xuất sắc trong màu áo tuyển Cameroon tại World Cup 1982 trên đất Tây Ban Nha (chỉ thủng lưới 1 bàn sau 3 trận) đã giúp N’Kono được Espanyol chiêu mộ.

Trong trận ra mắt đội bóng mới tại La Liga, N’Kono đã giữ sạch mành lưới, góp công giúp Espanyol hạ Racing Santander 1-0 trên sân Sarria, sân nhà trước đây của đội bóng xứ Catalan. Cũng kể từ đây, ông nhanh chóng trở thành sự lựa chọn số một trong khung gỗ của Espanyol.

Tính ra, trong suốt 241 lần ra sân ở La Liga qua 8 mùa giải, cựu thủ thành N’Kono luôn có một chỗ đứng vững chắc trong lòng người hâm mộ Espanyol, nhờ phản xạ sắc bén, phẩm chất thể thao tuyệt vời, tính cách mạnh mẽ và khả năng lãnh đạo.

Tất cả những điều này đều được N’Kono thể hiện trong các trận derby xứ Catalan gặp “gã hàng xóm” Barcelona, bao gồm chiến thắng 1-0 trên sân Sarria hồi tháng 12/1983. Ngoài ra, ông còn có một trận cầu sạch lưới vô cùng nổi tiếng, đó là ở chiến thắng 2-0 trước Real Madrid hồi tháng 3/1985.

Không chỉ vậy, sau đó ở mùa 1987/88, dưới sự chỉ huy của N’Kono, Espanyol đã vào tới trận chung kết UEFA Cup (tiền thân của Europa League), và chỉ chịu thất bại 2-3 trước Bayer Leverkusen trên loạt sút luân lưu cân não.

N’Kono là người truyền cảm hứng cho những thủ môn huyền thoại sau này như Buffon

Vào thời điểm chia tay Espanyol năm 1990, N’Kono là người ra sân nhiều lần nhất cho CLB này hơn bất kỳ cầu thủ nước ngoài nào khác, đồng thời góp mặt ở các trận đấu tại La Liga nhiều hơn mọi cầu thủ người Cameroon khác trong lịch sử. Theo thời gian, hai kỷ lục này đã lần lượt bị Mauricio Pochettino và Samuel Eto’o phá vỡ, song N’Kono vẫn được coi là một trong những nhân vật tiêu biểu nhất trong lịch sử La Liga.

Ở cấp độ ĐTQG, N’Kono đã có 112 lần thi đấu cho tuyển Cameroon, trong đó thu về chức vô địch châu Phi (CAN) năm 1984. Dù vậy, đáng nhớ nhất phải kể đến chiến tích N’Kono góp công lớn giúp “Những chú sư tử bất khuất” đả bại Argentina 1-0 trong trận mở màn World Cup 1990. Thực tế, màn thể hiện xuất sắc của N’Kono tại kỳ World Cup năm ấy trên đất Italia đã truyền cảm hứng mãnh liệt cho Gianluigi Buffon, lúc ấy mới 12 tuổi, trở thành thủ môn, và nhiều năm sau, “người gác đền” huyền thoại này đã đặt tên con trai là Thomas theo thần tượng của mình.

Sau khi rời Espanyol, N’Kono ở lại phía đông bắc Tây Ban Nha, thi đấu cho các CLB xứ Catalan khác là Sabadell và Hospitalet, trước khi có quãng thời gian ngắn thi đấu ở Bolivia, Brunei và Indonesia, rồi treo găng ở tuổi 45.

Sự nghiệp huấn luyện của ông bắt đầu khi giúp tuyển Cameroon giành Huy chương Vàng môn bóng đá nam tại Olympic 2000. Thủ thành của tuyển Cameroon khi ấy là Carlos Kameni, sau này đã tiếp bước N’Kono trở thành “người gác đền” số một của Espanyol.

Từ năm 2003, N’Kono đã trở lại Espanyol làm việc. Ban đầu, nhiệm vụ của ông là chỉ dẫn cho các thủ môn trẻ của CLB, sau đó sử dụng tất cả kinh nghiệm và kiến thức của mình để truyền dạy cho các thủ môn ở đội một, bao gồm Gorka Iraizoz, Kameni, Kiko Casilla, Pau Lopez và HLV hiện tại Diego Lopez – một người cũ của Real Madrid.

Là hình mẫu cho một thế hệ thủ môn châu Phi, và giờ là người nuôi dưỡng những tài năng mới nổi của La Liga, sự nghiệp độc nhất vô nhị của N’Kono giúp ông trở thành một trong những nhân vật được kính trọng và yêu mến bậc nhất ở bóng đá Tây Ban Nha, châu Phi và thế giới.

Đỗ Trung